یکی از رویکردهایی که امروزه در نقد ادبی به دلیل پیوند ادبیات با روان شناسی مورد توجه فراوانی قرار می گیرد نقد روان شناختی است. بر مبنای این نوع از نقد قادر خواهیم بود نحوه تکوین ادبیات و مراحل ایجاد آن را تبیین کرده و نیز بر پایه آثار ادبی در مورد حالت روانی و شخصیت خالق آن، به کنکاش پرداخته و به درکی درست نسبت به رازهای درونی اثر ادبی برسیم. این پایان نامه که در مورد تحلیل شخصیت و ادب ابن رومی نگارش شده، بر آن است تا با استفاده از روش تحلیل اشعار وی و بررسی محتوا، به برخی از حالتها و ویژگیهای شخصیتی او از جمله احساس حقارت، عقده حقارت و مکانیسم های دفاعی ـ روانی بپردازد و شخصیت وی را با استفاده از مفاهیم و نظریه های شخصیت مورد ارزیابی و سنجش قرار دهد. در پایان می توان به این نتیجه رسید که اگر ابن رومی احساس های حقارت خود را بهتر می شناخت و برای جبران آنها از مکانیسم های دفاعی پخته تری استفاده می کرد، می توانست به جایگاهی که درخورش بود، برسد.

هوشنگ گلشیری، یکی از تأثیرگذارترین داستان نویسان ادب معاصر به شمار می آید. توجّه خاص او به حالات روحی و روانی شخصیّت های داستان، آثار او را از حیث روان شناسی تا حدّی از دیگر نویسندگان معاصر متمایز کرده است؛ از همین رو، در این نوشتار با پیش چشم داشتن این نکته، بر آنیم به بررسی آثاری چون رمان شازده احتجاب و مجموعه های «مثل همیشه»، «دست تاریک، دست روشن» و «جبّه خانه» بپردازیم و این آثار را از منظر روان شناسی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. حاصل کار نگارنده در چهار جستار ارائه شده است. جستار نخست شامل کلیّاتی از زندگی گلشیری و ویژگی های داستان نویسی اوست. در جستار دوم، به بررسی نقد روان شناختی و نیز ارتباط دو دانش روان شناسی و ادبیّات پرداخته ایم. در جستار سوم، با معرفی برخی از مکتب های روان شناسی، مهم ترین اصول این مکتب ها را مورد بررسی قرار داده و سپس در جستار چهارم، به تحلیل آثار گلشیری از دیدگاه این مکتب های روان شناسی پرداخته ایم

مناجات نامه خواجه عبدا...انصاری و کشف الاسرار ابوالفضل میبدی از نمونه های برجسته ی متون عرفانی هستند. مناجات های خواجه عبدا... به سبب شور و حال و عمقی که در آن ها وجود دارد از دیر باز حتّی در زمان حیاتش در میان خاص و عام رواج یافت. این مناجات ها در حقیقت بیان اندیشه های آزادانه ی او با معبودش می-باشد. تفسیر کشف الاسرار نیز عظیم ترین و قدیمی ترین تفسیر عرفانی فارسی است، این تفسیر به تفسیر خواجه عبدا… انصاری معروف است که در حقیقت، ابوالفضل رشیدالدّین میبدی با بسط و گسترش بسیاری بر مبنای مناجات نامه ی خواجه عبدا... اثر گران سنگ خود را فراهم آورده است. با توجه به تأثیرپذیری میبدی از استادش از وجوه مشترک این دو اثر مناجات های پرکششی است که روح انسان جویای حقیت را تعالی می بخشد. مناجات خود بیانگر اندیشه ی انسان متعالی و پرستشگری است که از درون نیاشگر پرده برمی دارد. تا از رازها و نیازها و کشش های روح انسانی سخن گوید. و گویا این دو نویسنده نیز به این مهم توجّه داشتند.که در پرتو نیایش می توان دریچه ای از درون تاریک انسان، رو به روشنای کمال گشود. امروزه نیز روانشناسان به تاثیرات فراوان نیایش و گونه های آن پی برده اند. و به تجربه دریافته اند که نیایشگران از سلامت روانی بیشتری برخوردارند؛ و از اضطراب ها و نگرانیها به دورند. این پایان نامه سعی دارد، نیایش را در این دو اثر ارزشمند با رویکرد روانشناسی و تربیتی بررسی نماید.

گلستان سعدی جزء بهترین متون ادب فارسی است که سعدی در آن به معرفی انسان و توجه به زمینه های رشد همه جانبه ی او پرداخته است . از جمله مسائلی که سعدی بدان ها توجه نموده عزت نفس و طنز و شوخ طبعی است.

چکیده ندارد.