بهمنظور بررسی اثر توأم باکتری تیوباسیلوس و گوگرد بر روی صفات مورفوفیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد کلزا آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار و چهار عامل در سال زراعی 91-1390 در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات برنج کشور (شهرستان رشت) اجرا گردید. عامل¬ها شامل گوگرد پودری (استفاده یا عدم استفاده)، باکتری اکسیدکننده گوگرد (استفاده یا عدم استفاده از تیوباسیلوس)، کود فسفر (استفاده یا عدم استفاده از 80 کیلوگرم در هکتار) و رقم (هایولا 401 و آر.جی.اس 003) بودند. نتایج نشان داد که اثر گوگرد پودری، باکتری تیوباسیلوس،کود فسفر و رقم بر صفات مورد مطالعه از جمله ارتفاع بوته، قطر ساقه، فاصله اولین شاخه فرعی خورجین¬دار تا زمین، تعداد شاخه فرعی در بوته، طول خورجین، شاخص سطح برگ، وزن خشک گیاه، عملکرد دانه، عملکرد زیستی، شاخص برداشت، تعداد خورجین در ساقه اصلی و تعداد خورجین در ساقه فرعی و تعداد خورجین در کل بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه و جذب عناصر غذایی (آهن، مس، منگنز، منیزیم و فسفر)، درصد روغن، عملکرد روغن، کلروفیل a و کلروفیل b در سطح یک درصد معنی¬دار شد. بیشترین وزن هزار¬دانه (5/3 گرم) در تیمار سه¬گانه باکتری تیوباسیلوس+کود فسفر+رقم هایولا و بیشترین تعداد دانه در خورجین (5/28) در تیمار سه¬گانه باکتری تیوباسیلوس+گوگرد پودری+رقم هایولا حاصل شد. همچنین بیشترین تعداد خورجین در کل بوته (2/197) و عملکرد دانه (5/4119 کیلوگرم در هکتار) در برهمکنش چهار¬گانه باکتری+ فسفر+گوگرد+ رقم هایولا و بیشترین عملکرد روغن (69/1134 کیلوگرم در هکتار) از تیمار باکتری+گوگرد+ رقم هایولا به دست آمد. باکتری تیوباسیلوس باعث افزایش اکسایش گوگرد و کاهش اسیدیته خاک و افزایش تولید سولفات خاک می¬ شود، بنابراین افزایش جذب بعضی از عناصر مغذی خاک به¬ویژه فسفر را به دنبال دارد.

بررسی رقابت خردل وحشی (sinapis arvensis l.) با گندم (triticum aestivum l.) در شرایط اقلیمی استان گلستان حسین رضوانی چکیده به منظور بررسی اثرات رقابتی خردل وحشی با گندم در شرایط اقلیمی استان گلستان آزمایشی در دو سال زراعی (91-1389) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. عوامل آزمایش شامل چهار رقم گندم (آرتا ، تجن، مغان و مروارید) و پنج تراکم خردل وحشی (0، 4، 8، 16 و 32 بوته در مترمربع) بود. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اثر سال بر تمام صفات مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد معنی دار نبود. اما اثر رقم، تراکم و برهمکنش رقم و تراکم خردل وحشی معنی¬دار بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد با افزایش تراکم خردل وحشی از 4 به 32 بوته در متر مربع الگوی تغییرات شاخص های رشد روند کاهشی داشت. در مجموع رقم مروارید در حضور خردل وحشی از نظر خصوصیاتی مانند تجمع ماده خشک، شاخص سطح برگ، کارآیی مصرف نور، تعداد پنجه، ارتفاع، عملکرد زیستی و عملکرد دانه بر ارقام دیگر برتری داشت و وزن خشک خردل وحشی در تداخل با رقم مروارید کمتر از وزن خشک آن در رقابت با سه رقم دیگر بود. با استفاده از مدل بسط داده شده هزلولی کوزنس و فرمول ادونوان، آستانه خسارت اقتصادی در دو سال زراعی برای ارقام مروارید، مغان، تجن و آرتا، در شرایط آب و هوایی گرگان به ترتیب تراکم¬های 71/3، 18/3، 33/2، 11/2 بوته در مترمربع تعیین شد. همچنین به¬همراه آزمایش مزرعه¬ای، جهت بررسی اثرات دگرآسیبی اندام¬های هوایی و زیرزمینی خردل وحشی بر ارقام گندم و بالعکس، دو آزمایش جداگانه در محیط پتریدیش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در سال1391 در آزمایشگاه فیزیولوژی مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان انجام شد. در این مطالعه برای شناسایی محتوای فنولیک اسید عصاره آبی اندام هوایی و زیرزمینی ارقام گندم از روشhplc و جهت تعیین هویت و درصد ترکیبات اسانس اندام هوایی و زیرزمینی خردل وحشی از روشgc-ms استفاده شد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت عصاره آبی اندام¬های هوایی و زیرزمینی ارقام گندم درصد جوانه زنی، سرعت جوانه¬زنی، طول ریشه¬چه، طول ساقه¬چه، وزن خشک ریشه¬چه و وزن خشک ساقه¬چه بطور معنی¬داری کاهش یافت، به گونه¬ای که در بالاترین غلظت عصاره ارقام گندم، رقم مغان و مروارید بیشترین میزان تاثیرپذیری و رقم تجن و آرتا کمترین میزان تاثیرپذیری را نشان دادند. در مجموع رقم مروارید با 34/25 میلی¬گرم محتوای اسید فنولیک بیشترین غلظت اسید فنولیک را داشت که این مقدار تقریبا سه برابر رقم تجن، 5/1 برابر رقم مغان و سه برابر رقم آرتا بود. از بین ارقام بررسی شده بیشترین بازدارندگی مربوط به رقم مروارید بود. نتایج نشان داد که بیشترین میزان بازدارندگی مربوط به عصاره اندام هوایی است که در آن میزان بازدارندگی ریشه در برابر صفات مورد بررسی کمتر از اندام هوایی بود. همچنین نتایج استخراج شده از دستگاه gc-ms مشخص نمود که مهمترین ترکیب اسانس خردل وحشی از ایزوتیوسیانات¬ها وگلیکوزینولات¬ها می¬باشد. و از آنجایی¬که میزان این ترکیبات به طور مشخص و فزاینده¬ای در اسانس استحصالی از اندام هوایی این گیاه نسبت به ریشه بیشتر بود (تقریبا دو برابر)، بنابراین به¬نظر می¬رسد اثر بازدارندگی بیشتر اندام هوایی آن بر مولفه¬های جوانه¬زنی ارقام گندم نسبت به ریشه را می¬توان به بیشتر بودن حجم اسانس این ترکیب در اندام هوایی دانست. واژه های کلیدی: دگرآسیبی، تداخل، خردل وحشی، عملکرد دانه، مدیریت علف هرز.

با هدف کاهش مصرف کود¬های شیمیایی در زراعت لوبیای محلی l. phaseolus vulgaris، پژوهشی با استفاده تلفیقی از کودهای زیستی و شیمیایی در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در سال 91- 1390 در رشت انجام شد. تیمارها شامل: t1- شاهد (بدون کود شیمیایی و زیستی)، t2- کود شیمیایی (نیتروژن و فسفر براساس آزمون خاک، 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و 100کیلوگرم در هکتار فسفر)، t3- تلقیح بذر با رایزوبیوم + سودوموناس و باسیلوس + کود فسفر، t4- تلقیح بذر با رایزوبیوم + بدون کود فسفر، t5- تلقیح بذر با رایزوبیوم + 25 درصد کود فسفر، t6- تلقیح بذر با رایزوبیوم + 50 درصد کود فسفر، t7- تلقیح بذر با رایزوبیوم + 75 درصد کود فسفر، t8- کود نیتروژن + سودوموناس و باسیلوس+ کود فسفر کامل، t9- کود نیتروژن + سودوموناس و باسیلوس+ بدون کود فسفر، t10- کود نیتروژن + سودوموناس و باسیلوس+ 25 درصد کود فسفر، t11- کود نیتروژن+ سودوموناس و باسیلوس+ 50 درصد کود فسفر t12- کود نیتروژن+ سودوموناس و باسیلوس+ 75 درصد کود فسفر بودند. نتایج نشان داد که تیمارهای آزمایشی اثر معنی¬دار بر صفات عملکرد دانه، عملکرد زیستی، درصد و عملکرد پروتئین، وزن صد دانه، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی و تعداد غلاف، تعداد شاخه فرعی و تعداد دانه در غلاف داشتند. مقایسه میانگین¬¬ها نشان داد که در تیمار¬های تلفیقی (تیمار¬های 8، 11 و 12) بیشترین عملکرد دانه با میانگین 1554.4 کیلوگرم در هکتار در تیمار هشتم به دست آمد. در مورد سایر صفات نیز تیمار¬های تلفیقی 8، 11 و 12 نسبت به تیمار شاهد از نظر کمی و کیفی برتری داشتند. در حالی که تیمار کود زیستی ریزوبیوم (تیمار سوم) در شرایط این آزمایش قادر به تامین نیتروژن مورد نیاز گیاه و جایگزینی بجای کود نیتروژن نبود. بنابر نتایج این آزمایش احتمال این امکان وجود خواهد داشت که در این منطقه از کود¬های زیستی فسفره به صورت تلفیقی برای کاهش مصرف کود¬های شیمیایی سود جست.

بهبود کارایی استفاده از نیتروژن، یکی از مهم ترین راهبردهای مدیریتی برای بهبود عملکرد، کاهش هزینه¬های تولید و حفظ کیفیت محیط است. به منظور بررسی اثرات مقدار نیتروژن کودی بر رشد، عملکرد و کارایی استفاده از نیتروژن (nue) در دو رقم برنج (oryza sativa l.) هاشمی و سپیدورد، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 92-1391 در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت انجام شد. مقدار نیتروژن کودی شامل مقادیر 0، 40، 80، 120 و 160 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج نشان داد که اثر نوع رقم و مقدار نیتروژن کودی بر شاخص سطح برگ، ارتفاع بوته، تجمع ماده خشک، اجزای عملکرد و عملکرد دانه، nueو غلظت نیتروژن معنی¬دار بود. اثرات متقابل بین نوع رقم و مقدار کود بر صفات سطح برگ (فقط در مرحله ساقه رفتن)، ارتقاع بوته، تعداد پنجه¬بارور، وزن دانه، غلظت نیتروژن معنی دار نبود. با افزایش مقدار نیتروژن کودی کلیه صفات به استثنای شاخص برداشت و nue افزایش یافتند. نتایج این آزمایش نشان داد که برای دستیابی به حداکثر عملکرد در رقم بومی هاشمی مصرف 120 کیلوگرم نیتروژن کودی در هکتار کافی بوده است ولی دستیابی به حداکثر عملکرد در رقم پر¬محصول سپیدرود مستلزم مصرف نیتروژن کودی به مقداری بیش از 160 کیلوگرم در هکتار می باشد. حداکثر کارایی نیتروژن در مقادیر کمتر نیتروژن کودی حاصل شد. anue دانه در مقادیر 40، 80، 120 و 160 کیلوگرم در هکتار به ترتیب 049/32، 49/30، 32/26 و 098/22 کیلوگرم دانه بر کیلوگرم نیتروژن بود. کارایی فیزیولوژیکی استفاده از نیتروژن برای تولید کل بیوماس (pnue total) از 905/39 کیلوگرم در کیلوگرم در تیمار 40 کیلوگرم در هکتار به 86/31 کیلوگرم در کیلوگرم در تیمار 160 کیلوگرم در هکتار کاهش یافت. کارایی زراعی- فیزیولوژیک استفاده از نیتروژن از 28/17 کیلوگرم در کیلوگرم در تیمار 40 کیلوگرم به 81/10 کیلوگرم در کیلوگرم در تیمار 160 کیلوگرم در هکتار رسید. همچنین کارایی بازیافت نیتروژن و بهروری نیتروژن با افزایش مقدار نیتروژن کودی کاهش می¬یابد.

گونه¬های علف¬هرز به عنوان یک منبع قوی متابولیت¬های ثانویه، یکی از عوامل مهم کاهش یا افزایش عملکرد برنج به شمار می¬روند. در این پژوهش به منظور بررسی اثرات دگرآسیبی برخی از علف¬های هرز بر رشد رویشی برنج، از مطالعات آزمایشگاهی و گلخانه¬ای استفاده شد. مطالعه گلخانه¬ای به صورت طرح بلوک کامل تصادفی و با چهار تکرار انجام شد، که عامل اول دارای پنج سطح شامل، نوع علف¬هرز مرغ (cynodon dactylon) ، اویارسلام (cyperus rotundus)، سوروف (echinochloa cruss galli)، بندواش (paspalum distichum) و بارآهنگ آبی (alisma plantago aquatica) و عامل دوم نیز دارای پنج سطح پودر خشک به¬دست آمده از این علف¬های هرز (صفر، 5/2، 5، 5/7 و 10 گرم) بودند. مطالعه آزمایشگاهی نیز به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار به اجرا درآمد، که عامل اول دارای پنج سطح شامل علف¬های هرز ذکر شده و عامل دوم نیز دارای پنج سطح شامل غلظت عصاره آبی اندام-های رویشی علف¬های هرز (صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد) بود. به منظور تفکیک اثرهای دگرآسیبی عصاره¬های آبی اندام¬های علف¬هرز با اثرات پتانسیل اسمزی عصاره¬های تهیه شده در غلظت¬های مختلف، از ماده پلی اتیلن گلایکول استفاده شد. همچنین برای جداسازی و تعیین هویت مواد شیمیایی موجود در عصاره اندام¬های هوایی علف¬های هرز نیز از دستگاه gc-ms استفاده شد. نتایج نشان داد که کمترین میزان سرعت ظهور و سرعت ظهور تجمعی گیاهچه، ارتفاع بوته، قطر ساقه، سطح برگ، وزن تر و خشک گیاه، طول ریشه¬ و سطح ریشه به ترتیب مربوط به علف¬های هرز بارهنگ، سوروف، اویارسلام و مرغ در مقدار¬های پودر 5، 7/5 و 10 گرم بوده است. با توجه به اثر غلظت¬های مختلف عصاره¬های علف¬های هرز می¬توان نتیجه گرفت که بیشترین بازدارندگی در جوانه¬زنی و رشد گیاهچه¬های برنج به ترتیب مربوط به علف¬های هرز سوروف، مرغ، اویارسلام و بارهنگ آبی در غلظت¬های 50، 75 و 100 درصد بود. در رابطه با جداسازی اثرات دگرآسیبی از پتانسیل اسمزی مشاهده شد که کاهش مقادیر صفات اندازه¬گیری شده در گیاهچه¬های برنج فقط به دلیل بازدارندگی اسمزی آنها نمی¬باشد، بلکه بیشترین سهم اثر بازدارندگی عصاره مربوط به خاصیت دگرآسیبی آن بوده و پتانسیل اسمزی نقش کمتری در رشد گیاهچه¬های برنج داشته است. نتایج مربوط به تعیین مواد توسط gc-ms نیز نشان داد که کاهش رشد برنج در غلظت¬های بالا می¬تواند مربوط به ترکیبات اسکوالن، نونادکان، هگزادکان، پنتاکوزان، ترپنوئید¬ها و غیره باشد، که علاوه بر کاهش رشد گیاهچه¬ها، باعث کاهش جذب صفات کیفی شامل فسفر و پتاسیم در برنج شد.

این پژوهش به منظور بررسی تأثیر پوششدار کردن بذر با باکتریهای محرک رشد ( ازتوباکتر و سودوموناس) و عناصر ریزمغذی (روی، بور، مولیبدن، مس، آهن و منگنز) بر شاخص های جوانه زنی، عملکرد کمی و کیفی ذرت علوفه ای (zea mays l.) رقم ns640 به اجرا درآمد. بر اساس نتایج حاصل از بخش مزرعه ای تیمار پوشش بذر با باکتری سودوموناس و عناصر ریزمغذی در اکثر صفات مورد بررسی دارای بالاترین میزان بود.نتایج بدست آمده از بخش آزمایشگاهی هم نشان داد که پوشش بذر با مخلوطی از باکتری های سودوموناس و ازتوباکتر و عناصر ریزمغذی و پوشش بذر با باکتری سودوموناس و عناصر ریزمغذی در اکثر صفات بهترین تأثیر گذاری را در بین تیمارهای به کار برده شده داشتند.