هر مفسر برای بر گرفتن مقاب از چهره آیات قرآن روشی را در پیش میگیرد که این روش در کل تفسیر گستردگی دارد و تمام آیات قرآن از روش مفسر تاثیر می گیرند . علاوه بر روش مفسر بنابر روحیات و ذوقیات و همچنین ضرورت عصر زندگی خویش گرایش خاصی نیز پیدا می کند و به واقع می توان گفت در اکثر مواقع روش و گرایش با هم خلط شده و مفسر در یک مسیر کلی گام بر میدارد روش تفسیری احسن الحدیث به توجه به بررسی آیات د رآن در بعضی مواضع قرآن به قرآن بوده گرچه مفسر خود را از روایات دور نکرده و سعی کردهتا قرآن و روایات را با تکیه بر آیات قرآن در کنار هم بیاورد همچنین از روش ادبی نیز بهره جسته و سعی کرده انواری از فصاحت و بلاغت قرآن را نیز به خواننده بتاباند.روش تفسیری استاد سید علی اکبر قریشی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته بطوری در مقدمه بیان موضوع ، تعریف آن پیشینه و رورش تحقیق بیان شده است. در فصل اول زندگی نامه مولف وتوصیفی از روش احسن الحدیث ارائه شده است. فصل دوم از مبانی روش و گرایش های تفسیری مفسر سخن گفته شده بطوری که بابررسی تفسیر این مفسر از روش او که هم شامل روش قرآن به قرآن و هم تاثیر پذیرفته از روایات ماثر است آگاه میشویم همچنین گرایش این مفسر بیشتر به این نقطه معطوف شده که آیات را حول محور هدایت و تربیت بر اساس اصول علمی و اجتماعی تفسیر کند. مبانی تفسیری احسن الحدیث برگرفته از آیه ( افلایتدبرون القرآن ام علی قلوب افقالها ) و مفسر بر این اعتقاد است که با تدبیر در آیات قرآن می توان به مراد خداوند پی برد و می توان گفت مبانی تفسیری او بر اساس حجیت (ظواهر قرآن) است. در فصل سوم عمده ترین مباحث علوم قرآنی که در تفسیر احسن الحدیث مورد بررسی قرار گرفته بیان شده که عبارتند از اعجاز قرآن ، تحریف ناپذیری قرآن ، نسخ در قرآن ، حروف مقطعه و جمع در قرآن بیان شده است. باتوجه به دیدگاه بعضی از مفسران شیعه از جمله علامه طباطبایی که هر آیه از قرآن را بر مبنای آیات دیگر تفسیر می کنند و بر این اعتقادند که قرآن خود بیانگر خویش است این مفسر نیز بر پایه این تفکر به نوشتن در تفسیر روی آئرده و سعی کرده برای تفسیر هر آیه بیانی از خود خداوند و همچنین روایات وارد شده از معصومین در تفسیر آیه استفاده کند.

در طول تاریخ شخصیت های بزرگ و انسان ساز همواره از سوی مخالفان کینه توز در معرض اتهامات و نسبت های ناروا قرار داشته اند و به حضرت رسول(ص) که برگزیده ی خلق عالم است از همان صدر اسلام اتهامات زیادی نسبت داده شد و این موضوع در دوره ی معاصر توسط مستشرقان شدت بیشتری گرفت. مهم ترین نسبت هایی که مستشرقان درباره ی زندگی و شخصیت حضرت رسول(ص) مطرح نمودند عبارت اند از: شاعری، کهانت، بیماری صرع، جنون، ساحری. در این رساله سعی شده است. نوع اتهامات و نیز پیشینه مطرح شدن این شبهات و همچنین اغراض و انگیزه های آنان از این اقدام بر اساس شواهد قرآنی، دلایل عقلی، تاریخی، عرفانی و تحلیل های روان شناسی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. و در پایان نتایج و دستاورد هر یک از اتهامات و شبهات مورد ارزیابی صورت پذیرفت.

در تمام عصرها هر ملتی به دنبال حیات فردی و اجتماعی خود هست و در این مسیر به روش های مختلف دست می زند . اما باید ببینیم چه راه کارهایی را می توانیم از قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام بدست بیاوریم که ما را در این طریق به مقصد برساند . در این تحقیق به شناخت عوامل ، راه کارها و قانون مندی حیات و مرگ ملت ها از دیدگاه قرآن و احادیث پرداخته ایم ، حیات و مرگ مادی و معنوی . چند علت از حیات و تعالی ملت ها را بیان می کنیم 1 – پیروی از رهبران دینی جامعه 2 – عدل و داد 3 – جهاد و اخلاص 4 – عبرت گرفتن از فانی شدن ملت های گذشته 5 – خوش رفتاری ، و اما عوامل سقوط و مرگ ملت ها 1 – عدم شناخت حق از باطل 2 – جدایی و اختلاف 3 – خودرأیی 4 – دنیاگرایی سران ملت 5 – فقر و تهیدستی 6 – برخورد ناشایسته 7 – گذاشتن بار سنگین بر دوش مردم . هر چند ممکن است عوامل دیگری هم وجود داشته باشد که با تحقیق بیشتر یا گذشت زمان به آن دست یابیم ، که با تبعیت از دستور قرآن و روایات به حیات انسانی دست خواهیم یافت .

با گسترش جهانی پژوهش های قرآنی و طرح دیدگاه های نو پیرامون قرآن، از سوی خاورشناسان، که عمدتاً این دیدگاه ها با نگرش برون دینی و روش های غیر سنتی عرضه می شود و به نوعی حاکی از بی اعتنایی به نصوص دینی است. بایسته است این دیدگاه ها در بوته ی نقد قرار گیرد تا شاهد نظریاتی استوارتر بر پایه های درون دینی باشیم. نگارش دایره المعارف پنج جلدی قرآن لیدن که جدیدترین اقدام علمی و فرهنگی خاورشناسان پیرامون معارف قرآن محسوب می شود و اینک در دیدرس همگان است، مجالی پدید آورده تا شماری از مقالات آن بررسی و نقد گردد. در این راستا، پژوهش حاضر به ترجمه، نقد و بررسی مقاله «حدیث و قرآن» اثر یُنبُل از دایره المعارف قرآن پرداخته است و پس از تحلیل دیدگاه های نویسنده ی مقاله، برخی کاستی های مقاله را برشمرده و به بی توجهی نویسنده به منابع حدیثی شیعی اشاره می کند. مهم ترین ویژگی تحقیقات این نویسنده در زمینه علوم حدیث به ویژه خاستگاه و تاریخ گذاری روایات است. هدف از این پژوهش آگاهی دانشجویان و پژوهشگران از دیدگاه های خاورشناسان در باب احادیث آغاز وحی، جمع قرآن، اسباب نزول، قرائات و... به عنوان موضوعات مهم حوزه ی علوم قرآن و حدیث می باشد و همچنین نقد و بررسی آرای انعکاس یافته در مقاله و نیز پاسخگویی به شبهات احتمالی موجود در آن و دقیق ساختن دیدگاه های مربوط به علوم قرآن، از کاربردهای نظری این پایان نامه است. این کوشش به امید طرح دیدگاه های مبتنی بر معارف سودمند قرآنی به ویژه استوار بر مکتب اهل بیت آغاز می شود که امیدوارم سودمند افتد. البته بدیهی است که ترجمه و نقد و بررسی چنین مقالاتی می تواند اذهان پژوهشگران قرآن را نسبت به نوع نگرش خاورشناسان به قرآن و اسلام روشن و آشنا سازد.

توجه به گذشته و بازآفرینی واقعیت ها از جمله مواردی است که قرآن در راستای هدف هدایتی خود بدان پرداخته است. آفرینش آسمان ها و زمین ، آفرینش انسان ، داستان حضرت آدم و حضرت حوّا ، بیان سرگذشت پیامبران و اقوام و ... از جمله مسائلی است که قرآن به صورت گزینشی و در بیشتر موارد به شکل جزئی به آن ها پرداخته است. آگاهی کامل و جامع نسبت به چنین مواردی از دیرباز در ذهن هر انسانی و از جمله مفسران قرآن شکل گرفته و هر فردی را به تکاپو واداشته است. در این بین مفسران قرآن به دلیل اینکه تفسیر آیات قرآن از امور تخصصی ایشان به شمار می رفته ، تلاش بیشتری را در این زمینه انجام داده اند. نتیجه چنین رفتاری از سوی مفسرین ، به وجود آمدن دیدگاه های گوناگون ، متفاوت و گاه متضاد در زمینه ای واحد است. در این نوشتار بر آنیم تا با سیری در گذشته و ارائه معیار هایی در خصوص اعتبار داده های تاریخی و جغرافیایی به دو هدف عمده دست یابیم یکی بازگوکردن تأثیر گسترده تاریخ و جغرافیا در تفسیر قرآن و دیگری کاستن از دیدگاه های متفاوت و گاه متضاد مفسران در زمینه ای واحد و رسیدن به دیدگاه برتر . در این راستا با مطالعه منابع معتبر تاریخ و جغرافیا ، تفاسیر جامع قرآن و به خصوص تفاسیر تاریخی ، روش شناسی تفسیر قرآن به ارائه معیار هایی در رابطه با گزارش ها و روایت های تاریخی و جغرافی پرداخته ایم . کورش کبیر و اقدامات وی در هنگام پادشاهی از نمونه هایی است که آگاهی از آن در تفسیر آیات 98-83 سوره کهف آشکار است. از نمونه های دیگر جریان غدیر است که بازگوکننده و بیان آیه سوم سوره مائده است. سازگاری با قرآن ، سازگاری با سیره پیامبران ، سازگاری با دریافت های عقلی ، توجه به ناقل یا ناقلان گزارش ها و قدمت نقل نیز از جمله معیار هایی است که در خصوص گزارش ها ، روایت ها و دیدگاه های تاریخی و جغرافیایی لازم به رعایت است.

نوشتار حاضر بر آن است که به معناشناسی عدالت و گستره آن در حوزه های سیاست، اجتماع، حقوق، قضا و اقتصادو نتایج حاصل از اجرای آن از نگاه اسوه عدالت امیرمومنان علی(ع) بپردازد. در سخنان امام علی(علیه السلام) بر پایی عدالت و تحقق آن در فرد و جامعه قوام حیات فردی و اجتماعی بشر شمرده می شود و بهترین معنای آن قرارگرفتن امور در مواضع سزاوار خویش است و در همه ی زمینه ها ی قابل تحقق و از اهداف رسولان الهی است. از نگاه آن حضرت رسالت حاکمان اجراء نمودن عدالت در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی ،اقتصادی و قضایی است و والیان همه و همه باید با انجام اموری مانند رعایت متقابل حقوق مردم و حاکمان و نظارت بر صاحب منصبان جامعه و ... برای تحقق آن در جامعه همت گمارند و با اموری مانند احتکار، ربا و تبعیض و ... که مانع اجرای عدالت است، مبارزه نمایند. گفتنی است که در اجرای عدالت در جامعه، مردم نیز نقش اساسی دارند که امام با کمک مردم می تواند در ساخت جامعه آرمانی و عدالت مدار توفیق یابد. در این پایان نامه موارد مذکور در حد مجال بررسی شده است. مفاهیم کلیدی: عدالت و علی(علیه السلام)، عدالت سیاسی و اجتماعی، عدالت قضایی و حقوقی، عدالت اقتصادی

در گنجین? روایات شیعه روایاتی وجود دارد که در آنها احادیث ائمه صعب و دشوار خوانده شده است که بجز نبی مرسل و ملک مقرب خداوند و مومنین راستین، کسی توان تحمّل آن را ندارد؛ لذا باید دید منظور از «صعب مستصعب» بودن حدیث ائمه چه چیزی بوده است. هدف این تحقیق از یک سو رفع ابهام از روایات «صعب مستصعب» و بیان مقصود و منظور این روایات و از سوی دیگر پاسخگوئی به پاره ای از تعارضات است که میان این دسته از روایات با عقل و نیز با روایاتی که حکم به فصاحت احادیث ائمه و سخن گفتن به انداز? عقول مردم می کند. برای نیل به این مقصود، مطالب را به این صورت دسته بندی کرده ایم که در فصل اوّل کلیات تحقیق و در فصل دوم این تحقیق به بررسی سندی روایات «صعب مستصعب» پرداخته ایم که ماحصل آن این بود که اکثریّت مطلق این روایات از نظر سندی ضعیف می باشد و در سند آنها روات ضعیف و غالی وجود دارند. در فصل سوّم، رجالی که در سند این روایات ذکر شده اند به ترتیب طبقه ای که در آن حضور داشته اند، ذکر و شناسنام? آنها را مورد بررسی قرار داده و در فصل چهارّم تحقیق، دیدگاههای مختلف در این زمینه را طرح و مورد بررسی قرار داده و برای بررسی دقیق موضوع، این احادیث را به دو قسمت تقسیم کردیم که عبارتند از: الف: روایاتی که در آنها «امر» اهل بیت دشوار شمرده شده بود. ب: روایاتی که در آنها «احادیث» و یا «علوم» اهل بیت دشوار دانسته شده است. در ادامه ضمن اینکه وجوه هر دسته را با ذکر روایات مختلف بیان کردیم، به طرح دیدگاه صاحب نظرانی همچون علام? مجلسی، علام? طباطبایی و مرحوم مامقانی و بررسی و تحلیل آنها پرداخته و در آخر نظری? صواب را ذکر کرده و جمع بندی خود را نیز بیان کرده ایم.

قوم عاد و ثمود در شبه جزیره ی عربستان ساکن بوده اند و از نظر زمانی عادیان در نیمه ی دوم هزاره دوم قبل از میلاد و ثمودیان در هزاره ی اول قبل از میلاد می زیسته اند، در قرآن از یکسو به شکوه و عظمت تمدن آنها و از سویی به انحراف عقیدتی و اخلاقی آنها و فرستادن حضرت هود علیه السلام به عنوان پیامبر قوم عاد و حضرت صالح علیه السلام به عنوان پیامبر قوم ثمود و نهایتا عدم پیروی آنها از این دو پیامبر بزرگوار و نزول عذاب الهی اشاره شده است، بررسی منابع تاریخی و آثار و کشفیات باستان شناسی نیز گواه عظمت تمدن آنها در زمینه های مختلف از جمله کشاورزی، دامداری و صعنت ساخت و ساز است . در قرآن از ستونها و عمارات قوم عاد که مانند آن در شهره ها ساخته نشده و هنر قوم ثمود در کندن خانه در دل کوه ها به طور ویژه یاد شده، مقایسه ی منابع تاریخی با داده های قرآنی تأییدی است بر آنچه قرآن در مورد این دو قوم بیان کرده است . در فصول پنج گانه این پژوهش به شکل مفصل به بیان و بررسی داده های قرآنی و تاریخی پرداخته ایم که علاوه بر ثمرات اخلاقی و عبرت آموزی که هدف اصلی قرآن است صحّت داستان های قرآن بر اساس اسناد و مدارک و آثار باستان شناسی مورد تأیید قرار می گیرد، در خاتمه شبهه ی جدید زبان اسطوره ای قرآن را مطرح کرده و بر مبنای یکی از نتایج این تحقیق، یعنی واقع نما بودن داستان های تاریخی قرآن از آن پاسخ گفته ایم .

در این رساله سه جریان مهم؛ مکتب خلفاء، زندیقان و غالیان، مورد باز شناسی قرار گرفته و آن دسته از اقدامات آنان که در زمینه تفسیر مفسران تأثیر گذار بوده، ارزیابی شده است. مکتب خلفاء، که پس از رحلت رسول گرامی اسلام(ص) در برابر مکتب اهل بیت(ع) تاسیس و بدست امویان و عباسیان(به طور عموم) توسعه یافت، در حقیقت ارائه کننده نسخه حکومتی حاکمان جور از اسلام و توجیه گر اعمال نامشروع و ظالمانه آنان بود. برخی اقدامات پیروان این مکتب، چون:تدوین و نشر حدیث، خلق تئوری عدالت جمیع صحابه، ترویج احادیث جعلی و اسرائیلی؛ از طرفی موجب به حاشیه راندن فرهنگ و تفاسیر اهل بیت (ع) در جامعه مسلمانان شده است. از طرف دیگر سبب بروز افکار وعقاید باطلی چون: جبرگرایی، تشبیه، تجسیم و رویت خداوند در میان مسلمانان شده و علاوه برآن زمینه ساز رویکرد برخی مفسران و قاریان به تفسیر اجتهادی و اجتهاد در قرائت شده است. که این خود اختلاف در برداشت از آیات قرآن کریم و در نتیجه اختلاف تفاسیر را در پی داشته است. زندیقان که از آغاز دعوت اسلامی در جامعه آن روزگار حضور داشتند، بیشتر به نظر می رسد در اواخر دوران بنی امیه و در دوران خلفای عباسی به اوج تحرکات سیاسی مذهبی خود دست یافتند. جعل و ترویج احادیث در تشبیه و تجسیم خداوند متعال و تنقیص عصمت پیامبر(ص) و در نتیجه تخریب پایه های تفسیر صحیح از آیات قرآن ، پرداختن افراطی به شعر و شاعری و در نتیجه کم رنگ شدن پرداختن به قرآن و تفسیر آن ، اعتراض بر آیات قرآن و شبهه افکنی در مضامین آنها، تنها بخشی از اقدامات آنان است که در این مجال ذکر شده است . غالیان که هیچ نسبتی با اسلام و مسلمانان نداشتند جز اینکه به آن تظاهر می کردند، با جعل حدیث، اباحی گری، ترویج عقاید باطل و تبلیغات سوء در شأن اهل بیت‏علیهم السلام زمینه‏ای را ایجاد کردند تا برخی تفاسیر و تأویلات آیات در تفاسیر شیعه، در خصوص اهل بیت‏علیهم السلام و دشمنان ایشان محصور گردد. مهمتر اینکه سبب گشتند تا برخی روایات تفسیری و تأویلی ساختگی و دروغین به جرگه احادیث اهل بیت (ع) راه یافته، که از طرفی زمینه اتهام دشمنان بر ضد شیعه را فراهم ساخته و از طرف دیگر سبب بی اعتمادی به برخی راویان و احادیث تاویلی و تفسیری ایشان شده است.

قرآن برای ارتباط همسری بین زن و شوهر، قوانین و تکالیفی را قرار داده است و حقوقی را نیز برای هر یک ثابت دانسته است، هر تکلیفی حقی را ثابت می کند و هر حقی تکلیفی را با خود به همراه دارد. از این رو اگر سخن از حقوق متقابل زن و شوهر به میان می آید در همان حال بایستی توجه داشت که تکالیفی نیز برای آنان ثابت است. در تفاوتهایی که در تفاسیر شیعه و اهل سنت در مورد حقوق متقابل زن و شوهر مشاهده می شود تفاوت جوهری و اساسی دیده نمی شود اما آنچه این دو را از هم متمایز می سازد منابع تفسیری آنهاست. هدف از این پژوهش شناخت دیدگاه های برآمده از قرآن در زمینه ی حقوق متقابل زن و شوهر است. قواعد و اصول قرآنی در بحث حقوق متقابل زن و شوهر که شامل قاعده مماثلت حقوق و تکالیف، قاعده معاشرت، قاعده تسلیط، قاعده لاضرر و ... در این تحقیق بیان شده اند. یکی از بحث هایی که در موضوع حقوق متقابل زن و شوهر مطرح می شود و از مباحث مبنایی در موضوع خانواده است حق حاکمیت و مدیریت در خانواده است. ابعاد مدیریت و حاکمیت در خانواده که شامل اطاعت و تمکین زن نسبت به مطالبات مرد، مشورت، حق تصمیم گیری در نگه داشتن طلاق و رجوع و عدالت می شود از منظر مفسران شیعه و اهل سنت معاصر مورد بررسی قرار گرفته است. از دیگر حقوق متقابل زن و شوهر حقوق معنوی است که شامل کمک به رشد معنوی و شناخت ضروریات دین و رسیدگی به امور معنوی و احکام دینی یکدیگر می شود. همچنین حقوق عاطفی که دربرگیرنده حسن خلق و احترام گذاشتن به یکدیگر، دوست داشتن یکدیگر، رازداری و حفظ آبرو و ضرر نزدن به یکدیگر می شود. و حقوق جنسی است که شامل آمیزش و بقاء نسل، رعایت بهداشت و عدم آزار در آمیزش می شود. حقوق اقتصادی زن و شوهر نسبت به یکدیگر گاهی حالت عام دارد که مشترک بین زن و شوهر است مثل اجرت کسب (دستمزد) و گاهی حقوقی هستند که جنبه ی اختصاصی به زن دارد مثل حق نفقه و مهریه.

فحشاء و مصادیق آن از پلید ترین و زشت ترین گناهان است و از عوامل مهم فساد اخلاقی و تباهی اجتماع و از هم پاشیدگی نظام خانه و خانواده است به همین علت در تمامی ادیان و حتی در اکثر اقوام و ملل برای مرتکبان فحشاء مجازات تعیین کرده اند . مجازات در دوره جاهلیت برای زانی تبعید از محل سکونت و برای زانیه زندان در منزل بود.کیفر در عهدین برای زنا کار قتل وبرای زانیه سنگسار بود. قرآن کریم در آیات مکی برای مرتکبان اعمال منافی عفت عذاب اخروی و در آیات مدنی عذاب دنیوی معیین کرده است، مفهوم واژه فحشاء ، فاحشه معنای آن مطلق زشتی است که طواف برهنه حول خانه خدا ، زنای آشکار و پنهان ، ازدواج فرزندان با همسران پدران ، ازدواج با دو خواهر در یک زمان ، لواط و مساحقه از مصادیق بارز آن هستند .

یکی از عوامل بالندگی تشیع وگرایش به کلام و عقل، برخورد فکری ای است که عالمان شیع? ری با عالمان دیگر مذاهب داشته اند. در این نوشتار مقایس? بحث امامت در تفسیر روض الجنان ابوالفتوح و مفاتیح الغیب فخر رازی، بنا به ترتیب سور وآیا ت مصحف شریف صورت گرفته است. امامت و اهل بیت از جمله اساسی ترین مباحث مطرح در تفسیر ابوالفتوح است. او در این خصوص تأویل واژه اهل بیت را مطابق مذهب اهل بیت آورده است و اهل بیت را مصداق«الذین انعمت علیهم، شهداء، راسخون فی العلم، اولو الامر، سابقون، صالحین، صادقین، هادی، منذر، صدّیق و ذی القربی» می داند و با استناد به خود آیات و بررسی روایات، امامت را شایسته حضرت علی و اهل بیت علیهم السلام می داند و به لزوم نصب الهی و عصمت امام معتقد است و امامت را از نبوت جدا می داند. اما فخر رازی بر خلاف ابو الفتوح مصادیق این آیات را ابوبکر و یا صحابه و یا اجماع امت می داند و امامت را در تفسیر آیه ابتلاء همان نبوت می داند و در آیه اکمال دلایل ضعیفی در ردّ قول شیعه بر منصوص بودن امامت علی علیه السلام می آورد و در آیه تبلیغ، از آن همه اسناد گوناگون و روایات متعدد گذشته و می گوید که این آیه ارتباطی با ولایت علی علیه السلام ندارد و این آیه را مرتبط با آیات قبل و بعد می داند و در آیه انذار و حدیث معروف«بدء الدعوه»آن چنان تحریف‏گرانه گذشته که گویا چنین واقعه‏ای نبوده و در هیچ منبع و مصدری ثبت نشده است. و در آیه ولایت سخن را می‏گستراند و با تشکیک و تردید سعی می‏کند تا ثابت کند، این آیه ارتباطی با علی(علیه السلام) نداشته و نمی توان از آن ولایت و امامت را استفاده کرد، و« ولی» معنایی جز محب و ناصر ندارد!

یکی از بزرگترین رخدادهایی که تاریخ آذربایجان را به شدت تحت تأثیر قرار داد، رسمیت یافتن تشیّع و انتخاب تبریز به عنوان پایتخت دولت صفوی توسط شاه اسماعیل بود. چرا که پس از این رویداد، این منطقه قرنها شاهد تحولات مهم و حوادث شگرفی شد.به جرأت می توان گفت: دوره یصفویه تا انتهای قاجار، یکی از دوره های پر اهمیّت تاریخ تشیّع در ایران و به خصوص آذربایجان می باشد.به طور کلی در این دوره،با بهره گیری از نظریه ی گفتمان لاکلا و موفه، سه عامل مهم بر روند گسترش و تحوّل گفتمان تشیّع در آذربایجان موثر واقع شدند :1. اقدامات حاکمیت و سلاطین در قبال تشیّع 2. جنگ با دشمنان خارجی (عثمانی و تزاری روس) 3. عملکرد روحانیت شیعه در جنبش های سیاسی و اجتماعی. از این رو با مطالعه و بررسی جریانات و عوامل موثر بر روند گسترش تشیّع در دوره ی صفویه تا انتهای قاجار می توان گفت که گفتمان تشیّع سه وضعیت کلی را تجربه کرد: 1. دوره صفویه،دوره ی پیوند گفتمان تشیّع با گفتمان حاکمیت.2. دوره افشار و زند، دوره ی بی قراری و بحران گفتمان تشیّع و تعامل محدود با گفتمان حاکمیت. 3. دوره قاجار، دوره ی استقلال و هژمونیک شدن گفتمان تشیّع بر سایر گفتمانها از جمله حاکمیت.شایان ذکر است که در پژوهش حاضر،به دلیل گستردگی و پیچیدگی موضوع فقط توانستیم زوایای محدودی از آنرا مورد بررسی جامعه شناسی قرار دهیم.

منطقه کردستان که در غرب کشور ایران است و مردم آن از تنوع قومی ومذهبی بر خوردار هستند و سالیان سال بلکه قرن‏ها در کنار هم زندگی می‏کنند. موضوعی که انتخاب شده است بررسی روابط پیروان تشیع اثنی عشری وتسنن شافعی در مناطق کردستان می‏باشد. وهدف از این تحقیق شناساندن عوامل همگرایی و عوامل واگرایی در این منطقه است، از یک سو روابطی مانند پیوندهای دینی و مذهبی مشترک مانند: اعتقاد به قر آن –پیامبر واهل بیت و آیین‏ها و رسوم مشترک مانند شرکت در عزاداریها-هفته وحدت –مولودی خوانی‏ها و جشن‏های مذهبی و ملی مانند عید فطر و قربان و نوروز که سبب شده مردم در این مناسبتها جمع شده وبحث وگفتگوهایی داشته باشند و زمینه‏های همگرایی مردم فراهم گردد و سبب الفت و مهربان و همبستگی و انسجام اجتماعی و تعاملا ت فرهنگی در این مناطق شود. از سوی دیگر عواملی که موجب می‏شود پیروان این دومذهب شناخت در ستی از هم نداشته باشند مانند تعصبات مذهبی –قومیت گرایی وسیاست‏های بیگانگان بررسی شد و بیان شد که هر کدام از این عوامل چگونه موجب تفرقه و واگرایی منطقه بوده است. با برجسته نمودن وشناساندن عوامل همگرایی دراین مناطق است که مردم این مناطق می‏توانند همبستگی وانسجام اجتماعی و تعاملا ت فرهنگی به دور از هر گونه اختلاف و کشمکش و زندگی مسالمت آمیز داشته باشند.

در پژوهش پیش رو نگارنده بر آن است با استعانت الهی و با استفاده از آیات و روایات، سبک تغذیه تجویزی اسلام را با توجه به شرایط و دستاورد های امروزی طراحی نماید. در این راستا و در حد توان، ابعاد گوناگون فقهی،اخلاقی، پزشکی و آداب تغذیه از آیات و روایات استخراج گردیده و طی یک دسته بندی دقیق به همه مراحل قبل، حین و بعد از تناول غذا پرداخته شده است؛ بر این اساس برخی از جزئیات فرآیند تغذیه به ترتیب عبارتند از: نیت خوردن، حرمت و حلیّت غذا و مالکیت مشروع آن، تهیه غذای نافع، اطعام دیگران، شستن دست ها، آغاز تناول غذا با نام خدا و خوردن نمک، نشسته خوردن، خوب جویدن، پرخوری نکردن، شکر گزاری، بهداشت دهان و دندان، چگونگی آب نوشیدن و...؛ که متناسب با هر مرحله به جنبه های اخلاقی و پزشکی نیز توجه شده است. اهمیت پرداختن به این مطالب از این جهت است که بتوان طبق آن ها جسم را چون مرکبی سالم و راهوار در خدمت تعالی روح قرار داد. لذا هدف این است که ضمن تکمیل نقشه سبک زندگی اسلامی، دستاورد های این پژوهش را در سطح جامعه به ویژه در سالن غذاخوری مدارس، دانشگاه ها و سایر نهادها و نیز خانواده ها کابردی و نهادینه شود. مطالب این تحقیق به صورت کتابخانه ای گردآوری و با رویکرد توصیفی- تحلیلی و مقایسه ای تألیف گردیده است. که نتیجه آن طراحی سبک تغذیه بر اساس آموزه های اسلامی برای عصر حاضر است، البته هنوز مجال برای تحقیقات پزشکی، آزمایشگاهی و میدانی در این زمینه وجود دارد.

موضوع رساله حاضر سیره حکومتی پیامبر اسلام? درمواجهه با اهل کتاب وبه طور عمده یهودیان ونصرانیان است. پس از بیان مسأله، ضرورت وپیشینه تحقیق؛ به تعریف لغوی واصطلاحی واژگان مرتبط شده است . دربرخورد با کفار غیر حربی?اهل ذمّه? رفتار وتعاملی بر اساس آیات «انک لعلی خلق عظیم» و«رحمه للعالمین» به کار رفته وآیات وروایات مرتبط بررسی شده است. از سوی دیگر دربرخورد با کفار حربی که با مسلمین سر جنگ دارند، برای اجرای عدالت بر اساس «اشداء علی الکفار»رفتار شده وبرای شناخت بیشتر جرمهای آنان، آیات وروایات مرتبط بررسی شده است. درگام بعد به پراکندگی اهل کتاب درجهان پیش از اسلام پرداخته وسپس پیشینه جغرافیایی وتاریخی آنان به ویژه علل مهاجرت اهل کتاب به حجاز، اتحاد واختلافات آنان با یکدیگر را، مورد بررسی قرار داده است. سپس به بیان وبررسی معاهدات وپیمانهای رسول خدا ? با اهل کتاب می¬پردازد. ودربرخی موارد به پیمان شکنی آنان پرداخته وکیفیت برخورد آن حضرت?ص? با آنان را بیان می¬کند. درپی این بحث اهداف، آثار ونتایج این قراردادها، مورد بررسی قرار می¬گیرد.آنگاه سیره قضایی رسول خدا ?، جایگاه قضایی وحقوق شهر وندی اهل کتاب درجامعه مسلمین، قضاوت پیامبر? بر مبنای عدل وداد دراختلافات آنان، واگذاری قضاوت به دیگران ویا خود آنان را تبیین نموده است. علاوه بر این، موضوعاتی همچون : چگونگی روابط اقتصادی رسول الله? با اهل کتاب؛ دادن هدیه وقرض، معامله وتجارت آزاد اهل کتاب ذمّی با مسلمین، کیفیت وکمیت دریافت جزیه وخراج از آنان؛ چگونگی تعامل آن حضرت? با اهل کتاب حربی، زنان، فرزندان، منازل، مزارع واموال آنان؛ توجّه خاص به سیره نظامی رسول خدا?، اصول سیاست خارجی آن حضرت? با اهل کتاب؛ از اهم مطالب این رساله است.

این پزوهش تلاشی است در راستای تبیین و صورت بندی نظرات مفسران در طول تاریخ جهت تعیین قلمرو دلالات قرآنی و شناسایی دیدگاههای مختلف و سیر ایجاد، تطور و تحول آنها که منجر به شناسایی دو جریان اصلی همزاد با تفسیر قرآن، که یکی مقید به امور هدایتی و دیگری اعم از آن بوده و برآنست که قرآن با برخورداری از جامعیتی مطلق، مشتمل بر هر آن چیزی است که میتواند متعلق آگاهی واقع شود، گردید. جریان اول که آغاز نظریه پردازی در آن به ابن مسعود -که قرآن را به واسطه ارجاع موجود در آن به سنت، بیانگر همه مسائل دین می داند- باز می گردد توسط نحاس وارد ادبیات تفسیری گشته و به واسطه جصاص -که پوشش دهی قرآن به قلمرو خود را به ارجاع قرآن به کلیه طرق معرفتی دیگر که سرآمد آن عقل و استدلال است توسعه می دهد- به نهایت بالندگی خود رسیده و تا امروز به همان شکل به حیات خود ادامه داده است. این نظریه یکی از مختصات قرآن بوده که به جز فخر رازی غالب مفسران از ابتدا تا انتها با آن همراه بوده اند. نقطه آغازین جریان دوم که علوم و دانستنی های موجود در قرآن را فرای از نیازهای بشر دانسته و برآنست که هر رطب و یابسی در قرآن موجود است، به روایاتی که احمدبن صفار قمی، فرات کوفی، کلینی و عیاشی نقل کرده اند بازگردانده شده است. جامعیت شیعی موجود در این روایات که دسترسی به آن در انحصار ائمه است در طول تاریخ ضمن فراز و فرودهایی منجر به شکل گیری چهار نظریه متمایز ازیکدیگر در این عرصه شده که از این چهار نظریه، دو نظریه ی غزالی و مرسی مردود و نظریات تصوف و فیض کاشانی دارای ابهام هستند.

فهم هر پیامی در درجه نخست وابسته به فهم لغات و ترکیبات آن است و کلام خدای رحمان هم از این قاعده مستثنا نیست. این موضوع درباره قرآن از جایگاه والاتری برخوردار است؛ زیرا دانستن معانی مفردات قرآن کریم، یکی از شروط لازم و ضروری برای مفسر قرآن کریم محسوب می شود که در نتیجه آن می توان از بدفهمی مراد خدای تعالی در امان ماند. معصومان: به عنوان کسانی که مبین و مفسر اصلی قرآن کریم و آشنا به لایه های درونی آن اند، به تفسیر آیات پرداخته اند. دانشمندان نیز به دلیل درک معنای صحیح الفاظ قرآن از ابتدای قرن دوم هجری، حرکت گسترده ای را در ریشه یابی واژگان قرآن آغاز کرده، کتاب های مستقلی نیز در این موضوع نگاشته اند. بنابراین بر هر قرآن پژوهی بایسته است که برای شناخت و فهم صحیح قرآن به ویژه در زمینه مفردات علاوه بر استفاده از کتب لغوی، به روایات معصومان: نیز مراجعه نماید. در این پایان نامه کوشش شده است، ارزیابی مقایسه ای میان آن چه معصومان: درمورد مفردات سوره نساء (آیات 100 به بعد) بیان کرده اند و معنایی که لغویان از این واژه ها ارائه داده اند صورت گیرد. بررسی ها در این تحقیق نشان می دهد، توضیحات معصومان: طی 100 روایت، در تبیین 30 واژه موجود در این 76 آیه، در مواردی تنها ناظر به همان معنای لغوی و عرفی واژگان است مانند واژه یبتکن، و در مواردی به روش های گوناگون تبیین اصطلاحات مانند واژه إتقوا، بیان مصداق مانند واژه های نشوزاً، الصُّلح، منافقین، برهان، نوراً و...، فهم تأویل و باطن مانند واژه های خَلق، یرائون، الحق و... و هم چنین تمثیل مانند واژه مذبذبین صورت گرفته است.

با روی کار آمدن رضاشاه، مدرنیزاسیون در کلی? ارکان و ابعاد دولت در دستور کار قرار گرفت و سعی بر آن شد تا نظام قضایی نیز از دایر? شمول مدنیزاسیون برکنار نماند. تحولات قضایی در دوران رضا شاه، ادامه تحولاتی بود که پس از نهضت مشروطیت در حوزه های مختلف از جمله قضا و داوری رخ داد. تأکید بر سکولاریزه کردن جامعه ایرانی و جدایی دین از سیاست و قضاوت و تمامی شئون زندگی اجتماعی و سیاسی کشور، مسئولین امور قضایی کشور را به سمت عرفی سازی در حوز? قضایی سوق داد. از مشخصات ویژ? نظام قضایی عصر رضا شاه عرفی کردن قضاوت، محدود کردن قضاوت شرعی به اموری نظیر نکاح و طلاق، ... بود. اجرای پروژه عرفی سازی امور قضایی بر عهده علی اکبر داور (وزیر وقت دادگستری) گذاشته شد. تلاش داور در تجدید سازمان دستگاه قضایی کشور حذف روحانیون و جذب تحصیل کردگان و قضات متجدد و جدید را در پی داشت. تجدید دستگاه قضایی در جهت دوری جستن از نظام قضایی شرعی و تمایل به ساختارهای عرفی، با واکنش هایی از سوی علما مواجه گردید، چراکه در حوز? نظام قضایی علمای شیعی به طور سنتی همواره خود را متولی امر قضا می دانستند. رضاشاه در راستای تشکیل نظام قضایی نوین مبتنی بر ساختارهای عرفی، آن دسته از علمای شیعی را که با این ساختارها مخالف بودند، از دستگاه قضایی کنار گذاشت اما تعدادی از روحانیان شیعی به رغم مخالفت های کلی با سبک و سیاق تحول نظام قضایی، در دستگاه عدلیه باقی مانده و موثر واقع شدند و با مشارکت در تهیه و تدوین مجموعه قوانین مورد نیاز عدلیه، قانون مدنی و سایر قوانین مورد نیاز بر طبق فقه اسلامی، نقش قضایی خود را به اثبات رساندند.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

این مجموعه که با عنوان «بررسی شیوه مخالفت مخالفان پیامبر در سوره های مدنی» می باشد مشتمل بر سه فصل است: فصل اول به کلیات تحقیق پرداخته شده از جمله تعریف موضوع، اهمیت و پیشینة آن، روش تحقیق، تعریف مصطلحات. و از آنجا که در فصل دوم و همچنین فصل سوم با عنوان «مخالفان»، بسیار برخورد می شود و در دوران مدنی، عمدة مخالفان پیامبر، اهل کتاب، منافقان و احیاناً مشرکانی بودند که با آن حضرت جنگ داشتند، از این رو در تعریف مصطلحات، برخی از مخالفان دسته اول پیامبر اکرم(ص) اشاره اجمالی شده است. در فصل دوم، تمام سور مدنی و آیاتی که مرتبط با موضوع بحث مخالفت بود مورد بررسی قرار گرفته؛ شأن نزول آیات، روش و شیوه مخالفت هائی که مخالفان بر می گزیدند و همچنین میزان تأثیرگذاری مخالفت ها در میان مردم عادی و دیگر مسلمانان پرداخته شده است. فصل سوم، نتیجه گیری و جمع بندی مباحث را تشکیل می دهد، مهمترین مخالفت ها که در دوران مدنی، مهمترین شیوه های مواجهه پیامبر(ص) با مخالفان و نیز بیان مخالفان عمده پیامبر(ص) در این دوران اختصاص دارد.