نام پژوهشگر: محمدباقر بهادری

بررسی تطبیقی جایگاه ابلیس در مثنوی مولانا و آثار عین القضات همدانی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1394
  عقیله آراسته   محمدرضا عابدی

ابلیس که در قرآن با همین نام خوانده می شود? پیش از نزول آدم(ع) به این جهان? عزازیل(عزیز خدا) که واژه ای عبرانی است? خوانده می شد و در چهره ی موجود گمراه کننده و پلید و وسوسه گر نام شیطان بر او نهاده شده است. در ادبیات فارسی بخصوص ادبیات عرفانی به تبع اندیشه دینی? هرچند با تفاوت در شدت و ضعف? ابلیس همواره مورد لعن و طرد بوده است؛ چنانکه مولانا به عنوان یکی از بزرگترین شاعران عارف در باب تلبیس ابلیس و مکر و خدعه ی او حکایات و اشعار ارزنده ای ارائه داده و احیانا زبان به لعن او گشوده است . در مقابل? در اندیشه ی صوفیانی چون حلاج و شیخ احمد غزالی چهره ی ملعون و سنتی ابلیس دگرگون گردیده و این غبار لعنت از نام ابلیس زدوده شده است و بالاتر از آن موضوع دفاع از ابلیس به میان می آید و عین القضات همدانی این نظریه را بسط داده و تفسیر کرده و نمای تازه ای از ابلیس را ارائه نموده است .