از میان هنرهای سنتی، معماری اسلامی و تزئینات وابسته به آن، همواره بستری مناسب برای حضور عناصر تجسمی مختلف، بالاخص آرایه های تزئینی بوده است. بناهای مذهبی برجای مانده از این دوره، همچون اماکن متبرکه قم، مملو از نقوش تزئینی پرباری است، که به سبب برخورداری از توانمندی های بالقوه تصویری، می تواند کاربری امروزین یافته؛ در شاخه هایی از هنر معاصر، همچون طراحی گرافیک مورد استفاده قرار گیرد.این پژوهش در ابتدا، نگاهی گذرا به پیشینه تاریخی ابنیه مذکور دارد. و سپس به ذکر عوامل و عناصر سازنده این نقشمایه ها می پردازد. در انتها نیز با معرفی موردی هر نقش، مختصری از قابلیت های گرافیکی نقوش مذکور را برمی شمارد. نوشتار حاضر، تلاشی برای معرفی منابع سنتی قابل استفاده در طراحی محصولات متنوع گرافیکی، همچون طراحی نشانه و پوستر می باشد. در این خصوص نگارنده با بررسی و شناخت نقوش، و اقتباس و تعدیل از آن ها در قالب هایی از طراحی گرافیک، عملا به ارزش های سنتی و بومی عناصر تجسمی در ابنیه مذهبی دست یافته است.

هنرهای سنتی ایران تجلی نمادین جهانی ابدی و ازلی است که این جهان را محلی گذرا و واسطه ای برای رسیدن به مرتبه ای وتلاتر به منظور وصول به آرامش درونی می داند. تزیین و آرایش ساختمان که جزء لاینفک معماری محسوب می شود در آجرکاری، کاشی کاری، گچبری وآینه کاری در کنار قالی بافی، قلمکاری، سفالگری، منبت کاری، کنده کاریچوب، گره چینی و همچنین سایر دست آوردهای صنایع دستی نمود یافته است، این عناصر تزیینی پیوندی یگانه ایجاد نموده که فضای معماری ایران را آکنده از زیبایی معنوی می سازد و این خود زیبایی ظاهری را نیز به همراه دارد. هنر آجر کاری و ایجاد تزیینات با آجر در بناها از دیر باز در ایران رواج داشته و معماران چیره دست با این ابزار ساده نقوش بسیار پیچیده و زیبایی به وجود آورده اند که باعث حیرت و شگفتی می شوند. تزیینات آجرکاری در بناهای آرامگاهی خرقان در استان قزوین عنوان پژوهشی این پایان نامه است که از دوره سلجوقی به یادگار مانده است. تنوع استفاده از آجر این بنا را به موزه آجرکاری تبدیل کرده است. این تحقیق به پیشینه تاریخی این دو برج پرداخته و سعی بر آن داشته تا در مطالعه و بازسازی ارزشهای هنری این دو بنا کوشا باشد. در مجموع برجهای خرقان از لحاظ معماری و همچنین تزیینات وابسته به آن، تاثیرات فراوانی بر معماری پس از خود در داخل کشور و خارج از آن داشته و هم اکنون نقوش تزییناتی این دو برج جایگاه مهمی در گرافیک معاصر ایران با توجه به نمونه های اشاره شده داشته و خواهد داشت.

چکیده مراسم و آیین ها سهم عمده ای را در هر فرهنگ به خود اختصاص می دهند در این میان برپایی مراسم سوگواری را باید یکی از مهم ترین این نوع از مراسم ها دانست ، زیرا در ارتباطی مستقیم با باور و اعتقادات مردم در هر جامعه قرار دارد . اعتقاداتی که به وجود آورنده ی یک مراسم سوگواری می گردد به طور بارزی خود را در انواع نماد پردازی های موجود در آن مراسم متجلی می نماید .کاربرد انواع نماد پردازی ها در مراسم سوگواری بسیار پر اهمیت می باشد زیرا برخی نماد هایی که از دوران بسیار کهن در انواع مراسم سوگواری مورد استفاده قرار می گرفته ، حتی تا هزاران سال بعد نیز در انواع مراسم های سوگواری کاربرد داشته است . تنها تفاوتی که در این میان می توان مشاهد کرد تعابیر و مفاهیم متفاوتی است که این گونه نماد ها به خود می گیرند. اما سوالاتی که در این جا مطرح می شود این است که آیا می توان برای انواع نماد پردازی های موجود در مراسم سوگواری در دوران صفویه و قاجار مبدا و منشا تاریخی یافت ؟ و اینکه نگارگری این دوران تا چه اندازه ما را در شناخت نماد پردازی در این گونه مراسم یاری رسان خواهد بود ؟ هدف در این تحقیق شناسایی نماد های مورد استفاده در مراسم سوگواری بر اساس نگاره های موجود در دوران صفویه و قاجار می باشد .

طاقبستان نمونه ایی شگفت انگیز از اسناد بجا مانده ازدوران پرارج هنر وتمدن ایرانی ،یعنی ساسانیان است .تخته سنگ های حجاری شده بردل کوه که در سایه سلسله جبال زاگرس آرام گرفته اند.این اثر زیبا ودیدنی با عمری 1800سالهدیدگان بسیاری را در خود خیره نگاه داشته ورازهای بسیاری در پیداوپنهان دارد وهمین خیرگی پر اسرارسبب ساز تحقیقات ،پژوهشهای باستانی ومطالعات بسیاری ازمستشرقین وغربیان جستجوگر گشته ونگاه محقق ایرانی نیز کمتر از آنان نبوده است.

خط وخوش نویسی از همان ابتدای دوره اسلامی به عنوان هنری ماندگار وارزشمند نمود یافت وتوانست جای خود رادر کنار دیگر هنرهابه نمایش بگذارد.یکی از بسترهایی که خوشنویسی علاوه برپیام رسانی به عنوان عنصر تزیینی به کار گرفته شد کتیبه مناره ها بود. در سده های پنجم تا هشتم حضور مناره های آجری در معماری ایران بسیار چشمگیر است. علاوه بر تزئینات متنوع آجرکاری، وجود کتیبه های آجری نیز از جایگاه ویژه ای برخوردارند. در این تحقیق که به روش تاریخی- تحلیلی ومقایسه ای انجام شده است با استمداد از متون و منابع موجود و همچنین مجموعه عکسها و تصاویر، تصویربرداری و تحقیق میدانی و کتابخانه ای و همچنین بازآفرینی کتیبه های برخی از مناره ها و تحلیل خطوط و حروف و حتی کلیت نوشتار و کتیبه ها توسط نگارنده تلاش شده به جواب سوالها و اهداف مورد نظر دست یابد. در فصل اول به بررسی تاریخ هنروتزیینات معماری ایران (سده ششم تاهشتم هجری قمری )پرداخته شده است.فصل دوم باعنوان مناره های آجری ایران به تحلیل واژگان مرتبط یعنی کتیبه نگاری، آجرکاری، خط و خوشنویسی و مناره و معرفی آن ها در این دوره پرداخته است.در فصل سوم با تحلیل نوشته ها و خطوط موجود در پنج کتیبه انتخابی همچنین با ضمیمه چهارمناره دیگر تلاش شده است تا به اصل موضوع و مسأله تحقیق پرداخته است که برای این کار کتیبه ها از لحاظ تصویری بازآفرینی شده و مورد تحلیل قرار گرفته است.در فصل چهارم ساختار کتیبه های تحلیل شده باتوجه به مبانی ارتباط تصویری وبیان گرافیکی امروزبررسی شده است. با توجه به مطالعات انجام شده و بررسی ساختار گرافیکی موجود در خطوط و کتیبه های مذکور می توان این نتیجه را گرفته شد که:این مجموعه آثار از لحاظ تصویری دارای بیانی غنی و موثر بوده دارای قدرتی فزاینده در ایجاد ارتباط از نوع تصویری نسبت به نوشتاری می باشد و دارای ساختار گرافیکی منطقی و خلاقانه ای می باشند که این خود باعث ایجاد یک بیان بصری موفق شده است. ومی تواند در ایجاد فضاهای جدید و خلق آثار متنوع تر در هنر و گرافیک معاصر ما موثر باشند.با توجه به قابلیت انعطاف و تنوع پذیری، هنرمندان معاصر کشور می توانند با بازآفرینی و کاربرد دوباره آن در خلق مجموعه های حروف فارسی و همچنین دیگر آثار گرافیک از آن بهره مند گردند.

کمال و تکوین نگارگری، همواره در تحول و تطور شکل گرفته است. این تحول در دوره های مختلف به ویژه در دور? مورد مطالعه یعنی دور? تیموریان نمود بارزی یافت. این تحول به واسطه عوامل متعددی چون عامل فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی رخ نموده است. مهمترین سوال مطرح شده این بود که، کدام یک از این عوامل در تحول مکتب هرات اهمیت بیشتری داشته است؟ با بررسی اسناد تاریخی این فرضیه قوت گرفت که مهم ترین عامل در دور? تیموریان، فرهنگ بوده و عوامل دیگر تحت تأثیر این عامل در تحول نگارگری مکتب هرات اهمیت داشته است. لذا این رساله، اسناد تاریخی موجود را که در همان زمان مکتوب شده، برای یافتن متغیرهای تأثیرگذار فرهنگی در تحول مکتب هرات، مورد مطالعه قرار داده است. واژه هایی چون "تحول"، "تاریخ"، "دین" و "فرهنگ" نقش مهمی در این رساله داشت، به همین دلیل به طور مختصر به آن ها پرداخته شده است. نوع حکومت و جهت گیری فرهنگی آن تحت تأثیر اندیشمندان و نخبگان هنری، و ایجاد کتابخانه و کارگاه های هنری، ارتباطات داخلی و خارجی، حمایت از نگارگری، به عنوان متغیر ها و عوامل مهم در گسترش هنر نگارگری مکتب هرات، بررسی شده است. عواملی چون آموزه های دینی، زبان و ادبیات و هنر کتاب آرایی، به عنوان دلایل جهت گیری فرهنگی حکومت، مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین چگونگی اثر گذاری این متغیرها در جهت گیری محتوایی مکتب هرات به همراه عواملی چون شیوه آموزش، ویژگی های اجتماعی و اقتصادی، کتاب ها و هنرمندانی که از کارگاه های تبریز، شیراز و بغداد به هرات منتقل شدند، اشاره شده است. این تحقیق با روش تاریخی تحلیلی و تجزیه و تحلیل موضوعات و عوامل تأثیرگذار، با ماهیت کیفی انجام پذیرفته است و منابع اصلی آن کتب تاریخی قرن نهم هجری قمری بوده و با تحلیل محتوایی و توصیف اسناد موجود، نتیجه گیری تحقیق به دست آمده است.

حضور هنرمندانی چون کمال الدین بهزاد (942-865هـ . ق)، در عرصه ی هنر نگارگری اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم، تحولاتی شگرف را در مکاتب هنری آن زمان ( هرات و در پی آن مکتب تبریز) موجب شد که هم آمیزی معماری با ادبیات فارسی ازدستاوردهای بارز آن بود. علی رغم استفاده ی مکرر بهزاد از بناهای معماری و به ویژه تزیینات وابسته به آن در آثار خود، نگاره های وی اغلب از دیدگاه زیبایی شناختی هنرهای تجسمی مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، ضمن بیان ارزش های هنری نگاره های کمال الدین بهزاد در حوزه ی معماری و معرفی جنبه های زیبایی شناختی نقوش تزیینی معماری همزمان با آن نگاره ها، به تحلیل ارزش های تأثیر گذار این عناصر تزیینی در آثار بهزاد پرداخته و آن ها را به صورت تطبیقی با نمونه های به کار رفته در بناهای همعصر مقایسه کرده است. به منظور بررسی عناصر تزیینی معماری در نگاره های بهزاد؛ ده نمونه از آثار مرقوم وی که در آن ها معماری نمود بارزتری دارند انتخاب شده که اکثر آن ها مربوط به سال های اوج هنر وی است. به همین دلیل از نگاره های ترسیم شده در دوره ی صفوی که در آن ها آثار کهولت سن بهزاد و یا قلم شاگردانش نسبت به خود او نمود بارزی دارد ، پرهیز شده است. همچنین حدود سی بنای شناخته شده از آن دوران که تصاویری به حد کفایت از آن ها در دسترس بود، برا ی دقت و سهولت در بررسی برگزیده شده است. تحلیل های انجام شده؛ با تفکیک عناصر تزیینی معماری در نگاره ها به سه نوع هندسی، گیاهی، و خط (کتیبه) صورت پذیرفته و پس از سنجش مساحت فضای اختصاص یافته به هریک از این نقوش، با تزیینات مشابه در بناهای واقعی همزمان مقایسه شده است. نتایج این بررسی با اصول زیبایی شناختی هنر معماری و هنر نگار گری مطابقت داشته و حاصل آن دست یابی به چگونگی ارزش آفرینی نقوش تزیینی معماری در آثار کمال الدین بهزاد است. نتیجه ی تحقیق بدین جهت اهمیت می یابد که باب هایی جدید را جهت پژوهش های آتی در هنر نگارگری و تأثیرگذاری سایر هنرها بر این هنر ارزشمند می گشاید. واژگان کلیدی: عناصر تزیینی، معماری، قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری، نگارگری، کمال الدین بهزاد

پوستر با توجه به قدمتی که در اطلاع رسانی و ارائه پیام تصویری به مخاطب دارد، به عنوان مهمترین و بهترین ابزار برای انتقال خلاق پیام بر روی کاغذ، بسیار مورد توجه افراد قرار گرفته است. عواملی در بیان خلاق و ارائه هرچه ماندگارتر پیام در پوستر موثر می باشند که توجه به این عوامل در موفقیت و عدم موفقیت پوستر سهیم هستند. با نظر به اینکه قطع پوستر به طور معمول بسیار بزرگ نمی باشد و بیننده زمان زیادی را صرف مطالعه آن نمی کند، پیام باید به صورتی درون پوستر جای بگیرد که مخاطب بتواند از فاصله نه چندان دور و در نخستین نگاه، موضوع پوستر را درک کرده و با نزدیک شدن به آن اطلاعات کامل تری را به دست آورد. با توجه به ماهیت پوستر، پیام بهتر است کوتاه، صریح، واضح و گویا به نمایش گذاشته شود. این امر نیازمند فکری خلاق و پویا است تا پیام را در کوتاه ترین زمان ممکن به مخاطب القا کند و بیشترین تاثیر را داشته باشد. بررسی تعدادی از پوسترهایی که با تصویرسازی کار شده اند، این نکته را نشان می دهد که توجه به زیبایی به تنهایی نمی تواند در موفقیت پوستر موثر باشد؛ بلکه، زیبایی در کنار خلاقیت - داشتن فکر نو و جدید، به عنوان نقطه ثقل- در پوستر می تواند علاوه بر انتقال پیام، تصویری ماندگار و تاثیرگذار در ذهن مخاطب بسازد. ماندگاری پیام و لذت بردن از پوستر نشان دهنده خلاق بودن آن است. در سال های اخیر تکنیک ها و روش های جدیدی که در تصویرسازی ایجاد شده این هنر را به ابزاری قوی و نیرومند جهت استفاده در طراحی پوستر تبدیل کرده است. در مقوله نمادگرایی در پوستر، بهره گرفتن از نمادها و نشانه ها یکی از روش های ایجاد اثر خلاق است. استفاده صحیح از نمادها منوط است به شناخت فرهنگ ها و سنت ها که این امر میسر نخواهد شد، مگر با داشتن آگاهی و احاطه بر موضوع. آگاهی از موضوع و مبانی پوسترسازی از ارکان لازم برای ایجاد اثر خلاق است که در صورت عدم آگاهی پوستر خلق شده نه تنها پیام را منتقل نمی کند بلکه پیام را از هدف اصلی خود دور می سازد.

چکیده: معماری یکی از شاخه های مهم هنر و تمدن است که از روزگار پیش از تاریخ تاکنون مورد توجه گروه های مختلف انسانی قرارگرفته و سعی وافر در تکامل و گسترش آن به عمل آمده است. باتوجه به نظریه پژوهشگران دینی، ایرانیان قدیمی ترین یکتاپرستان جهان و مذهبی ترین اقوام می باشند. بیش از هفت هزار سال پیشینه ساخت پرستشگاه ها، بناها و آثار مذهبی گواه این مطلب می باشد و در عهد اسلامی نیز ادامه می یابد. بناهای آرامگاهی به طور کلی به دو گروه بناهای مذهبی و غیرمذهبی تقسیم می شوند. تقسیم بندی دیگر بناهای آرامگاهی از لحاظ فرم و ریخت شناسی می باشد که از این دیدگاه به دو گروه بناهای مربع گنبد دار و برج مقبره تقسیم می شوند. معماران ایرانی به یاری آجر و ملات های مناسب و مصالح بوم آورد، بناهایی را به وجود آوردند که کلیه نیروهای فشاری و کششی به آجر و چوب منتقل شده و توانسته اند به خوبی آن را تحمل کنند و بعد از گذشت حدود هزار سال ایستایی بنا محفوظ بماند. در طی این دوران، معماری علاوه بر رفع نیازهای کاربردی، عرصه ای برای ظهور هنرهای مختلف و نمایش شکوه و عظمت صاحبان آن بوده است. حضور تزیینات مختلف ازجمله گچ بری، آجرکاری و کاشی کاری در معماری از دیرباز تاکنون از شاخصه های زیبایی شناسی هنر ایران است که با نقوش مختلفی ازجمله نقوش هندسی (شامل گره چینی و تزیینات هندسی)، نقوش گیاهی (اسلیمی و ختایی) و کتیبه (شامل کتیبه های ثلث و کوفی و نسخ) مزین به آیات قرآن و اشعار، آراسته شده است. در این راستا استان همدان در پهنه غربی کشور، ازجمله مناطقی است که بناهای آرامگاهی نسبتاً زیادی را در دل خود جای داده است. تاکنون مطالعاتی که به طور اختصاصی و با هدف بررسی ویژگی ها و تزیینات این بناها صورت گرفته باشد انجام نشده است. در این پایان نامه پس از بحث و بررسی در زمینه های فرهنگی، اجتماعی و هنری دوران سلاجقه و ایلخانی و تزیینات معماری این دو دوره و ذکر مراحلِ تطور و تحول آرامگاه در گستره فرهنگ ایرانی و خصوصیات و انواع اصلی بناهای آرامگاهی ایرانی، وضعیت فعلی تزیینات نُه بنای آرامگاهی مذهبی و غیرمذهبی دوران سلاجقه و ایلخانی استان همدان مطالعه و بررسی شده و دستاوردهای تزیینی و تکنیکی آنها مورد تطبیق قرار گرفته است. تزیینات دوره سلجوقی اکثراً آجری در کنار آرایه های گچی در بندکشی ها می باشد، در دوره ایلخانان هنر آجرکاری رونق خود را از دست داد و به جای آن عناصر کاشی و گچ با نقوش اسلیمی و ختایی استفاده گردید. واژگان کلیدی: تزیینات معماری، دوران سلجوقی و ایلخانی، استان همدان، بناهای آرامگاهی.

توجه به پیشینه و هویت فرهنگی هر ملتی می تواند همچون چراغی فروزان ،روشن کننده راه برای آیندگان باشد.از این رو شناسایی ومعرفی شاخصه های فرهنگی می تواند انسان را در دنیای امروز رهنمون باشد. نماد ها ،نقوش ونشانه ها مهم ترین شاخصه های فرهنگی هر ملت هستند . نقش سنتی درایرانی جایگاهی بس رفیع دارد که علاوه بر زیبایی ظاهری از ارزش های والاتری نیز برخوردار بوده است و ذهن جستجوگر را قبل از نمود ظاهری ، به معنای درونی رهنمون می سازد. کشور ایران گنجینه ای عظیم از این نقوش است ،که ریشه در فرهنگ غنی اسلامی ایرانی دارد.پیشینه فرهنگی ایران و بررسی وتحلیل دقیق نقوش سنتی و تزیینی و معرفی قابلیت و مضامین آنها و جایگاه رفیع این نقوش در انتقال مفاهیم وتعالیم ناب اعتقادی و فرهنگی بسیار ضروری به نظر می رسد. تحلیل و بررسی نقوش تزیینی مسجد جامع فرومد به عنوان مجموعه ای کم نظیر ، دارای انواع نقوش وکتیبه هایی مربوط به، دوره های مختلف از جمله اواخر سلجوقی اوایل خوارزمشاهی،ایلخانی ودوره ی تیموری است برسی این نقوش، باعث تعالی و غنای فرهنگی ایرانی خواهد بود. از این رو شناسایی و معرفی نقوش تزیینی بکار رفته در مسجد جامع فرومد،می تواند نتایج مثبتی در نسل امروز داشته باشد. همچنین این نقوش قابلیت های فراوانی برای کاربردی شدن دارند. واژگان کلیدی : نقوش تزیینی، مسجدجامع فرومد، کتیبه، خوارزمشاهیان.

در تاریخ اسلام ، مسجد در رأس توجه مردم ، بویژه هنرمندان معتقد به مبانی دینی قرار داشته است . آنچه بر جای مانده ، خود دریچه ای است برای شناخت عظمت معماری به کاررفته در بنای مساجد ، به ویژه آن که در معماری و کاشیکاری بناها ، مظاهر معنوی و مفاهیم والای مذهبی چه در انتخاب رنگ و چه در انتخاب شکل و فرم بسیار ماهرانه تلفیق شده اند . علی رغم نگاه محققان در سال های اخیر به مقوله معماری مساجد در دوره های مختلف ، دوره قاجار - که بسیاری از نگرش ها و باورها و رفتارهای فرهنگی ، هنری کشور متأثر از آن است - کمتر مورد توجه قرار گرفته است . بسیاری از بناها از جمله مساجد در این دوره در شهر های ایران بنا شده است که تاکنون تحقیق و پژوهش جامعی در خصوص شناسایی و تحلیل آن ها صورت نگرفته است و مسجد النبی قزوین و امام سمنان از جمله این بنا ها می باشند . در این زمینه ، تنها به تعداد اندکی مقالات و مطالب بسیار مختصر در یکی دو مورد کتب معماری بر می خوریم . شناسایی و تحلیل این آثار می تواند غنای فرهنگی و هنری این دوره را برای بیننده تبیین نماید . در این نوشتار سعی گردیده ، با تکیه بر مطالعات میدانی و کتابخانه ای ، و با هدف دستیابی به جایگاه نقش و رنگ در تزیینات مساجد النبی قزوین و امام سمنان به بررسی تزیینات کاشیکاری این مساجد با تاثیر از دوره قاجاریه پرداخته شود . این مساجد یکی از شاخص های تزیینات معماری دوره قاجار در قزوین و سمنان می باشند که بر پایه پنج دسته از نقوش شامل نقوش هندسی ، گیاهی ، جانوری ، منظره سازی و کتیبه ای تزیین شده اند . معماری قاجار - علی رغم نظر برخی محققین – هویت ویژه ای از ترکیب رنگ ، فضا و نوشته ها می باشد.

مسجد جامع قروه از بناهای اولیه دوره اسلامی است. این بنا دارای دو کتیبه گچی با خط نسخ و یک کتیبه رنگی به خط کوفی است، هر کتیبه دارای تزئینات خاص خود است که در این میان کتیبه کوفی از ارزش هنری بالایی برخوردار بوده و نوع خط و نقش های گره زیبایی خاصی به آن بخشیده است. سایر نقش های تزئینی این بنا شامل نقش های هندسی و گیاهی در زمینه کتیبه ها، نقش های شمسه و تزئینات آجری می باشد. مهمترین هدف تحقیق همانا نگاه گرافیکی به آرایه ها جهت کشف روابط بصری و اصول تزئینی آن است. بی شک با بررسی و مطالعه نقش ها می توان علاوه بر مرمت، بازسازی و حفظ این نقش ها به مبانی تجسمی و زیبایی شناسی آن نیز پی برد. بی شک دسترسی طراحان گرافیک به این نقش ها و آشنایی هنرمندان با زیبایی های گرافیکی این آثار می تواند آنان را با وجوه جدید هنرهای اسلامی آشنا ساخته و طراحان گرافیک را به کاربرد این آثار ترغیب نماید

چکیده گنبد سلطانیه یادآور شکوه و رونقی است که در حدود هفتصد سال پیش در این شهر جریان داشته است. سلطان محمد اولجایتو در سال 702 هجری قمری تصمیم گرفت بنایی بر اساس طرح آرامگاه غازان خان در سلطانیه ساخته شود ، گنبد سلطانیه اگر چه تا حد زیادی متاثر از معماری آرامگاه سلطان سنجر در مرو بود ولی خلاقیت و ابتکار در بنای اخیر به حدی است که آن را بصورت یکی از شاهکارهای هنر و معماری ایران در آورده است. این گنبد عظیم الگوئی برای احداث تعداد زیادی از بناهای بعد از خودش در طول دوره های بعد شد. معماری گنبد سلطانیه را شخصی به نام سید علی شاه انجام داده است. بنای گنبد که یکی از شاخص ترین بناهای معماری دوران اسلامی به شمار می آید ؛ علاوه بر شاخصه های منحصر به فرد در معماری و ساختمان سازی ، از لحاظ تزئینات نیز حائز اهمیت و بی نظیر است. این تزئینات که در دو دوره مشخص اجرا شده ، از ویژگیهای مهمی مانند : استفاده گسترده از کاشیکاری معرق و گچبریهای زیبا و نفیس ، نقوش و تزئینات رنگی ، وجود کتیبه های زیبا که با ظرافت و دقت فراوان اجرا شده اند برخوردار است. بررسی نقوش ایوانهای بیرونی و درونی و تزئینات بیرونی و داخلی گنبد سلطانیه که در خور توجه ویژه ای است موضوع این پژوهش می باشد. بازسازی گرافیکی نقوش بسیار زیاد و پیچیده این بنا ، مجموعه قابل ملاحظه ای را به وجود آورده است. این مجموعه نقوش می تواند همچون گنجینه ای با ارزش برای طراحان گرافیک امروز درخلق آثار جدید گرافیکی و هویت بخشیدن به آنها بسیار مفید باشد. از آنجایی که بسیاری از عناصر تزئینی این بنا ممکن است دستخوش تغییرات شود این پایان نامه توانسته است با بازسازی و جمع آوری تصاویری از نقوش این بنای عظیم در حفظ و نگهداری آنها سهمی داشته باشد. علاوه بر طراحان گرافیک ، دیگر رشته های هنرهای تجسمی هم از به کارگیری آن بی نصیب نخواهند بود. در واقع این بنا و تزئینات آن می تواند الهام بخش بناهای معاصر باشد. واژگان کلیدی : گنبد سلطانیه ، آرایه های تزئینی ، نقوش ، کتیبه ها ، گچبری ، آجرکاری ، کاشی کاری

آجرکاری به عنوان یکی از روش های تزیینی هنر ایران بوده و در دوران مختلف به شیوه های گوناگون کار شده است. معماران چیره دست با این ابزار ساده نقوشی پیچیده و زیبایی را به وجود آورده اند که باعث حیرت و شگفتی می شود. بررسی قابلیت های گرافیکی آجرکاری برج شیخ شبلی عنوان پژوهشی این پایان نامه است که از دوره سلجوقی به یادگار مانده است. این تحقیق به پیشینه تاریخی این برج پرداخته و سعی بر آن داشته تا در مطالعه و بازسازی ارزش های هنری این بنا کوشا باشد. با توجه به اینکه این شیوه تزئیناتی براساس یک واحد تکرار شونده است و این روش در مبانی هنرهای تجسمی به خصوص گرافیک کاربردی خاص دارد، به نظر می رسد می توان کاربردهای گرافیکی متناسب با نیاز روز را از آن به دست آورد که در گرافیک امروز مورد استفاده قرار گیرد و از طرفی هویت ایرانی در آثار هویدا گردد. واژگان کلیدی: آجرکاری- تزیین برج شیخ شبلی- سلجوقیان- هنرهای تجسمی- گرافیک معاصر

آغاز رسمی نقاشی گل و مرغ ایرانی به دوره صفوی باز می گردد. در این عصر، بواسطه پایان حمایت دربار از نقاشی و ظهور حامیان خصوصی، آغاز به کار مستقل هنرمندان، تأثیرپذیری از نقاشی هند و هنرمندان ایرانی بازگشته از کشمیر و نقاشی اروپایی و رگه هایی از نقاشی چینی عصر تیموری، نوعی نقاشی عینیت گرایانه موسوم به گل و مرغ در قالب تک برگ آغاز گشت و در انتهای دوره به محصولات کاربردی همچون قلمدان ها راه یافت. در دوران زندیه این شیوه در قالب شیوه ای تزیینی در معماری و محصولات کاربردی به شکل گسترده ای تداوم یافت. این فرآیند در دوران قاجار با بازگشایی کارگاه های دربار در عصر فتحعلی شاه و کارگاه های خصوصی هنرمندان ادامه یافت و در قالب هنرهای زیبا و کاربردی و با ترکیب بندی و رنگ های مشخص و طرح هایی تکراری تا پایان دوره قاجاریه ادامه یافت. پژوهش حاضر قصد بررسی تغییرات این نقاشی را از دیدگاه سبک شناسی دارد و به این منظور تحلیل نشانه شناسانه ای را مبتنی بر نظریه نشانه شناسی چارلز سندرس پیرس بر روی آثار این سه دوره که از نمونه های برجسته نوعی و قابل تعمیم هر دوره بوده انجام داده است تا بتواند پاسخگوی این سوال باشد که سیر تحول این نقاشی در هنرهای کاربردی سه دوره به چه شکل بوده و انتقال آن از رقعه به فضای معماری و وسایل کاربردی چه تاثیری بر شیوه اجرای آن نهاده است و نتیجه تحلیل نشانگر آن است که این نقاشی پس از شروع، به مرور از یک هنر پویا و عینیت گرا به یک هنر نمادین دارای سنن قراردادی بدل شد که این تغییرات از تبدیل آن از یک هنر تجربی به رسمی و پیوند آن با هنر معماری و کاربردی ناشی شده است. این سه دوره، نحوه تبدیل یک نوآوری به یک هنر سنتی را آشکار و می توانند مبدأ فرضیه ای درباب سیر تحول هنر ایران باشد.

خانه های قاجاری را به حق می توان یکی از ارزنده ترین نمونه ها از میان بناهای تاریخی موجود در استان مازندران دانست. نمای بیرونی و درونی بیشتر این خانه ها آکنده از انواع نقوش تزیینی می باشد که در این میان، نقش درخت از کثرت حضور بیشتری نسبت به نقوش دیگر برخوردار است و به دو صورت ساده و پُرنقش قابل رویت می باشد. در این پژوهش، به منظور کسب آگاهی و شناخت بیشتر نسبت به نقوش تزیینی بکار رفته درون نقش درختان، به دسته بندی و معرفی آنها و بررسی عناصر گرافیکی مورد استفاده پرداخته ایم. معرفی خانه های قاجاری موجود در استان مازندران و نیز شیوه های مختلف اجرای نقوش در این خانه ها و همچنین دسته بندی موضوعی نقوش بدست آمده از این خانه ها از مواردی هستند که در بخش های نخستین تحقیق حاضر به آنها پرداخته شده است. سپس در بخش های بعدی به تفصیل، نقوش بکار رفته درون نقش درختان، از حیث ساختار کلی و نیز عناصر گرافیکی، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. نقوش تزیینی مورد مطالعه با شیوه هایی نظیر آجرکاری، گچبری، انواع تکنیک های چوبی و همچنین آهکبری به عرصه ی ظهور رسیده اند و از جهت موضوعی به گونه های گیاهی، حیوانی، هندسی، انسانی، تلفیقی، گلدانی و نمادین قابل تفکیک می باشند. نقوش گیاهی بیشترین کاربرد را در نقش درختان خانه های قاجاری استان مازندران داشته است و گونه های دیگر، در ارتباط با نقوش گیاهی بکار رفته اند. پایه و اساس این نقوش تزیینی که به صورت بافت بصری در فضای داخلی نقش درختان استفاده شده اند، بر تکرار و تقارن استوار است و به معنای واقعی، تجلّی آشکاری از وحدت در کثرت می باشند.

با آغاز قرن بیستم، رشد صنعت و افزایش جمعیت و تولید در جوامع انسانی نیاز به تبلیغ و اطلاع رسانی برای دست آوردهای جدید بشر و صنایع مختلف، به صورت ملموسی بیش از پیش احساس می شد. در این زمان با پیشرفت تکنولوژی و توسعه صنایع گوناگون به ویژه چاپ، شاهد افزایش حجم تبلیغات و مدرن شدن شیوه ها و ابزارهای تبلیغات بوده ایم. ابداع اولین رایانه ها در اوایل دهه 1980که منجر به آغاز عصر دیجیتال و ارتباطات گردید، تاثیر فراوانی در زمینه های گوناگون تبلیغات که شامل روند طراحی، چاپ و اجرا می شود، برجای گذاشت. پیشرفت رایانه ها و نرم افزارهای گرافیکی در دهه 1990 و جهانی شدن پدیده اینترنت از آغاز نیمه دوم این دهه که باعث تغییرات اساسی در روند ارتباطات و تعاملات بین انسان ها گردید، از مهمترین عوامل تغییرات و تحولات در شیوه های گوناگون تبلیغات، طی این دوران به شمار می آید. رفته رفته شیوه های سنتی تبلیغات به دلیل حجم بسیار وسیع استفاده، تکراری شدن، قابل پیش بینی بودن برای مخاطبان و به وجودآمدن رسانه های جدید، دیگر جذابیت خود را از دست دادند و متخصصین تبلیغات روی به استفاده از مکان ها، ابزارها و شیوه های نوین و متفاوت آوردند. تبلیغات در دنیای امروز از روش هایی مانند تعامل، پنهانی بودن، جذابیت، شگفتی آفرینی و قابل پیش بینی نبودن برای ارتباط با مخاطب بهره می گیرد.

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، نهادهایی از آن و برای پیشبرد اهداف آن بوجود آمدند که برخی از آنها نیز آرمی برای خود طراحی کردند. بدلیل اینکه آرم ها در خود، معانی و نشانه-های گوناگونی را دارا هستند، این تحقیق بر آن شد تا این علائم و نشانه ها را تحلیل نشانه شناختی کند. در این تحقیق تعداد 65 آرم جهت بررسی انتخاب شدند و تمامی آنها با توجه به اصول و قواعد علم ارتباطات بویژه ارتباط تصویری از منظر متغیرهای رنگ غالب، شکل هندسی محدوده، ، حجم به کار رفته، نوع بافت، نوع ریتم، تعداد و نوع اشکال، شفافیت، خوانایی، سهولت ادراک، نوع ترکیب عناصر، همچنین تعابیر آیات به کار رفته در آرم ها، مهمترین پیام آرم، جاذبه، جهت گیری و... بررسی و کدگذاری شدند. همچنین با تعریف جامعی از فرهنگ اسلامی، وجود نشانه از فرهنگ اسلامی نیز در این تحقیق بعنوان متغیر پایه در نظر گرفته شد و رابطه تمامی متغیرها با آن سنجیده شد که در نهایت با استفاده از نرم افزار تحلیل آماری spss ، جداول توصیفی و تحلیلی ارائه گردید. درنهایت و با توجه به یافته ها و تحلیل آنها بر اساس اصول قواعد علم ارتباط تصویری، این تحقیق بیانگر آن است که در مجموع، آرم های نهادهای انقلاب اسلامی از نشانه هایی بهره جسته اند که معانی آنها با اصول و ویژگی های فرهنگ اسلامی همخوانی دارد. بعبارتی این ویژگی ها را در خود جای داده اند و نشان می دهد که انقلاب ایران، دارای اصول اسلامی است که در این آرم ها که برگرفته از اصول این انقلاب هستند نیز دیده می شوند.

چکیده طراحی گرافیک با تاریخی چند صد ساله، تداعی کننده ی برداشتی مثبت از روند رو به رشد واعتباری فزاینده در اذهان درعرصه جهانی است که امروز بیش از هر زمان دیگری به بسط جایگاه خود به عنوان ابزاری بیانگر با زبانی گویا، موجز وجذاب نائل آمده است.ویلیام ادیسون دویگینز،چاپچی آمریکایی اولین کسی است که اصطلاح«طراحی گرافیک» را در سال1922 ابداع کرد.در ابتدا هنر گرافیک در شمار فعالیت های تکنیکی مانند مهارتهای صنعتی قرار داشت.امروزه طراحی گرافیک به عنوان تصویرگر انگاره ها به ارائه مسائل مهم اجتماع بشری به صورتی قابل فهم می پردازد. طراحی گرافیک در تعریف کلی،ساختار دادن،سامان دادن وسازمان دادن عناصر بصری در قالب یک اثر گرافیک است که در آن یک فرم زیبا شناسانه با درک اولویت اجزا بصری،باکمک عقل ، منطق وخلاقیت برای درک و یا مصرف مخاطبان ارائه می شود. ماهیت طراحی گرافیک در قطبیت میان عرصه های زیبایی شناسی و عملکرد گرایی شکل گرفته است. اهمیت این مسائل در جهان امروز، به نوبه خود بر اهمیت طراحی گرافیکی افزوده است. طراحی گرافیک با برخورداری از قابلیتهایی نظیر پیام رسانی،انتشار وتکثیر، برجسته کردن موضوع وانعکاس روحیه حاکم بر زمانه، نقش ویژه ای در ایجاد ارتباط وتاثیر گذاری بر مخاطبان دارد. جست وجو برای شناسایی قابلیت های ارتباطی طراحی گرافیک، مطالب قابل ملاحظه ای در باره چیستی وماهیت آن به وجود آورده است.این مطالب می تواند در معرفی و شناساندن طراحی گرافیک به صورت مدون وبسامان در زمینه آموزشی وپژوهشی مفید واقع شود. با در نظر گرفتن این مسئله که به طراحی گرافیک از نظر قابلیت های آن جز به صورت پراکنده ودر حد اشاراتی کوتاه پرداخته نشده است ومنابع فارسی در این زمینه بسیار کم به چشم می خورد، اهمیت پرداختن به این موضوع احساس می گردد. در پژوهش حاضر، تعاریف، قابلیت ها وتوانمندیها و اهمیت طراحی گرافیک در ایجاد ارتباط بصری، مبانی، مراحل و نکات فنی در طراحی گرافیک با رویکرد به مبانی هنرهای تجسمی، برسی ماهیت و جوهره ارتباط تصویری به عنوان اصلی ترین عملکرد طراحی گرافیک مورد بررسی قرار گرفته است نتایج کلی حاصل از این پژوهش نشان می دهد:طراحی گرافیک جدا از ایجاد جلوه ای زیبا شناسانه در آثار گرافیکی،ارتباطی تصویری را در رابطه با مخاطبان صورتبندی می کند ضمن جلب نظر واعتماد آنان، به تغییر یا تثبیت ارزش ها و سلایق موجود در خلق باورها وسبک های جدید زندگی در رابطه با آنان منجر می شود. متاسفانه در ایران قابلیت های طراحی گرافیک در ایجاد ارتباط با مخاطبان آن چنان که شایسته است درک نگردیده است ودر این زمینه فاصله زیادی با فعالیت ها ی جاری در سطح جهانی احساس می شود. کلمات کلیدی: طراحی گرافیک، ارتباط تصویری، مخاطب، پیام، دیزاین، طراح

از آغاز زمان آموزش آکادمیک هنر تاکنون تحولات زیادی در برنامه‎ی آموزشی هنر صورت گرفته است. عدم تطابق مفاهیم آموزش داده شده در این دروس با نیازهای جامعه و همچنین مفاهیم دینی و بایسته‎های فرهنگ ایرانی، یکی از دغدغه‎های مهمی است که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. با این تعریف، نیاز به تبیین الگوهای ایرانی- اسلامی در آموزش مبانی هنرهای تجسمی امری ضروری است. این پژوهش به دنبال شناسایی الگوهای ایرانی- اسلامی در حوزه‎ی آموزش هنر و استفاده ی کاربردی از آن در نمونه‎ی موردی کتاب مبانی هنرهای تجسمی هنرستان می‎باشد. در زمینه‎ی طرح تحول در آموزش و نیاز آموزش و پرورش کشور به تحولات بنیادین و همچنین در حوزه‎ی مبانی هنرهای تجسمی تا کنون پژوهش‎ها و پایان‎نامه‎های زیادی صورت گرفته و کتاب‎های زیادی تهیه شده است، لیکن در زمینه‎ی ارتباط بین این دو حوزه (مبانی هنرهای تجسمی و کاربرد الگوهای ایرانی- اسلامی)، هنوز پژوهش قابل توجهی تهیه نشده است. نوآوری پژوهش حاضر در عنایت توأمان و همزمان به هر دو مقوله است که البته رویکردی کاربردی نیز دارد. در این پژوهش ابتدا شاخصه‎های هنر ایرانی- اسلامی معرفی شده است، که از واژگان اصلی و اساسی کار تحقیق می‎باشد. سپس به جایگاه تعلیم و تربیت در آموزش هنر پرداخته و مطالبی را در رابطه با آموزش سنتی و آموزش در دنیای مدرن بیان شده است. در ادامه، به مبانی هنرهای تجسمی پرداخته‎ و تعاریفی مختصر از هر کدام با استفاده از نمونه‎ی موردی پژوهش ارائه شده است. در فصل آخر پژوهش نیز با بهره‎گیری از مطالب فصل‎های پیشین، سعی بر آن بوده تا الگوهای ایرانی- اسلامی را در آموزش مبانی هنرهای تجسمی در نمونه‎های تصویری انتخاب شده به کار رود و به شکلی مختصر به بیان نتایج حاصل از کار پژوهش پرداخته‎ شده است. پژوهش انجام شده نشان می‎دهد که مبانی هنرهای تجسمی قابل ارائه در تصاویر ایرانی- اسلامی و بر اساس معیارها و ارزش‎های شناخته شده هنر ایرانی- اسلامی می‎باشد. هر چه آموزش مبانی هنرهای تجسمی در مسیر آگاهانه‎تر و متناسب با الگوهای ایرانی- اسلامی صورت پذیرد، ارتباط قوی‎تری میان مخاطب و تصویر شکل می‎گیرد و پیام، با قدرت و تأثیر بیشتری القاء می‎شود. روش انجام تحقیق از نوع تحلیلی و تطبیقی است و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه‎ای و با مراجعه به پایگاه های اطلاع رسانی مربوط انجام گرفته است. از آغاز زمان آموزش آکادمیک هنر تاکنون تحولات زیادی در برنامه‎ی آموزشی هنر صورت گرفته است. این تحولات همواره به سمتی حرکت کرده که آسیب های مربوط به آموزش هنر را کاهش داده، کیفیت آن را ارتقاء دهد. به نظر می‎رسد این تلاش‎ها همچنان نیاز به پیگیری دارند. برگزاری همایش الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت در سال 1389 و انتشار طرح تحول در نظام آموزش و پرورش و آموزش هنر در آذر ماه 1389 بخشی از تلاش هایی است که برای بهبود فرایندها و روش های موجود صورت پذیرفته است. عدم تطابق مفاهیم آموزش داده شده در این دروس با نیازهای جامعه و همچنین مفاهیم دینی و بایسته‎های فرهنگ ایرانی، یکی از دغدغه‎های مهمی است که در سال های اخیر مورد توجه گروه های اجتماعی و سیاسی قرار گرفته است، تا جایی که نیاز به اصلاح و تحول در هنر و به خصوص آموزش آن در قوانین مصوب مجلس اسلامی، ابلاغ‎های هیأت محترم در ایران و قانون برنامه‎ی پنجم توسعه‎ی کشور مورد توجه قرار گرفت و سرانجام در دستوری طرح تحول در علوم انسانی و هنر (در چهارده رشته) ابلاغ شد که بر اساس آن بایستی آموزش هنر و تولید محصولات هنری بر مبنای الگوی ایرانی- اسلامی تحقق یابد. اما نکته‎ی کلیدی اینجاست که این تحول چگونه بایستی در آموزش هنر اتفاق بیفتد؟ چگونگی انجام این کار، سطح و رویکرد بازنگری محتوای آموزشی، مهم ترین پرسشی است که پیش روی جامعه‎ی تخصصی قرار دارد. با این تعریف نیاز به تبیین الگوهای ایرانی- اسلامی در آموزش مبانی هنرهای تجسمی امری ضروری است. این هدف به صورت عملی و کاربردی در کتاب مبانی هنرهای تجسمی هنرستان به اجرا در می‎آید.

چکیده یکی از نگارگران معاصر ایران که سهم بسزایی در پیشرفت این هنر اصیل دارد استاد حسین بهزاد مینیاتور است. استاد بهزاد با تحمل رنجها و مشقتهای فراوان سالهای سال عمر خویش را صرف فراگیری، مطالعه و خلق آثار نگارگری نمود. ماحصل زندگی استاد بهزاد علاوه بر خلق آثار عدیده و آموزش به شاگردان، ارائه ی شیوه ای نو در خلق آثار است که باعث گردید مورد توجه اساتید و هنرمندان هم دوره و معاصرین او قرار گیرد. استاد حسین بهزاد یکی از اساتیدی است که سبب شد این هنر پس از سالها رکود، جانی دوباره یافته و در داخل و خارج ایران مورد توجه قرار گیرد. از این رو در این پایان نامه مراحل مختلف زندگی استاد از تولد تا مرگ و ویژگی آثار او به لحاظ قالب، موضوع، رنگ و خط مورد بررسی قرار گرفته است. ابداعات و نوآوری های استاد حسین بهزاد یکی دیگر از مطالب مندرج در این پایان نامه است. بررسی زندگی و آثار استاد حسین بهزاد مشخص می نماید او سهم بسزایی در رشد و تکامل این هنر ملی داشته و موجبات تغییرات عدیده ای را در این زمینه فراهم نموده است. بررسی مواردی نظیر خط، رنگ، انتخاب موضوع، و روش سفید قلم در ارائه آثار نشان می دهد استاد حسین بهزاد با ایجاد تغییرات و ارائه شیوه ای نو موجبات ارائه آثار در قالبهای جدید را برای هنرمندان دوره های بعدی فراهم نموده است. بسیاری از اساتید و هنرمندان دوره های بعد فراخور علاقه و توانایی خود از از نو آوریهای ارئه شده توسط ایشان بهره برده اند. پروژه عملی این پایان نامه بر اساس نگاره های استاد بهزاد به شکل مشق و کپی از آثار انجام پذیرفته است .دلیل آشنایی با چگونگی استفاده از خط و رنگ توسط استاد در ارائه آثار بوده است کلید واژگان: نگارگری، مینیاتور، استاد حسین بهزاد

با آشنایی جایگاه ویژه تزیین در هنر ایران و دقت هنرمندان در طراحی نقش ها، می توان به ارزش های غنی نقوش در هنر ایران پی برد. هنر گچبری بخشی از تزیینات معماری ایران است. با مطالعه گچبری های معماری ایران می توان با منابع مهمی از سابقه تصویری این هنر آشنا شد، به طوری که ویژگی های منحصر به فرد در روش اجرای گچبری ها به طور مستقیم در کیفیت بصری و غنای نقش ها تاثیر گذاشته است. این آثار در واقع دامنه وسیعی از توجه به ارزشمندی موضوع در قالب محتوا و شکل، تاثیرگذاری و انتقال پیام بر مخاطب را روشن می کند. این تحقیق بر اساس روش تاریخی- توصیفی و تحلیلی می باشد که در ابتدا به بررسی تاریخچه ای از هنر گچبری در ایران پرداخته و سپس با معرفی بنای مسجد جامع کبیر نی ریز که متعلق به دوره ی آل بویه می باشد، و یکی از آثار منحصر به فرد گچبری است به عنوان موضوع اصلی پایان نامه مورد مطالعه قرار می گیرد. نقوش و کتیبه های گچبری این محراب عکاسی شده و سپس با نرم افزار ایلاستریتور بازسازی شده اند، از لحاظ مبانی هنرهای تجسمی می توان با قابلیت نهفته در این تزیینات آشنا شد و از آن ها در خلق طراح های گرافیکی مانند طراحی نشانه، طراحی کتیبه، کاغذ کادو و غیره بهره گرفت و به آثار، هویت ایرانی بخشید.

چکیده: پژوهش حاضر به تعیین تأثیر گِل درمانی بر کاهش اضطراب، افسردگی و پرخاشگری در بین کودکان دبستانی پرداخته است. این پژوهش پیرو طرحی از نوع نیمه تجربی با پیش آزمون، پس آزمون و پی گیری، باگروه های آزمایش و کنترل است. جامعه ی آماری پژوهش در برگیرنده ی کودکان دبستانی 7 تا 12 ساله، مبتلا به نشانه های اضطراب، افسردگی و پرخاشگری در شهر تهران بوده است. پس از وارسی اضطراب، افسردگی و پرخاشگری کودکان دبستانی 7-12 ساله به وسیله خرده مقیاس های افسردگی پرسش نامه cbcl، گروه های کنترل و آزمایش انتخاب شدند. گروه های کنترل در انتظار ماندند و گروه های آزمایش، تحت مداخله های گِل درمانی قرار گرفتند. در پایان جلسه های گِل درمانی، گروه های کنترل و آزمایش مجدداً به وسیله خرده مقیاس پرسش نامه cbcl ارزیابی شدند. در نهایت حدود 2 ماه پس از ارزیابی دوم، ارزیابی سوّم یعنی پی گیری انجام شد و در نهایت داده ها براساس تحلیل واریانس تکرار اندازه ها ( طرح آمیخته بین × درون گروهی) مورد تحلیل قرار گرفتند. f مشاهده شده ناشی از تحلیل نتایج به دست آمده نشان داد گِل درمانی توانسته است اضطراب، افسردگی و پرخاشگری کودکان گروه آزمایش را نسبت به گروه کنترل کاهش دهد. این امر در پی گیری نیز ثبات مناسبی را دارا بوده است. با توجّه به تغییر و کاهش معنادار میزان اضطراب، افسردگی و پرخاشگری کودکان، می توان از تاثیر گِل درمانی بر این متغیّر در کودکان دبستانی سخن گفت. هر چند پژوهش های آتی در گستره های سنّی متعدّد ، بیشتر می تواند به تدقیق نتایج یاد شده یاری رساند. کلید واژگان: گِل درمانی، هنر درمانی، کودکان دبستانی، اضطراب، افسردگی، پرخاشگری

پژوهش حاضر به مطالعه و بررسی دوازده صندوق چوبی مقبره ی موجود در آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی اختصاص دارد. صندوق های نام برده متعلق به عصر ایلخانی تا صفوی هستند. هدف از این پژوهش، در گام نخست معرفی صندوق های فوق، شناخت طرح و نقش آنها، فنون و روش های ساخت، بررسی کتیبه های صندوق ها و تطبیق آنها با یکدیگر از نظر طرح، نقش و کتیبه است. از آنجا که تحولات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و مذهبی تاثیر بسزایی در جریان هنری جوامع ایفا می نماید، ابتدا به بررسی تحولات فوق در ایران آن عصر پرداخته شده است. سپس به معرفی ابعاد مختلف همه صندوق های مجموعه به ویژه صندوق های حرمخانه اشاره شده است. در مرحله بعد بررسی تطبیقی بین صندوق ها و آرامگاه صورت گرفته است. در نهایت تطبیق صندوق های این مجموعه با آثار هنرهای چوبی دیگر نقاط ایران در همان دوره انجام گرفته است. گام دوم در راستای بررسی محتوای این آثار با مفاهیم اسلامی، عرفانی و شیعی مد نظر قرار گرفته است. هنرهای به کار رفته در صندوق های موجود در گنجینه ی آرامگاهی شیخ صفی به خوبی بیانگر روند تدریجی تغییرات در هنرهای تزیینی چوبی ایران، از عصر مغول تا روزگار صفوی است. این تغییرات در بخش فنون و آرایه ها بیش از همه متوجه نقوش است، نقشمایه های گیاهی و نقوش برگرفته از طبیعت به نقوش اسلیمی و ختایی و گل های شاه عباسی نزدیک شده و در صندوق شاه اسماعیل به اوج می رسد. معرفی و بازخوانی یک کتیبه ی ناخوانده در صندوق شیخ صفی؛ معرفی یک آرایه ی مهجور در صندوق شاه اسماعیل؛ معرفی آرایه های صندوق بی بی فاطمه؛ ارائه نمونه هایی از هنر خاتم متعلق به قرن هشتم هجری؛ رد ادعای غیر ایرانی بودن صندوق شیخ صفی و شاه اسماعیل و معرفی صندوق شاه اسماعیل اول به عنوان یکی از آثار هنر شیعی همگی از عناوین مهم دستآوردهای حاصل در روند این پایان نامه بشمار می روند. روش تحقیق به صورت تاریخی ـ تطبیقی و تحلیل محتوا است. مطالعات کتابخانه ای و میدانی و بررسی صندوق ها در محل اصلی، شیوه گردآوری اطلاعات مورد نیاز این پژوهش بوده است.

چکیده: قرن هشتم هجری، سر آغاز رسمی شکل گیری کارگاههای کتابخانه دربار هنر ایران است. ظهور مغولان و یا ایلخانان به پایتختی تبریز، دوران ثبات پیوسته ای را موجب می شود، که وزیر با کیاست خواجه فضل الله رشیدالدین به نگارش کتاب جامع التواریخ به منظور قرار دادن مغولان در متن تاریخ ملل، همت می گمارد. نگارش نسخ مصور جامع التواریخ در کتابت خانه و صورت خانه ربع رشیدی، انجام شد. در این میان متن شاهنامه مورد توجه ایلخانان قرار گرفت. تولید نسخ مصور شاهنامه از قرن هشتم از دوره ایلخانان به بعد آغاز می شود. نسخ مصور فراوان، شاهنامه گویای، اشتیاق فراوان ایلخانان و مخدومان ایشان در ولایات فارس، اصفهان و حتی بغداد است. در میان شاهنامه های متعدد این دوران، شاهنامه بزرگ ایلخانی متمایز ترین، نسخه شاهنامه به لحاظ ابعاد و انتخاب تصاویر بدیع است. این نسخه منحصر بفرد، اولین نسخه مصور کتب ادب فارسی در ایران است. آنگونه که از شواهد تاریخی بر می آید، طرح نگارش و مصور سازی شاهنامه بزرگ ایلخانی پس از تولید جامع التواریخ در دستور قرار می گیرد و کار تصحیح و تکمیل شاهنامه توسط حمدالله مستوفی پس از آن آغاز می شود. پیوند، غیر قابل انکار جامع التواریخ و شاهنامه بزرگ ایلخانی در نگاره مرگ شغاد بدست رستم (در قامت قاآن)، در هر دو نسخه جامع التواریخ و شاهنامه بزرگ آشکار می شود . در میان ایلخانان ابوسعید بهادر خان شیفته ادب و هنر فارسی توانست، در سایه وزیر لایق اش غیاث الدین محمد فرزند خواجه فضل همدانی، کار قرار دادن تاریخ مغولان را در متن حماسی شاهنامه فردوسی، در این نسخه باشکوه را به انجام برساند. این رساله از طریق روشهای توصیفی تاریخی صورت گرفته است، و به شیوه کتابخانه ای و استفاده از منابع مکتوب، فتوکپی، عکس برداری و استفاده از سایت های معتبر اینترنتی از آثار نقاشی اطلاعات لازم گردآوری شده است. واژگان کلیدی: ایلخانان، کارگاه کتابخانه سلطنتی، شاهنامه بزرگ ایلخانی

تغییرات گسترده ای در جهان، پس از جنگ جهانی دوم، در زمینه های فلسفی، هنری و سیاسی و اجتماعی رخ داد و تمامی اصول مدرنیسم را به چالش کشید. در این میان مجسمه سازی مینیمالیسم با رویکردی انتزاعی، که از مهمترین دستاوردهای هنر مدرن به شمار می رود، با مفاهیمی جدید از درون نقاشی اکپرسیونیسم انتزاعی و پاپ آرت سر بر می آورد. این جنبش که بر نقش مخاطب به جای مولف تاکید دارد، نگاه جدیدی را در هنرهای تجسمی مطرح می کند. آثار مینیمالیسم فاقد نمادگرایی هستند و با استفاده از تولیدات کارخانه ای و صنعتی خلق می شوند. این جنبش هنری در حوزه های مختلفی مانند موسیقی، ادبیات، معماری و طراحی گرافیک تاثیر فراوانی داشته است که در این میان، تاثیر آن برای طراحی گرافیک معاصر امریکا تامل برانگیز است. بیشترین تاثیر این گرایش هنری در زمینه هایی مانند طراحی پوستر، طراحی جلد کتاب و دنیای تبلیغات بوده است. استفاده از رنگ های تخت، مفاهیم ساده و خلاصه شده و استفاده بسیار زیاد از رنگ خاکستری جزء نشانه های مهم این سبک در حوزه طراحی گرافیک محسوب می شوند. واژه های کلیدی: هنر مینیمال، مینیمالیسم، طراحی گرافیک، امریکا.

تعریف مساله، اهداف: هنر کلام و نگارش به همراه تزیین کتب و مصورسازی آن ها، طی قرون متمادی، هیچ گاه از تحول و توسعه بازنایستاده است. در این نوشتار، تصویرگری به مثابه یک عامل، به عنوان بخشی از عوامل بیانگری یک مطلب ادبی بررسی می شود. نخست، با بررسی تکوینی، نمونه های کهن ارزشمند کتاب «کلیله و دمنه» جمع آوری و ویژگی های آن طبق مراحل کتاب آرایی سنتی به صورت تصویری طبقه بندی و تحلیل خواهد شد. بخش دوم به جستجوی نمونه های معاصر مصورسازی این کتاب و بررسی کتاب آرایی نوین می پردازد که در نهایت ارتباط آن ها با یکدیگر در زمان گذشته و حال را مورد توجه قرار خواهد داد. همچنین در این پژوهش سعی بر این است که قالب های تصویری گوناگون به کار رفته در تصویرسازی داستان های این کتاب ارزشمند در ادوار کهن بررسی گردد و ویژگی های تصویری پدیدآمده بر مبنای این تصاویر در تصویرسازی معاصر کشف و شناسایی، همچنین اطلاعات تاریخی کامل و تصویرگری دوره هایی که این کتاب در آن به تصویر درآمده بررسی و معرفی شود و اینکه تصاویر کتاب های معاصر تا چه حد دارای اصالت و یا وابسته به قبل است. ضمن اینکه جایگاه عناصر تصویری در این آثار مورد مطالعه قرار گرفته و بیان شود. مواد و روش انجام تحقیق: روش تحقیق برای انجام این پژوهش به صورت تاریخی ـ تطبیقی خواهد بود و همچنین گردآوری اطلاعات آن از طریق میدانی و کتابخانه ای قرار داده خواهد شد. نتایج: نتایج حاصل از این بررسی با توجه به اهمیت ادبی و تاریخی «کلیله و دمنه» در کتاب آرایی سنتی، نشان می دهد با ورود چاپ سنگی به ایران، تصویرگری همچون گذشته اما با تکنیکی جدیدتر راه خود را ادامه داده است. اما در چندساله اخیر، یعنی پیشرفت های چاپ و تکنولوژی، روند طراحی کلیله و دمنه را به جهت های متفاوتی برده است. نتیجه گیری: طبق نتایج حاصله از این تحقیق، با توجه به کمبود نمونه تمام مصور از این کتاب ادبی ارزشمند برای نسل امروز، در پروژه عملی طرحی برای کتاب آرایی و مصورسازی تمام این کتاب ارائه می شود که در آن داستان در داستان بودن و سبک ادبی، به همراه صفحه آرایی آن به خوبی نمایان شود تا یک روند منطقی بین طراحی محتوای کتاب و کتاب آرایی آن بوجود بیاید، ضمن اینکه بخش هایی از آن را برای نمونه بر اساس نگاره های سنتی، تصویرسازی کرده تا پیوند بین نگارگری و تصویرسازی معاصر را نشان دهد. واژگان کلیدی: کتاب آرایی و مصورسازی، کتاب کلیله و دمنه، سنتی و نوین.

زیبایی شناسی در جهان دو فضایی شده امروز، متاثر از بازخوردهای جهانی و محلی است. تقلید و عدم پیروی از الگوهای زیبایی شناسی بومی با توجه به بازخورد مخاطبان، موجب آشفتگی در صفحات وب ایران گشته که به نظر می رسد از پسند مخاطب ایرانی فاصله دارد. بررسی زیبایی در عرصه ی وب و فرهنگ حاکم بر آن، به معنایی توجه به مخاطب به مثابه ی کنش گری فعال و تاثیرگذار است که نوع رفتار او بر دگرگونی ساختار وب اثرگذار است. ایده ی آغازین پژوهش، با نگاهی به سیر تحول صفحات وب شکل گرفت. در ابتدا صفحات وب متشکل از متن و تصویرهای مجزا، و تفاوت اصلی آنها با سایر رسانه ها برخورداری از پیوندهای فرامتنی بود. اما پیشرفت فناوری و ورود هنر، این فضای اطلاع محور یک سویه را به فضایی تعاملی و چندسویه بدل نمود. به این ترتیب به سپهری زیستی وارد شده و با جهانی دوفضایی شده مواجه گشتیم که در آن، گاه احساس لذت و زیبایی، بیش از کسب اطلاعات و کاربری اهمیت می یابد. بر این اساس می توان گفت که مهم ترین تحول جهان معاصر که بنیان تغییرات آینده ی جهان را می سازد ظهور فضایی جدید در بستر اینترنت است که می توان آن را جهان مجازی نامید. جهانی که هرچند صفت مجازی را به همراه دارد اما فضایی زیستی است که وجوهی از جهان واقعی را نیز به درون خود فرا می خواند. زیبایی شناسی در این جهان دو فضایی شده متاثر از بازخوردهای جهانی و محلی است. این رساله در مجموعه ی تحقیقات میان رشته ای قرار دارد. از آنجایی که رویکردی جدید را در باب بررسی طراحی صفحات وب می گشاید، گستره ی متنوعی از مفاهیم را به یکدیگر پیوند می دهد. روش پژوهش مبتنی بر روش توصیفی-تحلیلی با تکیه بر اطلاعات پیمایشی است. این پژوهش با محور قرار دادن مخاطب، در پی یافتن ساختاری است که در آن مخاطب ارتباط میان خود و اثر هنری را درک نموده و نحوه ی بهره گیری از آن را بیاموزد. این مهم با تکیه بر سطوح ارتباطی و نوع تعامل مخاطب، به عنوان یک رویکرد کلیدی مورد توجه قرار گرفت. هدف اصلی یافتن شیوه ای جهت اخذ بازخورد مخاطب و تحلیل نتایج جهت تبیین روشی برای اخذ بازخورد مخاطبان و دست یافتن به معیارهای زیبایی شناسی مخاطب محور است. مرحله ی نخست شامل تدوین معیارهای زیبایی شناسی گرافیک وب و ارایه فرضیه هایی برای سنجش است. مرحله دوم به ارزیابی وب گاه های منتخب با تاکید بر طراحی زیبا و خلاقانه به منظور ارزیابی معیارها می پردازد. پس از آن به شناسایی تفاوت های الگوی تجربی مخاطب ایرانی با هدف اصلاح معیارها و ابزارهای سنجش پرداخته خواهد شد. مرحله ی آخر، اجرای مدل ارزیابی برای یک گروه از مخاطبان و سنجش بازخوردهای آنها به منظور تعیین سامانه ارزیابی برخط وب گاه های ایرانی است. نتایج این پژوهش در قالب تفسیری و طراحی مجدد، قابلیت تولید وب گاه هایی با توان پاسخگویی به نیازهای ادراکی مخاطب ایرانی و تسهیل رفتار ایشان در فضای وب را دارد. سنجش مکرر آن می تواند به الگویی بهینه و متغیر در این زمینه منجر گردد.

جلوه های هنر تزئینی اسلامی،در طول قرن ها، اعجاب و شگفتی همگان را برانگیخته است، هنری که دستمایه های اصلی آن بر پایه ی استعداد و خلوص، پاک دلی و طاعت نهاده شده و با تمامی تنوع و تولد در بی شمارزمینه ها در هر زمان دارای زبان و بیانی واحد بوده است. این پژوهش بر اساس روش تاریخی-توصیفی و تحلیلی می باشد. و سعی شده نقوش تزئینی مسجد جامع فرومد به عنوان یکی از هزاران بنای بی نظیر معماری دوره ی اسلامی با دیدی هنری مورد بررسی قرار گیرد تا بتوان به ویژگی های گرافیکی و ارزش های بصری این نقوش دست یافت تا در نهایت با بهره گیری صحیح و به جا از این نقوش در آثار گرافیکی و به خصوص المان های شهری، هویت ها و ارزش های نهفته ی هنر اصیل ایرانی را هرچند اندک به آثار امروزی ایران باز گرداند. آرایه ها و نقوش مسجد جامع فرومد گنجینه هایی غنی از نقوشی هستند که علاوه بر ارزش ها و زیبایی های صوری، دارای معانی عمیق زیبایی شناسی و نمادین هستند و دارای چنان خاصیتی هستند که بتوان به راحتی قرن های بعد در حوزه های مختلف قابلیت تحلیل، بررسی و استفاده را داشته باشند. در بررسی های به عمل آمده در این پژوهش، از نقوش و آرایه های تزئینی این مسجد عکاسی شده و سپس با نرم افزار ایلاستریتور و فریهند بازسازی شده اند و از چند جانب مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. از جنبه ی بررسی عناصر و کیفیات بصری نقوش تزئینی این نتیجه حاصل شد که هنرمندان این مسجد با مهارت و آگاهی کامل نسبت به قوانین و اصول زیبایی شناسی دست به آفرینش زده اند و با تطبیق دادن نقوش با اصول و قراردادهای گرافیکی نوین شاهد این نکته هستیم که ضوابط و اصول مربوط به عناصر و کیفیات هنرهای تجسمی به وضوح در این آثار رعایت شده است و بنابراین این نکته این امر را توجیه می کند که می توان به راحتی از این نقوش در آثار گرافیکی نوین نیز بهره گرفت. واژگان کلیدی: مسجد جامع فرومد، المان های شهری، دوره ی ایلخانان، نقوش تزیینی

در این پایان نامه به مطالعه طرح و نقش گلیم های استان کردستان پرداخته شده است . ضمنا به دلیل معروف بودن دو شهر استان ، یعنی سنندج(سنه) و بیجار در زمینه بافت فرش و گلیم در سطح ایران و جهان ، گلیمهای بافته شده در این دو شهر به عنوان نمونه های مورد مطالعه تعیین شده و به بررسی طرح و نقوش گلیم این مناطق پرداخته شده است . با توجه به فرضیات این تحقیق به نظر می رسد طرح ها و نقوش بکار رفته در بافته های نمونه های مورد مطالعه یعنی گلیم مناطق سنندج و بیجار متاثر از طبیعت منطقه است. و طرح ها و نقوش گلیم این مناطق برگرفته از مفاهیم فرهنگی و اجتماعی مردمان آن خطه می باشد ونیز مفاهیم و نمادهای طبیعت گرایانه درگرافیک طرح ها و نقوش گلیم نمونه مورد مطالعه دارای جایگاه ویژه می باشد. ضمنا این تحقیق کاربردی بوده و به روش توصیفی – تحلیلی می باشد که براساس این روش ابتدا مناطق وسپس نقوش گلیم ها توصیف و تحلیل می شوند گردآوری مطالب از منابع کتابخانه ای ، الکترونیکی و میدانی بوده است . و نیز روش میدانی در قالب مشاوره، مصاحبه با صاحبنظران و خبرگان حوزه ی گلیم استان کردستان انجام شده است . در نتیجه مطالعه نقوش و طرحهای گلیم سنندج و بیجار می توان به طور خلاصه به این موارد اشاره کرد: این پدیده های تصویری یعنی نقوش گلیم ، معانی و مفاهیم متفاوتی دارند و تاثیر الهامات طبیعی در آن ها گاه به چنان شکلی از انتزاع نائل می شود که به سختی می توان معادلی برای آن در پدیده های پیرامون بازشناخت . کیفیات و ارزشهای بصری در رنگ و نقوش گلیم سنندج و بیجار بسیار متنوع و وسیع است و با توجه به گذشته تاریخی وحماسی مردم کردستان و نوع باورها و فرهنگ حاکم در این منطقه و همچنین طبیعت ویژه این دیار نقش و رنگی که در بافته ها و دیگر هنرهای این سامان به کار می رود نوعی نماد پردازی و تداعی وقایع هستند.

پایان نامه موجود با عنوان بررسی و مقایسه نگاره های خاوران نامه با نگاره های نسخ چاپ سنگی عهد قاجار درکتاب حمله حیدری می باشد . مقایسه نگاره های این دو کتاب مذهبی – حماسی که هر دو در مورد زندگانی و واقعه های زندگی امام علی می باشد ، از نکات مشترکی برخوردارهستند . کتاب خاوران نامه توسط ابن حسام خوسفی بیرجندی در قالب نظم سروده شده و داستان رشادت ها ، جنگ ها و واقعه های رخ داده در عهد امام علی(ع) می باشد . با مطالعه خاوران نامه در می یابیم شیوه گفتاری شاعر متأثر از شاهنامه فردوسی می باشد و در نهایت توسط فرهاد نقاش ، نگارگر برجسته شیراز در عهد ترکمانان به تصویر کشیده شده است . می توان گفت نوعی وحدت تصویری در نگاره ها دیده می شود ، در این نگاره ها گاه موضوعات واقعی که در تاریخ اسلام نیز آمده است مصور شده است و گاه با تصاویری روبرو می شویم که گویی گرفته شده از سلیقه و تخیل ایرانی نسبت به موجودات افسانه ای همچون دیو ، اژدها، فرشته ها ... می باشد . نگاره های این کتاب که نسبتاً از تنوع کمتری برخوردار است به صورت چاپ سنگی و فاقد رنگ می باشد و با طراحی خطی اجرا شده است . ترکیب بندی این نگاره ها در ادامه نگارگری ایرانی اسلامی می باشد یعنی کشیدن خط افق ، طرحهای ساده به نماد ابر و آسمان ترسیم عمارتی در بخشی از تابلو، و پیکره های با چهره های ایرانی ، که در حال رزم یا نظاره کردن بر میدان نبرد هستند .در نماهای بسته بناها به شکلی نمادین و بسیار ساده نشان شده است. یعنی با کشیدن چند ستون و چند پرده تا شده ، و فرشی که در زیر پای امام یا ... پهن شده است ، فضای درون یک عمارت را معرفی نموده است . پیکره ها از تناسب اندام و طراحی واقعگرایی برخوردار است که بدلیل نفوذ نقاشی غربی در این عهد می باشد . چهره های پیامبر اکرم (ص) و امام علی(ع) در کتاب خاوران نامه با حالتی متفاوت از دیگران ترسیم شده است اما در نگاره های حمله حیدری چهره های ایشان در زیر پارچه سفیدی پوشیده شده است . در نهایت ، عشق و ارادت ایرانیان به پیامبر و خاندان مطهرش و بخصوص شخصیت والای امام علی در نبرد با ظلم و بی عدالتی ، باعث خلق آثار ادبی بسیار شده و در نهایت توسط نگارگران زبردست ایرانی مصور شده است که هر یک از این نگاره ها بیانگر ویژگی های مکاتب نقاشی زمان خود می باشند . هر چند اختلاف زمانی دو کتاب بسیار زیاد است اما می توان به سیر تحول نگار گری از مکتب شیراز در عهد ترکمانان در خاوران نامه ابن حسام تا نسخه های چاپ سنگی حمله حیدری اثر راجی کرمانی، پی برد .

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

هر ملتی با توجه به دانش ، ذوق و سلیقه و نیاز اجتماعی خویش دارای صنایع دستی و هنرهای سنتی بی شمار و خاص خویش می باشد.این هنرها بخش شاخص فرهنگ و تمدن آن ملت را تشکیل می دهند . مردم کرد هم همسان سایر قوم های پراکنده ایران و جهان دارای هنر و فرهنگ خاص و منحصر به فرد می باشند. هر چند که به علت شرایط تاریخی و حوزه اجتماعی کردهای مکریان و دیگر کردها ، ما در پیشنه این تمدن تاریخی ، اثری از نقاشی و هنر تصویری بصورت کلاسیک اروپا و سنتی ایران نمی یابیم ولی باید اذعان داشت که نقوش بکار رفته در هنرهای سنتی این مردم به نوعی هنر تصویری آن ملت به حساب می آید که سرشار از صداقت و عشق به وطن بوده و ما را به گذشته های دور رهنمون می سازد. قسمتی زیادی از هنرهای سنتی مردم کرد محصول دست زنان میباشد. زنانی که خاطرات دور و کهن خویش را که بصورت سینه به سینه از مادران خویش به ارث برده و آن را برای آیندگان خویش به ارث خواهند گذاشت . تاثیر محیط کوهستانی و سرسبز به همراه طبیعت پر راز و رمز را می توان در میان نقوش تزیینی آثار هنری این قوم تشخیص داد. یکی از مهترین این هنرها ، هنر بافندگی است که در میان زنان طرفداران بیشماری دارد. کلاه میلی یکی از پر نقش و نگار ترین دست بافته های زنان کرد منطقه مکریان بشمار میرود که مورد استفاده مردان کرد می باشد. دراین پایان نامه سعی شده که نقوش تزیینی کلاه میلی مکریان جمع آوری، معرفی و از لحاظ بصری مورد بررسی قرار گرفته است. نگارنده در این پژوهش ضمن بیان ارزشهای گرافیکی به جمع آوری وبازسازی مجموعه نقوش تزیینی قابل تامل از نقوش بکار رفته در ((کلاه میلی مکریان)) جهت کاربرد در هنر گرافیک دست یافته است.

آرایه های معماری مذهبی گنجینه های غنی از نقوشی می باشند که علاوه بر ارزشها و زیبایی صوری بیانگر راز و رمزهای فرهنگی و دینی نهفته در خود می باشند. این نقشمایه ها بیانگر مفاهیم والایی می باشند که در قالب هنرهای تجسمی ساده شده اند و به صورت شکلهایی ساده و پر مایه در طول دوره های تاریخ باقی مانده اند. بازیافت مجدد این گنجینه هاست که مارا در شناخت هرچه بیشتر اصول و مبانی فرهنگ و سنت جامعه یاری می رساند. از سوی دیگر نگاه موشکافانه طراح به این نقوش می تواند به نوعی بیانگر مهارت و تبحر هنرمندان ایرانی در قرون گذشته در ارتباطات بصری باشد. هویدا و آشکار نمودن این مهارتها و توانایی ها توسط طراحان معاصر از سویی نشانگر اصالت هرچه بیشتر در هنرهای سنتی ایرانی است و از سوی دیگر، نقطه تأکیدی بر مهارت و تبحر هنرمندان و طرحان ایرانی است. پس با بررسی و تجزیه و تحلیل نقوش تزئینی در اماکن تاریخی ومذهبی می توان به قابلیتهای تصویری بسیار زیادی دست یافت و با به کار بردن آنها در گرافیک معاصر چهره تازه ای از هویت ایرانی رابیان نمود. در این پژوهش به بررسی وبازسازی نقوش تزئینی قره کلیسا به عنوان یکی از اماکن تاریخی و مذهبی پرداخته شده است. تجزیه و تحلیل و بازسازی نقوش حجاری شده در این بنا وقابلیتهای تصویری وگرافیکی نهفته در آنها ، از اهداف این پژوهش می باشد ومی توان آن را بعنوان یک مرجع مناسب جهت کاربرد نقشمایه های سنتی در گرافیک معاصر معرفی نمود.

پس از مطالعه و مشاهده بخش وسیعی از نقوش و کتیبه سفالهای نیشابور مشاهده گردید که در طراحی و اجرای این آثار دامنه وسیعی از تفکر و ایده در طراحی و شیوه های اجرا و همچنین توجه خاص به موضوع ومحتوا و انتقال پیام به مخاطب وجود دارد. از سوی دیگر مشاهده گردید که تفکر و ایده در طراحی برخی از آثار گرافیک معاصر همچون نشانه ها، اعلانها ، قلمهای طراحی حروف و ... نشات گرفته از نقوش و کتیبه های این آثار هستند. مشاهده این روند یک سویی و هم جهت در تفکر و ایده در دوره دور از هم پیوندی که دراین میان برقرار شده محقق را برآن داشت که به جستجو در این زمینه بپردازد و پس از بررسی و تجزیه و تحلیل و مقایسه آثار پیوندی محکمتر و طولانی تر را بین آثار این دوره برقرار کند و با مطرح کردن این فرضیه که هنر ایرانی - اسلامی هنری صرفا تزئینی و تکراری نیست بلکه در بطن خود سرشار از تفکر و اندیشه در ساختار و محتوا می باشد، با ارائه نمونه های تصویری و طرح نظریات مختلف ، فرضیه ذکر شده را به اثبات برساند.

تحقیق حاضر به شکل گیری نگارگری ایرانی - از زمان ورود مغولان تا آغاز دوره تیموری - می پردازد . در این گستره تاریخی مکاتب تبریز ( عصر حکومت ایلخانان ) ، شیراز ( آل اینجو و آل مظفر ) و بغداد (آل جلایر ) را شامل می شود . آغاز این تحقیق به زمینه های شکل گیری این نقاشی پیش از مغولان به ویژه در مکتب سلجوقیان باز میگردد . سپس به گونه ای جامعتر به نسخ مصور دوران ایلخانی ، آل اینجو ، و جلایریان ، با تاکید بر جنبه های زیبایی شناختی و سبکشناختی آنها پرداخته شده است . در عین حال نسخ خطی مصور جدیدی نیز معرفی و مورد بررسی قرار گرفته است . ضمنا این تحقیق به فنون و شیوه های اجرایی استادان قدیم و ویژگیهای معرفت شناختی ، کارکردی و مضمونی هنر آنان نیز می پردازد . این پایان نامه به چهار فصل تقسیم می شود که عناوین آن به این ترتیب می باشند . 1- زمینه های فرهنگی ، اجتماعی و هنری پیش از دوران حکومتی مغولان ( ایلخانان ، آل اینجو ، آل مظفر و آل جلایر ) . 2- ویژگیهای عام نقاشی ایرانی . 3- زمینه های شکل گیری نقاشی دوره ایلخانی . 4- نقاشی ایران در دوران ایلخانان ، آل اینجو ، آل مظفر و آل جلایر .