چکیده: گونه گل محمدی (rosa damascena mill.) با نام عمومی رز دمشقی(damask rose) گل ملی ایران شناخته شده است. بسیاری از گیاه شناسان منشاء این گیاه را ایران گزارش کرده اند. از دیر باز تاکنون گلاب و عطر گل محمدی در مراسم مذهبی و درمان بیماری ها، استفاده و به شکل چاشنی و طعم دهنده مصرف خوراکی داشته است. این گیاه در کشورهای مختلفی مانند ترکیه، ایتالیا، بلغارستان، اسپانیا، هندوستان و ایران کشت و از گلبرگ های آن اسانس، گلاب، عطر، کانکریت و عصاره استخراج می شود که مصارف مختلف و ارزش اقتصادی بالایی دارند. برای رسیدن به تولید اسانس بیشتر و با کیفیت بهتر، شناسایی جمعیت ها، ژنوتیپ ها و اکسشن های برتر این گیاه اهمیت زیادی دارد. در این پژوهش 25 اکسشن مختلف گل محمدی از استان کرمانشاه و برخی استان های دیگر کشور، جمع آوری و در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی کشت شد. به روش تقطیر با آب از گلبرگ آنها اسانس استخراج و با استفاده ازگازکروماتوگرافی (gc) و گازکروماتوگرافی همراه با طیف سنج جرمی (gc/ms) ترکیبات شیمیایی اسانس شناسایی و مقدار (درصد) هر ترکیب اندازه گیری شد. داده ها با روش های مختلف آماری؛ تجزیه واریانس، آزمون دانکن، تجزیه خوشه ای، تجزیه تابع تشخیص(dfa) ، تجزیه به مولفه های اصلی(pca) و تجزیه همبستگی، آنالیز و ارزیابی شد. در تجزیه کلاستر اکسشن ها در 4 گروه مختلف قرار گرفتند. نتا یج تجزیه به مولفه ها نشان داد ترکیبات شیمیایی اسانس دارای 4 روند مختلف در بین ژنوتیپها هستند. اکسشن های کرمانشاه9،کرمانشاه4، اصفهان2 و یزد از لحاظ کمیت اسانس و اکسشن های کرمانشاه9، اصفهان5، اصفهان6 و اراک از لحاظ کیفیت اسانس برتر از سایر اکسشن ها بودند. اکسشن کرمانشاه 9 ازنظر کمیت و کیفیت اسانس در مجموع برترین اکسشن بود.

هدف از این تحقیق، تعیین سن بهره¬برداری بهینه توده صنوبر، نرخ بازدهی صنوبرکاری در استان کردستان، واسطه¬های موجود در بازار چوب صنوبر استان و تعیین مقدار ارزش افزوده هر یک از حلقه¬ها در بازار چوب صنوبر استان کردستان می¬باشد. بر این اساس معادله قیمت چوب سرپای صنوبر با استفاده از مدل خود¬کاهشی به¬دست آمد. به منظور تعیین سن بهینه بهره¬برداری از داده¬های رویش، قیمت چوب سرپا، هزینه و درآمد صنوبرکاری استفاده شد. با توجه به قیمت، رویش سالیانه و نرخ سود بانکی، سن بهینه برای توده صنوبر منطقه به¬دست آمد. نتایج نشان داد که سن بهره¬برداری بهینه صنوبر در استان کردستان در سن 11 سالگی اتفاق می¬افتد و همچنین به¬ازای سود¬های مختلف بانکی سن بهره¬برداری بهینه صنوبر تغییر می¬کند. نرخ بازدهی صنوبرکاری با استفاده از پرسش¬نامه به¬دست آمد. نتایج نشان داد که نرخ بازده سرمایه¬گذاری صنوبرکاری در استان کردستان برابر با 7/15 درصد می¬باشد. درنهایت با استفاده از پرسش¬نامه، تعداد حلقه¬های موجود در بازار چوب استان و ارزش افزوده¬ای که هر حلقه تولید می¬کند به-دست آمد. نتایج نشان داد که سه حلقه، زارعین چوب، دلالان (عمده¬فروشان) و نجاران محلی در بازار چوب استان قرار دارند و ارزش افزوده به¬ترتیب برابر با 78842393، 106919000 و 31790000 ریال در سال 92 تولید می¬کنند. به طور کلی آنالیز اقتصادی چوب صنوبر نشان می¬دهد که با گسترش صنوبر کاری در کشور می¬توانیم از واردات چوب که حدود دو میلیون مترمکعب در سال است، بی¬نیاز شویم.