یکی از مهم ترین و بحث برانگیزترین مسائل علوم قرآنی، مسئله تحریف قرآن می باشد . مستشرقان طی قرنهای اخیر، تلاشهای فراوان و متنوعی برای نشان دادن ناکارآمدی اسلام و غیروحیانی بودن قرآن کریم انجام داده اند که این تحقیق به بخشی از تلاشهای آنان که وجود نسخ و اختلاف قرائات را دلیلی بر محرف بودن قرآن دانسته اند، اشاره می کند. آنان با تکیه بر نسخ ، قرآن را کتابی بشری می دانند هم چنین با استناد به آیات نسخ ، فراموشی پیامبر را امری قطعی بیان می کنند. علاوه بر این، آنان با تمسک به اختلاف در قرائت قرآن ، عدم وجود نص واحد را برای قرآن اثبات می کنند. طرح مهمترین آرای مستشرقان و بررسی و پاسخ به هر یک با تکیه بر دیدگاههای دانشمندان بزرگ و محققان توانمند عالم اسلام و پرده برداری از غرض ورزیها و نسبت های نادرست آنان به ساحت مقدس قرآن کریم از جمله مباحثی است که این رساله بدان پرداخته است.

چکیده روش های تأمین امنیت اجتماعی همواره از مباحث مهم زندگی فردی و اجتماعی به شمار می رود و از همین رو، موضوع استخراج این روش ها از متون دینی از اهمیت ویژه ای برخوردار می گردد. وجه مشترک تعاریف متعدد از امنیت اجتماعی عبارت است از: امنیت هویت و شخصیت افراد، که دارای دو بخش است: امنیت عینی و امنیت ذهنی که در صورت تأمین همزمان این دو بخش در حقیقت، امنیت اجتماعی تأمین شده است. بنابراین امنیت اجتماعی، مقوله ای فرهنگی است که با تأمین امنیت هر یک از اجزا و مجموعه های درون جامعه، فراهم می شود و حریم اجتماع را از خطرات و تهدیدات حفظ می کند و خود دارای شاخص هایی است که برای تحقق بخشیدن به آنها نیاز به فرهنگ سازی عمیق و گسترده ای، در سطح روابط اجتماعی افراد با یکدیگر است. آیات و روایات، طُرُق و ابزارهایی خاص در این حوزه معرفی کرده اند؛ راه هایی از قبیل: دفاع از حقوق ستم دیدگان، مبارزه با متجاوزان به اموال مردم، اجرای قصاص، جلوگیری از شیوع رباخواری در جامعه، امر به معروف و نهی از منکر که همگی از ابزارهای تأمین کنند? امنیت اجتماعی به شمار می روند. در قرآن کریم و آموزه های معصومان (علیهم السلام) برای برقراری امنیت اجتماعی، بیش از هر چیز باید به شناسایی، و حذف آسیب های تهدید کنند? آن، از قیبل: اختلاف و تفرقه، ظلم و بی عدالتی، سوءظن پرداخت. در منطق آیات و روایات این آسیب ها شامل آسیب های فکری و فرهنگی، و آسیب های رفتاری و عملی می شوند که طبعاً با حذف یا کاهش این آسیب ها می توان بهبود امنیت اجتماعی را به نظارت نشست.

چکیده از جمله افرادی که در سده‏های گذشته، به ویژه عصر حاضر به مطالعات وسیعی درباره قرآن دست زده و منشأ آثار گوناگونی شده‏اند، مستشرقان هستند. در حال حاضر بحث استشراق از مباحث اصلی و چالش آفرین در جهان اسلام محسوب می شود. تحقیق حاضر به ترجمه و نقد و بررسی و تطبیق مدخل های قرآن و حدیث در دائرهالمعارف های لاتین مهم عصر حاضر پرداخته است. بعد از بیان کلیات ترجمه مداخل مورد بحث در این رساله عنوان شده است، در ادامه مدخل حدیث و قرآن دائره المعارف قرآن (e.q.) که توسط یونبال نگارش یافته است، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. نگارنده با بررسی منصفانه، ضمن بیان و تأیید موارد مستدل و معتبر، مطالب بی دلیل، ضعیف و یا بدون استدلال را مورد کاوش قرار داده است، از آراء و نظریات محققان جهان تشیع بهره گرفته است. ایشان در بخشی از مطالب مانند؛ بحث قرائات، انساء و... که ناروا و گاه مغرضانه تلقی می شود، به تشیّع نسبت داده است که نگارنده با ردّ صریح آنها، به دیدگاه های محققان شیعه استناد نموده و به روشن گری پرداخته است. از بررسی و مقایسه ای که میان سه دائرهالمعارف قرآن، اسلام و مذهب در مدخل حدیث و قرآن صورت گرفته است، چنین به دست آمد که، مولفان این مقالات، از دیدگاه های متفاوت به این مسئله نگریسته اند و مطالبی متفاوت در این زمینه عنوان نموده اند. نکته مهم و قابل توجه اینست که یونبال تمام مطالب قرآنی را در پرتو حدیث بررسی نموده است و ایشان در بیان مطلب، استناد صرف به احادیث داشته است بدون توجه کافی به کیفیت این احادیث، و این می تواند نشان عدم دقت ایشان در گزینش و انتخاب مطالب باشد، چرا که در احادیث مسلمانان هرگونه حدیث یافت می شود. نکته مهمتر اینکه؛ تمام مولفان در بررسی های خود، فقط منابع اهل سنت را لحاظ نموده اند و این عدم جامع نگری مولفان را می رساند. کلید واژه ها: دائرهالمعارف، قرآن، حدیث، اسلام، دین، ترجمه، نقد، تطبیق.

چکیده : آنچه پیش رو دارید نگرشی به موضوع تبرج از دیدگاه قرآن و روان‏شناسی است. علی‏رغم نهی صریح اسلام از تبرج و عدم هرگونه آرایش و پیرایش در مجامع عمومی، چنان‏که می‏بینیم این موضوع تا حدودی جایگاه خود را در جامعه کنونی از دست داده و منکرات جای آن را گرفته است. تبرج به معنای خود نمایی زنان، آشکار کردن زینتشان برای نامحرم و زیبا جلوه دادن در برابر آنهاست؛ و با هیستریک (افرادی با ویژگی‏های شخصیتی‏ وابسته، خودمحور، نیازمند به جلب‏توجه دیگران، همراه‏ با ابراز رفتارهای نمایشی) در روان‏‏شناسی منطبق است. هیستریک به عنوان یکی از عوامل تبرج به بحث و بررسی نیاز دارد. درمان هیستریک از دیدگاه قرآن و روان‏شناسی، موضوعی است که در فصل سوم این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی به آن پرداخته‏ایم. با رجوع به مضامین عمیق قرآن می‏توان کامل‏ترین و مناسب‏ترین نسخه پزشکی را برای افراد دچار اختلال شخصیت و در کل همه بیماری های روانی پیچید. قرآن برای برونرفت از همه مشکلات راهکارهایی را ارایه داده است. با نگاهی گذرا به درمان اختلالات شخصیت در قرآن و روان‏شناسی در‏می‏یابیم صرفاً استفاده از دارو (که در روان‏شناسی به آن توصیه شده)کافی نیست، بلکه جنبه روانی و باورمندی به قدرت لایزال الهی بسیار مهمتر از استفاده از دارو است. آنچه باعث شفا می شود روحیه تلقین (به ضمیر ناخودآگاه) و قدرت ایمان و سایر جنبه های معنوی است و هرچه این روحیه و ایمان قلبی به مبداء قوی تر باشد، درمان نیز موثرتر و عمیق تر خواهد بود.

دائره المعارف قرآن لیدن مهم ترین اثر ادبی معاصرغربی در معرفی قرآن کریم می باشد که دارای حدود هزار مدخل در پنج جلد می باشد. صدها نویسنده مسلمان و غیر مسلمان در خلق این اثر مشارکت کرده اند. در این پایان نامه، پنج مدخل مرتبط با یکدیگر انتخاب، ترجمه و نقد مختصری از آنها ارائه شده است. این مداخل عبارتند از: 1- مصاحف نوشته فردریک لیمویس 2- جمع قرآن نوشته جان بورتون 3- تاریخ قرآن نوشته گرهارد بورینگ 4- خلق قرآن نوشته ریچارد سی مارتین 5- رسم الخط قرآن نوشته سولانگ اوری این پنج مدخل به دلیل ارتباطشان در نحوه تکوین قرآن کریم برای ترجمه و نقد انتخاب شده اند. بررسی این پنج مدخل که همگی توسط پژوهشگران غربی نوشته شده ، ما را با دیدگاه دیگران درباره اسلام و قرآن و حتی اندیشه های خودمان آشنا می کند. در این مداخل، تلاش های منظم و روش مند پژوهشگران غربی به وضوح مشاهده می شود مثلاً در مدخل تاریخ قرآن در بحث تاریخ گذاری وقایع قرآنی نویسنده به زیبایی مواردی از وقایع قرآنی مثل سیر تکوینی نماز، سیر اسماء الهی و نیز حروف مقطعه و نیز ماجراهای حضرت ابراهیم (ع) و مکتب وی را در قرآن مورد بررسی قرار داده و با تعیین تاریخ تقریبی آیات سعی کرده است آن تاریخ ها را به صورت پازل مانند در کنار هم قرار داده و آنگاه تاریخ های مبهم وقایع قرآنی را روشن کند. در مدخل رسم الخط قرآن نیز شاهد بیان سیر تاریخی تکمیل رسم الخط قرآن در قرون اولیه اسلامی هستیم. این روش های ارزنده می تواند راهگشای ما در پژوهش هایمان باشد. البته نواقص و قضاوت های نادرست و تعارضات زیادی نیز در این نوشته ها مشاهده می شود. بی توجهی به نظرات ائمه اطهار (ع) و علمای شیعه، کاربرد احادیث ضعیف و اخبار واحد که وقوع تحریف در قرآن کریم را به خواننده القا می کند از اشکالات این نوشته هاست. تعارض بین جملات و قضاوت ها نیز ایراد دیگری است که در مداخل مصاحف، جمع قرآن و تاریخ قرآن فراوان مشاهده می شود. مثلاً در یک جا کلمات قرآن را عین کلمات خداوند معرفی می کند ولی در جای دیگر وجود و یا حذف برخی کلمات قرآن را به پیامبر(ص) و یا صحابه نسبت می دهد. کلیدواژه ها: قرآن، مصاحف، جمع ، تاریخ ، خلق ، رسم الخط ، لیدن، تکوین قرآن

چکیده شرایط و مقتضیات دوران امام علی ( ×) نسبت به هم? معصومان متفاوت است. نهج البلاغ? امام علی ( ×) که عمدتاً فرمایشات دوران پایانی عمر با برکت آن امام را در بر دارد سرشار از مسائل و نکاتی است که به صورت مستقیم به جامعه, حکومت, و حقوق مردم باز می گردد. از جمله مباحثی که به دلیل شرایط و مقتضیات زمانی امام (×) بیشتر مد نظر قرار گرفته و جای تأمل و تحقیق دارد شاخصه های جوامع نکوهیده از نگاه امام علی ( ×) است. شناخت شاخصه های جوامع نکوهیده یکی از مباحث بسیار مهم جامعه شناسی است؛ شاخصه هایی که اگر در هر جامعه ای ریشه یابد، انحطاط و عقب ماندگی را برای آن جامعه به بار خواهد آورد. در بیان امام ( ×) موارد بسیاری یافت می شود که حضرت سردمداران و زمامداران جامعه را که گرفتار هوی و هوس و آمال طولانی شده اند و مردم را از هر گونه آگاهی و بصیرت دور نگه داشته اند نکوهش می کند بعلاوه حضرت در جای جای سخنان خود جامعه را از نفاق، عهد شکنی، عدم اطاعت از فرامین رهبری، تفرقه و دوگانگی، فتنه و غرور و کبر و تعصب، جابجایی ارزش های و ....برحذر می دارد و این شاخصه ها را که یکی ازعوامل سقوط و انحطاط جوامع در طول تاریخ بوده است سخت مورد نکوهش و مذمت قرار می دهد. در این پژوهش تلاش شده است که به بررسی مبانی، مصادیق و شاخصه های نکوهش جوامع از دیدگاه امام علی ( ×) در سه حوزه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پرداخته شود. و در پایان به بیان راهکارهای برون رفت از این شاخصه ها همچون تقوا، یادآوری مرگ, اتحاد, ضرورت وجود رهبر در جامعه و... که درکلام نورانی امام علی ( ×) مطرح شده است اشاره شود با این توضیح که تحقق این راهکارها باعث ایجاد رشد و بالندگی و پیشرفت و عزت جوامع می شود.

چکیده موضوع صیانت قرآن از تحریف، یکی از مهم ترین معتقدات امت اسلامی است که همه فرق اسلامی بر آن اتفاق نظر دارند. این بحث به دلیل حساسیت و نقش تأثیرگذار آن در سایر حوزه های معرفتی و اعتقادات دینی، از جمله مسائلی است که از دیر زمان برخی با اعلام دشمنی، و عده ای در قالب نقد علمی و ... در صدد برآمده اند تا به منظور ایجاد تردید در اعتقادات دینی جامعه اسلامی، اصالت قرآن را در اذهان، مورد تردید قرار دهند. پرداختن به این بحث در شرایط کنونی به دلیل سهولت دسترسی مخاطبان به اطلاعات و امکان به اشتراک گذاری داده های علمی - مخصوصا، با توجه به بحث انگیز بودن این موضوع و طرح شبهات مختلف پیرامون آن - از اهمیت بیشتری برخوردار است. نوشتار حاضر، پاسخی است به مقاله های مرتبط با تحریف قرآن که توسط خاورشناسان در دایره المعارف های اسلام و قرآن نگاشته شده است نگارندگان این مقالات با طرح مطالبی مانند: عدم وثاقت متن اصلی قرآن،گرفته شدن قرآن از کتب الهی پیشین، کتمان وحی، پریشانی و تناقض متن، اختلاف برخی اصحاب در مورد قرآن، جمع قرآن بعد از دوران رسول خدا(ص)، متن مکتوب خاص و ... سعی دارد تا نشان دهد که قرآن تحریف شده و کتابی غیر الهی است . ما در این نوشتار برآنیم تا با بررسی مطالب قابل اعتنای مقاله مذکور، بی پایه بودن ادعای تحریف را نشان دهیم. کلید واژه ها: تحریف، دایره المعارف، دایره المعارف قرآن لایدن، دایره المعارف اسلام، استشراق

پژوهش حاضر ترجمه و نقد یکی از آثار جدید و جدّی مستشرقان در حوز? تفاسیر شیعی با عنوان "قرآن کریم و تفاسیر متقدم شیع? امامیه" تألیف مایر میخائیل بار اَشر (1955) محقق یهودی مراکشی الاصل، از شاگردان کلبرگ و در حال حاضر استاد مطالعات اسلامی دانشگاه حبرو اورشلیم است. در این تحقیق کوشیده ایم تا ضمن برگرداندن نیم? دوم کتاب یعنی سه فصل آخر به فارسی، مطالب را ارزیابی کنیم و در پایان اهمّ موضوعاتی که مولف از مصادر یا روایات غیر معتبر و یا به اشتباه استنباط کرده است را از منابع و مصادر متقن و مورد اعتماد شیع? امامیه استخراج و بیان کنیم. مبنای مولف کتب تفسیری پیش از آل بویه به ویژه چهار تفسیر قمی، عیاشی، فرات و نعمانی و نیز منابع محدودی از دوران آل بویه و پس از آن است و بر همین اساس و منابع دیدگاه های امامیه را در موضوعات: نهاد امامت و مبانی مرتبط با آن، تفاوت های میان امامت و پیامبری، علم و عصمت و شفاعت ایشان، موضع امامیه نسبت به بنی امیه و بنی عباس بر اساس روایات ذکر شده در تفاسیر پیش گفته شده و در نهایت دو روایت غیر متعارف (روایت اسراء وخوشه های گندم) و معضلات برخاسته از آن ها را مطرح می کند. از آنجا که مولف معتقد است "علیرغم محوریت نظری? امامت در شیع? امامیه‎، عالمان امامیه‎ نتوانستند وجود آن را بر اساس مرجع مشخصی در قرآن اثبات کنند چراکه واژ? امامت حتی یکبار هم در قرآن نیامده است. بنابراین روایات تفسیری امامیه‎ دربار? امامت به سرنخ های مبهم و غیرمستقیمی‎ در قرآن متوسل می‎‎شوند که هم? آن ها با استفاده از تمثیل و سنخیت موضوع تفسیر شده اند"، در انتهای تحقیق مستندهای عقلی، قرآنی و روایی امامت و توضیحاتی دربار? آیات امامت و تفاسیر آن ها را ارائه کردیم. کلید واژه: امامیه، وجود پیشین، امامت، علم غیب، عصمت، شفاعت، بنی امیه، بنی عباس، روایت اسراء، روایت خوشه های گندم

از آنجا که بیرون از دایره سوال قرار گرفتن مختص خداست و هیچ انسانی از دایره ی سوال خارج نیست، رساله حاضر با هدف تبیین مفهوم کاربردی مسئولیت پذیری در جامعه ی دینی طی چهار فصل تنظیم شده است.

براساس دیدگاه امام علی7که مبتنی بر تعالیم وحیانی است، مبانی اخلاق کار برخلاف برخی از مکاتب غیر الهی ،خداشناختی، انسان شناختی و جهان شناختی است. مبانی خداشناختی: خالقیت، مالکیت و رازقیت است. مبانی انسان شناختی: فطرت نگری،کرامت ذاتی و اختیاراست. هدفداری، وسیله انگاری، آخرت گرایی، نیز مبانی جهان شناختی اخلاق کار است . اصول اخلاق کار عبارت اند از: خدامحوری، امانت داری، انضباط کاری، شایسته سالاری، قانون گرایی، تعهد مداری، کیفی کاری و استقامت و استمراراست . عواملی نظیر خداباوری، توجه به شآن وجایگاه حقیقی انسان، شناخت صحیح دنیا وآخرت، امانت پنداری کار، تأمین نیازهای مالی، توجه به کارآیی افراد، تشویق و تنبیه عادلانه، توجه به علایق افراد، نظارت وکنترل، توجه به عواطف و احساسات، از جمله مواردی است که در گرایش انسان به کار اخلاقی موثر است . نگرش لقمه انگارانه به کار، فقدان انگیزه، دنیا محوری، موانع آموزشی، فرهنگ کار اخلاق ستیزانه، محیط کاری نامناسب، بزرگ انگاری اعمال و رابطه مداری و بی قانونی ، از جمله موانع اخلاق گرایی کاری بیان شده است . در صورت رعایت اخلاق کار، آثاری نظیر : حفظ کرامت انسانی، بهره برداری صحیح از دنیا ، آرامش روحی و روانی، افزایش بهره وری، برخورداری از ثواب و محبت الهی، وسعت روزی، پیشگیری از کم کاری وکم فروشی و افزایش امنیت اقتصادی پدید خواهد آمد .

بحث سیاست و حاکمیت در مباحث حکومتی اسلام از جایگاه ویژه¬¬¬ای برخوردار است. پایان نامه ی حاضر مداخل «سیاست و قرآن» و «حق حاکمیت» را در دانشنامه¬ی لیدن، از منظر اندیشه-های امام خمینی، مورد نقد و بررسی قرار داده¬است. طبق بیان مقاله¬ی «سیاست و قرآن» مباحث سیاستی در قرآن وارد نشده است و مقوله ی ارتباط دین و سیاست، تنها نتیجه ی سیاسی سازی قرآن و برداشت های شخصی از آن در دوره های مختلف تاریخی می باشد؛ لذا هیچ رابطه ای بین قرآن و سیاست وجود ندارد. در مقاله «حق حاکمیت» نیز دو دیدگاه حاکمیت بشری و حاکمیت الهی مطرح شده و نویسنده مدعی است، قرآن به بحث دموکراسی در نظام اسلامی توجهی نکرده¬است. پس از تحلیل ابعاد گوناگون این دو مقاله به این نتیجه رسیدیم که رابطه¬ای جدا نشدنی میان اسلام و سیاست برقرار است و این دو عنصر در کنار یکدیگر، زمینه¬ی اجرایی شدن دیگر فرامین خدا را امکان پذیر می سازند؛ علاوه بر این حق حاکمیت خداوندی هم تعارضی با حاکمیت مردمی و دموکراسی ندارد و قوانین اسلام موجب ایجاد عالی ترین نوع دموکراسی می گردد.

هدف از این پژوهش، بررسی کارکردهای معنوی و تربیتی توکل به خداوند در قرآن و روایات است، تا با شناخت این فضیلت اخلاقی، و کارکردهای مهم آن، سعی در تحصیل آن نموده و از ثمرات و آثار مفید و ارزند? آن بهره مند شویم. بر این اساس در این پژوهش ضمن بیان مفهوم توکل به خدا از دیدگاه قرآن و روایات، با استفاده از منابع اخلاقی، تفسیری و روایی به بیان مهم ترین کارکردهای توکل به خداوند در ابعاد و جنبه های معنوی آن پرداخته ایم، که مشتمل است بر: عزت و محبوبیت نزد خداوند، آرامش و اطمینان قلبی، عزت اجتماعی و احساس بی نیازی از دیگران، تقویت متوکلین در مقابله با شیطان های درون و برون، برخورداری از امدادهای غیبی خداوند، افزایش استقامت و پایداری روحی، تسهیل امور در پرتو اعتماد به خداوند، توسع? رزق معنوی، افزایش رضایتمندی از زندگی، برخورداری از فضل و رضایت خداوند. و سپس مهم ترین کارکردهای تربیتی توکل به خدا را بیان نمودیم که عبارتند از: افزایش صبر در ناملایمات، تقویت نیروی اراده و صلابت در تصمیم گیری، پیشرفت و موفقیت در کارها، رفع اضطراب و نگرانی، دوری جستن از حرص و آزمندی. و در این راستا از آموزه های قرآن بهره گرفته، و به مناسبت به برخی از روایات در هر زمینه نیز اشاره نموده ایم. واژگان کلیدی: توکل، کارکردهای معنوی، کارکردهای تربیتی، قرآن، روایات.

چکیده ندارد.