نام پژوهشگر: محمدکاظم خالصی
محمدحسین ناصری سیدعلی جعفرپور
در مطالعه ی حاضر، رشد و ترکیب اسید چرب ریزجلبک nannochlorpsis oculata که در آبزی پروری و صنایع دیگر کاربردهای زیادی دارد، با استفاده از دو نوع محیط کشت گیلارد (f/2) و والن در دو دوره ی 15 روزه مورد بررسی قرار گرفت. پارامترهای تراکم سلولی، موجودی کلروفیل a و وزن خشک ریزجلبک تغذیه شده در هر دو محیط کشت روزانه با 3 تکرار اندازه گیری شد. همچنین در پایان دوره ی پرورش، ریزجلبک برای بررسی اسید چرب به دو روش برداشت شد. براساس داده های بدست آمده، تراکم سلولی (cell.ml-1) و موجودی کلروفیل a (میکروگرم/گرم وزن خشک) در ریزجلبک تغذیه شده با محیط کشت والن به ترتیب در روز 3 تا 10 و 2 تا 15 (به استثنای روز 14) به طور معنی داری (p < 0.05) بیشتر از محیط کشت گیلارد بود ولی تراکم سلولی از روز 10 تا 15 در محیط کشت گیلارد به طور معنی داری بیشتر از محیط کشت والن ثبت شد. در حالیکه وزن خشک ریزجلبک (میلی گرم) در هر دو محیط کشت تا روز 6 با هم بالا رفت ولی از روز 6 تا 11 محیط کشت والن وزن خشک ریزجلبک را به طور معنی داری (p < 0.05) بیشتر از محیط گیلارد افزایش داد. از روز 11 تا 15 این روند برعکس شد و برتری محیط کشت گیلارد مشاهده گردید. میانگین کل نرخ رشد ویژه ریزجلبک تغذیه شده با محیط کشت والن (3/0 در روز) و در محیط کشت گیلارد (25/0 در روز) بود. بیشترین میزان نرخ رشد ویژه (6/0 در روز) و کوتاه ترین زمان دو برابر شدن جمعیت ریزجلبک n. oculata در ریزجلبک های تغذیه شده با محیط کشت والن به ترتیب در 3 روز ابتدائی دوره ی پرورش و 15/1 مشاهده شد. نرخ رشد ویژه در هر دو دوره ی پرورشی کاهش یافت بطوریکه در 3 روز پایانی، منفی شد و زمان دو برابر شدن جمعیت نیز با گذشت زمان افزایش یافت به گونه ای که در 3 روز پایانی به بیشترین حد خود رسید. آنالیز ترکیب اسید چرب در ریزجلبک های تغذیه شده در هر دو محیط کشت، بیشتر بودن اسیدهای چرب تری اسیل گلیسرول و غیراشباع را نسبت به اسیدهای چرب اشباع نشان داد که مقادیر آن در محیط کشت گیلارد به ترتیب 65/47، 67/35 و 16/24 درصد و در محیط کشت والن به ترتیب 23/49، 74/49 و 55/19 درصد ثبت گردید. به طور کلی، اسیدهای چرب تری اسیل گلیسرول و غیراشباع در ریزجلبک های تغذیه شده با محیط کشت والن بیشتر از محیط کشت گیلارد بودند که نشان دهنده برتری محیط کشت والن می باشد. از طرف دیگر اسیدهای چرب اشباع در محیط کشت گیلارد بیشتر از محیط کشت والن بودند که از این لحاظ محیط کشت گیلارد برتر بود. در نهایت، نتایج حاصل از نظر کیفیت، برتری محیط کشت والن را نشان داد.
مریم نوبخت آهی دشتی محمدکاظم خالصی
پاروپایان (کوپه¬پودها) تولیدکنندگان اصلی رنگدانه آستاگزانتین و مهم¬ترین زئوپلانکتون¬ها در محیط های دریایی هستند. کوپه¬پودها قادر به ساخت رنگدانه¬ها نمی¬باشند، بنابراین آن ها بایستی رنگدانه¬ها را از طریق غذا به دست آورند. هدف از این تحقیق تعیین اثرات جیره های حاوی جلبک های isochrysis galbana و chaetoceros calcitrans بر روی میزان کاروتنوئیدهای کل کوپه¬پود کالانوئید دریای خزر a. clausi بوده است برای این منظور کوپه¬پود کالانوئید دریای خزر در مراحل مختلف رشد با سه تیمار جلبکی شامل جلبک i. galbana ، c. calcitrans و مخلوط دو جلبک (با نسبت مساوی 1:1) و در سه سطح مختلف غذایی شامل سطوح غذایی 5000، 15000 و 30000 سلول در هر میلی لیتر پرورش یافتند. سپس مراحل ناپلیوسی، کوپه¬پودیت و بالغین a. clausi با توری با اندازه چشمه های مختلف جدا شدند و میزان کاروتنوئید کل در هر مرحله با حلال¬های استون، اتانول و متانول اندازه¬گیری شد. نتایج نشان داد که بالاترین میانگین کاروتنوئید کل در سطح 30000 سلول جلبکی در هر میلی¬لیتر و در مرحله¬ی کوپه¬پودیت در تیمارهای تغذیه شده با جلبک c. calcitrans و مخلوط دو جلبک با نسبت مساوی به ترتیب (0/03±0/257و 0/02±0/595) بود که این میزان با سطوح 5000 و 15000 سلول جلبکی در هر میلی¬لیتر و مراحل ناپلی و بالغ اختلاف معناداری داشت (0/05˂p). در تیمار تغذیه شده با جلبک i. galbana (0/006±0/465) در مرحله¬ی ناپلیوسی بیشترین کاروتنوئید کل مشاهده شد که دارای اختلاف معناداری با دو سطح دیگر و مراحل کوپه¬پودیت و بالغ بود (0/05˂p) . مقایسه اثر حلال¬های مختلف در استخراج کاروتنوئید کل a. clausi نشان داد که حلال¬های اتانول و متانول در تیمارهای تغذیه شده با جلبک c. calcitransدارای اختلاف معناداری با دو تیمار جلبکی دیگر بودند (0/05˂p)، در حالیکه حلال استون در تیمارهای مختلف جلبکی اختلاف معناداری نشان نداد (p>0/05). با توجه به نتایج تحقیق حاضر، جهت تولید انبوه این گونه برای کاربردهای آبزی پروری، جیره غذایی مخلوط دو جلبک و سطح 30000 سلول در هر میلی¬لیتر، و نیز کاربرد حلال متانول برای استخراج رنگدانه پیشنهاد می¬گردد.