شرکت های خدمات توسعه کشاورزی استان زنجان، در سال 1383 با تعداد 43 شرکت تشکیل و در مراکز دهستان ها مستقر شده اند. علیرغم آنکه اجرای این طرح گام مهمی در راستای خصوصی سازی خدمات کشاورزی است، اما با گذشت بیش از 8 سال از عمر طرح، موفقیت مورد انتظار تحقق نیافته است. این تحقیق به موانع اثربخشی و کارآفرینی شرکت های مذکور با هدف رسیدن به مدل ساختاری کارآفرینانه و اثر بخش پرداخته است. با توجه به ماهیت موضوع، این تحقیق با رویکرد کیفی و با روش گراندد تئوری انجام شد. با توجه به نیاز تحقیق به پرداختن جامع به موضوع، 4 جامعه آماری اعضای شرکت های خدمات توسعه کشاورزی، کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان، مسئولین سازمان نظام مهندسی و کشاورزان، به عنوان حلقه های درگیر در بخش کشاورزی مورد توجه قرار گرفت. در این پژوهش انتخاب نمونه ها، به روش نمونه گیری هدفمند انجام شده است. برای جمع آوری اطلاعات از تکنیک مصاحبه نیمه ساختار یافته با استفاده از روش مصاحبه گروهی در سه جامعه اعضای شرکت های خدمات توسعه کشاورزی، کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان و مسئولین سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی و از روش مصاحبه انفرادی برای جامعه کشاورزان انجام گرفته است. یافته های تحقیق بر اساس رویه مشخص در روش گراندد تئوری، در سه مرحله کد گذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی تحلیل و نتایج مرحله سوم کد گذاری در قالب مدل مفهومی ارایه شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که ضعف و نقص سیاست گذاری و اجرای آن، در بخش کشاورزی و تفسیر قانون و فقدان شاخص های نظارتی استاندارد، ضعف سرمایه ای و درآمد و فقدان اهتمام لازم در سازمان نظام مهندسی کشاورزی برای تولیت شرکت ها از جمله موانع اثربخشی و کارآفرینی شرکت های خدمات توسعه کشاورزی است.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثر بخشی دوره های آموزشی برگزارشده برای شرکت های تعاونی مرغداران استان سمنان و با استفاده از روش پیمایشی انجام گرفته است. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه همراه با مصاحبه بوده است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه اعضای تعاونی های مرغداری عضو اتحادیه مرغداران استان سمنان است که تعداد آن حدود 234 نفر بوده و به شیوه تمام شماری مورد مطالعه قرار گرفتند. برای تعیین روایی پرسشنامه ها، از نقطه نظرات و پیشنهادهای کارشناسان و محققان و متخصصان امر استفاده گردید. برای آزمون پایایی پرسشنامه پس از انجام مراحلروایی، پرسشنامه پس از انجام پیش آزمون با استفاده از آزمونضریبآلفایکرونباخ مورد ارزیابی قرار گرفت که مقدار آن 85/. بود. تجزیه و تحلیل داده ها در دو قسمت توصیفی و تحلیلی انجام گرفت. از جمله آزمونهای آماری مورد استفاده دراین تحقیق ضریب همبستگی اسپیرمن، پیرسون همچنین رگرسیون چندگانه با روش گام به گام و کروسکال والیس بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که متغیرهای تسلط مدرس، مکان اجرای آموزش، نوع روش های آموزشی، میزان امکانات و تجهیزات آموزشی ، نوع محتوا و مطالب آموزشی ، سن، جنسیت، رشته تحصیلی شرکت کنندگان، تعداد شرکت در دوره های آموزشی، با متغیر وابسته (اثربخشی دوره های آموزشی در تعاونیهای مرغداری استان سمنان) دارای رابطه معناداری می باشند. نتایج همچنین نشان داد که متغیر های تواناییها و دانش مدرس، تطابق سرفصلها با نیازهای شرکت کنندگان ، تطابق سرفصلها با رسانهها و تجهیزات آموزشی ، زمان برگزاری دوره ، تعداد کادر آموزشی دوره، مدیریت آموزش و امکانات آموزشی و روش های تدریس و طول مدت دوره و فضای فیزیکی محل برگزاری تاثیر معناداری بر متغیر وابسته دارند.

تحقیق حاضر با هدف "تدوین شاخص هایی برای شناسایی تعاونی های موفق کشاورزی" سعی دارد در راستای شناسایی تعاونی های موفق کشاورزی قدم مثبتی بردارد. اگر چه سنجش اثر بخشی و موفقیت سازمان ها امری پیچیده است و هیچ متغیری را نمی توان به عنوان شاخص صد در صد در تعیین اثر بخشی و موفقیت سازمان ها معرفی نمود، با این وجود این تحقیق بر مبنای روش پژوهشی، کاربردی و از نوع توصیفی و کمی - کیفی طراحی گردیده است. تحقیق حاضر در چند مرحله کتابخانه ای، روش دلفی برای تدوین شاخص های شناسایی تعاونی های موفق کشاورزی و تکنیک تاپسیس برای رتبه-بندی تعاونی های کشاورزی استان همدان بر اساس شاخص های بدست آمده انجام شده است. روش دلفی با استفاده از نظرات 26 نفر از کارشناسان وزارت تعاون، سازمان جهادکشاورزی استان همدان و بانک های عاملی که به تعاونی های کشاورزی در استان همدان تسهیلات می دهند، طی 3 مرحله محاسبه شاخص اجماع، شاخص اهمیت و ضریب اهمیت انجام گرفت. کارشناسان روش دلفی، شاخص های شناسایی تعاونی های موفق کشاورزی را در 6 بعد اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی، حقوقی، آموزشی و فردی تقسیم بندی نمودند. از مهم ترین سازه های شاخص اقتصادی با ضریب اهمیتی که کارشناسان به این سازه ها داده اند می توان به میزان سود شرکت با ضریب اهمیت 30/89، و میزان اشتغال زایی شرکت تعاونی با ضریب اهمیت 08/83. از سازه های اجتماعی می توان به ارتباط شرکت تعاونی با تعاونی های دیگر با ضریب اهمیت 83/70، و ارتباط شرکت با سازمان-های اجرایی با ضریب اهمیت 60/68 اشاره داشت. از سازه های شاخص مدیریتی تعداد متخصصان کشاورزی در شرکت تعاونی با ضریب اهمیت 77/79 و تعداد شکایت های اعضا از شرکت تعاونی 27/78، از سازه های شاخص حقوقی متوسط تعداد اعضای شرکت کننده در مجمع عمومی سالیانه با ضریب اهمیت35/76 و تعداد جلسات مشترک برگزارشده با اداره تعاون شهرستان یا استان با ضریب اهمیت 20/68 می باشند. از سازه های شاخص آموزشی میزان دوره آموزشی گذرانیده شده توسط مدیران با ضریب اهمیت 05/75 و نوع دوره ای که مدیران شرکت تعاونی گذرانیده اند با ضریب اهمیت 11/71، و در نهایت از مهم ترین سازه های شاخص فردی می توان به تحصیلات مدیران با ضریب اهمیت 20/86 و تحصیلات اعضا با 60/81 اشاره کرد. سپس با استفاده از شاخص های تدوین شده، تعاونی کشاورزی در استان همدان مورد ارزیابی قرار گرفتند. جامعه آماری این بخش از پژوهش، 110 تعاونی کشاورزی فعال استان همدان می باشد که با استفاده از فرمول کوکران 86 تعاونی برآورد شد. در نهایت نیز با استفاده از تکنیک تاپسیس و نتایجی که از ارزیابی عملکرد جامعه آماری بدست آمد، تعاونی های کشاورزی استان همدان بر اساس شاخص های مورد نظر رتبه بندی شدند. نتایج این بخش از پژوهش نشان داد که تعاونی های شهرستان همدان از نظر شاخص های بدست آمده موقعیت بهتری داشته و در رتبه اول استان همدان قرار می گیرند. تعاونی های کشاورزی شهرستان بهار در جایگاه دوم و تعاونی های شهرستان تویسرکان در جایگاه سوم قرار گرفتند.