چکیده: کتاب حماسی گرشاسب نامه که پس از شاهنامه فردوسی بزرگترین اثر حماسی زبان فارسی به شمار می آید سروده اسدی طوسی، همشهری و هم پیشه ی فردوسی، است. اسدی این کتاب را در نیم قرن پس ازشاهنامه سروده و پس از صرف دو سال رنج در این کار آنرا در تاریخ 458 هـ ق به اتمام رسانده است. این کتاب حاوی سرگذشت گرشاسب، جدّ اعلای رستم، است که حدود 8905 بیت دارد. گرشاسب از بزرگ پهلوانان اُسطوره ای ایران و هند است که ذکر نام و زندگی او در اَوستا نیز آمده است. از آنجا که از خصوصیات مهم منظومه های حماسی این است که در کنار ذکر جنگها و نبردها، به بیان آراء ملت ها، اخلاقیات ، فرهنگها و تمدنها نیز بپردازند این کتاب نیز به مانند شاهنامه که پر از حکمت ها و مواعظ است، سرشار از حکمتها و اندرزهای مفید و سفارش های اخلاقی است. اسدی که بگفته خویش گرشاسب نامه را از نامه ای یادگار مانده از مهان بدست آورده اذعان می دارد که این نامه پر است از پند آموزگار و از هر دانشی که بخواهی در آن هست. هدف ما در این پژوهش استخراج اندیشه های حکمی و اندرزی و سپس مقایسه و تحلیل آنها با کتب اخلاقی پیش از آن است. اما در این میان سرو کار ما بیشتر متوجه قرآن، شاهنامه، و مینوی خرد، قابوسنامه و حتی بوستان و گلستان سعدی است. روش تحقیق ما کتابخانه ای اسنادی است و این چنین است که با مراجعه به آرشیو کتابخانه و بررسی کتب مربوطه به اهداف مورد نظر خویش رسیدیم. اسدی متاثر از منبع( منابع) پهلوی کار خویش به همراه اندرزنامه های ایران کهن و همچنین آموزه های دین مبین اسلام(قرآن) به خوبی توانسته است مباحث اخلاقی و تربیتی انسان ساز را در این کتاب حماسی بگنجاند. در این راه اسدی به کمک پند و اندرز و بیان شایست و ناشایست ها از زبان اشخاص داستانی اش چون: جمشید، اثرط، گرشاسب، برهمنان هندی و رومی، و حتی خودش مخاطب را به سوی مدینه ای فاضله دعوت می نماید. رکن اصلی اعتقاداتی که اسدی قصد فهماندن آنها را به خواننده دارد، توحید و یگانگی خداوند، مرگ و معاد و نبوت و دعوت به فضایل و برحذر داشتن از بدیها است. در مجموع می توان حکمت عملی (تهذیب اخلاق، سیاست مُدن و تدبیر منزل) و حکمت نظری ای را که منظور ابن مسکویه یا خواجه نصیر الدین طوسی بوده ، در گرشاسب نامه به شکل کم و بیش دید.

چکیده ندارد.