دانشگاه غیردولتی مهر البرز با هدف تربیت نیروی انسانی متخصص در زمینه های مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات و مدیریت اجرایی از اوایل سال 1382 شروع به کار نموده و توسعه خدمات آموزشی خود را در قالب آموزش الکترونیکی و دوره های کارشناسی ارشد با ملحوظ نمودن تأمین نیازمندی های حرفه ای جامعه مبتنی بر اقتصاد دانایی محور به انجام می رساند. وجه تمایز شاخص دانشگاهی که بر مبنای فناوری اینترنت به ارائه خدمات آموزشی می پردازد با دیگر دانشگاه های سنتی در قابلیت توسعه سریع، کیفیت خدمات آموزشی و تسهیل در فرایند یادگیری می باشد. با توجه به گسترش راه اندازی یادگیری الکترونیکی مسأله چگونگی ارائه ی خدمات و منابع کتابخانه ای در راستای بهبود یادگیری الکترونیکی، اهمیت بیشتری یافته است. کتابخانه ها در طول تاریخ، وسیله ای برای تسهیل جریان اطلاعات بوده اند و هدف آن ها ارائه ی بهترین خدمات برای تأمین نیازهای اطلاعاتی مراجعان بوده است. با نگاهی گذرا به خوبی می توان دریافت که همگام با تحولات نظام یادگیری و حرکت به سوی یادگیری الکترونیکی، کتابخانه ها نیز باید مسیر خود را به سمت دیجیتالی شدن تغییر دهند تا بتوانند با تغییر نقش خود، جایگاه خود را حفظ نمایند و متناسب با نیاز جامعه ی خود، نسبت به ارائه ی خدمات جدید توانا باشند. پژوهش حاضر بر آن است تا عناصر تشکیل دهنده کتابخانه های دیجیتالی و استانداردهای مربوط به آن ها و امکان سنجی ایجاد این گونه کتابخانه ها در موسسه آموزشی عالی مهر البرز را مورد بررسی قرار دهد. هدف کلی این پژوهش، امکان سنجی ایجاد کتابخانه ی دیجیتالی در موسسه ی آموزش عالی مهر البرز است و اهداف جزیی آن عبارتند از: 1. مشخص نمودن نیروی انسانی مورد نیاز برای ایجاد کتابخانه ی دیجیتالی در موسسه ی آموزش عالی مهر البرز 2. مشخص نمودن منابع اطلاعاتی مورد نیاز(کتب و مقالات) برای ایجاد کتابخانه ی دیجیتالی در موسسه ی آموزش عالی مهر البرز 3. مشخص نمودن ابزارهای اینترنتی و فناوری اطلاعات برای ایجاد کتابخانه ی دیجیتالی در موسسه ی آموزش عالی مجازی مهر البرز 4. مشخص نمودن میزان بودجه مورد نیاز برای ایجاد کتابخانه ی دیجیتالی در موسسه ی آموزش عالی مجازی مهر البرز جامعه ی آماری پژوهش را دانشجویان و اعضای هیأت علمی موسسه ی آموزش عالی مجازی مهر البرز در سال تحصیلی 89-90 تشکیل داده اند. جامعه ی آماری متشکل است از: تمامی دانشجویان که در حال حاضر، 179 نفر و اساتید دانشگاه مهر البرز، که جمعاً 34 نفر می باشند. از آن جا که حجم جامعه ی مورد مطالعه کوچک است می توان پژوهش فوق را پژوهش پیمایشی در مقیاس کوچک نام نهاد. در این پژوهش، به منظور گردآوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه استفاده شد. یافته های پژوهشی مرتبط به نیروی انسانی نشان می دهد که 102 نفر معادل 77.3 درصد از شرکت کنندگان در مطالعه، وضعیت موسسه را از جهت وجود نیروی انسانی موردنیاز برای ایجاد کتابخانه ی دیجیتالی مطلوب، 24 نفر معادل 18.2 درصد نسبتاً مطلوب و 6 نفر معادل 4.5 درصد آن را نامطلوب ارزیابی می نمایند. یافته های پژوهشی مرتبط به منابع اطلاعاتی نشان می دهد که 66 نفر معادل 50.0 درصد از شرکت کنندگان در مطالعه، وضعیت موسسه را از جهت وجود منابع اطلاعاتی موردنیاز برای ایجاد کتابخانه ی دیجیتالی مطلوب، 54 نفر معادل 40.9 درصد نسبتاً مطلوب و 12 نفر معادل 9.1 درصد آن را نامطلوب ارزیابی می نمایند. یافته های پژوهشی مرتبط به ابزارهای اینترنتی و فناوری اطلاعات نشان می دهد که 66 نفر معادل 50.0 درصد از شرکت کنندگان در مطالعه، وضعیت موسسه را از جهت وجود ابزارهای اینترنتی و فناوری اطلاعات موردنیاز برای ایجاد کتابخانه ی دیجیتالی مطلوب، 54 نفر معادل 40.9 درصد نسبتاً مطلوب و 12 نفر معادل 9.1 درصد آن را نامطلوب ارزیابی می نمایند. یافته های پژوهشی مرتبط به بودجه اطلاعات نشان می دهد که 84 نفر معادل 63.6 درصد از شرکت کنندگان در مطالعه، وضعیت موسسه را از جهت وجود بودجه موردنیاز برای ایجاد کتابخانه ی دیجیتالی مطلوب، 48 نفر معادل 36.4 درصد نسبتاً مطلوب و هیچ کدام از شرکت کنندگان آن را نامطلوب نمی دانند.

این پژوهش از نوع کاربردی علم سنجی است و با هدف کلی مطابقت برنامه درسی رشته علم سنجی با اهداف و اولویت های مطرح شده در نقشه جامع علمی کشور به انجام رسیده است. بنابراین با توجه به اهداف و ماهیت موضوع، برای انجام این پژوهش از سه روش پیمایشی، تحلیل محتوا و اسنادی استفاده شده است. از جمل? ابزارهای بکار گرفته شده در این پژوهش، پرسشنامه ای محقق ساخته به منظور جمع آوری نظرات استادان و صاحبنظران در تعیین مطابقت هریک از مولفه های درس های رشته علم سنجی با اهداف و اولویت های نقشه جامع علمی کشور است. روایی این پرسشنامه توسط استادان و صاحبنظران تایید شد. همچنین ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه به منظور تائید پایایی آن 89/0 محاسبه شد. جامعه ی آماری این پژوهش شامل دو بخش است، بخشی مربوط به محتوا، منابع و سرفصل های درس های برنامه درسی رشته علم سنجی مصوب 11/2/89 شورای برنامه ریزی آموزش عالی، و بخشی مربوط به تعداد 60 نفر از استادان و صاحبنظران رشته های علم اطلاعات و دانش شناسی و علم سنجی بود که هرکدام از آن ها تا پایان سال 1390 حداقل تعداد 4 مقاله علمی پژوهشی، طرح پژوهشی و یا کتاب را در زمینه علم سنجی در کارنامه علمی خود داشته اند. برای پاسخ به سوال های پژوهش از نرم افزار excel 2007 در سطح آمار توصیفی استفاده شد و به همین منظور شاخص های مجموع، فراوانی، میانگین و درصد پاسخ ها محاسبه و بکار گرفته شد. یافته های پژوهش نشان داد که، مولفه های مباحث، اهداف، منابع و عناوین درس های برنامه درسی کارشناسی ارشد رشته علم سنجی، به ترتیب بیشترین و کمترین ارتباط را با اهداف و اولویت های نقشه جامع علمی کشور، داشته اند. در واقع شواهد حاکی از آن است که مولفه های عناوین و منابع در نظر گرفته شده در برنامه درسی رشته علم سنجی نسبت به مولفه های مباحث و اهداف میزان ارتباط کمتری با اهداف و راهبردهای نقشه جامع علمی کشور داشته اند، و در برخی از موارد نیاز به بازنگری دارند. از طرفی مولفه های مباحث و اهداف درس ها نیز با اینکه در اکثر موارد از نقاط قوت این برنامه درسی محسوب می شوند اما در برخی از موارد نیاز به بازنگری دارند و به همین اعتبار بازنگری این برنامه درسی در پاره ای از موارد در راستای اهداف و اولویت های نقشه جامع علمی کشور به منظور دستیابی به این اهداف و همچنین بهبود و کارآمدی بیشتر برنامه درسی، ضروری به نظر می رسد.

پژوهش حاضر باهدف مطالعه وب گاه دانشگاه شاهد از نظر سازگاری با استانداردهای ابرداده ای (دابلین کور، مارک ایکس.ام.ال.و توصیفی شیءگرا) و ابربرچسب ها با روش مطالعه موردی برروی وب گاه دانشگاه شاهد انجام شد. جامعه پژوهش 291 صفحه از وب گاه دانشگاه شاهد است که به عنوان نمونه انتخاب و درقالب 5 طبقه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که طراحان صفحات وب گاه دانشگاه شاهد به ابربرچسب ها بیش تر از طرح های ابرداده ای خاص همچون دابلین کور، مارک ایکس.ام.ال و استاندارد توصیفی شیء گرا اهمیت می دهند. این درحالی است که نتایج نشان داد در هیچ یک ازصفحات بررسی شده ، استانداردهای ابرداده ای حضور نداشته اند و از سوی دیگر ابربرچسب با 2/168 درصد بیش ترین سهم را در وب گاه داشته است. همچنین تنوع استفاده از ابربرچسب ها در وب گاه بسیار کم است به گونه ای که بیش تر ابربرچسب های استفاده شده در این وب گاه را، ابربرچسب های عام (ابربرچسب ذخیره فایل متنی، انقضای مدرک و سازگاری با مرورگر اینترنت) و کم ترین ابربرچسب ها را ابربرچسب های "کلیدواژه، پدیدآور، کپی رایت، روبوت و توزیع" تشکیل داده است. شایان ذکر است که با بررسی که برروی صفحات خانگی 8 دانشگاه برتر جهان به تفکیک صورت گرفت، نتایج نشان داد دانشگاه های برتر جهان نیز از ابربرچسب ها بیش تر استفاده کرده اند که تنوع استفاده، بیشتراز ابربرچسب های موجود در وب گاه دانشگاه شاهد، است و از سوی دیگر تنها وب گاه دانشگاه ملی استرالیا در صفحه خانگی خود از عناصر ابرداده ای و آن هم از عناصر دابلین کور استفاده کرده است. قدمت بیش تر ابربرچسب ها از دلیل به کارگیری بیش تر این عناصر در طراحی صفحات وب است. در نتیجه پیشنهاد می شود که طراحان وب گاه ها از نظر متخصصان علم اطلاعات که از استانداردهای ابرداده ای آگاهی دارند در طراحی و ویرایش صفحات وب استفاده به عمل آورند

در عصر حاضر ارتباط دانشگاه و صنعت یکی از شاخص ترین عوامل رسیدن به توسعه محسوب می شود؛ به گونه ای که توسعه جوامع مختلف به میزان بسیار زیادی به نحوه و میزان ارتباط میان این دو بخش وابسته شده و در صورت تعامل پایدار بین این دو نهاد، توسعه صنعتی و متعاقب آن توسعه اقتصادی و اجتماعی را می توان انتظار داشت. با توجه به اهمیت این موضوع، هدف از این مطالعه تحلیل مقایسه ای رابطه دانشگاه- صنعت در ایران و ترکیه است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های علم سنجی است که با استفاده از روش تحلیل استنادی و استفاده از تکنیک ارزیابانه انجام شد. جامعه آماری این تحقیق کلیه اختراعات ثبت شده و مقالات علمی مربوط به کشورهای ایران و ترکیه بر اساس اطلاعات پایگاه پروانه ثبت اختراعات آمریکا و اسکوپوس از سال 1974-2011 است. داده های این پژوهش با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی و درصد) و آزمون استنباطی (همبستگی پیرسون) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و از نرم افزارهای اکسل و اس پی اس اس در این خصوص استفاده شد. یافته های این تحقیق نشان داد که تا زمان انجام این پژوهش، کشور ایران و ترکیه در پایگاه اسکوپوس و پروانه ثبت اختراعات آمریکا به ترتیب 151159 و 258719مقاله، 143 و 584 پروانه ثبت اختراع منتشر کرده اند. از بین 258 مخترع که در تولید پروانه ثبت اختراعات کشور ایران همکاری داشته اند، حدود122 نفر (28/47 درصد) از افراد وابستگی سازمانی دانشگاهی و 85 نفر (94/32 درصد) وابستگی به سازمان ها یا موسسات تحقیق و توسعه داشتند و 51 نفر نیز بدون وابستگی سازمانی بودند. در مورد کشور ترکیه نیز 1120 نفر مخترع در تولید کل پروانه ثبت اختراعات این کشور همکاری داشته اند که حدود 399 نفر (62/35 درصد) از مخترعان وابستگی سازمانی خود را دانشگاه های کشور ترکیه یا دیگر کشورها، 389 نفر (73/34 درصد) سازمان های تحقیق و توسعه ثبت کرده اند و بقیه افراد (64/29 درصد) نیز بدون وابستگی سازمانی بودند. همچنین کشور ایران بر اساس اولویت های الف تا ج خود در فناوری بیشترین تولید علم را انجام داده است. کمترین تولید علم ایران با تعداد 5717 مربوط به حوزه علوم انسانی و هنر است؛ در مورد پروانه ثبت اختراعات یافته ها نشان می دهد بیشترین تعداد پروانه ثبت اختراع مربوط به علوم پایه و کاربردی است. در مقابل، کشور ترکیه بر اساس اولویت ها، کمترین تولید علم را در حوزه موضوعی مربوط به جهانگردی و حمل و نقل و بیشترین تولید را در حوزه سلامت و داروسازی داشته است. بنابراین بر اساس یافته های این تحقیق می توان چنین بیان کرد که ارتباط صنعت و دانشگاه در کشور ایران از وضعیت مناسبی برخوردار نیست و باید اقدام جدی برای بهبود این ارتباط و در نتیجه بهبود وضعیت اقتصادی، توسعه یافتگی و ... صورت پذیرد. همچنین کشور ترکیه به عنوان کشوری که در نقشه جامع علمی کشور به عنوان یک رقیب شناخته شده، وضعیت بسیار مناسب تری نسبت به کشور ایران ندارد و این نکته باید در سیاستگذاری های و برنامه ریزی کلان کشور مد نظر قرار گیرد. کلید واژه ها: صنعت، دانشگاه، پروانه ثبت اختراعات، ایران، ترکیه

مقدمه و هدف: باوجود سابقه طولانی هم نویسندگی در حوزه های مختلف، این پدیده در ایران کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت همکاری علمی میان حوزویان و دانشگاهیان، به بررسی پدیده هم نویسندگی پژوهشگران دانشگاه های دولتی تهران و حوزه علمیه قم طی سال های 1383- 1392 پرداخته است. روش: پژوهش از نوع کاربردی است و با روش کتابخانه ای انجام شده است. برای تعیین میزان مشارکت پذیری از فرمول ضریب مشارکت و نیز شاخص همکاری علمی استفاده شده است. جامعه پژوهش، تولیدات علمی پژوهشگران سه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، فرهنگ و اندیشه اسلامی و نیز حوزه و دانشگاه است. جمع آوری داده ها با مراجعه به اصل مقالات با استفاده از پایگاه های داخلی از جمله: نورمگز، مگیران، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام و پرتال علوم انسانی انجام شد. جهت ورود اطلاعات و نیز تحلیل داده¬ها از نرم افزار excel استفاده شد. یافته¬هاونتیجه¬گیری: بطور کلی تمایل به همکاری بین پژوهشگران در خلال سال¬های مورد بررسی روندی صعودی داشته و ضریب مشارکت گروهی در تألیف مقاله 55/0و کتاب62/0 می¬باشد که نشان از تمایل نویسندگان به انجام پژوهش¬های مشارکتی است. سهم مشارکت زنان در تولیدات علمی مشترک کمتر از مردان است. دانشگاه تهران در همکاری با حوزه علمیه در رأس قرار دارد. الگوی همکاری از نظر تعداد نویسندگان درتألیف کتاب، سه نویسنده ای و در حوزه علوم حدیث، روان شناسی، فلسفه و منطق می باشد و در تألیف مقاله، در الگوی دونویسنده ای و حوزه اقتصاد، بیشترین همکاری صورت گرفته است. باتوجه به مقدار ضریب مشارکت بدست آمده، اینگونه به نظر می¬رسد که نویسندگان گرایش زیادی به همکاری دارند، اما به دلیل پراکندگی و محدود بودن تعداد تولیدات علمی می توان این گونه استنباط کرد که تنها گروه خاصی از افراد دارای بیشترین تعداد تولیدات هستند و این نشان از یک مشارکت واقعی بین حوزویان و دانشگاهیان نمی باشد.

با توجه به نقشی که مطالعات علم¬سنجی در ارائه تصویری روشن از وضعیت علمی سازمان¬ها، مراکز علمی و دانشگاه¬ها و نیز راهی که باید در آینده طی شود برعهده دارند، می¬توان با تکیه بر نتایج و یافته¬های آن، از نقاط ضعف و قوت خود آگاهی یافت. کتابخانه¬های دانشگاهی به عنوان گلوگاه دانش و جزئی جدایی ناپذیر در دانشگاه¬ها باید قادر باشند دانشگاه را در پیشبرد علمی یاری کنند. هدف پژوهش حاضر زمینه¬یابی ایجاد واحد علم¬سنجی در کتابخانه¬های دانشگاهی بر اساس مدل سوات از سه بُعد منابع انسانی، فن¬آوری و فرهنگ سازمانی است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و به روش پیمایشی به انجام رسیده است و جامعه آماری شامل 80 نفر از کتابداران کتابخانه¬های دانشگاهی شهر مشهد می¬باشد، گردآوری اطلاعات بر اساس توزیع پرسشنامه مدل سوات بین جامعه آماری فراهم شد. نتایج حاصل از تجزیه¬وتحلیل داده¬های گردآوری شده که بر اساس ماتریس سوات انجام گردید، نشان داد که کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر مشهد آشنایی مناسبی با علم سنجی ندارند، وظایف علم سنجی را به خوبی انجام نمی دهند و دانشگاه¬های شهر مشهد واحد علم¬سنجی ندارند. همچنین یافته های پژوهش نشان داد که در ایجاد واحد علم-سنجی به ترتیب منابع انسانی، فرهنگ سازمانی و فن¬آوری بیشترین تأثیر را داشته اند. علاوه براین مشخص گردید که نقاط قوت با مجموع امتیاز وزنی 3.98، فرصت ها با امتیاز 3.79، ضعف ها با امتیاز 3.75 و تهدیدها با امتیاز 3.12 به ترتیب بیشترین امتیاز را داشته اند با توجه به اینکه مجموع امتیازات عوامل داخلی و خارجی بیشتر از 3 (میانگین) است این نتیجه حاصل می¬شود که قوت ها و فرصت های وضعیت موجود بر نقاط ضعف و تهدیدها برتری دارند و تأثیر نقاط قوت و فرصت ها به مراتب از نقاط ضعف و تهدیدهای موجود بیشتر است، بنابرین دانشگاه¬ها قادر هستند با تقویت فرصت¬ها و قوت¬های موجود بر ضعف¬ها و تهدیدها غلبه کرده و زمینه ایجاد واحدعلم¬سنجی را فراهم نمایند.

مقدمه و هدف پژوهش: یکی از شاخص های مهم پژوهشی و تولید علم در دانشگاه ها، که از جایگاه ویژه ای برخوردار است، انجام طرح های پژوهشی و تحقیقاتی و انتشار نتایج بدست آمده از آن هاست؛ از این رو شناخت ارزیابی فعالیت های علمی برای برنامه ریزی و سیاست گذاری پژوهشی بسیار ضروری است. از سوی دیگر پژوهش در حوزه پزشکی به سرمایه گذاری کلان نیاز دارد و بسیار اهمیت دارد که به اندازه کافی در پژوهش های پزشکی سرمایه گذاری شود و این سرمایه گذاری برروی پژوهش هایی انجام شود که اثرگذاربوده و نتیجه مطلوبی داشته باشند. درهمین راستا، این پژوهش با هدف رابطه میان هزینه های پژوهشی طرح های تحقیقاتی خاتمه یافته و اثربخشی آن ها در دانشگاه علوم پزشکی شیراز طی سال های 1388-1390 انجام گردید. روش اجرای پژوهش: این پژوهش از نوع علم سنجی است که با استفاده از روش تحلیل استنادی و تحلیل محتوا، با استفاده از تکنیک های ارزیابانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان و به روش نمونه گیری طبقه ای استفاده شد و 212 طرح تحقیقاتی به عنوان نمونه برگزیده شد و ابزار گردآوری این پژوهش از نرم افزار اکسل و اس پی اس اس برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. یافته های پژوهش: یافته های این پژوهش نشان داد که از 212طرح تحقیقاتی، دانشکده پزشکی با سهم 22.6 بیشترین تعداد طرح ها را در مراکز تحقیقاتی در برداشته است و بیشترین هزینه پژوهشی متعلق به کمیته علوم نوین است. همچنین یافته ها بیانگر وجود رابطه معنادار میان هزینه پژوهشی طرح های تحقیقاتی و میزان منجر شدن آن ها به مقاله، تعداد همکاران اجرای طرح و عدم وجود رابطه میان هزینه های پژوهشی و ضریب تاثیر مجله های چاپ کننده مقالات مستخرج از طرح های تحقیقاتی، تعداد استناد به مقالات مستخرج از طرح ها و شاخص های بالینی می باشد. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که هزینه پژوهشی تعلق گرفته به طرح های تحقیقاتی مصوب در دانشگاه علوم پزشکی شیراز بر اساس کیفیت طرح ها صورت نگرفته است. در این راستا ضرورت دارد که سیاست گذاران و برنامه ریزان درصدد هدفمند کردن هزینه های پژوهشی طرح های تحقیقاتی بر اساس کیفیت آن ها برآیند.

اقتصاد دانش بنیان محوری اقتصادی است که به طورمستقیم براساس تولید، توزیع و مصرف دانش و اطلاعات شکل گرفته و درآن تولید و بهره برداری از دانش به عنوان موتور رشد و توسعه اقتصادی، موجبات تغییر و دگرگونی در تمامی ابعاد توسعه جامعه را فراهم می-کند. هدف از این پژوهش، تحلیل جایگاه کشورها در اقتصاد دانش‎بنیان و پژوهش علمی، و تعیین رابطه شاخص‎های اقتصاد دانش‎بنیان با شاخص‎های برونداد علمی بر اساس روش های علم سنجی است و بر اساس نتایج به تحلیل وضعیت ایران و راه های بهبود جایگاه کشور در اقتصاد دانش بنیان و پژوهش علمی پرداخته شده است.