نام پژوهشگر: محمد متولی
یاسر بابانژاد محمد مهدوی
واکنش همجوشی هسته های سبک یکی از راه های تولید انرژی است. همجوشی هسته ای از نظر زیست محیطی نسبت به فرایند شکافت از اینکه باعث آلودگی محیط نمی شود دارای برتری می باشد. آهنگ واکنش پذیری یون ها (هسته ها) یکی از پارامترهای مهم در مطالعه ی فرایند واکنش همجوشی می باشد. در این تحقیق ابتدا معادله شرودینگر با در نظر گرفتن پتانسیل هسته ای به عنوان پتانسیل اختلالی به روش تقریب ونتزل – بریلوئن – کرامرز حل شده، سپس سطح مقطع واکنش و آهنگ واکنش پذیری برای واکنش های هسته هایی همچون d-t ، d-d ، d-3he ، p-7li ، d-9be ، p-9be و p-12cبه کمک مدل اپتیکی محاسبه شده است. در پایان نتایج محاسبه شده با مقادیر آزمایشگاهی مورد مقایسه قرار گرفته است.
سلماز نصراللهی امید ناصر قدسی
در این مطالعه اثرات ناشی از فزونی نوترون و پروتون در واکنشهای ایزوتوپی مورد بررسی قرار گرفته است. برای محاسبه پتانسیل اندرکنشی واکنشهای همجوشی، از مدل دابل-فولدینگ که با استفاده از اعمال پتانسیل مغز دافعه اصلاح شده است (mdf) و چهار نسخه از پتانسیلهای مدل تقریبی (proximity model) که دقت داده های حاصل از آنها مورد تأیید قرار گرفته است، استفاده کرده ایم. با استفاده از مدل دابل فولدینگ اثرات ناشی از فزونی نوترون را بر روی سیستمهای ایزوتوپی مورد بررسی قرار داده ایم. در حالیکه برای مطالعه اثرات ناشی از فزونی پروتون از مدل تقریبی بهره برده ایم. واکنشهای مورد مطالعه در این تحقیق شامل برخوردهای مختلف ایزوتوپهای ca، ni، ar، c، o، ti، si، mg، s و sm می باشد. نتایج حاصل از این تحقیق توافق خوبی با داده های آزمایشگاهی و نتایج حاصل از مطالعات پیشین دارد. در این مطالعه علاوه بر بررسی ارتفاع و محل سد کولنی و همچنین سطح مقطع همجوشی، تأثیرات ناشی از فزونی نوترون را بر روی پتانسیل پدیده شناختی مغز دافعه که بواسطه اثرات تراکم ناپذیری ماده هسته ای ایجاد می شود، مورد محاسبه و بررسی قرار گرفته است. مشاهده می شود که افزایش نوترون باعث افزایش محل سد پتانسیل، کاهش چگالی همپوشانی و به دنبال آن کاهش قدرت پتانسیل مغز دافعه می شود.
ماریا یارایی رستمی محمد متولی
تئوری اختلال مکانیک آماری روش مناسبی برای محاسبه معادله حالت و بررسی پایداری مخلوط دوتایی کروی سخت در محدوده وسیعی از دما، چگالی و فشار می باشد. در این کار تحقیقاتی، محیط ایزوتوپهای هیدروژن را در حضور هلیوم-3 با بکارگیری تابع توزیع bmcsl و پتانسیل دوبل یوکاوا مورد مطالعه قرار داده ایم. برای تشخیص شرایط ماکروسکوپی که مولکولهای ناجور هسته تمایل به تماس بیشتر و یا جدا شدن از هم را دارند، ابتدا باید انرژی آزاد هلمهولتز، فشار و در نهایت انرژی آزاد گیبس را محاسبه نمود و پس از آن عامل ساختاری مبتنی بر غلظت مخلوط را بدست آورد. با بررسی انرژی آزاد گیبس و عامل ساختاری، محدوده ی فشار و دما، که مخلوط مورد نظر در حالت پایدار و یا عناصر آن تفکیک پذیر می باشند بدست می آید. نتایج حاصل از محاسبات نشان می دهد، پایداری مخلوط به تمام پارامترهای ماکروسکوپی ترمودینامیکی وابسته می باشد.
سکینه میرزاجانی امید ناصر قدسی
یکی از مسائل اساسی که همواره در فیزیک یون سنگین مورد توجه بوده است، تولید همزمان داده های تجربی برای فرآیندهایی از قبیل پراکندگی الاستیک، پراکندگی غیرالاستیک، همجوشی و انتقال ذره در یک چهارچوب واحد می باشد. پتانسیلی که معمولا در این واکتش ها از آن استفاده می شودپتانسیل پدیده شناختی معروف ws می باشد. . از این پتانسیل به طور گسترده ای درآنالیز واکنش های یون سنگین استفاده شده است[3-1]. برای پراکندگی الاستیک، به خوبی ثابت شده است که پارامتر پخش سطحی مقداری در حدودfm 0.63 دارد[6-4]. این در حالی است که مطالعات انجام شده برروی واکنش های همجوشی که با داده های تجربی مربوط به تابع برانگیختگی همجوشی توافق خوبی داشته اند، مقدار این پارامتر را بزرگتر و بین fm (1.4-0.8) گزارش کرده اند[7 و8]. در سال های اخیر برای توجیه تناقض ذکر شده، تلاش های زیادی صورت گرفته است. به عنوان مثال در برخی منابع با استفاده از روش دینامیکی به این مسئله پرداخته شده و برای واکنش همجوشی بیش از یک شکل برای پتانسیل ws پیش بینی کرده اند [9]. از دیگر تلاش های انجام شده برای توجیه این اختلاف می¬توان به مطالعات مرجع [10] اشاره کرد. نتایج این کار نشان می¬دهد که اعمال اثرات تراکم ناپذیری ماده هسته ای می¬تواند یکی از دلایل افزایش پارامتر پخشیدگی پتانسیل ws در واکنش های همجوشی باشد. در میان تئوری های موجود، مدل پتانسیل تقریبی بدلیل دارا بودن خاصیت ذاتی تراکم ناپذیری، گزین? مناسبی برای تحلیل فیزیکی افزایش پارامتر پخشیدگی در واکنش های همجوشی است، از این رو در مطالعه حاضر با استفاده از این فرمالیزم به تحلیل اثرات کشش سطحی بر روی پارامتر پخشیدگی پتانسیل ws در محدوده گسترده¬ای از سیستم های همجوشی پرداخته ایم.
رضا قرائی امید ناصر قدسی
با استفاده از مدل¬سازی اثرات ناشی از نیروی مغز دافعه در برهم¬کنش¬های نوکلئون-نوکلئون از طریق مدل اصلاح شده¬ی واپیچش-دوگانه، به بررسی نقش اثرات معادله حالت ماده¬ی هسته¬ای در طول فرآیند همجوشی کامل دو هسته¬ی برهم¬کنشی پرداخته¬ایم. با توجه به مفهوم دمای هسته¬ی مرکب، مطالعات انجام گرفته در این تحقیق را به دو بخش اثرات اصلاحی ماده¬ی هسته¬ای سرد (0 = t) و گرم (0 ? t) تقسیم¬بندی نموده¬ایم. تحقیقات ما در بخش اول براساس معادله حالت پیش¬بینی شده توسط مدل توماس-فرمی صورت گرفته و اختصاص به سیستم¬های همجوشی نسبتاً سبک 16o+27al,28si دارد. نتایج حاصله در این بخش نشان می¬دهد که علی¬رغم کاهش حجم ناحیه¬ی همپوشانی در اینگونه از سیستم¬ها، نسبت به واکنش-های همجوشی یون-سنگین، اثرات اصلاحی ماده¬ی هسته¬ای سرد تأثیر بسزایی در بهبود نتایج سطح مقطع همجوشی بویژه در حد انرژی¬های بالای سد کولنی دارد. در بخش دوم از مطالعات این رساله سعی نموده¬ایم تا با بهره¬گرفتن از معادله¬ی حالت حاصله از مدل وابسته به چگالی سیلر-بلنچارد به تحلیل اثرات اصلاحی ماده¬ی هسته¬ای گرم در واکنش¬های همجوشی نظیر 40ar+40ca، 28si+40ca، 35cl+48ti و 40ar+74ge بپردازیم. اصلی-ترین مشخصه¬ی این قبیل واکنش¬ها رسیدن به حد دمایی mev 2 ?t در ناحیه¬ی همپوشانی کامل هسته¬های برهم¬کنشی می¬باشد که موجب می¬شود تا انرژی سیستم در آن ناحیه از حد انرژی فرمی نیز بالاتر رفته و دیگر استفاده از معادله حالت¬هایی نظیر آنچه که از مدل توماس-فرمی به تنهایی استخراج می¬شود نمی¬تواند انتخاب مناسبی برای توصیف ویژگی¬های ماده¬ی هسته¬ای در ناحیه¬ی همپوشانی باشد. تحت چنین شرایطی نتایج حاصله آشکار می¬سازد که اثرات چگالی و دمای هسته¬ی مرکب موجب افزایش ارتفاع سد پتانسیل و همچنین کاهش عمق آن در مدل اصلاح شده¬ی واپیچش-دوگانه می¬شود. از دیگر نتایج جالب توجه مطالعه¬ی حاضر می¬توان به ظهور وابستگی خطی قدرت پتانسیل مغز دافعه به انرژی e* (یا دمای t) هسته¬ی مرکب اشاره کرد که با مطالعه¬ای سیستماتیک قادر خواهیم بود چنین وابستگی را از طریق یک تابع وابسته به انرژی در پتانسیل¬ نوکلئون-نوکلئون فرمول¬بندی نماییم. بعلاوه مقایسه¬ی مقادیر تئوری و آزمایشگاهی سطح مقطع همجوشی برای واکنش¬های مورد بررسی در این بخش اثبات می¬کند که اثرات اصلاحی ماده¬ی هسته¬ای گرم موجب بهبود توافق میان داده¬های مذکور می¬شود. لازم به ذکر است که نقش اثرات دمایی هسته¬ی مرکب برروی هر دو کانال ورودی و خروجی واکنش¬های همجوشی را همچنین از طریق دیدگاه پتانسیل مجاورت، که رویکردی است مبتنی بر برهم¬کنش¬های سطحی میان دو هسته¬ی برخورد¬کننده، مورد ارزیابی قرار داده¬ایم. در راستای دستیابی به اهداف این بخش، از معادله حالت مبتنی بر مدل توماس-فرمی که برای ماده¬ی هسته¬ای نامتقارن در شرایط دمایی محدود تعمیم داده شده است بهره¬گرفته¬ایم تا از طریق آن به مطالعه¬ی وابستگی دمایی پارامتر ضخامت سطح b در نسخه¬ی اصلی فرمالیزم پتانسیل مجاورت بپردازیم. نتایج بدست آمده برای 28 واکنش همجوشی نشان می¬دهد هنگامی که معادله¬ی حالت با اثرات اشباع چگالی ماده¬ی هسته¬ای گرم همراه شود، نحوه¬ی وابستگی پارامتر مذکور به دمای t هسته¬ی مرکب از مرتبه¬ی دوم به اول تقلیل می¬یابد. بعلاوه بکارگیری فرم اصلاح شده¬ی پارامتر b(t) در مورد واکنش¬های همجوشی مختلف آشکار می¬سازد که مدل پتانسیل مجاورت با این فرم جدید قادر است توصیف قابل قبولی را برای مقادیر تئوری ویژگی¬های سد کولنی و همچنین سطح مقطع همجوشی ارائه دهد. یکی دیگر از اهداف مورد نظر در این پروژه آنالیز رفتار داده¬های آزمایشگاهی توابع برانگیختگی همجوشی برحسب انرژی (بویژه در حد انرژی¬های خیلی پایین¬تر از سد همجوشی) از طریق نسخه¬ی اصلی پتانسیل مجاورت و در مورد سیستم¬های برخورد¬کننده¬ی 28si+100mo، 58ni+54fe و 64ni+64ni می¬باشد. نتایج حاصله آشکار می¬سازد هنگامی که مدل مذکور را بواسطه¬ی اثرات دمایی هسته¬ی مرکب و همچنین اثرات ضریب انرژی سطحی ? اصلاح نماییم، قادر خواهیم بود تا داده¬های آزمایشگاهی کمیت¬هایی نظیر سطح مقطع همجوشی، فاکتور اخترفیزیکی s(e) و مشتق لگاریتمی l(e) را برای سیستم¬های همجوشی یاد شده با دقت قابل قبولی بازتولید کنیم.
علیرضا علوی محمدرضا پهلوانی
به منظور بررسی تئوری آماری واکنش¬های هسته¬ای، کمیت¬های آماری هسته مورد مطالعه قرار گرفت. چگالی تراز تک ذره¬ای نوترون و پروتون با استفاده از مدل نیمه کلاسیکی و با در نظر گرفتن پتانسیل وودز ساکسون، بصورت تابعی از انرژی تعیین شد و پارامتر چگالی تراز تک ذره¬ای برای تعدادی از هسته¬های سنگین و فوق سنگین محاسبه شد. در نتیجه اعمال پتانسیل کولمب برای پروتون، چگالی تراز تک ذره¬ای نوترون در مقایسه با پروتون مقادیر بیشتری بدست آمد. چگالی تراز هسته¬ای بصورت مدل گاز فرمی جابجا شده با تنها یک پارامتر تطبیق پذیر جابجایی انرژی در نظر گرفته شد و خواص ترمودینامیکی تعدادی از هسته¬های سنگین و فوق سنگین، شامل آنتروپی، دما و ظرفیت گرمایی در چارچوب آنسامبل میکروکانونی تعیین ¬شد. به منظور بررسی اثر کمیت¬های آماری بدست آمده بر روی واکنش¬های هسته، مدل سیستم دو هسته¬ای برای واکنش¬های هسته¬ای یون-سنگین که منجر بـه تولید هسته¬های فوق سنگین می¬شوند درنظر گرفته شد. نتایج محاسبات مربوط به اثر پارامتر چگالی تراز تک ذره¬ای بر روی کمیت¬های مدل ، برای واکنش¬های همجوشی سرد ، و نشان داد پارامتـر چگالی تراز تک ذره¬ای، بـعنوان پارامتر اساسی چگالی تراز هسته¬ای و دمای ترمودینامیکی هسـته، نـقش خیلی مهمی در تعیین کمیت¬های واکنش¬های هسته¬ای یون سنگین دارد. بطوریکه بازای پارامتر چگالی تراز تک ذره¬ای کوچکتر مقادیر احتمال تشکیل هسته مرکب، نسبت پهنای نشر نوترون به پهنای شکافت، احتمال نشر یک نوترون، احتمال بقای هسته مرکب در برابر شکافت و سطح مقطع باقیمانده تبخیر بزرگتری نتیجه شد. پارامتر (که از طریق محاسبه چگالی تراز تک ذره¬ای نوترونی و پروتونی در انرژی فرمی تعیین شده است) مقادیر کمتری در مقایسه با پارامتر بعنوان یک رابطه برازش شده ساده برای سطح مقطع باقیمانده تبخیر (بعنوان یک کمیت قابل اندازه گیری) نتیجه داد و استفاده از پارامتر برای این واکنش¬ها باعث برآورد اضافی مقادیر تئوری ¬شد.
فردین هادی نصرت آباد محمد اکبری نسب
در این پژوهش با استفاده از داده های اندازه گیری شده پارامترهای هیدرو فیزیکی دما، شوری و عمق در سال 2003 میلادی توسط پژوهشگاه علوم اقیانوس شناسی و جوی (سواحل بابلسر)، در ابتدا سرعت صوت در فصول مختلف سال طبق رابطه ی مدوین محاسبه گردید. سپس، نیمرخ های افقی و قائم دما، شوری و سرعت صوت با استفاده از نرم افزار matlab ترسیم شد. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل این نیمرخ ها نشان داد که در فصل تابستان و پاییز، نیمرخ سرعت صوت از سطح تا بستر دریا، از نیمرخ های دما تبعیت می کند. طبق این نیمرخ ها، در فصل تابستان و پاییز، عمق لایه آمیخته به ترتیب برابر 20 و 30 متر و ضخامت لایه ی ترموکلاین به ترتیب برابر 30 و 15 متر مشاهده شد. دمای آب در لایه ی آمیخته و در فصل تابستان و پاییز به ترتیب برابر 0c 26/56 و 0c 24/31 می باشد. همچنین، دمای آب در عرض لایه ی ترموکلاین و در فصل تابستان به میزان 0c 15 و در فصل پاییز به میزان 0c 13 کاهش می یابد. در پایین تر از لایه ی ترموکلاین، دمای آب برای هر دو فصل، تقریباً تغییرات یکسانی دارد. تغییرات شوری نیز از سطح تا بستر دریا کمتر از psu 0/7 است. این تغییرات پایین شوری آب دریا در منطقه ی مورد مطالعه، دارای اثر قابل ملاحظه ای روی سرعت صوت نیست. همچنین، در این مطالعه، شبیه سازی کامپیوتری انتشار شدت فشار آکوستیکی با استفاده از روش پرتو و در دو حالت مستقل از برد و وابسته به برد با اعماق مختلف چشمه ی صوتی انجام شد. نتایج حاصل از این شبیه سازی نشان داد که در فصل تابستان و پاییز با قرارگیری چشمه ی صوت در وسط و زیر ترموکلاین، بیشتر پرتوهای صوتی به سمت بستر دریا خمیده می شوند و نقاط کور در فضای بالای چشمه ی صوتی به طور وسیعی ایجاد می گردد. در هر دو حالت وابسته به برد و مستقل از برد، و با قرارگیری چشمه ی آکوستیکی در بالای ترموکلاین ها، در فضاهای بالاتر از این لایه شدت انرژی صوتی افزایش می یابد. همچنین، با توجه به نیمرخ های قائم دما، شوری و سرعت صوت در بعضی از ایستگاه های منطقه ی موردمطالعه، وجود ریزمقیاس های دما و شوری باعث ایجاد ریز مقیاس هایی روی پروفایل های سرعت صوت شده است. این ریزمقیاس ها در حالت مستقل از برد و تحت فرکانس 3000 هرتز باعث تشکیل کانال های صوتی در بعضی از اعماق می شوند اما، در حالت وابسته به برد یا از بین می روند و یا با برد کوتاهی تشکیل می گردند.
حدیث حسین زاده ناصری محمد متولی
پدیده ای طبیعی که در آب های شور یا شیرین رخ می دهد و موجب تکثیر شدید و ناگهانی توده های فیتوپلانکتونی مضر د آب می گردد، پدیده شکوفایی جلبکی مضر نام دارد. ازآنجایی که رنگ آب به دلیل تکثیر فراوان سلول های فیتوپلانکتونی حاوی پیگمانت های میکروسکوپی رنگی، از قهوه ای تا قرمز تغییر رنگ می دهد این پدیده با نام کشند قرمز نیز شناخته می شود. ازآنجایی که ایران در مهر و آبان سال 1387 به مدت یک ماه این پدیده را در سطح بسیار وسیع و با مرگ ومیر بحران زای ماهی ها تجربه کرده و تکرار آن نیز ممکن است (آن چنان که در سال 1378 و 1369 نیز رخ داده بود)، انجام مطالعاتی در خصوص شناخت و مطالعه سوابق آن در دنیا، به منظور بررسی عوامل موثر بر بروز این پدیده و تصمیم گیری علمی برای پیشگیری یا کنترل آن در آب های جنوبی ایران ضروری است. اطلاعات پراکندگی و ویژگی های گونه های مختلف این پدیده در سراسر جهان گردآوری شد و روند تغییرات آن ها به منظور یافتن ارتباط میان پارامترهای فیزیک دریایی و بروز این پدیده مورد بررسی قرارگرفت تا تناسب میان پارامترهای فیزیک دریایی و بروز این پدیده در نقاط مختلف دنیا و نیز منطقه خلیج فارس و دریای عمان به دست آید. داده های پراکندگی و خصوصیات 3840 مورد ثبت شده شکوفایی جلبکی مضر در دنیا از سال 1987 تا 2012 گردآوری و موردبررسی قرار گرفت. نمودارهای توزیع این پدیده در سراسر جهان و مدت زمان حضور آن با توجه به این داده ها ترسیم شد. داده های پارامترهای مختلف فیزیک دریایی نظیر شوری، دمای سطحی، میزان بارش، باد، جریان و موارد نظیر آن گردآوری گردید و همبستگی میان این پارامترها و بروز پدیده برآوردشد. بررسی داده های گردآوری شده نشان داد که بیشترین داده های شکوفایی جلبکی مضر در قاره اروپا در کشور فرانسه، در قاره آمریکا، در کشور آمریکا و در قاره آسیا در کشور ژاپن ثبت شده است. باتوجه به شباهت این کشورها با ایران از لحاظ شرایط اقلیمی، داده های مذکور به عنوان مناطق شاهد دردنیا بررسی و نتایج آن با داده های محدود موجود در حوضه خلیج فارس و دریای عمان مقایسه گردید. نتایج حاکی از آن بود که جهت وزش باد و جریان به خصوص جریان های فرارونده بیشترین اثرگذاری را بر بروز و انتشار پدیده دارند. زمین لرزه نیز می تواند موجب افزایش موادمغذی در آب شود، بنابراین افزایش تعداد زمین لرزه می تواند به عنوان یک عامل هشداردهنده نیز تلقی گردد. الگوی باد غالب در خلیج فارس همسو با جهت انتشار کشند قرمز به دست آمد. بیشترین شکوفایی جلبکی مضر در مناطقی ثبت شده است که مستعد ورود آلودگی هایی مانند پساب های صنعتی و فاضلاب شهری بودند، این آلودگی ها سرشار از منابع غذایی برای رشد میکروارگانیسم های مولد شکوفایی جلبکی مضر هستند. بوشهر و بندعباس به عنوان شهرهای صنعتی و پرجمعیت و نیز بزرگ ترین بندرها تجاری جنوب کشور بیشترین آلودگی را هم براثر ورود فاضلاب شهری و صنعتی و همچنین تردد شناورهای بین المللی دارند.
سهیلا حمیدی محمد متولی
اندازگیری صحت پارامترهای فاصله کانون تا پوست (fsd)، منطبق بودن میدان نوری بر میدان پرتو ، شدت نور کلیماتور، صحت ولتاژ، تکرار پذیری ولتاژ، صحت زمان، تکرارپذیری زمان، تکرارپذیری خروجی، خطی بودن خروجی نسبت به زمان، خطی بودن خروجی نسبت به میلی آمپر، خطی بودن خروجی نسبت به میلی آمپر- ثانیه، اندازگیری فیلتر نیم جذب (hvl)، عمود بودن میدان اشعه بر فیلم و آزمون های بصری در دستگاههای رادیولوژی تهران و بررسی نتایج بدست آمده از اندازگیری پارامترها و مقایسه نتایج با ضوابط ارائه شده توسط سازمان های داخلی و بین المللی و محاسبه خطای هر پارامتر.
فاطمه پوراسداله جعفر صادقی
در این رساله، ما به مطالعه ی برخی از تعمیم های وارد شده بر تناظر فضای آنتی دسیتر/تئوری میدان همدیس پرداخته ایم.
محمد متولی الیاس صفاران
از آنجا که آثار هنری مناطق مختلف ایران نقش ها و طرح های منحصر به فرد خود را دارند و استان مازندران هم بخاطر شرایط آب و هوایی و موقعیت جغرافیایی خاص آن از این قاعده مستثنی نبوده و شناخت بنیان های زیبایی شناسانه ی آن ها اهمیت ویژه ای در شکل گیری مبانی تصویری و زیبایی شناسی آن دارد. نقوش گورستان سفیدچاه دارای نوعی مفهوم دینی–آیینی می باشد که برای شناخت آن، لازم است که به بررسی ادیان موجود در این منطقه پرداخت.