نام پژوهشگر: اشرف همتی

مفهوم "خودی" و "دیگری" در سخنرانیهای اوباما با استفاده از بازنمایی کارگزاران اجتماعی- یک تحلیل گفتمان انتقادی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1389
  اشرف همتی   ابراهیم خدادادی

در هر جامعه ای، افراد بر اساس ایدئولوژیهای مشترک خود تشکیل گروههای اجتماعی میدهند. ایدئولوژی بنا به تعریف ون دایک (1997) زنجیره ای از فاکتورها است که بر اساس آنها گرو ههای اجتماعی عواملی مانند هویت، جایگاه اجتماعی، ارزشها و منابع دسترسی اجتماعی (مانند رسانه) را به دیگر گروههای اجتماعی معرفی می کنند. هر فرد در یک گروه اجتماعی ، کار گزار اجتماعی خوانده می شود. یک گروه اجتماعی ، برای به دست آوردن قدرت و برخورداری از امتیازات خاص سعی میکند گرو ههای دیگر را، با استفاده از ابزار و منابع گوناگونی که در دسترسش قرار دارد، به چالش کشیده و به سیاه نمایی آنها در منظر جامعه بپردازد. یکی از این ابزار، زبان است. یک گروه اجتماعی، به عنوان "ما"، با استفاده از سیاست زبانشناسی ذره ای (انتخاب نوع واژگان، دستور زبان، تن کلام، زبان بدن ...) و سیاست زبانشناسی کلی ( ساخت طرح واره ها، ترتیب پاراگرافها و ...) پیوسته در تلاش است تا بر سایر گروههای اجتماعی که "دیگری" یا "غیر خودی" این گروه را تشکیل می دهند ، سلطه یابد. برای این کار "ما" سعی میکنیم اعمال بد "آنها" را با کمک زبان تشدید کرده و اعمال خوب "آنها " را بی اهمیت جلوه دهیم. در عوض، "ما" اعمال خوبمان را با کمک استراتژی های زبانی بسیار مهمتر از آنچه در واقعیت هستند، جلوه میدهیم و رد پای "خود" را در اعمال بدمان محو می کنیم تا از خود در منظر جامعه یک "ما"ی موجه بسازیم. ون دایک (1997) از این استرتژیهای زبانی جهت کم رنگ یا پر رنگ نمودن اعمال اجتماعی ، تحت عنوان "مربع ایئولوژک" یاد نموده است. یکی از استراتژیهای زبانی که طی آن "ما" سعی میکنیم بر "آنها" تسلط پیدا کنیم، تکنیک بازنمایی کارگزاران اجتماعی در گفتمان است. این تحقیق سعی دارد با استفاده از فن تحلیل گفتمان انتقادی به بررسی نحوه ی بازنمایی کارگزاران اجتماعی در سه مورد از سخنرانیهای پرزیدنت اوباما در خصوص جنگ عراق بپردازد.