محمد ساعد مراغه ای، فرزند شیخ احمد قاضی زاده، در ???? خورشیدی در یکی از روستاهای اطراف مراغه متولد شد. در کودکی به همراه پدرش به قفقاز رفت. تحصیلات ابتدائی و متوسطه را در مراغه و قفقاز به انجام رسانید. بعد از مراجعت به ایران وارد خدمت در وزارت امور خارجه شد. تا سال ???? در شهرهای مختلف قفقاز با سمت کارمند و نایب کنسول و کنسول مشغول خدمت بود و در آن به عنوان کنسول ایران در آنکارا مأمور شد.در شهریور ???? هنگام اشغال ایران از طرف قوای شوروی و انگلیس، ساعد در مسکو بود و در شب سوم شهریور ???? مولوتف وزیر خارجه شوروی او را احضار کرد و حمله? قوای کشور خود را به ایران به اطلاع او رساند.در ???? سهیلی او را برای عضویت کابینه? خود دعوت کرد. ساعد به تهران آمد و عهده دار وزارت امور خارجه گردید. در کابینه? قوام السلطنه، ساعد همچنان وزیر خارجه بود و در نخست وزیری دوره? دوم سهیلی نیز وزارت خارجه را بر عهده داشت. از وقایع مهم دوران وزارت خارجه? او ورود سران سه کشور بزرگ به تهران و برگزاری کنفرانس تهران بود.[?]در اسفند ???? نخست وزیر ایران شد.پس از افتتاح دوره? چهاردهم مجلس شورای ملی، ساعد به مناسبت نقش عمده ای که در سمت وزارت امور خارجه در مدت دو سال متوالی داشت، هدف در این پژوهش بررسی کارنامه سیاسی محمد ساعد مراغه ای میباشد و محدوده زمانی این پژوهش شامل دوره دوره تاریخیسلطنت پهلوی اول و دوم میگردد. محمد ساعد مجموعاً دو بار نخست وزیر و هشت مرتبه وزیر امور خارجه و یک بار وزیر کشور و چهار مرتبه سفیر کبیر و وزیر مختار و چهار دوره نماینده مجلس سنا و یک دوره وکیل مجلس بوده است. در باره? او گفته اند که دیپلماتی ورزیده و سیاستمداری عاقل بود، و اگرچه ظاهراً در بین مردم به ساده لوحی معروفیت داشت، در واقع ذکاوت وی در بین رجال ایران ضرب المثل است. به افکار عمومی عقیده داشت و غالباً در دوران نخست وزیری خود، وزیرانی انتخابی می نمود که در بین مردم وجهه داشتند.

دور? حکومت ایلخانان که حدود یک قرن به طول انجامید باعث تغییرات اجتماعی، اقتصادی در ایران شد. هرج و مرج ناشی از سقوط خوارزمشاهیان و حضور اسماعیلیان در ایران و دسته­بندی­های مذهبی در کنار حمل? مغول که روحانیون در این حوادث بی تأثیر نبودند باعث سرخوردگی مردم شده، گرایش به تصوف فزونی گرفت به حدی که املاک و موقوفات و صدقات زیادی به شیوخ صوفیه اهدا می شد. اینان تا جایی نفوذ کردند که خان هم آن ها را احترام کرد و کم کم در سیاست هم دخالت می کردند. در این دوره ما شاهد رشد و حضور دانشمندان برجسته ای مانند خواجه نصیرالدین طوسی، شیخ جمال الدین مطهر حلی و مورخینی مثل عطا ملک جوینی، رشیدالدین فضل الله همدانی، داوود بناکتی، حمدالله مستوفی و ... هستیم که آثار تاریخی و ادبی با ارزشی به زبان فارسی پدید.. در این دوره، منصب وزارت پس از سلطان بالاترین مقام حکومتی بود و صاحب آن به تناسب موقع خود نزد ایلخان و نفوذش در درگاه و شبکه قدرتی که در دیوان و در ولایات می ساخت، قدرت و اختیار بسیار داشت. وزیران ثروت بسیار می اندوختند و قدرت فراوانی داشتند. در این میان بیشتر وزیران نه تنها افرادی دیندار و مومن، بلکه بیشتر آنان جزء عالمان و دانشمندان مسلمان بودند و دارای اندیشه های سیاسی منحصر به فرد بودند که این اندیشه ها را در قالب کتابهای خود ارائه می دادند که نه تنها به حاکمان و سلاطین کمک می کرد بلکه راهگشای نسلهای بعدی نیز بود. اما آنچه در هر دوره ایی و بخصوص در دوره مغولان و ایلخانان مهم است، این است که این مقام و قدرت و پایگاه وزراء توسط رقیبان به مخاطره می افتد و بسیاری از این وزراء در این کشاکش میان حریفان می باختند و آماج تیر کینه و نیرنگ مخالفان قرار می گرفتند و در این میان بسیاری از وزراء جان خود و حتی خاندان خود را از دست می دادند.

از مکتب شیخیه از زمان پیدایش تاکنون میراث مکتوب گسترده ای به جا مانده است . با غور و تأمل در این میراث می توان جنبه های مختلف این مکتب را شناخت . این شناخت ضمن آنکه فی نفسه ارزشمند است ، به نوبه ی خود می تواند در شناخت هرچه بیشتر مذهب تشیع نیز کمک موثری کند. هرچند در سالهای اخیر پیرامون تشیع و به ویژه اندیشه سیاسی شیعی ، تحقیق و پژوهش بسیاری صورت گرفته ، اما تحقیق پیرامون تشیعِ شیخی - به ویژه اندیشه سیاسی آن - متأسفانه مورد غفلت قرار گرفته است . از این رو، هر نوع پژوهش پیرامون موضوع اخیر، ولو جنبه مقدماتی داشته باشد، می تواند به هرچه غنی تر شدن ادبیات شیخیه شناسی کمک کند.تمام همت شیخ احمد احسایی، احیاء تشیع به وسیله تعالیم ائمه اطهار بوده و بر این امر اصرار می ورزید. وی در غالب علوم متداوله اسلامی عصر خود استاد و صاحب نظر و از نظر جامعیت، کمتر نظیری در معاصرین خود داشته است. وی در کسوت فقاهت، به ادعای خود بر خلاف طریقت حکما من جمله ملاصدرا و برخلاف عرف من جمله محی الدین عربی، با واردات قلبی و از راه شهود باطنی به بیان مسائل فلسفی و عرفانی پرداخته است. شیخ احمد احسایی خود فقیه بود و روش اصولیین را در پیش گرفت ولیکن به علت اعتقادات خاص به شدت از جانب روحانیت اصول گرا تحت فشار قرار گرفته و سرانجام از آنها شکست خورد. اینکه شیخیه و بابیه از قشر روحانیت سر برآوردند و توسط برخی از آنها حمایت گردیدند، دلالت بر تعارضات و حکایت از دسته بندی های درون سازمان روحانیت و ضعف حوزه های علمیه می کرد. اما با پیروزی روحانیت اصول گرا بر شیخیه، آنها به نوسازی سازمان خویش پرداخته و از زمان محمد شاه به خصوص تنش رسمی بین روحانیت با دولت قاجاریه آغاز و رسماً به مداخله در سیاست پرداخته و موجبات پیشرفت فقه سیاسی گردید و زمینه برای به دست گرفتن رهبری نهضت های اجتماعی اواخر دوران قاجار فراهم گردید.

پژوهش حاضر به بررسی حوادث روزگار ناصرالدین شاه تا چند سال پس از حکومت محمد علی شاه اختصاص دارد. روزگاری که مهمترین وقایع دوران سلطنت قاجاران در آن اتفاق افتاد در پهنه ایران و به ویژه تهران. این حوادث مربوط به مطالعه زمینه های ایجاد انجمن های سری و علنی و مهمترین مولفه یا جزء آن و تبلور آن بست نشینی ها می باشد. به همین جهت بخش قابل توجهی از رساله حاضر را مسأله تحصن ها و بررسی عوامل و زمینه ای آن تشکیل داده است. بررسی انقلاب مشروطه از زوایه موثرترین عوامل با تکیه بر کار انجمن های انقلابی و حتی غیر انقلابی در ارتباط با بست نشینی، کاری است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. انگیزه و علاقه ای که در اثر کشف عوامل موثر در نگارنده ایجاد شده بود، علت اصلی انتخاب موضوع بوده است. جستجو در زمینه متغیرها یعنی انجمن های وابسته به شاهزادگان، دخالت بیگانگان در امر بست و انجمن ها نیز از جمله مطالبی است که در نوشته حاضر به نقد و شرح کشیده شده است. نکته بسیار مهم این که سیر حوادث دوران مورد نظر در طبیعی ترین حالت آن و در پیوند با دو جلوه مبارزه یعنی تحصن و انجمن و در کنار وقایع رژی و حرکت روشنفکران به قسمت اتحاد و وحدت، شرح داده شده است. چون اوج هنر و فعالیت انجمن ها نیز در وقایع سیاسی به ویژه بست نشینی ملوب گراست و نقش مردائی که با شهرت و بدون شهرت یا بدون اینکه نامی از خود به جای گذاشته باشند در تاریخ از میان نمی رود، بنابراین، یادکردی از آزادیخواهان و مشروطه طلبان نیز می باشد. در کنار همه ایدئولوژی ها و رهنمودهایی که توسط دانشمندان و متفکران و علما و روحانیان نوشه می شد، در اختیار مردم قرار می گرفت به گرایش به تشکیل و ایجاد انجمن که سرانجام به تضاهر عینی یعنی بست نشینی کشیده شد. در این پایان نامه به تصویر کشیده شده است. این پژوهش در محدوده ایران به ویژه تهران و تبریز و گیلان و از دهه پایانی سلطنت ناصرالدین شاه یعنی سال های 1300ه تا 1330 ه. قمری به جستجو می پردازد. در انقلاب مشروطه در یکصد سال اخیر مهم ترین حادثه تاریخی ایران زمینی بوده است. عوامل و علل و زمینه های مربوط به آن توسط بسیاری از پژوهشگران مورد تحقیق قرار گرفته است. نقش انجمن های سری به سبب آنکه به فعالیت های مخفیانه می پرداختند از جمله مجهولاتی بوده است که کمتر محققی یارای رسیدگی به آن را داشت. اطلاعات کلی و مبهم و پنهان بودن نحوه ارتباط اعضای آن و اهداف آن با سایر قسمت های جامعه از موانع اصلی کار پژوهش بوده است. در این تحقیق به متغیرهای مختلف از جمله مهم ترین آن یعنی بست نشینی و ارتباط آن با زمینه ای مشابه ایجاد انجمن ها توجه شده است. زمینه های لازم یعنی ظلم و استبداد و امتیازات و عقب ماندگی شیوه های حکومتی به عنوان شرط های لازم ابراز مخالفت مردم شناخته شده اما شروط کافی یعنی ایجاد ابزار و روش و تشکل هایی نظیر انجمن های سیاسی سری و ارتباط آن با حرکت های مردمی و برقراری تعادل ما بین روحانیت و روشنفکران و آزادی خواهان از جمله نکات قابل ذکر می باشد. این رساله در پنج فصل تنظیم گردیده که در فصل اول کلیات تحقیق مورد بررسی قرار گرفته در فصل دوم علل و ریشه های نارضایتی در دوره ناصرالدین شاه، بست نشینی واکنشی به وضع موجود، بررسی شده و در فصول بعد به ترتیب فصل سوم بست نشینی های دوره مظفری، فصل چهارم انجمن های مخفی و علنی، نقد و بررسی شده و فصل پنجم نیز به نتیجه گیری اختصاص یافته است.

نسخه های خطی میراث گران قدر و ارزشمند نیاکان ماست که در گذر زمان ، قبل و بعد از اسلام سرنوشت غم باری داشته است. حملات خارجی نبرد مدعیان قدرت داخلی ، تعصبات مذهبی ، عوامل طبیعی هزاران هزار نسخه خطی را از بین برده است به گونه ای که از آنها جز نام و در بعضی موارد حتی نام نیز باقی نمانده است. نسخه خطی کارنامه ی دانشمندان ، نوابغ و حاصل رنج طولانی آنهاست که ضرورت احیا و بازنگری و توجه را طلب می کند. با همه کوشش هایی که در سال های اخیر برای شناسایی و نشر این میراث مکتوب انجام گرفته اما هنوز نسخ خطی فراوانی در گوشه و کنار کشور و خارج از کشور به خصوص در هند و پاکستان و افغانستان و تاجیکستان و ... وجود دارند که چشم انتظار پژوهشگران می باشند. یکی از این نسخ خطی تحفه المظفریه است که به اجمال مورد نقد قرار گرفته است.در این پژوهش سعی بر آن شده است تا ضمن بررسی صحت و سقم این نسخه به بررسی محدوده زمانی نسخه تألیفی وبررسی محتوای کیفی و تجزیه و تحلیل داده های نسخه مذکور پرداخته شود. تحفه المظفریه کتابی است در جزئیات وقایع قتل ناصرالدین شاه قاجار و افتادن امور به دست صدر اعظم وی میرزا علی اصغر خان امین السلطان بعد از واقعه قتل ناصر الدین شاه و جلوس مظفر الدین شاه، حوادث دوران وی، اخلاق و رفتارش به امر صدر اعظم فوق توسط احمد منشی رازی به رشته تحریر درآمده است.

این پژوهش می کوشد در بررسی نظام قضایی ایران در عصر تیموری به اجمال به نظام قضایی ایران قبل از دوره ی تیموریان پرداخته و به چگونگی حکومت موسس دوره ی مذکور, تیمورلنگ گورکانی و لشکرکشی ها و حملات او به ایران و سایر سرزمین ها و سپاهیان او بپردازد و با توجه به سیاست دینی وی تشکیلات قضایی آن عصر را از مبانی قانونی،تلفیق شرع، عرف ویاسای چنگیزی تا دادگاه ها، مقامات قضایی و مجازات ها مورد توجه قرار دهد و بر آن اساس جایگاه خطیر عدالت را در دستگاه قضایی تیموریان بیان نموده نیز حکومت جانشینان تیمور را مورد بررسی قرار دهد و به جایگاه ویژه شاهرخ شاه و موقعیت ممتاز او بپردازد و به جهت اعتقادات دینی و تاثیر آن در امر قضاوت و تشکیلات قضایی به سیاست دینی او نیز توجه شده است.تحقیق به روش کتابخانه ای تحلیلی ومقایسه ی بین منابع صورت یذیرفته و سر انجام اینگونه دریافت شده است که همچنان که دور از تصور نیز نمی باشد در اوضاع قضایی، تشکیل دادگاه ها، آئین دادرسی، اجرای مجازات ها و تناسب آن با جرائم با توجه به قتل های بسیار زیاد بویژه کشتارهای دسته جمعی و نیز غارت ها و تعدیات دیگر در آن دوره احقاق حقوق و اجرای عدالت صورت واقع نپذیرفته است والبته در قوانین آن دوره به نحوی نوآوری یعنی تلفیق قوانین شرع و عرف همراه با یایبندی به یاسای چنگیزی و قواعد مغولی ایجاد شده است و رویکرد توجه به قوانین شرع در زمان جانشینان تیمور قوی تر شده است.

بی تردید دوره صفویه یکی از مهمترین ادوار تاریخ ایران به لحاظ تحولات درونی و بیرونی است رسمیت یافتن مذهب تشییع و تنظیم روابط سیاسی و اجتماعی و فرهنگی کشور براساس این مکتب از جمله تحولات بنیادی در این دوره است. نقش پادشاهان صدر این دوره در تحکیم این اندیشه و تعمیق پیوند تشییع و دولت صفوی بسیار اساسی و اصولی بوده است. رویارویی دولت صفوی با امپراطوری عثمانی غالبا مبتنی بر دلایل دینی بوده و البته در تحقق این رویارویی تحرکات و تحریکات دول اروپائی نیز تاثیر بسزایی داشته است. بررسی مقایسه ای سیاست های مذهبی شاه اسماعیل با شاه تهماسب و تاثیر آن در کارکرد این دو پادشاه مهمترین مساله این پژوهش است. در این تحقیق با بهره گیری از منابع اصلی دوره یاد شده و بررسی تحقیقات محققان سعی شده است تا این مطالعه و بررسی تطبیقی با رعایت قواعد علمی صورت گیرد. یافته های تحقیق نشان می دهد که این دو پادشاه سعی وافری در تحکیم دولت صفوی بر پایه مذهب تشییع داشتند و اقدامات بایسته در ایجاد دولت مقتدر شیعی انجام دادند اما علی رغم وجوه مشترک دینی، در بعضی از موارد دارای دیدگاه و روش متفاوتی نیز بودند. تعصبات مذهبی شاه تهماسب و دخالت دادن این نگرش در تصمیمات و تدابیر خود به نسبت به شاه اسماعیل بیشتر بوده است. وجه اختلاف دیگری که حاصل این پژوهش است عبارتست از بی قیدی شاه اسماعیل به امور شرعی و تکالیف دینی و روی آوری به منهیات پس از شکست چالدران است در حالیکه شاه تهماسب در دوره سلطنت این تغییر در نگرش و کارکرد دینی خود نداشته است.

پایان نامه حاضر به پژوهش در زندگی، شرح حال و کارنامه فعالیت های سیاسی احمد متین دفتری اختصاص دارد. مهم ترین سوال های محوری این پژوهش ا ین است که متین دفتری در مقام وزارت دادگستری چه کارهایی انجام داده و همچنین تأثیر اقدامات متین دفتری در زمان نخست وزیری و دوران پس از وزارت در تحولات سیاسی دوران پهلوی اول چه بوده است. ضرورت و هدف این تحقیق آشنا شدن با زندگی متین دفتری، تبار خانوادگی او و نقش او در رخدادهای دوران رضاشاه و محمدرضا شاه است. احمد متین دفتری از دانش آموختگان زبان آلمانی و از نخستین ایرانیان تحصیل کرده در آلمان ا ست که بعد از أخذ درجه دکتری به ایران بازگشت و ابتدا به خدمت در وزارت امور خارجه در آمد و سپس از وزارت امور خارجه به وزارت دادگستری منتقل شد و در زمان وزارت منصور صدرالاشراف ابتدا به معاونت دادگستری رسید و بعد از برملا شدن رشوه خواری صدرالاشراف و عزل او از وزارت دادگستری، به وزارت دادگستری رسید. او بعدها و بعد از برکناری محمودجم از نخست وزیری، در سن 43 سالگی به نخست وزیری رسید، اما بعد از 8 ماه به اتهام طرفداری از آلمانها توسط متفقین دستگیر شد. سپس به عنوان نماینده مشکین شهر وارد مجلس پانزدهم شد و در اولین دوره مجلس سنا از تهران به سمت سناتور انتخاب شد و تا آخر عمر در این مقام باقی ماند. بدین لحاظ وی علاوه بر تحولات دوران پهلوی اول، در تحولات دوران پهلوی دوم نیز ایفای نقش کرد و در تثبیت سیاست ها و اقدامات شاهان سلسله پهلوی تلاش های متعددی انجام داد که در پژوهش حاضر به تفصیل بدان ها پرداخته شده ا ست.

بررسی مدارس شیعی در چهار قرن اول هجری محدود به جهان اسلام نبود ، بلکه بیشتر در محدوده تجمع و زندگی شیعیان جلوه گر بوده است . شیعیان بنا به وضعیت خاص خود که از جانب حکومت های وقت مورد تعقیب و شکنجه و قتل قرار می گرفتند نوع خاصی از آموزش ها را به وجود آوردند . این آموزه ها از الگوی تبلیغات و تکیه ها توسط افراد با سواد انجام می گرفت و شامل قرآن ، فقه ، حدیث و تفسیر و رجال و کلام می گردید . به جز چند مدرسه محدود در بغداد و ری و مازندران که تعداد آن ها نیز انگشت شمار بوده است ، سایر مدارس بیشتر جنبه غیر رسمی و مخفیانه داشته است . فرق شیعه مثل اسماعیلیان و زندیان نیز از همین الگو پیروی کردند .در این راستا و در محدوده حکومت های شیعی مثل علویان طبرستان و آل بویه ، فعالیت های آموزشی گسترش بیشتری داشته است و منجر به تربیت افرادی چون سید رضی و مرتضی و شیخ طبرسی و این بابویه شده بود . این ها نیز به نوبه خود شاگردان دیگری تربیت کردند . نتیجه این گونه برخورد به مساله آموزش ناپایدار ماندن عقاید شیعی و گسترش علوم مربوط به آن ها و مورد نظرشان گردید . برای این منظور از تلاشهای درسی و آموزشی امامان شیعه ، سپس پیروان آنان در همه قسمتهای رساله صحبت به میان آمده است . تداوم آموزش در دوره شیعه های ایرانی نظیر طاهریان و سامانیان و صفاریان و آل زیار نیز مورد بررسی قرار گرفته اند . کلید واژگان : شیعه ، امامان شیعه ، مدارس شیعی ، علویان طبرستان ، آل بویه ، زیدیان ، اسماعیلیان

رساله ی حاضر در برگیرنده رخدادهای اقتصادی و سیاسی دوره سلطنت ناصرالدین شاه و سه سال اول حکومت مظفرالدین شاه است . محدوده ی مکانی آن بطور عمده مربوط به ایران و مراکز اقتصادی در پیوند با فعالیتهای تجاری و اقتصادی محمد حسن ملقب به امین الضرب می شود . تا آنجا که به تکاپوها و کوشش های امین الضرب در خارج از محدوده ی ایران مرتبط می شده ، بررسی های لازم صورت گرفته است . شهرهایی مثل قاهره ، استانبول ، هشتر خان ، مسکو ، پاریس و لندن . تلاش امین الضرب در شرایط بسیار متحول و حساس دوره ی ناصرالدین شاه ، فراهم آوردن زمینه های عملی برای وارد کردن علم و تکنولوژی اروپا به ایران بوده است . حاج محمد حسن خان امین الضرب جزء اولین بازرگانان ترقی خواه در دوره قاجار بود که در پی احداث پلی بین نظام سنتی و کهنه اقتصاد عصر قاجار با نظام جدید صنعتی اروپایی برآمد . هدف از نگارش این پایان نامه بررسی عملکرد اقتصادی امین الضرب ، مطالعه و بررسی تأثیر نامبرده بر نظام اقتصادی عصر قاجار است . اندیشه های ترقی خواهانه ی امین الضرب خصوصا اطلاعات وی از وضعیت و جایگاه صنعتی و اقتصادی اروپا باعث گردید نامبرده منشأ تأثیرات مهم در اقتصاد عصر قاجار گردد . احداث کارخانه های متعدد و کارآمد ، حمایت و احداث و ساخت شبکه های جدید راه آهن ، توجه به امر ضرب سکّه و میزان حقیقی اوزان واقعی پول، ساخت بانک و پشتیبانی از نظام جدید پولی و مواردی از این دست از اقدامات اوست. روش تحقیق در این پژوهش به صورت کتابخانه ای بوده که فیش برداری و ملاحظه اسناد هم در کنار آن انجام پذیرفته است .

شاهرخ از پادشاهان تیموری به فرهنگ دوستی و هنرپروری شهرت داشت.38 سال سلطنت او (850-812 ) همراه بود از حمایت از دانشمندان، فرهنگ و هنر در هرات و خراسان و سمرقند. این پژوهش در جهت بررسی علل گسترش فرهنگ و هنر و رواج زبان فارسی ، با تیکه بر نقش وزرای دوره شاهرخ ، نوشته شده است . نقش وزرای ایرانی در جهت دادن به خواسته ها و علایق شاهرخ، قابل توجه ، تأمل و بررسی است. شیوه و ضوابط انتخاب وزیران در دوره مورد نظر به طور عمده مبتنی بر شهرت افراد ، برخورداری از دانش خوشنامی بوده است. تسلط بر شیوه های اداری و دیوانی در درجه دوم اهمیت قرار داشته است. وزیران از میان خانواده های ایرانی و عالم و خوشنام برگزیده می شدند و همین امر به اعتلای سطح فرهنگی و هنری عصر شاهرخ کمک های شایانی نمود. بررسی زندگی نامه وزیران دوره شاهرخ به علت فقر منابع تاریخی، توام با موانع واشکالات است ، با این حال به مشهورترین و گمنام ترین آنها اشاره شده است . زندگی نامه وزیران و اقدامات آنان و فعالیتهای علمی و ادبی و هنری مورد تحلیل و نگارش قرار گرفته است . افردی چون خواجه پیر احمد خوافی و فصیح خوافی، بالیچه سمنانی ، خواجه احمد اندخودی و . . . از جمله آنان محسوب می شود. اوضاع سیاسی و اجتماعی گاه با علائق و خواسته های فرمانروا در تعارض قرار می گرفت ، لکن درایت وزراء در سامان دادن امور، مانع از بروز مشکلات جدی می گردید. آثار معماری ، تاریخی، کتاب های تاریخی و هنری روزگار شاهرخ، نشان دهنده خلاصه زحمات آن گروه می باشد. می توان گفت، پیشرفتهای عصر شاهرخ مرهون سه عامل، توجهات شخص شاهرخ و همسر و فرزندانش، برخورداری از وزیران دانشمند و دوستدار علم ودانش و شرایط زمانی و مکانی و ضرورت های اجتماعی بوده است.

نخستین اقدام صنیع الدوله در زمینه ی صنعت در ایران استخراج معدن و « سرب پس قلعه ی شمیران » است. هدف وی از این کار جدا کردن نقره از سرب بود که او وسایل لازم را نداشت و موفق به تهیه ی آن نشد – صنیع الدوله پس از ناکامی در کار جداسازی نقره از سرب به فکر احداث کارخانه ی « بافندگی و ریسمان ریسی » افتاد که توسعه آن می توانست گامی مهم در جهت پیشرفت اقتصادی صنعتی ایران باشد، لیکن مسلم بود که ضرر عمده ای برای تجارت خارجی دولتهای انگلیس و روس در ایران به همراه داشت و آنها به هیچ وجه تن نمی دادند و پس از مدتی کارخانه ی ریسمان ریسی صنیع الدوله که توان رقابت با خارجیان را نداشت، تعطیل شد و صاحبان آن ضرر بسیار کردند. دلبستگی صنیع الدوله به پیشرفت صنعتی ایران موجب شد که همزمان با تأسیس کارخانه ی ریسندگی « کارخانه فلزکاری » کوچکی در تهران دایر کند. کارخانه ی فلزکاری برای ادامه ی کار احتیاج به سرمایه داشت لیکن نه صنیع الدوله توان مالی زیادی داشت و نه کسی از او پشتیبانی کرد. اگر وی سرمایه ی کافی داشت و از او حمایت می شد، به دلیل داشتن تحصیلات فنی عالی و شوق و شوری که در ایجاد واحدهای صنعتی داشت بی گمان می توانست تحولی عظیم در صنعت ایران به وجود آورد. از دیگر اقدامات صنیع الدوله کوشش های فرهنگی و زبده ی آرا و اندیشه های صنیع الدوله در پیشرفت کشور است. که یکی از آنها اقدامات او در زمینه ی راه آهن است. وی در تاریخ شنبه 23 ربیع الاول 1326 ق ، طرح دولایحه به مجلس داد. اول لایحه ی مالیات غیرمستقیم یا مالیات عمومی و قند و چای دوم لایحه ی مالیات مستقیم یا خصوصی و بلدی که محل تأمین مخارج احداث راه آهن بودند

یکی از طایفه هائی که از زمان برآمدن دودمان قاجار وارد دستگاه دولتی شد و از میان آن مردان با نفوذی به قدرت رسید، ایل مافی بود که در مناطق مرکزی و عشیره نشین ایران نفوذ و اعتبار و فعالیت بسیار داشت. از نام آورترین مردان این طایفه، حسینقلی خان نظام السلطنه مافی (1326-1248 قمری) است که از سال 1274 ه ق و زمان سلطنت ناصرالدین شاه، با کسب مقامات سیاسی، تجاربی را در دستگاه حکومتی به دست آورد و پس از طی کردن پله های موفقیت، در زمان مظفرالدین شاه به منصب وزیر تجارت و عدلیه و همچنین وزیر مالیه دست یافت

نگارنده در این جستار ضمن بررسی روابط ایران وعراق در گذر تاریخ،ابتدا به طرح کلیات جغرافیایی کشور عراق و وضعیت توپو گرافی آن پرداخته وبا ذکر ویژگی های انسانی جمعیت،ترکیب قومی و مذهبی آن،وضعیت اقتصادی این کشور را مورد بررسی قرار داده است.در ادامه به تحلیل ریشه های بحران بین ایران وعراق پرداخته وبحران های سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی این کشور را مطرح می کند نحوه افتتاح دبستان های عراق در ایران،حق استهلاک اتباع ایرانی در عراق واستقرار سرویس پستی هوایی بین تهران وبغداد،از دیگرموضوعاتی است که نگارنده به طرح آنها پرداخته است. تغییرات پیمان سعدآباد،مسائل مربوط به رودخانه کنگیر،حدود اختیارات ایران و عراق درخصوص آب های مندلیج وخانقین و نظرات دولت شاهنشاهی ایران در خصوص همزیستی با عراق نیز، از جمله مباحث دیگر این پژوهش است. نگارنده پس از آن ضمن بررسی قرارداد1913و1317،مراجعات اتباع ایرانی از عراق و اداره تابعیت را مورد مداقه دهد. درفصل های پایانی نیز مسائل مرزی بین ایران وعراق،جغرافیای سیاسی این دو کشور ورابطه ایران وعراق بر اساس قراردادها،مورد بررسی قرار می گردد. درخاتمه نیز،دلایل آغازدرگیری عراق و ایران و مسائل مربوط به آن از جمله تبعید علما به ایران،امتیازات قضایی ،قانون تبعیت و مرزهای زمینی از نظر خواهد گذشت.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

پنش اول نوشتار حاضر، گذری کوتاه است بر تاریخ سیاسی تیموریان که بیشترین برگ های تاریخنگاران راتشکیل می دهد. در بخش دوم عناوین عمدهء کشور داری را از دیدگاه تزوکات تیموری متذکر شدیم. در فصل اول این بخش ، دین و مذهب را که یکی از شناسه های بزرگ دولت تیمور است ، همه سویه و بدون پیش درآمد ذهنی، بازکاوی کردیم . در این راستا دیدگاههای غالب مورخین و پژوهشگران مورد تبیین و ارزیابی قرار گرفت . تا ضمن اینکه ناهماهنگی داوریها را نشان می دهیم پرده از حقیقتی بتوانیم برگرفت . بهمین سبب حجم در خور نگرشی از کار ما را تشکیل می دهد. از آنجا که پیوسته در میان پژوهشگران، تیمور بعنوان چهرهء خون و شمشیر و کشتار و جهانگشایی پذیرفته شده، کمتر به این اندیشه افتاده ایم که او نیز می توانسته واجد ویژگیهای شایان نگرشی باشد. در این راه ما اساس دید خود را بر بیطرفی و عدم موضع گیری قبلی قرار دادیم. در فصل دوم بخش دوم دیدگاه تیمور در بارهء استقلال و شرایط رهبری با سایر دیدگاههای موجود اندیشمندان مورد سنجش و بررسی قرار گرفت . مبنا و اساس زاویه دید تیمور در این قسمت مرتبط با نظام حکومت او مورد توجه ما بوده است . بخش سوم در شش فصل تنظیم گردیده که به سبب اهمیت عنوان های آن حجم قابل توجهی از نوشتار ما را تشکیل می دهد. فصل اول بخشی است پیرامون وظایف سلطان از دیدگاه تزوک و سنجش آن با دیدگاه مردان سیاسی و اندیشه گران سده های مختلف و نظرگاه مذهبی . همه موارد با اختیارات سلطان مورد هم سنجی قرار گرفته اند. فصل دوم تا پنجم به بحث نظری در بارهء نهادهای مختلف از جمله وزارت ، قضاوت ، سپاه، اقتصاد و مالکیت اختصاص یافته است . در فصل ششم نیز ویژگی نهادهایی که در فصل های اول تا پنجم بدان پرداخته شده بود، همراه با ذکر تشکیلات و چگونگی عملکرد آن مورد توجه و بررسی قرار گرفت تشکیلات اداری و مقام های مهم زمان تیمور نیز در پایان همین فصل درج گردیده است . در بخش چهارم پایانی، تلاش شده است تا روزنه هایی، از طریق پژوهش در نامه ها، فرمان ها و سکه ها و پرچم و منشورهای تیمور، بدست آوریم تا ما را در بررسی نظام حکومت او یاری کرده باشد. چرا که میدانیم ارتباط محکمی مابین موضوع هایی که عنوان کردیم با نظام حکومت موجود است . در فرجام سخن، روح نظام تیمور در حد بضاعت مزجات درج گردیده است .