با توجه به این که اندازه گیری مستقیم تولید و بیوماس از طریق قطع گونه های گیاهی مخرب و پرهزینه است، از این رو تحقیق حاضر به منظور برآورد تولید و بیوماس، بر اساس پارامترهای رویشی ( شامل درصد تاج پوشش ، ارتفاع، حجم و سطح تاج پوشش) انجام شد. برای این کار رابطه بین تولید و بیوماس به عنوان متغیر های وابسته با درصد تاج پوشش، ارتفاع، حجم و سطح به عنوان متغیرهای مستقل بررسی شد. منطقه مورد مطالعه در 40 کیلیومتری شهرستان سربیشه و در محدوده ی حسین-آباد غیناب قرار دارد. نمونه ها به صورت تصادفی - سیستماتیک انتخاب و در راستای سه ترانسکت 100 متری برداشت شدند. برای برآورد تولید از روش مرجع و برای برآورد تراکم از روش فاصله ای استفاده شد. داده ها با استفاده از آنالیز رگرسیون در نرم افزار16 spss و 2010excel مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. نتایج حاکی از آنست که تولید گونه ی درمنه با درصد تاج پوشش، بیوماس با حجم ، تولید گونه تاغ با حجم، بیوماس با حجم و تولید گونه قیچ با درصد تاج پوشش و سطح و بیوماس با ارتفاع بیشترین همبستگی را دارا می باشد.

این آزمایش به منظور تعیین ترکیبات شیمیایی گیاه دانه شور (gamanthus gamocarpus) درسه مرحله فنولوژیک، فراسنجه های تجزیه پذیری دانه شور و عمل آوری آن با سود در مرحله بذردهی انجام گردید.برای این منظور در اردیبهشت و تیر و مهرماه سال 1391 مقدار کافی علوفه دانه شور در سه مرحله رشد فنولوژیک شامل رشد رویشی، گلدهی و بذردهی از منطقه کال شور گناباد تهیه شد. با افزایش مرحله رشد، میزان ماده خشک میزان سلولز و مواد فیبری و میران خاکسترافزایش یافت. میزان پروتئین تا مرحله گلدهی افزایش یافته و بعد کاهش یافت.با افزایش مرحله رشد، میزان چربی در مرحله گلدهی کاهش یافته و در مرحله بذردهی به بالاترین سطح خود رسید.ضریب تجزیه پذیری موثربخش سریع تجزیه، در مرحله گلدهی( 65/0) بیشترین مقدار را داشت.عمل آوری با سود(4?) در سه تکرار از مرحله بذردهی به مدت یک هفته در کیسه های پلاستیکی انجام گردید.آزمایشات نشان دادکه عمل آوری بر افزایش هضم پذیری علوفه دانه شور موثر می باشد.

در سال های اخیر اقدامات گسترده ای از نظر کنترل سیل، فرسایش و رسوب و احیا و اصلاح مراتع در زمینه های تحقیقاتی، مطالعاتی و اجرایی انجام شده است، این در حالی است که ارزیابی این طرح ها به منظور تجزیه و تحلیل عملکرد اقدامات و تدوین راهکارهای اصولی یکی دیگر از نیازهای اساسی در این زمینه می باشد. آگاهی از میزان اثربخشی اجرای هر نوع پروژه برای مجریان آن از اهمیت زیادی برخوردار است، چراکه با شناخت کافی از میزان آن ضمن آگاهی از میزان حصول اهداف اولیه، مزایا و معایب مرتبط شناسایی شده و تصمیم گیری لازم در خصوص اصلاح معایب و یا تجدید نظر در شیوه اجرا و یا حتی نوع عملیات اجرایی اتخاذ خواهد شد. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر عملیات اصلاحی مراتع حوزه آبخیز دستگرد صورت گرفته تا بتوان از طریق انجام برنامه ریزی صحیح، بهره برداری اصولی و پایدار از مراتع منطقه را انجام داد. نمونه برداری در هر یک از تیمارهای عملیات های اصلاحی به روش تصادفی- سیستماتیک انجام گرفت و در هر تیمار سه ترانسکت 100 متری و در امتداد هر ترانسکت 10 پلات یک متر مربعی مستقر گردید. در داخل هر پلات لیست گیاهان موجود، درصد تاج پوشش گیاهان، درصد خاک لخت، درصد سنگ و سنگریزه و لاشبرگ و میزان تولید سال جاری تعیین شد. همچنین تراکم گونه های گیاهی از شمارش تعداد گونه های موجود در هر پلات محاسبه گردید. فرم زیستی گیاهان با استفاده از روش رانکایر طبقه بندی شد. نتایج فاکتورهای گیاهی از طریق آزمون t-student و با استفاده از نرم افزار آماری spss مورد آنالیز قرار گرفت. همچنین شاخص های تنوع گیاهی از طریق نرم افزار past محاسبه گردید. نتایج نشان داد که در مناطقی از حوزه که عملیات بیولوژیک انجام گرفته، علاوه بر افزایش معنادار تولید، تاج پوشش گیاهی، تراکم و لاشبرگ و باقیمانده گیاهی که بالطبع سبب کاهش درصد خاک لخت شده، تنوع گونه های موجود به نفع گیاهان با خوش خوراکی بیشتر شامل گندمیان چند ساله تغییر کرده است. همچنین بالا بودن ضریب تنوع تحت تاثیر عملیات اصلاحی در منطقه نشان میدهد که این مراتع هنوز استعداد و پتانسیل برگشت پذیری خود را به سمت مراحل توالی ثانویه از دست نداده و با یک استراتژی هدفمند و برنامه ریزی مناسب میتوان درجهت حفظ تنوع زیستی و بهبود وضعیت آن در این مناطق اقدام نمود. ارزیابی اقتصادی عملیات با استفاده از شاخص نسبت سود به هزینه نشان دهنده توجیه اقتصادی عملیات بیولوژیک در حوزه مورد نظر میباشد.

در این پژوهش، بررسی فیتوشیمیایی میوه گیاه سپستان با نام علمی cordia myxa l. مورد بررسی قرار گرفته است. میوه این گیاه در اواخر تیر ماه از شهرستان جیرفت جمع آوری و آماده سازی شد. عصاره¬های آبی، متانولی و اتیل¬استات میوه این گیاه با روش خیساندن تهیه گردید. مقدار ترکیبات موثر (فنل، فلاونوئید، فلاوانول)، فعالیت آنتی اکسیدانی، مقدار اسیدآمینه پرولین و همچنین مقدار عناصر معدنی با بکارگیری اسپکتروفتومتر uv/vis تعیین شد. نتایج به دست آمده نشان داد که میوه این گیاه دارای عناصر معدنی مانند پتاسیم، آهن، منگنز، کلسیم، منیزیم و سدیم است. بالاترین میزان ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی مربوط به عصاره آبی میوه می باشد. همچنین بالاترین میزان ترکیب فلاونولی مربوط به عصاره متانولی میوه می باشد. عصاره آبی میوه دارای فعالیت آنتی اکسیدانی بیشتری می باشد. بعلاوه در این تحقیق شناسایی و اندازه گیری مقدار اسیدهای چرب میوه گیاه با استفاده از کرماتوگرافی گازی و همچنین شناسایی و اندازه گیری مقدار و نوع ترکیبات فنلی در میوه با استفاده از کروماتوگرافی گازی- اسپکترومتری جرمی انجام گرفت. هفده اسید چرب از روغن میوه این گیاه شناسایی شد که 99.1 درصد اسید چرب میوه این گیاه را تشکیل می¬دهد. نسبت اسیدهای چرب غیر اشباع بیش از انواع اشباع بود. اولئیک¬اسید و لینولئیک اسید بیشترین اسیدچرب موجود در روغن میوه گیاه بود و یک اسید چرب جدیدی به نام پونیسیک اسید از میوه سپستان شناسایی شد.

هدف از این تحقیق بررسی¬های فیتوشیمیایی و اندازه گیری فعالیت آنتی اکسیدانی در گیاه کهورک با نام علمی prosopis farcta در منطقه خراسان جنوبی است. اجزای مختلف گیاه کهورک شامل برگ و گل، میوه و دانه در خرداد، تیر و شهریور سال 1392از منطقه بشرویه در خراسان جنوبی جمع آوری گردید و عصاره های مختلف آن با روش های خیساندن، سوکسیله و اولتراسوند تهیه و از آنها جهت آنالیزهای فیتوشیمیایی و اندازه گیری خاصیت آنتی اکسیدان استفاده شد. همچنین خاکستر گیاه تهیه شده و با استفاده از آن مقدار و نوع عناصر فلزی، فسفر و خاکستر کل اندام¬های مختلف گیاه محاسبه شد. نتایج بررسی¬های فیتوشیمیایی حاکی از حضور ترکیبات فنلی، فلاونوئیدی، ساپونین¬ها، آلکالوئیدها و تانن در برگ گیاه بودند. با توجه به حضور فلاوونوئیدها در گیاه مقدار کل ترکیبات فلاونوئیدی گیاه نیز با استفاده از روش های طیف سنجی ماوراء بنفش مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین مقدار ترکیبات فنلی تام نیز با استفاده از روش طیف سنجی uv-vis اندازه گیری شد. حضور ترکیبات فنلی در یک گیاه می¬تواند معیار خوبی برای وجود خاصیت آنتی اکسیدانی در یک گیاه باشد. با توجه به این موضوع خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره¬های مختلف برگ گیاه با استفاده از روش طیف سنجی ماوراء بنفش اندازه گیری و نتایج برای اندام¬های مختلف گیاه بر حسب پارامتر ic50 آزاد گزارش شد. بعلاوه در این تحقیق شناسایی و اندازه گیری مقدار اسیدهای چرب دانه گیاه با استفاده از کروماتوگرافی گازی و همچنین شناسایی و اندازه گیری مقدار و نوع ترکیبات فنلی در برگ با استفاده از کروماتوگرافی گازی- اسپکترومتری جرمی انجام گرفت. واژه¬های کلیدی: کهورک، خاصیت آنتی اکسیدانی، اسید چرب، ترکیب فنلی، بررسی فیتوشیمیایی

طبیعت منبع غنی از ترکیب های دارویی می باشد. امروزه در کشور های در حال توسعه به دلیل بروز عوارض جانبی ناشی از مصرف دارو های شیمیایی، استفاده از دارو های گیاهی در درمان انواع بیماری ها مورد توجه زیادی قرار گرفته است و تحقیقات در زمینه استخراج ترکیب های فعال بیولوژیکی از گیاهان به سرعت در حال انجام می باشد. قره قاط (vaccinium arctostaphylos) درختچه ای متعلق به خانواده ericaceae می باشد که از دیر باز به دلیل اثرات کاهش قند و فشار خون در طب سنتی ایران استفاده می شده است. در واقع با توجه به اثرات درمانی و خواص دارویی گیاه قره قاط، شناسایی و بررسی میزان ترکیبات موثره این گیاه امری ضروری محسوب می شود. نظر به اینکه میزان ترکیبات موجود در شرایط مختلف آب و هوایی در گیاه متفاوت است، لازم است طی آزمایش های متعدد میزان این ترکیبات در مناطق مختلف بررسی شود. مهم ترین متابولیت های میوه قره قاط را فنول ها و به ویژه آنتوسیانین ها تشکیل می دهند که دارای خاصیت آنتی اکسیدانی قوی هستند. در این مطالعه بررسی مقایسه ای مقدار ترکیبات فنولی، آنتوسیانینی و فلاونوئیدی و خواص آنتی اکسیدانی عصاره متانولی میوه جمع آوری شده از ارتفاعات تالش استان گیلان به عنوان جایگزین آنتی اکسیدان های سنتزی انجام شد. به این منظور میوه گیاه دارویی قره قاط از ارتفاعات تالش (اسالم، خطبه-سرا، چوبر) در مرداد سال 1392 جمع آوری و تا زمان سنجش متابولیت های مورد نظر در فریزر 18- درجه ی سانتی گراد نگهداری شد. سپس عصاره استخراج شده با استفاده از متانول اسیدی تهیه و ترکیبات فنولی و خواص آنتی اکسیدانی به روش اسپکتروفتومتری uv-vis اندازه گیری شد. بعد از جمع آوری داده ها برای تجزیه و تحلیل آن ها و رسم شکل با کمک نرم افزار آماری ماکرو اکسل، مقایسات میانگین با استفاده از روش lsd محافظت شده در سطح معنی داری 05/0 درصد انجام گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار ترکیبات فنولی، آنتوسیانین و فلاونوئید مربوط به میوه های قره قاط منطقه چوبر بوده است و همچنین میزان مهار رادیکال های آزاد این منطقه در مقایسه با سایر مناطق بیشتر بود.

این ازمایش به منظور تعیین ترکیبات شیمیایی گیاه مرتعی مستار، در مراحل مختلف رشد و تعیین فراسنجه های تجزیه پذیری گیاه مستار عمل آوری شده با اوره انجام شد. بدین منظور گیاه مرتعی مستار از مراتع اطراف روستای گزیک واقع در 35 کیلومتری شهرستان بیرجند در سه مرحله ی رویشی در اوایل فروردین ماه، مرحله دوم در اوایل اردیبهشت و مرحله بذردهی در اواخر اردیبهشت برداشت شد. عمل آوری نمونه های مرحله گلدهی در چهار تیمار (0%، 2%، 4% و 6% ) با چهار تکرار برای هر تیمار به مدت چهار روز در کیسه های پلاستیکی انجام شد. میزان پروتئین خام و خاکستر با پیشرفت مرحله رشد کاهش، والیاف نا محلول در شوینده خنثی و اسیدی افزایش یافت. عمل آوری با اوره میزان پروتئین خام گیاه مستار را افزایش داد ولی روی سایر ترکیبات تاثیر معنی دار آماری نداشت (05/0p<). ضرایب تجزیه پذیری a و bماده خشک نمونه های عمل آوری شده تحت تاثیر عمل آوری قرار نگرفت و ثابت نرخ تجزیه ماده خشک بیشترین مقدار را درتیمار چهار نشان داد. ضریب تجزیه پذیری a پروتئین خام مستار در تیمارچهار بیشترین مقدار را داشت ولی این تفاوت معنی دار نبود (05/0p<). بیشترین میزان a الیاف نامحلول در شوینده ی خنثی مربوط به تیمار چهار بود که با تیمار شاهد تفاوت معنی دار آماری داشت. ضرایب b و c الیاف نامحلول در شوینده ی خنثی نیز تحت تاثیر عمل آوری قرار نگرفت. در کل عمل آوری با اوره تاثیر معنی دار آماری روی تجزیه پذیری گیاه مرتعی مستار نداشت.

مراتع اکوسیستم های طبیعی هستند که بخش وسیعی ازسطح کشور را در اقلیم های مختلف شامل می شوند. متأسفانه ازاین منابع ملی به طور مناسب بهره برداری نشده و بخش عمده ای از این منابع با ارزش در حال از بین رفتن است. برای اصلاح این مراتع باید از روش های مختلف اصلاح و احیای مراتع استفاده نمود تا مناطق به وضعیت پیشین خود باز گردند. در این تحقیق، عملیات اصلاح مراتع در قالب عملیات بیولوژیک پروژه آبخیزداری انجام شده شامل قرق، کنتورفارو و کپه کاری و بذر پاشی در حوزه ی سد شهید پارسای شهرستان سرایان، به همراه مناطق شاهد، مورد ارزیابی قرار گرفت تا مشخص شود هر کدام چه اثراتی بر روند پوشش گیاهی و تولید منطقه داشته اند. بدین منظور در هر یک از سایت های نمونه برداری با استفاده از روش تصادفی سیستماتیک، با توجه به وضعیت توپوگرافی و پوشش گیاهی منطقه، 3 ترانسکت 100 متری، مستقر گردید و در طول هر ترانسکت، با توجه به تراکم گیاهان بوته ای با استفاده از حدود 10 پلات 2 متر مربعی اقدام به برداشت شد. برای تعیین وضعیت مرتع از روش چهارفاکتوره وجهت تعیین گرایش مرتع از روش ترازوی گرایش یا روش امتیازدهی که از بهترین روش ها محسوب می گردد استفاده شد. برای اندازه گیری تولید از روش قطع و توزین و تراکم گونه های گیاهی از شمارش تعداد گونه های موجود در هر پلات بر حسب تعداد بر متر مربع استفاده گردید. برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها از نرم افزار اکسل و past کمک گرفته شد. یافته ها نشان می دهند که در اثر اجرای عملیات اصلاحی ویژگی های پوشش گیاهی نسبت به منطقه ی شاهد، افزایش پیدا کرده است، به طوری که درصد تاج پوشش و درصد لاشبرگ، در مناطق اجرای عملیات، روند افزایشی و درصد خاک لخت و سنگ و سنگریزه، کاهش داشته است. همچنین، وضعیت مرتع، از فقیر به متوسط و خوب، تغییر پیدا کرده که این نشانگرِ تأثیرِ چشمگیرِ عملیات اصلاحی، بوده است. نتایج نشان می دهد که گرایش مرتع از وضعیتِ منفی، به مثبت، تغییر یافته است. میزان تولید علوفه در مناطق اجرای عملیات اصلاحی برای چرای دام، چندین برابر مناطق شاهد می باشد که افزایش تولید علوفه، سبب افزایش ظرفیت چرا شده است. در مناطق اجرای عملیات، غنا و تنوع گونه های گیاهی، افزایش یافته است. از طرف دیگر، توجیه اقتصادیِ پروژه های اصلاحیِ انجام شده، در حوزه ی آبخیز سد شهید پارسای سرایان نشان دهنده ی این نکته است که این عملیات کاملاً به صرفه بوده است و نسبت سود به هزینه آن مثبت بوده است.

مراتع اکوسیستم های طبیعی هستند که بیش ترین سطح خشکی های کره زمین به آن ها اختصاص یافته است. هدف این تحقیق شناسایی مهمترین عوامل موثر بر شایستگی مراتع منطقه دهک نهبندان برای چرای بز و معرفی عوامل محدودکننده و کاهش دهنده شایستگی منطقه مورد مطالعه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی است. این تحقیق با استفاده از روش فائو و روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و بکارگیری سیستم های اطلاعات جغرافیایی مطالعات انجام گرفته است. براساس نتایج بدست آمده مهمترین عوامل کاهش دهنده و محدودکننده شایستگی مرتع در این منطقه تولید کم، شیب زیاد، عمق کم خاک، فرسایش و خشکسالی های پی در پی می باشد. 3601/3750 هکتار از تیپ iii در تناسب متوسط (s2) و 1731/3329 هکتار از تیپ i در تناسب زیاد (s1) و 1838/2851 هکتار از تیپ ii در تناسب کم (s3) قرار گرفته است.

حفظ تنوع گونه ای یکی از اهداف اصلی مدیریت اکوسیستم است. در این تحقیق رابطه بین تنوع گونه ای و عوامل محیطی موثر بر آن در مراتع فورگ درمیان بررسی شد. بدین منظور بعد از بازدید های مقدماتی، اندازه پلات های نمونه برداری با توجه به پراکنش گیاهان منطقه (10*10متر) به تعداد 10 عدد در هر تیپ و با توجه به ریشه دوانی گیاهان از عمق 30-0 سانتی متر نمونه خاک برداشت شد. تنوع گونه ای با به کارگیری نرم افزارestimates win752 محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق آنالیز واریانس در محیط نرم افزار آماری spss16 انجام شد. برای تعیین مهم ترین عوامل محیطی از روش تجزیه مولفه های اصلی و آنالیز تطبیقی متعارفی با به کارگیری نرم افزار pcord استفاده شد. نتایج نشان داد اسیدیته خاک، هدایت الکتریکی، درصد رطوبت اشباع، کلسیم، سدیم، پتاسیم، ماده آلی، آهک، گچ، شن، سیلت، رس، سنگ و سنگریزه بیشترین و عوامل توپوگرافی کمترین تأثیر بر تنوع گونه ای منطقه مورد مطالعه دارند.