در مجموع درختان گز شاهی (tamarix aphylla) به عنوان بادشکن زنده به رغم سازگاری نامناسب افزایش 5/8 درصدی محصول را به دنبال داشته است. پیشنهاد می شود درختان گز بوسیله سایر گونه های مقاوم از جمله نخل، پده، سنجد تلخ، کاج تهران و یا بادشکن های غیر زنده از جمله دیوار گلی جایگزین گردند.

آنچه که در مناطق خشکی همچون یزد جهت ایجاد فضای سبز و پوشش گیاهی بسیار حائز اهمیت می نماید، بحران کمبود آب از یک سو و شوری خاک از سوی دیگر می باشد. از این رو انجام هر گونه اقدام به منظور احداث فضای سبز باید با مطالعه کامل و هم چنین استفاده از گونه های تا حد امکان بومی و مقاوم نسبت به دو عامل پیش گفته صورت گیرد. هدف از این پروژه بررسی اثرات دو عامل محدود کننده شوری و خشکی بر روی مراحل اولیه رشد و جوانه زنی سه گونه: اقاقیا (robinia pseudoacacia)، زبان گنجشک (fraxinus excelsior) و کِهتَر (stocksia brahuica) می باشد، تا بتوان با مشخص نمودن میزان تاثیر پذیری هر کدام از گونه های مورد مطالعه در برابر دو عامل تنش زای خشکی و شوری، دامنه بردباری و حد آستانه گونه های ذکر شده را مشخص نمود. ابتدا با انجام پیش آزمایش و اعمال تیمارهای خراش دهی، اسیدسولفوریک و اسیدجیبرلین بهترین شرایط برای جوانه زنی سه گونه انتخاب گردید. تیمار شوری در چهار سطح صفر، 50، 100 و 150 میلی مولار بر روی بذور اعمال گشت. در این مطالعه سعی بر آن بود تا اثر فشار اسمزی که در اثر تیمار شوری ایجاد می شود، برای تیمار خشکی نیز اعمال گردد. از این رو مقدار فشار اسمزی که در اثر سطوح شوری 50، 100 و 150 میلی مولار ایجاد می گردد از طریق رابطه «وان هوف» محاسبه گشت که به ترتیب برابر 4/2-، 9/4- و 7- بار می باشد. سپس با داشتن فشار اسمزی، میزان پلی اتیلن گلایکول مورد نیاز برای اعمال چنین فشاری از طریق رابطه «میشل زکوفمن» محاسبه گردید که به ترتیب برابر 107، 160 و 200 گرم در لیتر می باشد. پس از ضدعفونی نمودن بذور و ظروف، تنش شوری و خشکی به همراه نمونه شاهد در چهار تکرار اعمال شد. پس از 12 روز بازدید و شمارش بذور جوانه زده شده، در انتها درصد جوانه زنی، سرعت جوانه-زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن تر و خشک ریشه چه و ساقه چه اندازه گیری شد. در ادامه تحقیق بذور پس از مرحله جوانه زنی (بدون اعمال تنش) در گلدان کشت و تنش شوری و خشکی بر روی آن ها اعمال شد. فاکتورهای مورد اندازه گیری در این مرحله شامل درصد ماندگاری، ط.ول ریشه و ساقه و وزن تر و خشک ریشه و ساقه می باشد. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج مرحله پیش آزمایش بیان گر این مطلب است که تیمار خراش دهی برای گونه کهتر و اقاقیا باعث افزایش درصد جوانه زنی گردیده است. در مرحله اصلی آزمایش نیز مشخص گردید اعمای تنش شوری و خشکی باعث کاهش تمامی فاکتورهای مورد بررسی نسبت به تیمار شاهد شده است. اختلاف بین تیمار شاهد و سایر فاکتورهای مورد بررسی که تحت تاثیر تنش قرار گرفته اند معنی دار می باشد. از میان سه گونه مورد مطالعه، سه گونه مورد مطالعه در فاکتورهای مختلف، عکس العمل های متفاوتی از خود نشان دادند. اما در مجموع گونه اقاقیا بیشترین مقاومت را نسبت به سطوح مختلف تنش شوری و خشکی از خود نشان داده است. گونه کهتر نیز دارای کمترین مقاومت نسبت به سطوح مختلف تنش شوری و خشکی می باشد.

مرحله جوانه زنی گیاهان یکی از مراحل مهم در طول دوره رشد آنها است که اغلب تحت تاثیر تنش های محیطی به ویژه شوری و خشکی قرار می گیرد. به منظور ارزیابی بررسی نقش موسیلاژ در مقاومت به خشکی دو گونه اسفرزه (forsk plantago ovata) و بارهنگ (plantago major l) در مرحله جوانه زنی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا" تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این آزمایش فاکتور اول نوع گونه گیاهی در دو تیمار (اسفرزه و بارهنگ)، فاکتور دوم سطوح مختلف تنش خشکی در پنج تیمار (0، 5-، 9-، 5/14-،21- بار)، فاکتور سوم نوع بذر در دو سطح (با موسیلاژ، بدون موسیلاژ) و صفات مورد مطالعه شامل درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه و بنیه ی بذر می باشند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی، نوع گونه و نوع بذر روی صفات مورد مطالعه معنی دار می باشند و اثرات متقابل تنش خشکی و نوع بذر، تنش خشکی و گونه و نهایتا گونه و بذر در اکثر موارد معنی دار می باشند. نتایج حاصل از همبستگی نیز نشان داد که بین تنش خشکی و صفات مورد مطالعه رابطه منفی در سطح یک درصد وجود دارد. به طوری که افزایش شدت تنش از صفر (شاهد) تا 21- بار، باعث کاهش چشمگیری در تمام صفات مورد مطالعه می گردد. گونه اسفرزه در مقایسه با گونه بارهنگ مقاومت کمتری به سطوح مختلف این تنش ها دارد. حضور موسیلاژ نیز نقش مثبت در حفظ رطوبت و در نتیجه افزایش صفات مورد مطالعه دارد.

نماتد مولد غده ریشه (meloidogyne javanica) از جمله عوامل مهم کاهش محصولات کشاورزی، به ویژه خیار گلخانه ای، می باشد. در سالیان اخیر ، نظر به مسائل اقتصادی و زیست محیطی، استفاده از ترکیبات طبیعی موجود در گیاهان برای کنترل نماتد ها مورد توجه محققین قرار گرفته است. استفاده از عصاره های گیاهان به عنوان روشی موثر و ایمن جهت کنترل نماتدها به ویژه نماتد مولد گره ریشه می باشد. در این بررسی خاصیت نماتدکشی عصاره ی آبی و متانولی دو گیاه سازگار به مناطق خشک شامل فرفیون اصفهانی (euphorbia herteradenia) و کرقیچ بیابانی (hertia angustifolia) بر درصد مرگ و میر لارو سن دو نماتد مولد گره ریشه خیار سبز گلخانه ای (رقم یارن)، در پنج غلظت و چهار تکرار، در قالب طرح کاملاً تصادفی و آزمایش فاکتوریل در شرایط آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. در شرایط آزمایشگاه درصد مرگ و میر لارو سن دو در پنج غلظت مختلف (عصاره آبی: 5، 5/2، 25/1، 5/0 و غلظت صفر به عنوان شاهد و عصاره متانولی: 500، 250، 125، 50 پی پی ام و غلظت صفر به عنوان شاهد) و سه زمان 24، 48 و 72 ساعت پس از قرارگیری لارو سن دو نماتد در معرض عصاره، محاسبه شدند. برای شاهد از آب مقطر سترون استفاده شد. تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که بین غلظت های مختلف عصاره از نظر درصد مرگ و میر نماتد اختلاف معنی داری (01/0p?) وجود دارد. خاصیت کشندگی عصاره آبی دو گیاه مورد بررسی از نظر آماری تفاوت معنی داری نداشت اما عصاره متانولی گیاه کرقیچ منجر به افزایش درصد مرگ و میر نماتدها در مقایسه با عصاره متانولی فرفیون گردید. بیشترین اثر کشندگی دو عصاره آبی و متانولی به ترتیب مربوط به غلظت های 25/1 درصد و 125 پی پی ام و زمان 72 ساعت پس از قرارگیری لارو سن دو بوده است. این نتایج نشانگر پتانسیل بالقوه متابولیت های ثانویه موجود در عصاره این گیاهان جهت مبارزه با نماتد مولد گره ریشه می باشد.

درصد سدیم تبادلی و نسبت جذب سدیم، از موارد رایج برای ارزیابی خاکهای قلیا است. اندازه گیری درصد سدیم تبادلی خاکهای متاثر از نمک، همواره با مشکلاتی مواجه بوده است. اندازه گیری این پارامتر وقت گیر، پرهزینه و همراه با خطاست. هدف از اجرای این تحقیق پیدا کردن رابطه مناسب بین esp و sar و امکان براورد esp از sar در برخی نمونه خاکهای متاثر از نمک در منطقه ای از دشت یزد-اردکان بود. پس از بررسی نقشه شوری دشت یزد- اردکان تعداد 30 نمونه خاک با روش نمونه برداری تصادفی طبقه بندی شده، از مناطق مختلف دشت جمع آوری شد و با استفاده از روش های آزمایشگاهی موجود و استفاده از نرم افزار spss، رابطه بین esp و sar برای خاکهای تحت تأثیر نمک در این منطقه، به صورت esp= 0.973sar+7.007 با p<0.002 و r^2=0.983 بدست آمد. بر اساس نتایج بدست آمده رابطه خطی معنی داری بین دو پارامتر sar و esp وجود داشت. با بررسی رابطه بین esp براوردی و مشاهداتی و همچنین آزمونt جفت شده مشخص گردید که معادله بدست آمده در این تحقیق از دقت کافی برای تخمین مقدار esp برخوردار است.

برآورد صحیح حجم رسوبات حمل شده توسط رودخانه ها در پروژه های آبی از اهمیت زیادی برخوردار است .در این میان معادله سنجه رسوب بیشترین کاربرد را در برآورد رسوبدهی حوزه های آبخیز دارد. لذا معادله سنجه بهینه بایستی با دقت قابل قبولی تهیه شود. بدین منظور در این تحقیق 10 ایستگاه هیدرومتری (8 ایستگاه هیدرومتری استان فارس و2 ایستگاه هیدرومتری استان بوشهر) مورد بررسی قرارگرفت، برای هر ایستگاه 6 منحنی سنجه (4منحنی سنجه فصلی، منحنی سنجه سالانه، منحنی سنجه حد وسط دسته ها) در نظرگرفته شد، مجذور میانگین مربع خطاها (rmse) محاسبه شدو با بکارگیری فاکتورهای اصلاحی fao، qmle، smearing، mvue و ? ، رابطه بهینه دبی جریان- غلظت رسوب معلق در منحنی سنجه حد وسط دسته ها در ایستگاه های مورد مطالعه تعیین گردید. نتایج نشان داد با توجه به معیار ناش– ساتکلیف وrmse در40% ایستگاه ها ضریب اصلاحی mvue نسبت به سایر روش ها در برآورد رسوب از صحت بیشتری برخوردار است. در 30% ایستگاه ها ضریب اصلاحی ? نسبت به سایر روش ها در برآورد رسوب از صحت بیشتری برخوردار است. در 20% ایستگاه ها ضریب اصلاحی qmle نسبت به سایر روش ها در برآورد رسوب از صحت بیشتری برخوردار است. در 10% ایستگاه ها ضریب اصلاحی smearing نسبت به سایر روش ها در برآورد رسوب از صحت بیشتری برخوردار است. در هیچ کدام از ایستگاه ها ضریب اصلاحی fao برای اصلاح منحنی سنجه مناسب نیست، که بین روش های اصلاحی وخصوصیات فیزیکی حوضه رابطه ای مشاهده نشد.

بخش قابل توجهی از ایران به خصوص مناطق خشک و نیمه خشک را خاکهای سدیمی و شور و سدیمی که خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیو لوژیکی مناسبی جهت تولید محصول ندارند و توان تولید محصول نیز در آنها کم می باشد، تشکیل می دهند. استفاده از مواد اصلاح کننده با منبع کلسیم که موجب جایگزینی با سدیم می شود در بهبود این گونه خاکها موفقیت آمیز خواهد بود. هدف از این تحقیق کارایی عملیات اصلاحی در بهبود شرایط خاک و عکس العمل دو رقم گیاه جو به این روش های اصلاحی می باشد. بدین منظور ابتدا خاک مورد نظر از ایستگاه تحقیقات بیابان زدایی شهید صدوقی جمع آوری شده و مشخصات آن در آزمایشگاه اندازه گیری گردید. روش های اصلاحی شامل آبشویی، گچ یک درصد و گچ دو درصد توام با کشت و یا بدون کشت گیاه، تیمارهای آزمایش را تشکیل داده که بر اساس طرح کاملا تصادفی و با 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. دو رقم جو شامل ارقام پنج شوری و افضل جهت بررسی نقش گیاه در روند بهسازی خصوصیات خاک در نظر گرفته شدند. پس از طی مدت زمان لازم جهت اصلاح خاک، بذر دو رقم جو بر اساس نقشه طرح، در داخل خاک های مورد نظر کشت شده و عکس العمل گیاه نسبت به اصلاح کننده های مختلف خاک بررسی گردید. در حین و پس از انجام آزمایش صفاتی از قبیل ec ، sar ، ph خاک ، ارتفاع و وزن تر گیاه اندازه-گیری شد. داده های حاصل از آزمایش با استفاده از نرم افزار spss و به روش تجزیه ی واریانس یک طرفه تجزیه شدند. میانگین تیما رها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج نشان داد، تاثیر تیمارهای مختلف روی میزان شوری و نسبت جذب سدیم در سطح یک درصد معنی دار می باشد. در مورد تاثیر تیمارهای مورد بررسی بر روی اسیدیته خاک (ph) این نتیجه بدست آمد که بین تیمارهای مورد بررسی تفاوت معنی داری از این نظر مشاهده نشد. با توجه به اینکه خاک اولیه از ph خیلی بالایی برخوردار نبود این امر منطقی به نظر می رسد. همه ی تیمارهای اصلاحی، شوری خاک را نسبت به خاک اولیه (شاهد) به میزان چشمگیری کاهش دادند و بین روش های اصلاحی، تفاوتی از نظر ec مشاهده نشد. افزودن گچ و اعمال آبشویی باعث کاهش چشمگیر sar خاک نسبت به خاک اولیه (شاهد) می گردد. همچنین افزودن گچ همراه با کاشت گیاه تاثیر بیشتری در کاهش sar به همراه دارد. یافته های تحقیق بیانگر آن است که بین روش های اصلاحی از نظر وزن تر گیاه تفاوت معنی داری مشاهده نشد. به طور کلی نتایج تحقیق نشان می دهد کاربرد روش های اصلاحی به کار رفته در این مطالعه،ec و sar خاک را نسبت به خاک اولیه (شاهد) به میزان چشمگیری کاهش داد. اما به دلیل اینکه میزان این دو پارامتر، به حد مطلوب رشد جو نرسید بر روی وزن جو اثر معنی داری را نشان نداد. کلمات کلیدی: جو، گچ، آبشویی، sar، ph ، اصلاح خاک

مرحله جوانه زنی گیاهان یکی از مراحل مهم در طول دوره رشدی آنهاست که اغلب تحت تاثیر تنش های محیطی قرار می گیرد. یکی از مهمترین تنش های محیطی، تنش خشکی است که ممکن است تحت شرایط بارندگی کم، دمای بالا و وزش باد حادث شود. این تنش منجر به ایجاد خسارت به رشد وکاهش جوانه زنی گونه های گیاهی بخصوص درمناطق خشک می شود. به منظور ارزیابی اثر تنش خشکی بر روی جوانه زنی و رشد اولیه گونه ی اسفند ((peganum harmala آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. سطوح مختلف تنش خشکی در چهار تیمار(0،4/0-، 8/0-،2/1-) اعمال شد. صفات مورد مطالعه شامل درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، بنیه بذر، وزن تر می باشند. نتایج بیانگر روند کاهشی اکثر صفات مورد بررسی در این مطالعه در اثر افزایش درجه تنش بود. به عبارت دیگر، افزایش شدت تنش از صفر تا 2/1- مگاپاسکال، باعث کاهش اکثر صفات مورد بررسی می گردد. ولی درمورد طول ریشه چه و بنیه بذر حداکثر داده ها مربوط به پتانسیل اسمزی 4/0- مگاپاسکال بود. حساسیت طول ساقه چه نسبت به تنش خشکی بیشتر از طول ریشه چه است و با افزایش تنش خشکی، نسبت ریشه به ساقه افزایش یافت. بطور کلی نتایج این تحقیق بیان گر آن است که اسفند، تنش های شدید خشکی در مرحله جوانه زنی و رشد اولیه را تا حد نسبتا زیادی تحمل نموده است. با توجه به اینکه اسفند گیاه مهاجمی بوده و در مناطق خشک به خوبی گسترش می یابد، یافته های این تحقیق نشان داد که مقاومت به خشکی این گیاه در مراحل اولیه رشد که مرحله ای مهم در استقرار گونه های گیاهی خشکی پسند می باشد، می تواند عامل اصلی در ایجاد حالت تهاجمی این گیاه باشد.