نام پژوهشگر: سعید نادری
معصومه میرزاخواه خرشتمی حمیدرضا رضایی
آهوها گروه بسیار متنوعی از پستانداران هستند که ارتباطات فیلوژنتیک در این گروه تا حد زیادی ناشناخته مانده است. آن ها به خانواده bovidae تعلق دارند و در قسمت های مرکزی و جنوبی ایران یافت می شوند. در بین محققان چالش های بسیاری برای تعیین گونه های آهو وجود دارد. تعداد زیادی از گونه های آهو (gazella sp) به دلیل شکار مفرط و تخریب زیستگاه ها در معرض خطر قرار گرفته-اند. امروزه حفاظت از تنوع زیستی به یک مسئله و نگرانی جهانی تبدیل شده است. پیشرفت های اخیر در زمینه ی دانش مولکولی فرصت بی نظیری برای حل مشکلات در زمینه رده بندی، تکامل و ژنتیک جمعیت ها فراهم کرده است. شناسایی رده بندی صحیح آهوها، گامی موثر در موفقیت برنامه-های زادآوری در اسارت و معرفی مجدد می باشد. در این تحقیق، توالی ژن سیتوکروم b از dna میتوکندریایی تعدادی از نمونه های جمع آوری شده از 8 جمعیت آهو در جنوب ایران مورد آنالیز قرار گرفتند. پس از مقایسه توالی بدست آمده با توالی موجود در ژن بانک در نرم افزار mega v5 و ترسیم درخت فیلوژنتیک، 3 گونه متفاوت از آهو در این نواحی شناسایی شد. بر اساس دیدگاه فیلوژنتیک، آهوسانان جزایر کیش و خارک آهوی گواتردار (gazella subgutturosa) و آهوسانان چهار ناحیه دیگر شامل جزایر هرمز و هنگام و دشت های طارم و مسافرآباد، آهوی هندی یا جبیر (gazella bennettii) بودند. در منطقه حفاظت شده مند گونه ای جدید از آهو شناسایی شد و gazella marica نام گذاری گردید. نتایج آنالیز واریانس مولکولی در نرم افزار arlequin v3.5 نشان داد تفاوت در بین این جمعیت ها بیش از تفاوت در درون جمعیت ها است. به طور کلی، تنوع ژنتیکی در جزایر، به دلیل عدم وجود ارتباط با سایر جمعیت ها، کمتر از نواحی دیگر بود. بیشترین میزان تنوع ژنتیکی در جمعیت آهوان دشت طارم و کمترین میزان تنوع ژنتیکی در جزیره هنگام مشاهده شد. نتایج فواصل ژنتیکی حاصل از نرم افزار arlequin v3.5 نشان داد که فاصله ژنتیکی بین جمعیت های متعلق به یک گونه کمتر از فاصله ژنتیکی بین جمعیت های دارای گونه های مختلف است. با توجه به وجود 3 گونه ی متفاوت در این مناطق، باید برنامه حفاظتی جداگانه را برای مدیریت جمعیت این نواحی فراهم کرده و از تبادل آهوها بین نواحی باگونه های متفاوت جلوگیری کنیم.
سید مجید حسینی حمیدرضا رضایی
دیدگاه های جدیدی برای تکامل گوسفند وحشی توسط تکامل نژادی مولکولی با استفاده از روش های حداکثر پارسیمونی، بیزین، تشابه حداکثر و اتصال مجاور فراهم شده است. قوچ و میش از خانواده گاوها (bovidae) و جنس قوچ (ovis) است، که عمدتاً در بیشتر مناطق ایران زیست می-کند. به لحاظ تعیین طبقه بندی گونه همواره چالش های زیادی در بین محققان متوجه این حیوان بوده است. هدف از این مطالعه، بررسی ژنتیکی و فیلوژنتیکی توالی نوکلئوتیدی ناحیه سیتوکروم b از dna میتوکندری قوچ و میش های استان یزد است. در این تحقیق تعداد 137 نمونه سرگین و بافت از قوچ و میش های استان یزد جمع آوری شد. پس از استخراج dna تکثیر قطعات 1140، 741 و 765 جفت بازی از ناحیه سیتوکروم b میتوکندری با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمراز و پرایمرهای cytb f- cytb r و cytb f - cytbin r، cytb r - cytbin f بر اساس روش استاندارد انجام گردید. توالی یابی ناحیه تکثیر شده با استفاده از دستگاه خودکار abi 3130 به روش اتوماتیک سانگر صورت گرفت و به منظور فاصله ژنتیکی با توالی های حاصل از مطالعات دیگر، مورد مقایسه قرار گرفتند. تعداد 9 هاپلوتایپ از 27 توالی قوچ و میش به دست آمد. نتایج آزمون فیلوژنتیکی با استفاده از روش neighbor-joining نشان داد که قوچ و میش های پناهگاه حیات وحش بوروئیه در کلاد قوچ و میش ارمنی (ovis orientalis ) قرار می گیرد و از لحاظ هاپلوتایپی با جمعیت های قوچ و میش ارمنی در دیگر مناطق ایران متفاوت است. همچنین قوچ و میش های مناطق دیگر استان یزد در کلاد قوچ و میش های اوریال (ovis vignei) قرار گرفتند. شبکه هاپلوتایپی نشان داد، هاپلوتایپ های پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس در مرکز شبکه قرار می گیرند و یکی از مهم ترین منشأهای پراکنش قوچ و میش اوریال در استان یزد و ایران هستند. منطقه حفاظت شده سیاهکوه، منطقه حفاظت شده کالمند-بهادران و منطقه شکار ممنوع شیرکوه دارای یک هاپلوتایپ مشترک بودند که نشان دهنده پراکنش وسیع این هاپلوتایپ نسبت به بقیه هاپلوتایپ ها در استان یزد است.
شاهو قوامی زروان سعید نادری
کل و بز یکی از مهم ترین پستانداران ایران است و در اکثر نقاط کشور پراکنش دارد. شکار غیر قانونی، رقابت برای غذا با دام های اهلی و تخریب و کاهش زیستگاه بر اثر تغییر کاربری زمین باعث کاهش جمعیت این گونه در سراسر جهان شده است. در پی کاهش جمعیت آن در سالیان اخیر، از سوی iucn به عنوان گونه ای در معرض تهدید معرفی شد. پیشرفت های اخیر در زمینه بوم شناسی مولکولی فرصت بی نظیری برای مطالعه رده بندی گونه ها، روابط فیلوژنتیک و پارامتر های جمعیت شناختی فراهم کرده است. هدف این مطالعه بررسی ساختار جمعیتی و تعیین پارامتر های جمعیت شناسی است که باعث شکل گیری ساختار فعلی جمعیت شده اند. در این مطالعه 481 جفت باز از ناحیه کنترل dna میتوکندری در 383 فرد در ایران مورد آنالیز قرار گرفت. تنوع هاپلوتیپی و نوکلئوتیدی زیاد در جمعیت ها بدست آمد. آنالیز های فیلوژنی 5 کلاد عمده را در کل و بز های ایران نشان می دهد. آنالیز های فیلوژئوگرافیک کلاد آشیانه ای برای بررسی پارامتر های جمعیت شناختی انجام شد و نشان داد که در گذشته جریان ژن وسیع بین جمعیت ها وجود داشته و بسط جمعیتی در تعدادی از کلاد ها اتفاق افتاده است. اما در نهایت ساختار فیلوژئوگرافیک مشخصی برای کل جمعیت ها تشخیص داده نشد. این یافته ها با نتایج آنالیز واریانس مولکولی همخوانی داشت به این صورت که درصد واریانس بین مناطق مختلف کم تر از درصد واریانس داخل مناطق بود. این یافته ها نشان می دهد که کل و بز ها در ایران ساختار و ارتباطات پیچیده ای دارند و در گذشته جریان وسیع ژنی بین جمعیت های مختلف برقرار بوده است که احتمالا باید مربوط تاریخ جوامع بشری و جابجایی های آن در طول روند اهلی سازی باشد. که با انتقال دادن بز ها از یک منطقه به مناطق دیگر باعث جریان ژن گسترده در میان جمعیت های مختلف شده باشد.
سعید نادری ناصر قاسمی
یکی از ویژگی های بارز سیاست جنایی افتراقی اطفال و نوجوانان، قضازدایی از بزهکاری آنان است. این سیاست که رهیافت مکاتب جرم شناسی انتقادی می باشد، سعی می کند از ورود طفل یا نوجوان به فرآیند رسمی کیفری جلوگیری به عمل آورد، زیرا برخورد کیفری ـ تنبیهی موجب اختلال در رشد و شخصیت آنان می گردد و هویتی بزهکار به آنان می دهد. فقدان اثر بخشی مجازات، رواج برچسب زنی مجرمانه و فقدان اصلاح و بازپروری بزهکاران را می توان از جمله دیگر دلایل گرایش به این رویکرد دانست. لذا قضازدایی از بزهکاری اطفال و نوجوانان، مانع از پیوند بزهکاری با شخصیت و هویت آنان می شود. قانون گذار ایران با شناساسی نهادهایی چون، تعویق صدور حکم، تعلیق مجازات، مجازات جایگزین حبس و معافیت از کیفر در قانون مجازات اسلامی جدید و هم چنین نهادهای چون تعلیق تعقیب، ترک تعقیب، بایگانی شدن پرونده و ارجاع موضوع به میانجی گری در قانون جدید آیین دادرسی کیفری، رویکردی قضازدایانه به بزهکاری اطفال و نوجوانان اتخاذ کرده است. وجود سازوکارهای چون صلح و سازش، اصلاح ذات البین و شفاعت نزد حاکم یا قاضی، در آموزه ـ های فقه امامیه بیانگر رویکرد قضازدایانه سیاست جنایی اسلام می باشد و این برخورد غیرکیفری در جرایم تعزیری و حقوق کودکان بیشتر به نظر می آید.
زهره علیزاده احمدآباد سعید نادری
نرم افزار مکسنت یکی از مدللترین و پرکاربردترین نرم افزارها برای بررسی مطلوبیت زیستگاه است.شمال شرق و مرکز پارک ملی بمو مطلوبتین زیستگاه قوچ و میش دراین پارک است.جادهها نوعی تغییر کاربری زیستگاه به صورت خطی هستند که باعث از هم گسیختگی زیستگاه میشود.
محسن معیری مهرداد خانمحمدی
مناطق حفاظت شده اراضی نسبتا وسیع و با ارزش حفاظتی بالا هستند که با هدف حفظ و احیای رویشگاه های گیاهی و زیستگاه های جانوری انتخاب می شوند و طی فرایند زون بندی، محدوده مناطق حفاظت شده متناسب با توان اکولوژیکی و اقتصادی ـ اجتماعی، برای کاربری های مجاز پهنه بندی شده و واحدهای برنامه ریزی (زون ها) شکل می گیرند. مطالعه حاضر با شناسایی منابع اکولوژیکی به عنوان نخستین مرحله در فرایند ارزیابی منجر به تهیه نقشه های منابع پایه در مقیاس 1:25000 شد. فرایند نقشه سازی با استفاده از داده های منابع اکولوژیکی پایدار و ناپایدار مبتنی بر روش تجزیه و تحلیل سیستمی در محیط نرم افزار arc gis 9.3 صورت گرفت. هچنین با تهیه مدل اکولوژیکی ویژه زون بندی، زون حفاظتی این منطقه با arc gis شناسایی شد و پس از تهیه فایل های چهار گانه مورد نیاز برای نرم افزار marxan و همچنین تهیه نقشه یگان های زیست محیطی، این فایل ها در نرم افزار وارد شده و زون حفاظتی مشخص گردید. بر اساس یافته های تحقیق، زون حفاظتی حاصل از نرم افزار arc gis ، 43.2 درصد منطقه و زون حفاظتی حاصل از نرم افزار marxan، 56.7 درصد منطقه را به خود اختصاص داده اند. بر این اساس می توان نتیجه گرفت که نرم افزار marxan محدوده ی بیشتری را نسبت به نرم افزار arc gis به زون حفاظتی اختصاص می دهد. همچنین با توجه به شکل ظاهری زون های حفاظتی، نرم افزار marxan باعث فشردگی زون حفاظتی می گردد و نسبت محیط به مساحت در آن کمتر از نسبت محیط به مساحت در نرم افزار arc gis می باشد. این نسبت کم، باعث کاهش اثرات حاشیه و تسهیل عمل حفاظت در انجام فعالیت های حفاظتی می شود. وسعت بالای زون حفاظتی (حدود 50 درصد منطقه) می تواند بقای زیستگاههای حیات وحش مهم و رویشگاههای با ارزش منطقه را تضمین کند