عزیزالدین نسفی که به یک واسطه (سعدالدین حمّویه) شاگرد نجم الدین کبری محسوب می شود، از عارفان و نویسندگان مشهور نیمه دوم قرن هفتم هجری است. وی در نسفِ خوارزم زاده شد؛ سپس به بخارا، اصفهان و فارس عزیمت نمود و سرانجام در ابرکوه سکونت گزید و به تدریس و تألیف پرداخت و در همان جا وفات یافت. الانسان الکامل، کشف الحقایق، مقصد الاقصی، زیده الحقایق، بیان التنزیل، منازل السائرین و اصول و فروع از تألیفات اوست. در این میان دو کتاب ارزشمند انسان الکامل وکشف الحقایق از ابعاد مختلف حائز اهمیت بسیار است؛ زیرا، عمده آراء و اندیشه های فلسفی، کلامی، عرفانی، اخلاقی و تربیتی این عارف نامدار و معلم وارسته در این دو کتاب، به ویژه انسان کامل با نثری شیوا و پخته، انعکاس یافته است. آراء و اندیشه های عزیزالدین نسفی در زمینه های مختلف (بعنوان نمونه، تعبیر وی از فلسفه وحدت وجود، که بعدها منبع الهام صدرالدین شیرازی واقع شد) در نوع خود تازه و بدیع است. بخش عمده ی آراء و اندیشه های تربیتی و اخلاقی نسفی ، در خلال کتاب انسان کامل خصوصاً در پایان هر فصل این کتاب آمده است. آراء و عقاید نسفی پس از وی نقش به سزایی در تکوین فلسف? و اخلاق و مبانی تربیتی ایرانی و اسلامی داشته است. نگارنده این رساله بر آن است تا آراء و اندیشه های اخلاقی و تربیتی نسفی را که بیشتر به صورت توصیه های تربیتی خطاب به مریدان در خلال آثار وی پراکنده است، گرد آوری و به صورت موضوعی طبقه بندی نماید؛ آنگاه با مقایسه آن ها با آراء معاصرینش نظیر سعدی در بوستان و گلستان، به تحلیل و تبیین این آراء و اندیشه ها بپردازد.

چکیده: هدف از این پژوهش،بررسی رابطه فرهنگ سازمانی با مدیریت دانش کارکنان آکادمی ملی المپیک و فدراسیون های ورزشی منتخب(والیبال، بسکتبال، دو و میدانی، کاراته و تیر و کمان)است.روش تحقیق حاضرپیمایشی و از نوع همبستگی بوده است.جامعه آماری را کلیه کارکنانآکادمی ملی المپیک و فدراسیون های ورزشی منتخب تشکیل می دهند که تعداد آنها (180نفر) که بر اساس جدول مورگان و روش نمونه گیری تصادفی (123نفر) به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری این پژوهش پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختیحاوی سوالاتی در مورد ویژگی های جمعیتی نمونه تحقیق از قبیل: سن، جنسیت، سطح تحصیلات، سابقه خدمت و...، پرسشنامه نیمرخ فرهنگ سازمانی ساروس و دیگران (2002)که شامل 28 سوأل و پرسشنامه مدیریت دانش شرون لاسون (2003) که شامل 24 سوأل استمی-باشد که ضریب اعتبار آنها از طریق آلفای کرونباخ به ترتیب 89/0 و 93/0 اندازه گیری شده است.از تکنیک های آمار توصیفی به منظور طبقه بندی نمرات خام و ترسیم جداول و نمودارها استفاده گردید و همچنین از آمار استنباطی،آزمون کلموگراف اسمیرنوف، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t مستقل، تحلیل واریانس یکطرفه و خط رگرسیون به منظوربررسی رابطه فرهنگ سازمانی با مدیریت دانش کارکنان آکادمی ملی المپیک و فدراسیون های ورزشی منتخب استفاده گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که بین تمام مولفه های فرهنگ سازمانی (رقابت پذیری، مسئولیت اجتماعی، حمایت گری، نوآوری، تأکید بر پاداش، جهت گیری عملکرد و ثبات) با مدیریت دانش رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و به غیر از مولفه (مسئولیت اجتماعی) بقیه مولفه های فرهنگ سازمانی در این پژوهش می توانند تا 74 درصد موفقیت مدیریت دانش در سازمان را پیش بینی نمایند. واژه های کلیدی: فرهنگ سازمانی، مدیریت دانش، فدراسیون ورزشی،کارکنان

شمس الدین محمدبن عبدالکریم طبسی از شعرای شاخص قصیده سرا در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری است که در خراسان و ماوراءالنهر به شهرت رسیده است.درون مایه های شعر او علاوه بر مدح (درون‎مایه ی اصلی)، شامل مفاخره، بث الشکوی و هجو است، با وجود این در دیوان او به صورت غیر مستقیم در قالب کنایات، ضرب المثل ها و اشارات پراکنده، به باورداشت ها، آداب و رسوم و سایر مقولات اجتماعی هم پرداخته شده است. شمس طبسی به سیاق شاعران اواخر قرن ششم و پیروان سبک انوری، در آوردن ترکیبات خاص و مبتکرانه، استفاده از ایما‍ژهای شاعرانه ابتکاری و آوردن مضامین دقیق و لطیف در شعر تبحّر زیادی داشته است. یک بیت این شاعر در آفرینش و خلق تصاویر شاعرانه و تناسب همگون در ساختار و زبان، شعرهای او را در ردیف شعر شاعران توانمند قرن ششم و هفتم قرار می دهد، گرچه دلیل قرار گرفتن او در موقعیت تاریخی قرن یاد شده و تحت شعاع قرار گرفتن شهرت او در پرتو شهرت شاعران شهیری چون سنایی، عطار، انوری، خاقانی، مولوی، سعدی و...عامل گمنامی و کم توجهی به اشعار او شده است؛ نکته ای است که ضرورت احیا و بازنگری در دستاورد هنری و فکری ایرانیان را در دوره ی کلاسیک را ایجاد می کند. هدف نگارنده این پایان نامه، نخست فراهم آوردن زندگی نامه ی شاعر و تحلیل و بررسی ابعاد مختلف شخصیّت و جایگاه ادبی و هنری اوست. تبیین اوضاع اجتماعی و فرهنگی و ادبی روزگار شاعر و تحلیل و بررسی ساختار بیرونی و درونی شعر وی با روشی توصیفی ـ تحلیلی، بعد دیگر کار نگارنده در این پایان نامه است. حاصل این پژوهش نشان می دهد که وی شاعری توانا و مضمون آفرین بوده و به طورکلی شعرش از کمال هنری، وحدت و یک پارچگی درونی برخوردار است.

قرن پنجم هجری به دلیل تقویت مجدد خلافت، تسلط سیاسی و نظامی ترکان مهاجم (سلجوقیان)، تقویت و تداوم نقش آفرینی فقهای سنی، کشیده شدن اختلافات مذهبی در میان مردم، تعمیق ایستایی فرهنگی در جامعه از طریق ترویج تفکرات اشعری و به حاشیه راندن عقل گرایان، دوره ای سرشار از تحولات عمیق اجتماعی و فرهنگی و قرنی پر فراز و نشیب در تاریخ ایران است. در این قرن به دلیل سیاست های ظالمانه ی اقتصادی سلجوقیان (ترویج نظام اقطاع داری) و گسترش مظالم ترکان، وضع معیشتی و مکارم اخلاقی رو به افول نهاد. در این میان سه تن از صوفیان برجسته ی و راستین این دوره یعنی ابوسعید ابوالخیر، هجویری و امام محمد غزالی با روش های خاص خود به مقابله با این اضمحلال فرهنگی و ایجاد اصلاحات اجتماعی و فرهنگی پرداختند. ابوسعید با قدرت و نفوذ روحی خود، فطرت الهی انسان ها را بیدار می ساخت و به اصل خود باز می گرداند. هجویری با توسل به تعلیمات خانقاهی به ارشاد مریدان می پرداخت و مبنای فکری و روش امام محمد غزالی نظری، تأکید برانجام شریعت و تکالیف دینی بود.

بنابر نتایج این پژوهش، ابوسعید ابوالخیر با استفاده از واژگان ساده، از آن ها معانی مجازی اختیار کرده است. او در مواقعی که قصد ترویج یا تذکر هنجارهای اخلاقی و تبیین و تأیید احوال خود یا دیگران را دارد، به تکلم روی می آورد. توجه او در فرآیند ارتباطی خویش، بیشتر به سه نقش ارجاعی، عاطفی و ترغیبی زبان معطوف بوده است. هدف ابوسعید از سخن گفتن، انتقال معنی به مخاطب و تأثیرگذاری بیشتر بر اوست. او همچنین از نقش های فرا زبانی و ادبی بسیار سود جسته است و با آوردن آیات و اشعار بی شمار، کلام خود را زیبا و هنری ساخته است.

در سنت داستانی فرهنگ ایرانی، داستان هایی وجود دارد که به دلایل گوناگون ساخته و پرداخته مردم هر عصر است. آفرینش خلاقانه ی این حکایات واقعی یا تخیلی نشانه ی دیرنگی سنت داستان پردازی و اهمیت این شگرد ادبی در انعکاس باورها و عقاید مردم ایران دارد. یکی از این سلسله حکایات که با ساختار داستانی تقربیاً مشابه در آثار ادبی ما بازتاب یافته اند، داستان تحول روحی عرفا و شاعران فارسی است. گستره ی کاربرد و بسامد فراوان این گونه حکایات فارغ از جنبه های واقعی یا افسانه ای بودن آنها نکته ای است که ضرورت بازنگری دیگر گونه و ژرف تر را به این گونه داستان ها آشکار می سازد. برای بررسی و تحلیل این داستان ها شگردهای گوناگونی می تواند کارایی داشته باشد امّا شگرد ریخت شناسانه ی ولادیمیر پراپ و الگوی او برای تحلیل ساختاری داستان ها یکی از بهترین رویکردهایی است که می تواند به ما کمک کند. این پژوهش به شیوه ی توصیفی- تحلیلی مبتنی بر اصول و مبانی تحلیل ریخت شناسی پراپ تلاش کرده است به تحلیل ساختاری داستان های تولد دوباره ی شعرا و عرفای فارسی بپردازد. و برای آن که دلایل و علل پرداخت فراگیر و تقریباً همگون آن را در ادوار مختلف و طبقات اجتماعی هر دوره نشان دهد از رویکرد روانشناختی اریکسون و لکان بهره گرفته است. نتایج به دست آمده از طرفی با دستاوردهای پراپ همخوانی دارد؛ به این ترتیب که نشان می دهد در داستان های بررسی شده، بر خلاف تنوع و تکثر ظاهری قهرمانان و عملکردهایشان، تعداد قهرمانان و عملکردهای آنان محدود و بسیار به هم شبیه است و این داستان ها دارای ساختاری واحدی هستند و از طرف دیگر عملکردهایی از متن داستان استخراج شده که در الگوی پیشنهادی پراپ نیست؛ زیرا او به تفاوت صورت و ظاهر آثار جهانی با عوامل آفرینش آنها- که بیشتر ابعادی معرفتی، فرهنگی و تاریخی دارند- توجه نداشته است. همچنین نتایج حاصل از کاربست نظریه های روانشناسانه ی اریکسون و لکان نشان می دهد که تحولات روحی و انقلاب روانی شخصیت های تحول یافته، نمی توان اتّفاقی یکباره و ناگهانی باشد، بلکه واقعه ای تدریجی است که در روح و روان شعرا و عرفا روی داده است.

سیمین دانشور (متولد 1300 ه. ش) نخستین زن داستان نویس نوپرداز ایرانی است که از او تعداد زیادی رمان و داستان کوتاه به یادگار مانده است. سبک عمده ی او رئالیسم است. داستان های کوتاه او نمایانگر اوضاع فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جامعه ی ایرانی معاصر است که او در آنها بعضأ به صورت نمادین به نقد این اوضاع و انتقاد از آنها پرداخته است. اغلب این داستان ها روایتگر حقایقی تلخ از زندگی مردمی است که از یکسو وارث سنت های دست و پا گیر و ناکامی ها و عقب افتادگی های تاریخ گذشته ی خود هستند و از سوی دیگر با فشار آمریکا، انگلیس و ایادی دست نشانده ی آنها به سوی نوعی تجدّد بی ریشه و بی محتوا اما فریبنده، رانده می شوند. در این داستان ها خصوصأ سرخوردگی و یأس ناشی از کودتای 28 مرداد 1332، عوارض اسفناک اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ناشی از اصلاحات ارضی و دیگر برنامه های دیکته شده از سوی آمریکا و انگلیس و در عین حال به دور از واقعیّات متن جامعه، آشکار است. هدف این پژوهش نقد و بررسی داستان های کوتاه سیمین دانشور از دیدگاه ارزش های اجتماعی نهفته در آنهاست. بر اساس نتایج این پژوهش اغلب داستان های کوتاه سیمین دانشور متضمّن بخشی از حقایق تلخ جامعه ی معاصر ایرانی است که در برزخ میان سنت و تجدد سرگردان مانده است. این داستان ها در مجموع طیف وسیعی از معضلات اجتماعی و اقتصادی دوره پهلوی دوّم را بازتاب می دهند.

قابوس نامه اثر عنصرالمعالی کیکاوس در زمره ی آثار تعلیمی قرن پنجم ادبیات فارسی محسوب می شود که پدیدآورنده ی اثر، آن را در چهل و چهار باب برای فرزند خود، گیلان شاه نوشته است. تلماک اثر فنلون نیز که از جمله آثار تعلیمی قرن هفده ام میلادی ادبیات فرانسه است، سرگذشت تلماک را با توجّه به یک افسانه ی یونانی بیان می کند و نویسنده در آن از زبان یکی از شخصیّت های داستان به شاهزاده ی جوان که پرورشش به عهده ی اوست، اندرز می دهد. در این پژوهش به شیوه ی توصیفی- تحلیلی، رویکردهای اخلاقی دو اثر در سنجش با هم، بررسی شده است. هدف از این پژوهش بیان آموزش های اخلاقی و روشنگری اجتماعی دو نویسنده و به تعبیری شرح جهان مطلوب آن هاست. حاصل پژوهش نشان می دهد از آن جا که تدبیر حکومت و آیین مملکت داری و در معنای امروزی، سیاست در گفتار و اعتقادات نویسندگان آثار یاد شده بخصوص عنصرالمعالی تأثیر گذاشته است، گاهی در طرح موضوعات اخلاقی و اجتماعی، مسامحه و مساهله نشان داده اند و بعضی توصیه های اخلاقی آن ها به شخص و منافع او توجّه دارد.

چکیده تحلیل روانشناسانه آثار ادبی بویژه ادبیات داستانی، یکی از شگردهای جدید بینارشته ای در واکاوی متون ادبی است. در این میان بررسی و مطالعه ادبیات داستانی رئالیستی از زاویه شخصیت پردازی، به خصوص توجه به شخصیتهای اصلی این داستانها جایگاه ویژه ای دارد؛ چرا که شخصیت و ساختار نویسنده این داستانها از یک سو و واقعیات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی جامعه از سوی دیگر به عنوان دو عامل اساسی، در شکلدهی به این شخصیت ها تاثیر چشمگیری دارد. با توجه به این واقعیات می توان با بررسی ویژگی های روانی و شخصیتی و اعمال و رفتار این شخصیت ها در گیر و دار حوادث داستان، به شناخت واقعیات اجتماعی جامعه ای که داستان در فضای آن شکل گرفته است و همچنین به شناخت زوایای پنهان روان و شخصیت نویسنده اثر نائل آمد. داستانهای کوتاه رئالیستی صادق هدایت با توجه به ساختمان و بافت نظام مند و جنبه انتقادی روشمند خود می تواند به بهترین وجهی این هدف را برآورده کند. پژوهنده در این جستار برای نائل آمدن به هدف خویش با مبنا قرار دادن نظریه سلسله مراتب آبراهام مزلو که یکی از مشهورترین نظریات روانشناسی است به بررسی روانشناسانه شخصیت های اصلی در تعدادی از بهترین داستانهای کوتاه رئالیستی صادق هدایت پرداخته است. بر اساس نتایج این پژوهش تحت تاثیر عوامل محیطی متعدد، هیچ یک از شخصیت های اصلی این داستانها به خودشکوفایی نرسیده اند؛ اما صادق هدایت در برملا کردن ویژگی های روانی خود و مشخص کردن نابسامانی های اجتماعی در ضمن این شخصیت پردازی ها، موفق عمل کرده است.

بررسی زبان شناسی رمز یا نماد به عنوان یکی از گونه های هنجارگریزی معنایی در شعر معاصر، پژوهشی است که در صدد است، با نگرش و رویکردی زبان شناختی به شیو? نمادپردازی و رمزگرایی شاعران معاصر، دلیل این نوع هنجارگریزی معنایی را بیابد. در بین انواع هنجارگریزی هایی که «لیچ» زبان شناس انگلیسی بر می شمارد، هنجارگریزی معنایی و از بین انواع هنجارگریزی های معنایی، «رمز» یا « نماد» در شعر معاصر برجستگی خاصی دارد. اگر چه پیشینه نمادگرایی در ادب فارسی، به متون عرفانی می رسد، اما در شعر معاصر با توجه به زمینه اجتماعی، شرایط اختناق و خفقان و ابهام هنری، نمادپردازی و رمزگرایی شاعران مقوله ای کاملاً جدید است که از نیما آغاز می شود. شعر سمبولیک و نمادین معاصر از برترین و گسترده ترین زمینه ی ابهام و سایه روشن های هنری برخوردار است. بدین جهت مخاطب قادر است به هر شکل و شیوه ای متن را تأویل و در آن سهیم و شریک باشد. در واقع پژوهش حاضر، رویکردی است به شعر ابتهاج از زاویه ی هنجارگریزی معنایی، به شیوه های نمادپردازی سیاسی ـ اجتماعی و توجه به این امر که چه عناصر و موضوعاتی به صورت برجسته در شعر وی، کاربردی نمادین یافته اند. در بین مجموعه های شعری او بیشترین عناصر نمادین را می توان در مجموعه های« شبگیر» ، « یادگار خون سرو» و تا حدی در مجموعه «زمین» دید.

در میان انواع نقد و دانش های زبانی و ادبی، سبک شناسی یکی از راه های نقد روش مند است که با آگاهی از امکانات این دانش و به دور از تفسیر های ذوقی و تضاد های شخصی، می توانیم متن های ادبی از جمله دیوان شاعرانی که کمتر مورد توجه قرار گرفته اند را مورد بررسی و پژوهش قرار دهیم و به باز تولید نظریه ها و ایده های جدید سبک شناسی بپردازیم، که در این پژوهش با شناخت و آگاهی که از نظریه های سبک شناسی داشته ایم، به گزینش غزل یکی از شاعران بی نام و نشان شعر عهد صفوی، یعنی سنجر کاشانی دست زده ایم تا سرشت و ریشه اصلی غزل او را شناخته و پیوند شعر او با تاریخ، سنت، رسم و رسوم مردم، بافت اجتماعی حاکم بر زمانه ی شاعر را بررسی کنیم، در پایان از حاصل این بررسی سبک شناسی به این نتیجه می رسیم که غزل های سنجر کاشانی تلفیقی از مکتب وقوع و سبک هندی می باشد. ویژگی ها و مختصات هر دو مکتب را در غزل او غالب می-بینیم، که این ویژگی، سبک غزل او را به سبکی منحصر به فرد، تبدیل کرده است.

امیر هوشنگ ابتهاج (سایه)، شاعری چیره دست و ماهر و از درخشان ترین چهره های غزل سرای معاصر است که در هر دو شیوه سنتی و نو طبع آزمایی نموده و هنر آفریده است. به لحاظ ادای معنی در زبان، گاه نوگرایی است متمایل به سنت و گاه سنت گرایی است متمایل به نو و از نظر آشنایی با زیر و بم های زبان شعر فارسی، گوینده ای کم مثال است. در شعر سایه دو جنبه کاملا متفاوت به چشم می خورد نیمی از سروده های وی را غزلیاتی را تشکیل می دهد که ضمن برخورداری از احساساتی لطیف و شاعرانه، از نظر موسیقی و محتوا، همان حال و هوای غزلیات مولانا و حافظ را در ذهن تداعی می کند و نیمی دیگر مجموعه اشعاری است، در قالب چهارپاره، رباعی و شیوه نیمایی، غزل های او در حوزه های واژگان، ترکیبات، تصویرسازی ها، ویژگی های نحوی و درون مایه ها تحت تأثیر شعر نو نیمایی و در بردارنده نوآوری های فراوان است. غزلیات این شاعر از نظر بسامد اشتمال بر این نوآوری ها در میانه غزلیات شعرای متمایل به سنت گرایی، چون فریدون توللی و نادر نادر پور و متمایل به نوآوری چون، سیمین بهبهانی و حسین منزوی قرار می گیرد. پژوهنده در این جستار این نوآوری ها را در پنج حوزه، تخیل، عاطفه، موسیقی، زبان و شکل بررسی و تحلیل نموده است.

ناصرخسرو قبادیانی شاعر دگراندیش خراسانی نیمه ی دوم قرن پنجم هجری قمری و سنایی غزنوی، شاعر منتقد خراسانی اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری قمری، با دوری جستن مطلق یا نسبی از مدح و تحت تأثیر تحوّلی عمیق که در روح و شخصیّتشان پدید آمده بود، در ضمن ابیات زیادی در دیوان و حدیقه، در ابعاد و زوایای مختلف، به مقولۀ عقل نگریسته و نظرات خود را مطرح نموده اند. هدف نگارنده این است که در ضمن جمع آوری، دسته بندی و تحلیل بازتاب های این موضوع مهم در آثار آنان، به خصوص در حدیقه ی سنایی و دیوان ناصرخسرو که تجلّی گاه اصلی این بازتاب هاست، میزان تأثیرپذیری این نظریّات از اوضاع اجتماعی و عقاید کلامی رایج و مسلّط بر جامعه ی عصر آنان را تعیین نماید. ماحصل این جستار آن است که نظریّات این دو متفکّر بزرگ خراسانی، به شدّت از اوضاع اجتماعی و فکری جامعه تأثیر پذیرفته است و هر دو از دریچة عقاید کلامی منطبق بر مذهب اعتقادی خود، به عقل نگریسته و به گونه ای مطلق گرایانه و متعصّبانه کوشیده اند تا از عقل و عقل گرایی به عنوان ابزاری در جهت تبیین و تثبیت دیدگاه های مبتنی بر نحله ی مذهبی خود بهره برداری نمایند. امّا به دلیل تفاوت و تباین بنیادین در مواضع فکری و اعتقادی آنان، درون مایه های نظراتشان در این خصوص، با هم یکسان نیست. سنایی در ضمن همراهی با جریان سیاسی و فرهنگی حاکم و مسلّط بر جامعه، از منظر کلام اشعری به موضوع عقل نگریسته و نظریّات او در این خصوص، در عین تنوّع، گستردگی و غنای بسیار حداقل در اصول و بنیان های نظری، با عقاید ابوالحسن اشعری تطابق دارد؛ امّا ناصرخسرو بیرون از چارچوب نظام سیاسی و فرهنگی مسلّط بر جامعه ایستاده و با خشم و نفرتی زایدالوصف می کوشد تا از عقل و عقل گرایی، به عنوان وسیله ای برای تأثیرگذاری بر توده های خاموش، در خواب و به تلاطم و حرکت وا داشتن مانداب ذهن و اندیشه ی آنان، استفاده کند و از موجبات، اسباب عوام فریبی و استحمار حاکم بر جامعه پرده بر گیرد تا زمینه ی لازم را برای القاء و جانشین سازی نظام فکری و سیاسی مورد نظر خویش فراهم آورد.

مسأله¬ی حقوق زن و برابری حقوق زنان با مردان از موضوعات جدی و جدیدی بود که در دوره¬ی مشروطه برای اولین باربه صورت جدی مطرح گردید و برای نخستین بار در ایران روشنفکران به فرهنگ مردسالار حاکم بر جامعه اعتراض کردند و این باب جدیدی را در ادبیات معاصرگشود. پرداختن به ادبیات و نقد درست مولفه ها و ویژگی های آن از نظرگاه های مختلف اعم از نقد شکلی، ساختاری، زبانی، معنایی، فمنیستی و... می تواند باعث رشد و پویایی بیش از پیش ادبیات گردد. مبحث فمنیسم و شعر معاصر یکی از مقوله های جدی و جدیدی است که اگر به درستی مورد مطالعه قرار گیرد، می تواند دستاورد بزرگی برای ادبیات و نقد معاصر به ارمغان آورد. فروغ فرخزاد و سیمین بهبهانی، از جمله ی مهمترین شاعرانی هستند که در دوره¬ی معاصر موضوعات و مضامین فمنیستی درآثار آن ها نمود یافته است.

حمید مصدق (تولد: 1318 ه.ش ؛ وفات: 1377 ه.ش) شاعری متعهد و انقلابی و مردم¬گرا بود. دیوانش مشتمل بر اشعاری به سبک نیمایی و مملو از اشارات سیاسی و اجتماعی است. اغلب این اشعار در طول ده¬ها سال حکومت جابرانه و مستبدانه¬ی پهلوی سروده شده است. مبارزه با استبداد، آزادی¬خواهی و وطن¬دوستی، صبغه¬ی غالب اشعار اوست. نویسنده در این جستار می¬کوشد جنبه¬های سیاسی و اجتماعی اشعار این شاعر را بررسی کند. بر اساس نتایج این پژوهش، شاعر برای بیان عقاید انقلابی و ظلم¬ستیزانه¬ی خود در جامعه استبداد¬ زده پهلوی از نماد¬هایی سیاسی و اجتماعی چون: چراغ، پنجره، توفان، رود و آتش بهره برده است و به بهترین وجهی در قالب تعابیری نو و مبتکرانه و با بهره¬گیری از انواع تصاویر شاعرانه¬ی بدیع، افکار و اندیشه¬های خود را متجلی ساخته است.

آنچه به شعر زیبایی می بخشد استفاده از دانش های ادبی است هر سروده و نوشته ای که ارزش زیبا شناختی داشته باشد به ناچار می باید به آرایه ها و هنرهایی که در سه قلمرو معانی.بیان و بدیع از آن سخن می رود آراسته باشد.این پژوهش به شیوه ی تحلیلی –توصیفی به شناساندن زیبایی های ادبی شعر شعرای رفسنجان پس از انقلاب اسلامی می پردازد . در بیست سال اخیر بیش از بیست مجموعه شعر در این سامان چاپ شده است . در این دفتر به نمایاندن ویژگی های شاخص و نوآوری های گوناگون این آثار پرداخته شده که عبارتند از: الف)تلاش برای معرفی بهتر شعر کوتاه به عنوان یکی از خواسته های مردم کم وقت زمانه ب) نوآوری در قافیه های ترکیبی و نیم واژه و در قالب رباعی به شکل سه گانی ، رباعی های نیمایی ، تک بیت های نیمایی در و در چهارپاره به شکل های شش پاره ، قالب ها ترکیبی چند قالبی و چند وزنی در آثار پ) نو آوری در آرایه هایی مانند ایهام کاربردی و آشنایی زدایی در تلمیح) وزن سروده ها و شناسایی شعرسازترین آرایه ها از قبیل استعاره ها، نمادها و واج آرایی ها در این آثار.تلاش برای نشان دادن زاویه ی نگاهی جدید به وزن و رکن بندی های سنتی بخش دیگری از این دفتر است. شعر رفسنجان مجموعه های فاخری در شعر طنز ،آیینی و عاشقانه در قالب نیمایی،سپید و سنتی به فرهنگ ایرانی تقدیم کرده است و این پژوهش را باید سرآغاز راه شناخت بهتر این آثار دانست ..

در این رساله سفرنامه ها بر مبنای اصول حاکم بر جامعه شناسی ادبیات مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند و اطلاعات مستخرج از این منابع، طبقه بندی و تجزیه و تحلیل شده اند. در فصل اول نقد اجتماعی و اهمیت جامعه شناسی ادبیات مورد تحلیل قرار می گیرد. در فصل دوم به تاریخچه و اهمیت سلسله صفوی اشارتی می شود فصل سوم، چهارم و پنجم به اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی دوره صفویه می پردازد.

سه گانه یا تریلوژی در ادبیات داستانی معاصر تعریف مسأله سه گانه نویسی یکی از مباحث پرکاربرد در ادبیات غرب است که نویسندگان بسیاری تحت عنوان سه گانه نویسی آثاری را آفریده اند که جامعه ی نقد ادبی به معیارهایی مشخص آن ها را به نام تریلوژی(سه گانه نویسی) شناخته است در سال های اخیر این ژانر وارد ادبیات داستانی شد و جامعه ی نقد ادبی ایران آثاری از برخی نویسندگان را به عنوان سه گانه معرفی کرد. از آن جایی که سه گانه نویسی در ایران تازگی دارد و چندان به ماهیت و معیارهای آن پرداخته نشده است این پژوهش جریان سه گانه نویسی داستان نویسان نوین و معاصر را نقد و بررسی خواهد کرد با توجه به خاستگاه تریلوژی(سه گانه نویسی) در ادبیات مغرب زمین با تکیه بر این مهم که ژانری شناخته شده و دارای پیکره بندی مستحکمی از نقطه نظر تعارف و مصادیق است در پی آن است تا با بررسی سیر سه گانه نویسی در ادبیات جهان و ادبیات فارسی(داستانی)، بدون مقایسه های تطبیقی تفاوت ها را مشخص کند و نقاط ضعف و قوت این ژانر در ادبیات داستانی فارسی را با تکیه بر آثاری که این عنوان را به خود همراه دارند بیشتر آشکار سازد به این منظور پرسش های زیر طرح شده اند: سوالات اصلی: 1- سه گانه نویسی چیست و بر اساس چه معیارهایی می توان مجموعه آثار یک نویسنده را سه گانه دانست و خالق آن اثر را سه گانه نویس؟ 2- چه شباهت هایی بین آثار سه گانه نویسی در ادبیات جهان و ادبیات داستانی فارسی وجود دارد که پندار وجود سه گانه نویسی در ادبیات داستانی فارسی تقویت می کند؟ 3- سه گانه نویسی در ایران در حوزه ی خلاقیت و نقد ادبی از چه زمانی آغاز شده است و آیا اطلاق سه گانه نویسی در حوزه ی ادبیات داستانی فارسی با توجه به تعاریف آن بر اساس سه گانه نویسی در ادبیات جهان اطلاق صحیحی است ؟

ادبیات اعم از مکتوب و شفاهی از منابع مهم در مطالعات جامعه شناسی و مردم شناسی است که با دقت در آن می توان به لایه های زیرین مسائل جامعه، آداب ورسوم و بسیاری از حقایقی که در بطن هر جامعه رخ داده است و متون تاریخی و اجتماعی به صراحت آن ها را بیان نکرده اند، پی برد. کتاب جامع الحکایات حاوی چهل وشش افسانه و حکایت ایرانی است که به کوشش محمد جعفری (قنواتی) و پگاه خدیش بر اساس نسخه کتابخانه آستان قدس رضوی در سال 1390 تصحیح و چاپ شده است. کتاب دیگری نیز با همین عنوان بر اساس نسخه کتابخانه گنج بخش پاکستان در سال 1391 به کوشش محمد جعفری تصحیح و چاپ شده است. در میان افسانه های این دو کتاب بسیاری از عقاید و آداب ورسوم کهن ایرانیان را می بینیم که هنوز در میان ایرانیان مرسوم است و بعضی نیز منسوخ شده و بسیاری نیز با تغییراتی هنوز ادامه دارد. بعضی عقاید خرافی و غیر خرافی هم وجود داشته است چون اعتقاد به نان ونمک، اصل و نسب، بی وفایی زنان، پری باوری، طلسم، جادو و... . در جامعه سنتی، طبقات مختلف مردم با پیشه های گوناگون زندگی می کنند. از پادشاه و بزرگان مملکتی تا بازاریان و پیشه وران و کسبه. بسیاری از آن ها از مرفهین و بزرگان و محتشمان هستند و بسیاری هم از طبقات پایین با شغل هایی که وجهه اجتماعی پایینی دارند مانند گازر، گرمابه بان و حمّامی و... . با پیشرفت جوامع و تغییر شکل آن ها، بسیاری از حرفه ها و پیشه ها نیز تغییر می کند و یا درآمد حاصل از پیشه های قدیمی دیگر پاسخگوی نیازهای مردم نیست. در پژوهش حاضر کوشش شده تا بامطالعه افسانه های دو کتاب جامع الحکایات، برخی آداب ورسوم کهن اجتماعی، باورها و عقاید پیشینیان چون آداب مهمان داری، خواستگاری و ازدواج، جنگ و لشکرکشی و... ، منصب ها ازجمله پادشاهان، وزیران، حاجبان، قاضیان، زندانبانان، میرآخوران و... و طبقه بازاریان و کسبه چون زرگران، جوهریان، صرافان، بازرگانان و... و اقشار دیگر جامعه چون طبیبان، دهقانان، کاروان سراداران، جولاهگان، دوک ریسان، بنّایان، خشت مالان، دلّاکان، دلّالان، دوره گردان و... که در جامعه سنتی وجود داشته است، بررسی شود. هدف این پژوهش شناسایی جایگاه افسانه های دو کتاب جامع الحکایات در ادبیات عامیانه و شناخت بعضی از ویژگی های جامعه سنتی ایرانی ازنظر آداب ورسوم و باور داشت های توده مردم است.

نماد از منظر علوم بلاغی کلمه، عبارت و یا جمله ای است که علاوه برمعنای ظاهری، طیف معنایی گسترده ای به خواننده القا کند. از آن جا که بیان اندیشه های غامض عرفانی و انعکاس غیرمستقیم اندیشه های سیاسی و اجتماعی در قالب نمادین آسان تر است، از دیرباز نماد و نماد پردازی در ادب فارسی، به ویژه در گستره ی شعر فارسی، ظهور ویژه ای داشته است. در ادبیات معاصر علاوه بر عوامل مذکور، توجه به آشنایی زدایی در متون ادبی و ظهور مکاتبی که گرایش خاص به ابهام دارند، بسامد نمادپردازی را افزون تر کرده است .در میان شاعران معاصر، احمد عزیزی به منظور تأثیرگذاری بیشتر بر مخاطب از طریق ایجاد ابهام، شرکت دادن مخاطب در آفرینش معنایی و واداشتن او به درنگ و تأمل در معنای شعر، از نماد بهره جسته است. هدف نگارنده در این جستار بررسی برخی از رایج ترین نمادهای به کار رفته در شعر احمد عزیزی از طریق تحلیل متن است. بر اساس نتایج این پژوهش، عزیزی در آفرینش نمادها، خلاق و نوآور است؛ اغلب نمادهای او به منظور آفرینش زیبایی ادبی به کار رفته است و صرفا جنبه ی هنری دارد با وجود این برخی نمادهای سیاسی و اجتماعی هم در شعر او یافت می شود.

بدرالدین چاچی شاعری مداح و قصیده پرداز اما تصویرگر و مضمون ساز و از پیروان خاقانی در قرن هشتم هجری قمری است. دیوانش بر قصاید، قطعات، غزلیات و رباعیات مشتمل است. در این دیوان ذخیره ی عظیمی از ارزش های فرهنگی و اجتماعی در قالب کنایات، آداب و رسوم، باورها و دیگر عناصر سازنده ی فرهنگ عامه به صورت اشارات پراکنده در ضمن بسیاری از ابیات نهفته است. مهم ترین قالب شعری بدر قصیده است که آن را به خدمت اندیشه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خویش در آورده است. تا آن جا که هرگاه ممدوح خویش را می ستاید پیش از آن یکی از جلوه های فرهنگ ایران را رو می نماید. بازتاب عناصر فرهنگی در شعر بدر به گونه ای است که، اگر اسطوره ها در رفیع ترین قله ی شعر او می نشینند، گیاهان، جانوران، افسانه ها، چیستان ها، نجوم، طب، سلاح ها، هنر و ... پا به پای واژه ها در کلام او بارور می شوند. او توجه ی خاصی به معما دارد. اشاره به معماهایی چون قلم، شمشیر و... در قالب قصیده و قطعه بیانگر ارزش ادبی این آرایه در نظر بدر است. هدف نگارنده جمع آوری، طبقه بندی و توصیف و تحلیل این اشارات است تا از این طریق دریچه ای به فرهنگ عامه ی زمانه ی بدرالدین چاچی برای محققان گشوده شود.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.