نام پژوهشگر: خسرو پیری

تاثیر نیتروژن و تراکم کاشت روی برخی ویژگی های رشد، عملکرد، میزان اسانس و تجمع نیترات در نعناع فلفلی (mentha piperita)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1388
  زهرا ایزدی   خسرو پیری

نعناع فلفلی (mentha piperita l.) یکی از گیاهان داروئی ارزشمند می باشد که به لحاظ کاربرد وسیع اسانس آن در صنایع داروسازی، غذایی، بهداشتی و آرایشی در سراسر دنیا و در ایران کشت می شود. از آنجا که شرایط زراعی نقش عمده ای در رشد، عملکرد، میزان تجمع نیترات و مقدار اسانس این گیاه دارند، بررسی هر عاملی که روی صفات ذکر شده به خصوص میزان تولید اسانس در گیاه مزبور تاثیرگذار باشد ضروری به نظر می رسد. به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف نیتروژن و تراکم کاشت بر رشد، عملکرد، میزان تجمع نیترات و مقدار اسانس در برگ و کل بوته گیاه نعناع فلفلی آزمایشی در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا انجام گرفت. طرح آزمایشی مورد استفاده کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی طی دو چین و با سه تکرار بود، کرت های اصلی شامل مقادیر 100، 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بودند که نصف نیتروژن هر تیمار برای چین اول و نصف دیگر آن نیز برای چین دوم مصرف شد. کرت های فرعی نیز شامل تراکم کاشت در سه سطح 8، 12 و 16 بوته در متر مربع بودند. سپس برخی ویژگی های مورفوفیزیولوژیکی شامل ارتفاع گیاه، تعداد گره و برگ در بوته، سطح برگ در بوته، عملکرد تر و خشک، میزان تجمع نیترات در برگ و میزان اسانس در برگ و کل بوته طی دو چین و همچنین روند تجمع ماده خشک، شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول در چین اول مورد ارزیابی واقع شدند. نتایج نشان داد که تیمار نیتروژن در هر دو چین تاثیر معنی داری بر تمام صفات اندازه گیری شده داشت، به طوری که بیشترین مقدار آن ها در چین اول با کاربرد 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بدست آمد و در چین دوم مربوط به تیمار 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بود. علاوه بر این، تجمع ماده خشک، شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول در اثر افزایش مقدار نیتروژن افزایش یافت. تراکم کاشت نیز در چین اول تاثیر معنی داری بر ارتفاع ساقه، تعداد گره و برگ در بوته، سطح برگ در بوته و درصد اسانس برگ داشت و در چین دوم تاثیر آن بر تعداد برگ و سطح برگ در بوته معنی دار شد. اثر متقابل نیتروژن و تراکم کاشت روی درصد اسانس کل بوته و میزان نیترات فقط در چین اول معنی دار شد، به طوری که بیشترین درصد اسانس کل بوته از تیمار 75 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و تراکم 8 بوته در متر مربع و بیشترین میزان تجمع نیترات از تیمار 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و تراکم 16 بوته در متر مربع حاصل شد. به طور کلی با توجه به تمامی نتایج بدست آمده از پژوهش حاضر می توان چنین اظهار نظر نمود که اگر چه 100 و 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به ترتیب در چین های اول و دوم باعث افزایش عملکرد و دیگر صفات رویشی اندازه گیری شده گردید اما به نوبه خود تجمع نیترات را در برگ نیز افزایش داد و بنابراین به نظر می رسد چنانچه پژوهش نعناع فلفلی به منظور استفاده آن بعنوان سبزی صورت پذیرد سطوح نیتروژن استفاده شده از نظر بهداشتی قابل توصیه نباشد اما اگر صرفا گیاه مذکور به منظور استخراج اسانس کشت می گردد به نظر نمی رسد که استفاده از سطوح زیادتری از کود نیتروژن در این خصوص مشکلی ایجاد نماید. اگر چه در این تحقیق در خصوص رابطه کیفی اسانس با میزان تجمع نیترات در برگ نعناع فلفلی مطالعه ای صورت نگرفته لیکن بسیار به جاست که این موضوع در محور اصلی پژوهش هایی قرار گیرد که نعناع فلفلی در آن ها به عنوان گیاه دارویی مورد مصرف قرار می گیرد.

ارزیابی سمیت، آنتی اکسیدانی و رگ زایی دو گیاه دارویی سنجد و مفراح بومی استان همدان و بررسی کشت سوسپانسیون سلولی سنجد
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1389
  اعظم بدرحداد   خسرو پیری

چکیده استفاده از گیاهان داروئی از زمان های قدیم تا به امروز توسط عامه مردم به طور گسترده رایج بوده است؛ بنابراین مطالعه اثرات سیتوتوکسیک و ژنوتوکسیک (ایجاد ناهنجاری های کروموزومی( آنها امری ضروری می-باشد. گیاه سنجد دارای خواص دارویی و صنعتی متفاوتی در ریشه، چوب، پوست و میوه است این گیاه در طب سنتی، بعنوان مسکن برای دردهای مفصلی و نیز به عنوان داروی ضد تشنج استفاده می شود.دیگر گیاه مورد مطالعه مفراح می باشد که دم کرده و شربت بخش هوایی مفراح بعنوان مسکن،آرامش بخش ،ضد نفخ،مقوی برای ناراحتیهای عصبی و تنفسی مورد استفاده قرار می گیرد.در این تحقیق جهت ارزیابی میزان سمیت غلظت های مختلف عصاره جوشانده سنجد و مفراح استان همدان از مدل گیاهی پیاز استفاده گردید. نتایج این تست نشان داد، عصاره جوشانده این دوگیاه در غلظت ها ی مورد استفاده، بر روی سلول های ریشه پیاز اثرات سایتوتوکسیک داشته و باعث کاهش شاخص میتوزی گردیدند. در بررسی سمیت بر روی سلولهای لنفوسیت عصاره مفراح اثر توکسیک کمی نشان داد و عصاره سنجد در غلظتهای بالا سبب مرگ سلولهای لنفوسیت گردید. در بررسی خواص ضدسرطانی این دو گیاه، پس از تاثیر عصاره هیدروالکلی این گیاهان بر سلولهای سرطانی و مشاهده اثر آنها بر تکثیر و بقاء سلولها ،اثر فرکسیونهای عصاره این گیاهان نیز بر روی رشد و تکثیر سلولهای سرطان خون) k562) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از این بود که بیشترین اثربر تکثیر و بقاء سلول های سرطان خون لاین k562در سنجد مربوط به فراکسیون اتیل استاتی و در مفراح مربوط به فراکسیون اتیل استاتی و کلروفرمی بود.در ارزیابی اثر عصاره ها بر رگ زایی سلولهای اندوتلیال بند ناف انسان، عصاره هیدروالکلی سنجد و مفراح به ترتیب در غلظت 200 و400 میکروگرم بر لیتر سبب مهار رگ زایی شدند.فراکسیونهای اتیل استاتی و کلروفرمی در حاصل از دو گیاه بطور مشابه در غلظت 10 میکروگرم اثرممانعت کنندگی از رگزایی را نشان دادند . درارزیابی خواص آنتی اکسیدانی این دو گیاه، میزان فنول کل برای عصاره های متانولی و هیدروالکلی سنجد به ترتیب 95/3 و 66/2 و برای عصاره های متانولی و هیدروالکلی سنجد به ترتیب 69/5 میلی گرم اسید گالیک در گرم ماده خشک اندازه گیری شد و میزان کل فلاونوئید نیز برای عصاره متانولی و هیدروالکلی سنجد 45/3 و 24/1 و برای عصاره متانولی و هیدروالکلی مفراح 80/3 و 77/3 میلی گرم کوئرستین در گرم ماده خشک تعیین گردید. درتست dpph(2و2دی فنیل 2پیکریل هیدرازیل) نیز ic50 ارزیابی شده برای عصاره متانولی و هیدروالکلی سنجد و مفراح به ترتیب به ترتیب و 142/0و 149/0 و137/0 و 140/0 میلی گرم در میلی لیتر بود. برای کشت سوسپانسیون سلولی به منظور افزایش میزان آلفا توکوفرول در برگ سنجد پس از تولید کالوس در محیط حاوی tdz و انتقال آنها به محیط مایع و از محرکهای جازمونیک اسید و اسید سالسیلیک استفاده شد هر دو محرک سبب افزایش توکوفرول در مقاسیه با شاهد شدند اما بیشترین تاثیر مربوط به غلظت 1 میلی مولار اسید سالسیلیک بود.

بررسی اثر روش های مختلف عصاره گیری در خواص ضدباکتریایی، ضدقارچی، سمیت و آنتی اکسیدانی چند گونه گیاه دارویی در استان همدان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم کشاورزی 1389
  حمیده جابریان همدان   خسرو پیری

در سالهای اخیر به کار گیری بیوتکنولوژی در تحقیقات مربوط به گیاهان دارویی ، باعث شناخت همه جانبه گیاهان دارویی از نظر نوع گیاهان وپراکنش آنها ، استفاده های دارویی، استخراج، شناسایی مواد موثره، کشت و اصلاح گونه های مهم، بررسی روشهای نوین در افزایش مواد موثره و مطالعه اثرات دارویی آنها درجهان و ایران شده است. از سوی دیگر به علت مصرف بیش از 80% مردم دنیا از گیاهان دارویی بررسی اثرات متفاوت این ترکیبات نیز ضروری است. هدف از این مطالعه از یک طرف بررسی اثرات ضد باکتریایی(9 باکتری گرم مثبت و گرم منفی)، ضد اکسیدانی(فنول ,فلاونوئید کل و (dpphو سمیت(تست آلیوم) عصاره گیاهان پامچال طنازغازیاقی و شاهتره در شرایط درون شیشه ای می باشد، واز طرفی کالوس زایی، اندام زایی و افزایش متابولیت ثانویه کارواکرول از اهداف دیگر این تحقیق می باشد. این گیاهان پس از جمع آوری در دمای اتاق خشک شدند. اثرات ضد باکتریایی و ضد اکسیدانی با سه نوع عصاره متانولی، هیدروالکلی و آبی مورد سنجش قرار گرفت. برای بررسی سمیت از جوشانده گیاه شاهتره و دم کرده گیاه غازیاقی در سه غلظت رایج و سنتی، غلظت 5 برابر و 10 برابر آن استفاده شد. جهت القای کالوس و اندام زایی در گیاه غازیاقی از غلظت های مختلف هورمون های اکسین و سیتوکنین استفاده شد و برای افزایش ماده موثره کارواکرول دو الیسیتور اسید جازمونیک واسید سالسیلیک مورد استفاده قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که عصاره های هر سه گیاه در غلظت های بالا دارای فعالیت ضد باکتریایی بودند و بیشترین مقدار فنول وفلاونوئید کل برای عصاره متانولی گیاه غازیاقی تعیین شد (p<0.01) . همچنین در تست dpph بیشترین فعالیت مهار رادیکالهای آزاد مربوط به عصاره الکلی گل پامچال با ic50 به میزان 0.1249 mg/ml بود. و غلظت های هورمونی (2.4.d=0.5 , 1 mg/ml) (ba,naa= 1 mg/ml) و) ba= 0.5 ,1 mg/ml) به ترتیب بهترین ترکیب های هورمونی در کالوس زایی و اندام زایی گیاه غازیاقی شناخته شدند. غلظت 10 میکرومولار اسید جازمونیک و 100 میکرومولاراسید سالسیلیک افزایش معنی دار کارواکرول را نسبت به نمونه شاهد نشان دادند (p<0.01). کلمات کلیدی: عصاره های مختلف، آنتی باکتریال، آنتی اکسیدان، سمیت، القا کالوس، اندام زایی، سوسپانسیون سلولی

بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های موسیر غرب ایران با استفاده از صفات مورفولوژیک و نشانگر مولکولی rapd
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1389
  حجت قهرمانی مجد   فرشاد دشتی

: موسیر ( allium hirtifolium ) گیاهی پیاز دار و چند ساله از خانواده آلیاسه می باشد. این گیاه بومی ایران است و به صورت خودرو در مراتع مرتفع و نقاط کوهستانی می روید. در این تحقیق با استفاده از نشانگر های مورفولوژیکی و مولکولی تنوع ژنتیکی 16 جمعیت موسیر غرب ایران مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش اول 4 روش استخراج dna شامل موری تامسون(1980)، دویل و دویل(1987)، موری تامسون تغییر داده شده(دشتی 1382) و سقائی-معروف(1984) به منظور انتخاب بهترین روش روی بافت های برگ وسوخ گیاه موسیر مورد ارزیابی قرار گرفت. برای استخراج dna بافت های برگ و سوخ گیاه موسیر مورد استفاده قرار گرفت. بیشترین مقدار dna با کیفیت مطلوب از 1 گرم بافت (4/396 میکروگرم از بافت برگ و 3/259 میکروگرم از بافت سوخ) از روش موری تامسون به دست آمد. با توجه به نتایج، روش موری تامسون برای استخراج dna از بافت های برگ و سوخ گیاه موسیر توصیه میشود. در آزمایش دوم فعالیت آنتی اکسیدانی 16 جمعیت موسیر مورد بررسی قرار گرفت. عصاره های متانولی از نظر فعالیت آنتی اکسیدانی تنوع قابل توجهی نشان دادند. بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی در عصاره جمعیت صحنه و کمترین آن در جمعیت نهاوند بدست آمد. در آزمایش سوم تنوع مورفولوژیکی جمعیت های موسیر با استفاده از 29 صفت کمی و کیفی روی گیاهان مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین اکثر صفات مورد مطالعه تفاوت معنی داری وجود دارد. تجزیه عامل نشان داد که صفاتی مثل قطر سوخ بزرگ؛ وزن تر، درصد ماده خشک، تعداد، طول و عرض برگ؛ طول ساقه گل دهنده؛ قطر طبق گل آذین؛ رنگ و طرز قرار گرفتن برگ و رنگ ساقه گل دهنده از اجزای تشکیل دهنده عوامل اصلی بودند. نتایج تجزیه کلاستر براساس تمام صفات اندازگیری شده، جمعیت ها را در فاصله 10 به 6 گروه اصلی تقسیم بندی نمود. نتایج نشان داد که ارتباط معنی داری بین تنوع ژنتیکی و منشأ جغرافیایی وجود ندارد. در آزمایش چهارم از نشانگر رپید جهت بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های موسیر استفاده شد. 14 آغازگر از مجموع 50 آغازگر مورد استفاده تکثیر تصادفی dna الگو را به خوبی انجام داده و بین جمعیت هاچند شکلی نشان دادند. کمترین تشابه ژنتیکی(21/0) بین دو نمونه صحنه و کوهرنگ مشاهده شد در حالی که بیشترین میزان تشابه ژنتیکی (63/0) بین نمونه های همدان با همدان 2 و مرغملک با کوهرنگ مشاهده شد. جمعیتهای مورد ارزیابی در تجزیه خوشه ای در حد درصد تشابه 47/0 جمعیت ها را درشش گروه مجزا قرار داد. گروه بندی حاصل از جمعیت ها در تجزیه خوشه ای تقریباً منطبق با منشا جغرافیایی هر جمعیت بود. در این مطالعه نتایج آزمایش مورفولوژیک و رپید با یکدیگر همخوانی نداشت.

بررسی فنول کل در گیاه چای کوهی (stachys lavandulifolia vahi. ) از طریق کشت اندام، سوسپانسیون و کالوس
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1389
  بیلال مهربانی   سنبل ناظری

چکیده محصولات طبیعی گیاهی در کشور های توسعه یافته هنوز بخش مهمی از طب سنتی را تشکیل می دهد. در طی سال های اخیر مطالعات داروشناسی نشان داده ،که عصاره وترکیبات حاصل از گیاهان متعلق به جنس stachys خواص ضد باکتری ضداکسیدان، ضد نفریت، ضد هپاتیت، اثرات آرامش بخشی و ضد فشار خون پائین دارند. stachys lavandulifulia vahi با نام محلی چای کوهی، در مناطق مختلف ایران پراکندگی دارد. جوشانده بخش های هوائی این گیاه در طب سنتی ایران در درمان درد و التهاب مورد استفاده قرار می گیرد.حضور ترکیبات مختلف پلی فنولی در این گیاه گزارش شده است. پلی فنول ها ویا ترکیبات فنولی دارای فعالیت آنتی اکسیدانی هستند. گیاهان در شرایط درون شیشه قادر به تولید متابولیت های ثانویه ارزشمند از نظر داروئی مانند ترکیبات فنولی هستند. به همین منظور، اثرات انواع کشت ها (اندام ، کالوس و سوسپانسیون) در شرایط درون شیشه بر فنول وفلاونوئید کل مورد بررسی قرار گرفتند. اثر هورمون های ba و naa بر رشد و میزان فنول و فلاونوئید کل در کشت شاخه مورد بررسی قرار گرفتند. تفاوت معنی داری در رشد و تکثیر ریز نمونه و میزان فنول وفلاونوئید کل بین محیط دارای ba (بدون naa) و محیط ba+naa در کشت شاخه مشاهده شد. اثر غلظت های مختلف-d 2،4 بر میزان القاء کالوس در ریز نمونه های برگ بررسی شد.اختلاف معنی داری در رشد کالوس در هنگام استفاده از هورمون در غلظت 2 و 1 میلی گرم در لیتر در مقایسه با تیمار شاهد مشاهده شد. اثر دو محرک (متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید) و زمان اثر محرک بر میزان تولید فنول در کالوس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تفاوت معنی دار در میزان فنول کل بین تیمار دارای محرک وشاهد وجود دارد. بیشترین میزان فنول در تیمار دارای 10 میکرومولار متیل جاسمونات ارزیابی شد. اثر زمان بر تولید فنول کل در این آزمایش در سطح 1 درصد معنی داربود، در حالی که تفاوت معنی داری بین اثرات متقابل آنها با هم مشاهده نشد. در کشت سوسپانسیون، دو محرک متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید جهت افزایش میزان فنول اضافه شد. هر دو محرک سبب افزایش فنول نسبت به شاهد شدند.

القاء ریشه های مویین و تولید متابولیت ثانویه دوپامین در گیاه خرفه (portulaca oleracea l.) با استفاده از آگروباکتریوم رایزوژنز
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1390
  یاسر احمدی مقدم   خسرو پیری

هزاران سال است که گیاهان از مهمترین منابع درمانی محسوب می شوند.گیاهان همچنین منبع بسیاری از درمانهای جدید می باشند.تقریبا یک چهارم داروهای تولید شده حاوی عصاره های گیاهی یاترکیباتی هستند که از مواد گیاهی به دست آمده اند یا براساس ترکیبات گیاهی مدل سازی شده اند. با استفاده از پیشرفت های بیوتکنولوژی، تولیدات طبیعی گیاهان می توانند منبع عظیمی از ترکیبات شیمیائی جدید با منشاء گیاهی را برای کاربردهای گوناگون فراهم کنند. کشت بافت گیاهان دارویی به عنوان یک راه حل مناسب جهت تولید متابولیت های ثانویه با ارزش معرفی شده است. اخیرا کشت ریشه های موئین به عنوان یک منبع پایدار برای تولید متابولیت ها پیشنهاد شده است. ریشه های مویین با استفاده از آگروباکتریوم رایزوژنز تولید می شوند. بزرگترین مزیت کشت ریشه های مویین این است که اغلب در مقایسه با گیاهان مادری، توان بالایی در تولید متابولیت های ثانویه دارند. خرفه یکی از گیاهان دارویی است که در آسیا و اروپا یافت می شود. این گیاه دارای ترکیبات ثانویه با ارزشی همچون دوپامین است. امروزه از دوپامین در درمان بیمار ی پارکینسون استفاده می شود. این گیاه در حالت طبیعی متابولیت های ثانویه کمی تولید می کنند و در نتیجه برای افزایش متابولیت های ثانویه و توسعه درحد تجاری، استفاده از روش القاء ریشه موئین می تواند مثمر ثمر واقع شود. در این تحقیق جهت ایجاد ریشه های موئین در گیاه خرفه از باکتری آگروباکتریوم رایزوژنز استرین ar15834 استفاده گردید که در نهایت منجر به تولید ریشه های مویین از این گیاه شد. جهت تأیید تراریختی ریشه های موئین تولید شده، آنالیزpcr با استفاده ازآغازگر اختصاصی ژن rolb انجام پذیرفت. نتیجه آنالیز pcr، وجود باندهای تشخیصی مربوط به تکثیر اختصاصی ژن rolb را با اندازه 780 جفت بازی نشان داد و بدین ترتیب تراریختی ریشه های مویین تأیید شد. پس از ایجاد ریشه های موئین در گیاه خرفه، میزان تولید متابولیت های ثانویه در این ریشه ها با استفاده دستگاه hplc ارزیابی گردید. نتاج حاصل نشان داد که میزان دوپامین در ریشه های موئین(لاینf) نسبت به ریشه های طبیعی(کنترل) گیاه 18 برابر افزایش داشت. 6 لاین ریشه موئین جداسازی و میزان دوپامین آنها هم اندازه گیری گردید. عوامل مختلفی از قبیل نوع ریزنمونه، سن گیاهچه، ، مدت زمان های مختلف آلودگی، مدت هم کشتی برای افزایش تراریختی گیاه خرفه مورد بررسی قرار گرفت. محیط کشت های مختلف از قبیل ms، ms2/1، b5 و w بمنظور رشد بهتر ریشه های موئین بررسی شد و محیط کشت ms2/1 بعنوان محیط کشت مناسب برای رشد ریشه ها بخاطر تولید زی توده بیشتر انتخاب گردید. بمنظور افزایش تولید دوپامین در ریشه های موئین(لاین b ) از محرکهای متیل جازمونات و اسید سالسیلیک در غلظت های مختلف استفاده گردید و مشخص شد که تمام غلظت های مورد استفاه متیل جازمونات به ویژه متیل جازمونانت 100 میکرومول تاثیر بالای در تولید دوپامین دارند.

ایجاد ریشه های مویین در شیرین بیان و زنجبیل شامی و اثر محرک ها در میزان تولید ماده موثره گلیسیریزین و ایزولیکویریتیجنین در ریشه های تراریخت شیرین بیان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1389
  زهرا شیرازی   خسرو پیری

شیرین بیان و زنجبیل شامی از گیاهان دارویی با ارزش و بومی ایران می باشند .با توجه به اهمیت متابولیت های ثانویه دراین گیاهان، در این تحقیق ازروش القاء ریشه های مویین تراریخت استفاده شد. رشد سریع، پایداری ژنتیکی و بیوسنتزی و زمان کوتاه دو برابر شدن ریشه های مویین، آنها را سیستم مناسبی برای تولید متابولیت های ثانویه ساخته است.کشت ریشه های مویین با استفاده از سویه ar15834 باکتری آگروباکتریوم ریزوژنز در ریزنمونه های ریشه، ساقه و برگ شیرین بیان و همچنین ریزنمونه های ساقه و برگ زنجبیل شامی بررسی گردید. حضور ژن rolb در لاین های ریشه مویین توسط pcr و با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ژن rolb بررسی شد. تولید گلیسیریزین و ایزولیکویریتیجنین در ریشه های مویین شیرین بیان توسط hplc اندازه گیری شد. اثر محرک های اسید سالیسیلیک و متیل جازمونات بر روی سرعت رشد و تولید متابولیت های ثانویه در ریشه های تراریخت شیرین بیان مورد بررسی قرار گرفت. ظهور ریشه های مویین در شیرین بیان و زنجبیل شامی به ترتیب 28-21 و 10-7 روز بعد از تلقیح مشاهده شدند. نتایج بدست آمده از ریشه های مویین شیرین بیان، سه فنوتیپ متمایز: ریشه های مویین معمولی، ریشه های شبه کالوس و ریشه های تولید کننده کالوس را نشان داد، در حالیکه تنها فنوتیپ ریشه های مویین معمولی در زنجبیل شامی دیده شد. بالاترین فراوانی تراریختی در شیرین بیان و زنجبیل شامی به ترتیب 50 و 80 درصد بدست آمد. بر خلاف تحقیقات قبلی، در کشت ریشه های مویین شیرین بیان در شرایط این ویترو گلیسیریزین سنتز شد و در برخی از آنها تولید متابولیت های تولید شده بیشتر از ریشه های معمولی بودند. اسید سالیسیلیک سبب افزایش تولید گلیسیریزین و کاهش آشکار وزن خشک ریشه گردید. متیل جازمونات در غلظت های 200-100 میکرو مولار وزن خشک را افزایش داد، هر چند این افزایش معنی دار نبود.

اثر برخی محرک های شیمیایی بر تولید متابولیت ثانویه نورآدرنالین در ریشه موئین تراریخت گیاه خرفه (.portulaca oleracea l)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1390
  کیانا پیریان   خسرو پیری

بشر با شناخت گیاهان دارویی مختلف به شفا بخشی و اثرات درمانی این گیاهان پی برد و به منظور پیشگیری و درمان بیماری از آنها استفاده کرد. تقریبا یک چهارم داروهای تولید شده حاوی عصاره های گیاهی یاترکیباتی هستند که از مواد گیاهی به دست آمده اند یا براساس ترکیبات گیاهی مدل سازی شده اند. با استفاده از پیشرفت های بیوتکنولوژی، تولیدات طبیعی گیاهان می توانند منبع عظیمی از ترکیبات شیمیائی جدید با منشاء گیاهی را برای کاربردهای گوناگون فراهم کنند. کشت بافت گیاهان دارویی به عنوان یک راه حل مناسب جهت تولید متابولیت های ثانویه با ارزش معرفی شده است. اخیرا کشت ریشه های موئین به عنوان یک منبع پایدار برای تولید متابولیت ها پیشنهاد شده است. ریشه های مویین با استفاده از آگروباکتریوم رایزوژنز تولید می شوند. بزرگترین مزیت کشت ریشه های مویین این است که اغلب در مقایسه با گیاهان مادری، توان بالایی در تولید متابولیت های ثانویه دارند. گیاه خرفه دارای متابولیت های ثانویه با ارزشی همچون نورآدرنالین است. این متابولیت در درمان شوک های عصبی و عفونی کاربرد دارد از آنجا که این گیاه در حالت طبیعی متابولیت های ثانویه کمی تولید می کند و در نتیجه برای افزایش متابولیت های ثانویه و توسعه درحد تجاری، استفاده از روش القاء ریشه موئین می تواند مثمر ثمر واقع شود. در این تحقیق جهت ایجاد ریشه های موئین در گیاه خرفه از باکتری آگروباکتریوم رایزوژنز استرین ar15834 استفاده گردید که در نهایت منجر به تولید ریشه های مویین از این گیاه شد. جهت تأیید تراریختی ریشه های موئین تولید شده، آنالیزpcr با استفاده ازآغازگر اختصاصی ژن rolb انجام پذیرفت. نتیجه آنالیز pcr، وجود باندهای تشخیصی مربوط به تکثیر اختصاصی ژن rolb را با اندازه 780 جفت بازی نشان داد و بدین ترتیب تراریختی ریشه های مویین تأیید شد. پس از ایجاد ریشه های موئین در گیاه خرفه، میزان تولید متابولیت های ثانویه در این ریشه ها با استفاده دستگاه hplc ارزیابی گردید. نتاج حاصل نشان داد که میزان نورآدرنالین در ریشه های موئین(لاین a ) نسبت به ریشه های طبیعی(non-hr) گیاه 12 برابر افزایش داشت. 4 لاین ریشه موئین جداسازی و میزان نورآدرنالین آنها اندازه گیری گردید. عوامل مختلفی از قبیل نوع ریزنمونه، سن گیاهچه، ، مدت زمان های مختلف آلودگی، مدت هم کشتی، غلظت باکتری، استرین های مختلف باکتری برای افزایش تراریختی گیاه خرفه مورد بررسی قرار گرفت. محیط کشت های مختلف از قبیل ms، ms2/1، b5 و w بمنظور رشد بهتر ریشه های موئین بررسی شد و محیط کشت ms2/1 محیط کشت مناسب برای رشد ریشه ها بخاطر تولید زی توده بیشتر انتخاب گردید. بمنظور افزایش تولید نورآدرنالین در ریشه های موئین (لاین a) از محرک های شیمیایی متیل جازمونات و اسید سالسیلیک و محرک زنده عصاره مخمر در غلظت های مختلف استفاده گردید و مشخص شد که متیل جازمونات 200 میکرومول در تولید نورآدرنالین 7 برابر افزایش را نسبت به شاهد( صفر میکرو مول)نشان داد و نیز تیمارهای غلظتی 250 و 500 میلی گرم صاره مخمر به ترتیب 3 و 5 برابر افزایش نورآدرنالین را نشان دادند.

بررسی اثر سمیت، جهش زایی و تمایز عصاره های مختلف ریشه شیرین بیان در مدل-های سلولی گیاهی و جانوری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1390
  آرزو عزیزسلطانی   خسرو پیری

هزاران سال است که گیاهان از مهمترین منابع درمانی محسوب می شوند. امروزه دانشمندان و شرکت های زیادی فعالیت-های خود را بر روی تحقیق و توسعه گیاهان دارویی متمرکز کرده اند. عصاره های گیاهی حاوی ترکیبات متنوعی هستند که از نظر فعالیت مشابه با هورمون های استروئیدی تخمدان عمل می کنند که تحت عنوان فیتواستروژن اطلاق می شوند. گیاه glycyrrhiza glabra l تحت نام رایج شیرین بیان جهت درمان اختلالات تنفسی و گوارشی مورد استفاده قرار می گیرد. عصاره شیرین بیان و ایزوفلاوونوئیدهای مهم آن مانند گلابریدین، گلابرن و ایزولیکورتیجنین به عنوان فیتواستروژن عمل می-کنند. امروزه یکی از عمده مشکلات سلامتی در زنان مسن پوکی استخوان است. مهمترین فاکتور خطرآفرین پوکی استخوان در زنان کاهش سطح استروژن طی دوران یائسگی است. درمان با جایگزین هورمون جهت جلوگیری از پوکی استخوان توسعه یافته است اما این روش درمانی همراه با عوارض جانبی مانند سرطان های سینه، تخمدان و رحم همراه است، به همین جهت تقاضا در استفاده از فیتواستروژن ها در حال افزایش است. در این مطالعه جهت ارزیابی سمیت غلظت های متفاوت عصاره جوشانده شیرین بیان از تست آلیوم استفاده شد. نتایج نشان داد که عصاره جوشانده در غلظت رایج مورد استفاده در طب سنتی(µg/ml25) اثر سمیت نشان نمی دهد. در حالیکه در غلظت های بیشتر از غلظت رایج (µg/ml100-50) بر روی سلول-های نوک ریشه پیاز موجب اثرات توکسیک گردید. نتایج حاصل از روش mtt بر روی سلول های بنیادی مزانشیمی نشان داد که فرکشن های اتیل استاتی و استونی شیرین بیان در غلظت های (µg/ml50-10) به صورت وابسته به زمان و وابسته به دوز باعث افزایش معنی داری در روند تکثیر گردید در حالی که فرکشن های آبی و هیدروالکلی تأثیر افزایشی بر روی روند تکثیر نشان نداد. در نهایت نتایج این آزمایشات اثر سمیت غلظت های بالاتر فرکشن اتیل استاتی و استونی (µg/ml100) و فرکشن های آبی و هیدروالکلی (µg/ml100-50) را بر روی سلول های بنیادی نشان داد. در این پژوهش تأثیر عصاره شیرین بیان بر روند تمایز استخوانی از طریق ارزیابی فعالیت آنزیم آلکالین فسفاتاز، اندازه گیری میزان رسوبات کلسیمی و بررسی کمی ژنهای استخوانی ارزیابی شد. آنالیز داده های حاصل از real-time نشان داد که فرکشن های اتیل استاتی و استونی (µg/ml25-10) بیان ژنهای آلکالین فسفاتاز، استئوکلسین، استئوپونتین، bmp2، runx2 به طور معنی داری افزایش داد. اثر تحریکی عصاره شیرین بیان در حضور آنتاگونیست اختصاصی رسپتور استروژن کاهش یافت. این نتایج نشان داد که تأثیر عصاره شیرین بیان می تواند از طریق مسیر پیام رسانی وابسته به رسپتور استروژن باشد. بنابراین عصاره حلال آلی شیرین-بیان به جهت تحریک کنندگی رشد و تکثیر و تمایز استئوبلاستی سلول های بنیادی می تواند کاندیدای مناسبی جهت جلوگیری از پوکی استخوان در زنان در سنین یائسگی باشد.

تولید متابولیت ثانویه گروه تروپان در ریشه موئین القایی گیاه شاهبیزک(.atropa belladonna l) با استفاده از آگروباکتریوم ریزوژنز در شرایط بیوراکتور آزمایشگاهی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1390
  پیمان حبیبی   خسرو پیری

انسان با شناخت گیاهان دارویی مختلف به شفا بخشی و اثرات درمانی این گیاهان پی برد و به منظور پیشگیری و درمان بیماری از آنها استفاده کرد. با استفاده از پیشرفت های بیوتکنولوژی، تولیدات طبیعی گیاهان می-توانند منبع عظیمی از ترکیبات شیمیائی جدید با منشاء گیاهی را برای کاربردهای گوناگون فراهم کنند. کشت بافت گیاهان دارویی به عنوان یک راه حل مناسب جهت تولید متابولیت های ثانویه با ارزش معرفی شده است. اخیرا کشت ریشه های موئین به عنوان یک منبع پایدار برای تولید متابولیت ها پیشنهاد شده است. ریشه های مویین با استفاده از آگروباکتریوم رایزوژنز تولید می شوند. بزرگترین مزیت کشت ریشه های مویین این است که اغلب در مقایسه با گیاهان مادری، توان بالایی در تولید متابولیت های ثانویه دارند. بیوراکتورها شرایط مناسبی را برای تولید گیاه در ابعاد بزرگ برای تولید صنعتی ایجاد می کنند. بیوراکتور به عنوان مخزنی است که واکنش های بیولوژیکی و یا تغییرات بیولوژیکی در آن اتفاق می افتد گیاه شاهبیزک از گیاهان دارویی مهم و بومی ایران می باشد که به علت دارا بودن متابولیت های ثانویه با ارزش، مصرف دارویی زیادی برای درمان بسیاری از بیماری ها دارد. در این تحقیق جهت افزایش تولید متابولیت ثانویه اسکوپلامین ریشه های موئین القائ شده از باکتری آگروباکتریوم رایزوژنز استرین ar15834 در دستگاه بیوراکتور کشت گردید. جهت تأیید تراریختی ریشه های موئین تولید شده، آنالیزpcr با استفاده ازآغازگر اختصاصی ژن rolb انجام پذیرفت. نتیجه آنالیز pcr، وجود باندهای تشخیصی مربوط به تکثیر اختصاصی ژن rolb را با اندازه 780 جفت بازی نشان داد و بدین ترتیب تراریختی ریشه های مویین تأیید شد.در این بررسی انواع مختلف شرایط هوادهی و همزن در دستگاه بیوراکتور مورد بررسی قرار گرفت .نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که بیشترین تولید اسکوپلامین مربوط به دستگاه بیوراکتور با شرایط همزن vvm25/1 وrpm70بود.تولید اسکوپلامین تا میزان 59/1 میلی گرم درگرم وزن خشک افزایش یافت. میزان وزن خشک ریشه های کشت یافته در بیوراکتور با هوادهی vvm25/1 و همزدن rpm70 نسبت به دیگر تیمارها افزایش نشان داد که وزن خشک نهایی در این بیوراکتور 28/1 میلی گرم در گرم بود . همچنین در این بررسی میزان ضریب رسانایی و میزان مصرف ساکارز مورد بررسی قرار گرفت که نتایج حاصل نشان داد بیشترین میزان مصرف ساکارز و وبیشترین میزان افزایش مصرف املاح مربوط به دستگاه بیوراکتور با شرایط همزن vvm25/1 وrpm70بود. محیط کشت های مختلف از قبیل ms، ms2/1 و b5 بمنظور رشد بهتر ریشه های موئین بررسی شد و محیط کشت ms2/1 بعنوان محیط کشت مناسب برای رشد ریشه ها بخاطر تولید زی توده بیشتر انتخاب گردید.

بررسی اثر محرک های زیستی بر تولید آرتمیزینین در ریشه های مویین القا شده گیاه درمنه خزری(.artemisia annua l)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1390
  مهدی فرهمندزاده   خسرو پیری

گیاهان بسیاری از متابولیت های ثانویه را تولید می کنند که سنتز آن ها با سنتز شیمیایی مشکل، گران و یا غیر ممکن است. آرتمیزینین یک لاکتون سزکویی ترپن اندوپراکساید است که از artemisia annua l. استخراج می شود و یک داروی با عملکرد چندگانه است. ثابت شده است که بر علیه مالاریا، هم مالاریای مقاوم به دارو و هم مالاریای مغزی که توسط نژادهای plasmodium falciparum ایجاد می شود، و بیماری های عفونی دیگری مانند شیستوزوما، هپاتیت وانواع تومورها موثر است. آرتمیزینین می تواند توسط ریشه های مویین artemisia annua بیوسنتز شود. در این تحقیق ریشه های مویین گیاه درمنه خزری تولید شد و حضور ژن rolb در لاین های ریشه مویین توسط pcr و با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ژن rolb بررسی شد و همچنین اثر عصاره های قارچی aspergillus niger، fusarium oxysporum و colletotrichum sp. و عصاره مخمر به عنوان محرک زیستی بر روی تولید آرتمیزینین در ریشه های مویین artemisia annua مورد بررسی قرار گرفت. غلظت های مختلف محرک به محیط کشت مایع در روز 21 اضافه گردید. ریشه های مویین 4 روز توسط غلظت های مشخص محرک تحریک شدند. تولید آرتمیزینین در ریشه های مویین درمنه خزری توسط hplc اندازه گیری شد.میزان تولید آرتمیزینین در ریشه های مویین با استفاده از محرک های عصاره مخمربا غلظت 8/0 میلی گرم بر میلی لیتر کربوهیدرات کل و عصاره های قارچی aspergillus niger، colletotrichum spو fusarium oxysporum با غلظت 4 /0 میلی گرم بر میلی لیتر به ترتیب 7/1 برابر (3/1 میلی گرم بر گرم وزن خشک)، 28/1 برابر(98/0 میلی گرم بر گرم وزن خشک )، 44/1 برابر (1/1 میلی گرم بر گرم وزن خشک)و 21/ 1 برابر (میلی گرم بر گرم وزن خشک 92/0 ) شد. همچنین اثر تنش فشار اسمزی بالا(توسط 50 گرم بر لیتر سوربیتول ایجاد شد) به عنوان محرک غیر زیستی و ترکیبی از آن با عصاره مخمر(8/0 میلی گرم بر میلی لیتر کربوهیدرات کل) به عنوان محرک زنده، مورد بررسی قرار گرفت. سوربیتول میزان آرتمیزینین را در ریشه های مویین 39/1 برابر افزایش داد و به 07/1 میلی گرم بر گرم وزن خشک رساند. ترکیبی از محرک های زیستی و غیر زیستی دارای اثر افزایش روی تولید آرتمیزینین داشتند و مقدار آرتمیزینین 2/2 برابر(75/1 میلی گرم بر گرم وزن خشک) شد.

بررسی اثرات آنتی اکسیدانی، آنتی باکتریایی و سمیت عصاره پوست درخت بید(salix alba .l) همدان در دو مدل سلول گیاهی ، جانوری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1391
  جعفر منتشلو   علی دلجو

ابزارهای بیوتکنولوژی و تکنیک های آن راهگشای تحقیقات جدید برای درک چگونگی عملکرد بدن های سالم می باشد. شناخت پایه ملکولی سلامت و بیماری منجربه کشف روش های جدید برای درمان و جلوگیری از بیماری می شود. استفاده از گیاهان دارویی از زمان های قدیم تا به امروز توسط عموم مردم بطور گسترده رایج بوده است؛ بنابراین مطالعه اثرات سیتوتوکسیک، ژنوتوکسیک(ناهنجاری های کروموزومی) و ضد میکروبی آنها امری ضروری می باشد. درخت بید یکی از درختانی است که بطور معمول بعنوان گیاه دارویی مصرف می-شود. پوست درخت بید در تمام قرون در چین، اروپا استفاده می شده است و امروزه برای برای درمان درد(بخصوص پشت درد خفیف و ورم زانو)، سردرد، آماس کیسه های مفصلی و غیره استفاده می شود. پوست درخت بید شامل سالیسین می باشد که ماده شیمیایی مشابه آسپرین است. در این تحقیق جهت ارزیابی میزان سمیت غلظت های مختلف عصاره دم کرده پوست تنه و شاخه بید همدان از مدل گیاهی پیاز استفاده گردید. نتایج تست سمیت نشان داد، عصاره دم کرده این دو اندام در غلظت های بیشتر مورد استفاده در طب سنتی، بر روی سلول های ریشه پیاز اثرات سمی داشته و باعث بروز برخی ناهنجاری های کروموزومی می-شود. در بررسی سمیت حاد، یکبار عصاره بید به موش ها در دُزهای از 2 تا 20 گرم در کیلوگرم داده شد. رفتار عمومی، اثرات مضر و مرگ و میر برای 14 روز بعد از تیمار تعیین شد و هیچکدام از دُزها مرگ و میر یا تغییرات رفتاری معنی داری را باعث نشدند. در بررسی سمیت تحت مزمن عصاره پوست بید بطور دهانی بصورت تک تجویز به رت های ویستار در دُزهای 200، 400، 800 و 1600 میلی گرم در کیلوگرم روزانه برای 28 روز داده شدند و تجویز روزانه عصاره در دُزهای 800 و mg/kg 1600 کاهش معنی داری در تعداد گلبول های قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت موجب شد. ast، alp، alt و tb سرم افزایش پیدا کردند در حالیکه پروتئین کل و تری گلیسرید کاهش معنی داری داشتند. همچنین تغیرات معنی داری در وزن حیوانات مشاهده نشد. در ارزیابی خواص ضد-میکروبی، اثرات ضد باکتریایی غلظت های مختلف از سه نوع عصاره متانولی، هیدروالکلی و آبی دو اندام پوست تنه وشاخه بر روی 8 نوع باکتری بیماری زا بررسی گردید. بررسی ها نشان داد که غلظت های بالا( 200 و400 میلی گرم در میلی-لیتر)از عصاره های هیدروالکلی و متانولی این دو اندام دارای اثرات ضد باکتریایی بر روی باکتری های اشرشیا کولی، استافیلوکوکوس اورئوس، باسیلیوس سوبتلیس، باسیلیوس سرئوس، میکروکوکوس لوتوس و استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس می باشند اما بر روی باکتری های کلبسیا پنومونیه و سالمونلا تیفی اثر ضد باکتریایی خاصی در مورد هیچ کدام از انواع عصاره ها در اندام-ها مشاهده نشد. در ارزیابی خواص آنتی اکسیدانی از چهار نوع عصاره اتانولی، اتیل استاتی، متانولی و کلروفرمی پوست تنه و شاخه بید استفاده شد که بین عصاره ها و اندام ها تفاوت معنی داری وجود داشت. در تست dpph نیز ic50 ارزیابی شده برای چهار عصاره اتانولی، اتیل استاتی، متانولی و کلروفرمی پوست تنه و شاخه به ترتیب 130/0، 138/0، 139/0،147/0 و 129/.، 134/0، 137/0، 141/0 میلی گرم در میلی لیتر بود.

اثر تنش خشکی بر بیان ژن های مهم در سنتز تری ترپنوئیدها در گیاه شیرین بیان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1391
  ویدا نصراللهی   اصغر میرزایی اصل

شیرین بیان از گیاهان دارویی با ارزش و بومی ایران است. تریترپنوئیدها از جمله متابولیتهای ثانویه مهم موجود در این گیاه هستند. گلیسیریزین یک تریترپنوئید ساپونین بوده و به فراوانی در قسمت زیرزمینی گیاه شیرین بیان یافت می شود. در این تحقیق با اعمال تنش خشکی به این گیاه، تاثیر تنش بر روی بیان ژنهای مهم مسیر بیوسنتزی تریترپنوئیدها بررسی شد. ژنهای مورد بررسی سکوآلن سینتاز، بتا-آمیرین سینتاز، لوپئول سینتاز و سیکلوآرتنول سینتاز بودند. سکوآلن سینتاز از پیش ماده فارنسیل پیروفسفات، سکوآلن را تولید می کند. سکوآلن پس از تبدیل به 2و3-اکسیدوسکوآلن، تحت تاثیر سه آنزیم دیگر ذکر شده به ترتیب به تریترپنوئیدهای، بتا-آمیرین، لوپئول و سیکلوآرتنول تبدیل می شود. بتا-آمیرین تحت تاثیر آنزیمهای دیگری در نهایت گلیسیریزین را تولید می کند. تنش به دو صورت اعمال شد، یکی تحت شرایط آزمایشگاه و توسط محلول پلی اتیلن گلیکول بر روی گیاهچه های شیرین بیان و همچنین به صورت تنش خشکی بر روی گیاهان گلدانی شیرین بیان تحت شرایط گلخانه. تنش در شرایط آزمایشگاه در چهار تیمار زمانی 0، 4، 8 و 24 ساعت بر روی گیاهچه های 8 روزه صورت گرفت. تنش در گلخانه در چهار تیمار 2، 16، 26 و 28 روز بدون آبیاری بر روی گیاهان ده ماه انجام شد. برای بررسی شدت تنش، میزان رطوبت نسبی گیاهچه ها و گیاهان و همچنین میزان فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز در برگ ها و استولون های نمونه های گلدانی اندازه گیری شد. با روش pcr نیمه کمی (semi-quantitative pcr) میزان بیان ژنهای سکوآلن سینتاز، بتا-آمیرین سینتاز، لوپئول سینتاز و سیکلوآرتنول سینتاز نمونه ها تحت تنش اسمزی و خشکی بررسی شد و در آخر میزان گلیسیریزین در استولون های نمونه های گلدانی به وسیله hplc اندازه گیری شد. با اندازه گیری رطوبت نسبی نمونه های گیاه چه و نمونه های گلدانی شیرین بیان مشخص شد که اعمال تنش موفقیت آمیز بوده است. میزان آنزیم آسکوربات پراکسیداز در برگ های گیاه، در نمونه های 16، 26 و 28 روز بدون آبیاری نسبت به شاهد مربوطه افزایش یافت و در قسمت زیرزمینی گیاه در نمونه های 26 و 28 روز بدون آبیاری نسبت به شاهد مربوطه افزایش پیدا کرد. ایجاد تنش در نمونه های گیاه چه، افزایش میزان بیان آنزیم های سکوآلن سینتاز و بتا-آمیرین سینتاز تحت تنش خشکی را در پی داشت . میزان mrna سیکلوآرتنول سینتاز در شرایط تنش در گیاه چه ها تغییری نشان نداده و تقریبا ثابت بود. در نمونه های گلدانی تنش ایجاد شده موجب افزایش بیان آنزیم های سکوآلن سینتاز و بتا-آمیرین سینتاز شد. در بتا-آمیرین سینتاز میزان بیان در نمونه 16 روز بدون آبیاری بیشتر از نمونه 28 روز بعد از آبیاری بود. بیان ژن سیکلوآرتنول سینتاز تحت شرایط تنش در نمونه گلدانی نسبت به شاهد تغییری نشان نداده و ثابت بود. نتایج به دست آمده از ایجاد تنش در نمونه های گلدانی و گیاه چه، هر دو نشان دادند که بیان دو ژن سکوآلن سینتاز و بتا-آمیرین سینتاز تحت تنش خشکی افزایش پیدا کرد. و در هر دو نمونه میزان بیان ژن سیکلوآرتنول سینتاز ثابت بود. با اندازه گیری میزان گلیسیریزین در استولون ای گیاهان گلدانی شاهد و تحت تنش خشکی مشخص شد میزان این ماده موثره در نمونه 28 روز بدون آبیاری افزایش پیدا کرده است.

طراحی حسگر زیستی نوری برای سنجش میزان متابولیت ثانویه اسکوپولامین در عصاره گرفته شده از ریشه های مویین تراریخت گیاه شاهبیزک
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1391
  فرشته باقری   خسرو پیری

آلکالوئید ها یکی از گروههای اصلی متابولیت های ثانویه هستند که به دلیل خواص دارویی مورد توجه قرار می گیرند و به طور کلی دسته ای از ترکیبات آلی می باشند که کم وبیش دارای اثرات سمی بوده و بر روی سیستم اعصاب مرکزی موثر می باشد(صمصام وشریعت,1370) تروپان ها یک گروه از این ترکیبات هستند که در چندین خانواده ی گیاهی از قبیل سیب زمینی,کوکا, فرفیون و تمس یافت می شوند (هس و همکاران,2002).شاهبیزک با نام عملی atropa belladonnaاز تیره ی سیبب زمینی، دارای این ترکیبات مهم است (امید بیگی،1376).اهمیت این گیاه در تولید تروپان الکالویید ها است که به عنوان عوامل آنتی کولی نرژیک در سیستم عصبی پاراسمپاتیک عمل می کنند. ریشه های موئین منبع ارزشمندی برای افزایش تولید متابولیت های ثانویه هستند. در این پژوهش از سیستم fret و از نانو ذره کوانتوم دات cdte به عنوان فلوروسنت, برای سنجش میزان اسکوپولامین استخراج شده از عصاره به دست آمده از ریشه های مویین گیاه تراریخت شاهبیزک استفاده می شودبیوسنسور های مبنی بر نانو مواد، از خصوصیات منحصر به فرد نانو مواد بیولوژیکی و فیزیکی برای شناسایی مولکول های هدف و تأثیر در انتقال از یک سیگنال الکترونیکی بکار می روند. مزیت بیوسنسور های مبنی بر نانو مواد، واکنش سریع، سایز کوچک، حساسیت بالا و قابلیت انتقال توسط وجود سنسورها و الکترودها است. از جمله سیستم های بیوسنسوری که در دهه های اخیر به دلیل حساسیت خیلی زیاد, برای سنجش و شناسایی در زمینه های مختلف کاربرد فراوان دارد, سیستم fret (انتقال انرژی رزونانس فلوروسنت)می باشد. سنسورهای فلوروسنت مبنی بر نانومواد فلوروسنت به دلیل حساسیت بالا, عمل آسان وپارامترهای فابل اندازه گیری متعدد به طور ویژه ای مورد توجه قرار گرفته اند. نانو مواد فلوروسنت مانند کوانتوم دات ها, به عنوان کلاس جدیدی از گزارشگرهای فلوروسنتی برای تعیین هدف های مختلف از طریق خاموشی فلوروسنت یا مکانیسم بازیافت تحریک شده توسط هدف به کار می روند

ارزیابی فعالیت آنتی اکسیدانی، ضد باکتریایی و ضد قارچی عصاره های مختلف چهار گیاه بومی استان همدان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1391
  سمیه مرادی   خسرو پیری

استان همدان از گذشته های خیلی دور یکی از قطب های گیاهان دارویی در ایران بوده است. در این تحقیق قسمت های مختلف چهار گیاه بومی استان همدان به نام های شکرتیغال شرقی، وسمه، سلمک کوهی و ورگ برای تعیین محتوای فنل و فلاونوئید کل، فعالیت مهار رادیکال آزاد dpph، فعالیت ضد باکتریایی و ضد قارچی، با استفاده از عصاره های متانولی و هیدروالکلی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عصاره متانولی گیاهان محتوای فنل و فلانوئید بالایی دارند. بالاترین فعالیت مهار رادیکال آزاد dpph، در عصاره متانولی برگ و گل شکرتیغال شرقی مشاهده شد. بیشترین میزان فنل تام را عصاره متانولی برگ و ریشه وسمه نشان داد، در حالی که عصاره متانولی اندام هوایی ورگ بیشترین میزان فلاونوئید تام را داشت. فعالیت ضد باکتریایی در شرایط آزمایشگاهی علیه 14 سویه باکتری بیماری زای انسانی به روش انتشار در آگار و رقت لوله ای مورد ارزیابی قرار گرفت. در بین گیاهان مورد ارزیابی، عصاره هیدروالکلی برگ وسمه و عصاره متانولی اندام هوایی گیاه ورگ بهترین فعالیت ضد باکتریایی را از خود نشان دادند. کمترین مقدار mic و mbc مربوط به عصاره هیدروالکلی شکرتیغال شرقی، وسمه و سلمک کوهی و همچنین عصاره متانولی گیاه ورگ بود. فعالیت ضد قارچی در شرایط آزمایشگاهی علیه 4 قارچ بیماری زای گیاهی و 4 قارچ بیماری زای انسانی مورد ارزیابی قرار گرفت. در بین گیاهان مورد ارزیابی عصاره متانولی برگ و گل شکرتیغال شرقی بهترین فعالیت ضد قارچ های گیاهی را از خود نشان داد و عصاره متانولی اندام هوایی ورگ بهترین فعالیت ضد قارچ های بیماری زای انسانی را داشت. بررسی خاصیت ضد میکروبی این گیاهان نشان داد که عصاره متانولی بهتر از هیدروالکلی عمل نمود. با افزایش غلظت هر عصاره میزان بازدارندگی رشد باکتریایی افزایش یافت.

بهینه سازی انتقال ژن به ریشه های مویین گیاه شیرین بیان با استفاده از آگروباکتریوم ریزوژنز حامل ژن گزارشگر gus
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1391
  خدیجه سپه وند   خسرو پیری

شیرین بیان یکی از گیاهان دارویی مهم در جهان است. ریشه شیرین بیـان حاوی ساپونین تـری ترپن های فعـال می باشد. گلیسیریزین و محصولات هیدرولیز آن، اهمیت زیادی در صنعت دارویی و محصـولات غذایـی دارند. بسیـاری از گونـه هـای گیـاهی به آگرو باکتـریوم ریزوژنز حساس می باشند و تلقیح آنها با این باکتـری منجر به القـای ریشه های مویین می گردد. با استفاده از کشت ریشه های مویین، ممکن است میزان متابولیت های ثانویه افزایش یابد. تولید پروتئین های نوترکیب در ریشه های مویین و دستکاری ژنتیکی در مسیر متابولیـت های ثانویه برای افـزایش ماده موثره در این گیاه نیازمند بهینه سازی انتقال ژن می باشد. به این منظور ژن گزارشگر gus با استفاده از آگروباکتریوم ریزوژنز به گیاه شیرین بیان منتقل شد. برای بررسی میزان تراریختی و تولید ریشه های مویین در گیاه شیرین بیان، شش سویه باکتری آگروباکتریوم ریزوژنز شاملa4, ar15834 msu, d7, a7,و ar158مورد استفاده قرار گرفت. ریشه های مویین از ریزنمونه های برگی 21 روزه، 4-3 هفته پس از تلقیح با باکتری مشاهده شدند. بین سویه های مختلف از نظر میزان تراریختی در گیاه شیرین بیان اختلاف معنی داری وجود داشت. میانگین تولید ریشه های مویین(فراوانی تراریختی) توسط سویه ar15834 به میزان 42 درصد بود که بیشترین درصد تراریختی را نسبت به سایر سویه ها نشان داد. همچنین میزان رشد و اندازه ریشه های مویین تولید شده توسط سویه هـای ar15834 و d7 نسبت به سویه های دیگر بیشتر بود. همچنین برای اولین بار، گیاهچه هـای بذری 5-3 روزه که محور زیرلپه آن ها زخمی شده بود، برای تولید ریشه های مویین در گیاه شیرین بیان مورد استفاده قرار گرفتند. تولیـد ریشه ها در محل زخم درگیاهچه ها، 7-5 روز پس از تلقیح مشاهده شد و همه گیاهچه ها، ریشه مویین تولیـد نمـودند. گیاهچـه های بذری 5-3 روزه به عنوان مناسب ترین ریزنمونه برای تراریختی شیرین بیان با آگروباکتـریوم ریزوژنز معرفی شدند کـه از مزایـای آن سرعت رشد و فراوانی بـالای تراریختی است. ریشه های تراریخت در اثر هم کشتی گیاهچه-های بذری 5-3 روزه با باکتری ar15834 حامل پلاسمید pbi121 حاوی ژن های بتا گلوکورونیداز و مقاومت به کانامایسین به عنوان ژن گزارشگر و نشانگر انتخابی به دست آمدند. از غلظت 25 میلی گرم در لیتر کانامایسین برای گزینش گیاهان تراریخت استفاده شد. حضور و بیان ژن های انتقال یافته در گیاهان تراریخت توسط سنجش هیستوشیمیایی gus و واکنش pcr تایید شد. فراوانی تراریختی در حدود 90-80 درصد تعیین شد. همچنین پلاسمید pcambia3301 حاوی ژن گزارشگر gus اینترون دار از باکتری e.coli به سویه ar15834و d7 آگروباکتریوم ریزوژنز منتقل گردید و با روش بهینه شده، ریشه های مویین بیان کننده ژن gus اینترون دار بدست آمد. در این تحقیق تولید گیاهان کامپوزیت با استفاده از آگروباکتریوم ریزوژنز در گیاه شیرین بیان انجام شد که گیاهی با ریشه های مویین و اندام هوایی غیر تراریخت است. بیان ژن گزارشگر gus نیز در این گیاهان مشاهده شد.

اثرات ضد میکروبی, سمیت سلولی و بازدارندگی عصاره های مختلف قارچ های جنس پسیلومایسس بر روی مدل های زیستی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1391
  سیما محمدی   جلال سلطانی

متابولیت های ثانویه مولکول های فعال زیستی کوچکی هستند که توسط موجودات زیادی از جمله باکتری ها، گیاهان و قارچ ها تولید می شوند. بسیاری از متابولیت های ثانویه تولید شده در قارچ ها از جمله آنتی بیوتیک ها و مایکوتوکسین ها که فعالیت ضدباکتریایی و ضدقارچی دارند، از لحاظ اقتصادی اهمیت دارند. در این پژوهش اثرات زیستی متابولیت های تولید شده توسط ده ایزوله ی قارچی ،paecilomyces fumosoroseus ،paecilomyces lilacinus و variotti paecilomyces( جدا شده از خاک)، paecilomyces sp.2 ،paecilomcyces sp.1،beauveria sp.1 و beauveria sp.2 (جدا شده از حشرات)، paecilomyces lilacinus، lecanicillium lecanii و fusarium thapsinum ( جدا شده از نماتد سیست سیب زمینی)، بر روی قارچ مدل pyricularia oryzae، مخمر نان ، باکترهای گرم مثبت و گرم منفی و سلول های سرطان مغز بررسی شد. در مرحله اول اثر متابولیت های این قارج ها بر میزان رشد p. oryzae با استفاده از روش کشت دوطرفه و برهم نهی پلیت های کشت بررسی گردید. نتایج نشان دادند که سه گونه قارچ fusarium thapsinum ، lecanicillium lecanii و paecilomyces variotti بیشترین اثر ممانعت کنندگی از رشد را داشتند. همچنین اثر عصاره های متانولی بیرون سلولی و درون سلولی کلیه ی ایزوله های قارچی برمیزان رشد و تکثیر مخمر در چند آزمایش مجزا بررسی شد. نتایج حاکی از آن بود که عصاره های برون سلولی و درون سلولی قارچ f. thapsinum در مقایسه با سایرین اثرات زیستی بیشتری داشتند. همچنین اثرات ضد میکروبی عصاره ها بر روی شش باکتری بیماریزای انسانی مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج نشان داد که عصاره های برون سلولی قارچ p. variotti بر علیه باکتری escherichia coli و عصاره های برون سلولی قارچ f. thapsinum بر علیه سه باکتری bacillus subitlis و streptococcus pyogenessو escherichia coli در مقایسه با سایرین اثرات قوی تری را نشان دادند. در نهایت بر اساس نتایج بدست آمده، اثر سایتوتوکسیکی عصاره قارچ f. thapsinum که برترین ایزوله در تمامی تست ها بود بر سلول های سرطان مغز با روش mtt assay بررسی شد. نتایج نشان داد که متابولیت های تولید شده توسط این قارچ دارای اثر ضدسرطان هم می باشند. در مجموع هر ده ایزوله ی قارچی دارای اثرات ضد قارچی، ضد باکتریایی و ضد میتوزی بودند. این نتایج همگی برای فلور میکروبی ایران جدید بوده و اثرات زیستی قوی قارچ f. thapsinum بویژه اثرات ضدسرطانی متابولیت های آن برای اولین بار است که در دنیا گزارش میگردد.

اثر برخی محرک ها بر تولید متابولیت ثانویه دوپامین در ریشه های مویین تراریخت گیاه خرفه (.portulaca oleracea l)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1391
  زهرا حکمتی   خسرو پیری

بسیاری از متابولیت های ثانویه توسط گیاهان تولید می شوند که در ساخت داروها و همچنین درمان های جدید کاربرد دارند. اما سنتز شیمیایی بسیاری از این متابولیت ها مشکل، پرهزینه و یا غیر ممکن است. با استفاده از پیشرفت های بیوتکنولوژی، تولیدات طبیعی گیاهان می توانند منبع عظیمی از ترکیبات شیمیایی جدید با منشاء گیاهی را برای کاربردهای گوناگون فراهم کنند. گیاه خرفه (l. portulaca oleracea) یکی از گیاهان دارویی با ارزش می باشد که سازمان بهداشت جهانی به آن لقب اکسیر جهانی داده است و دارای متابولیت های ثانویه ی مهمی مانند دوپامین و نورآدرنالین می باشد. در این تحقیق ریشه های مویین گیاه خرفه با استفاده از آگروباکتریوم رایزوژنز سویه 15834ar تولید شد و جهت تأیید تراریختی این ریشه ها حضور ژن rolb در لاین های ریشه مویین توسط pcr و با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ژن rolb بررسی شد. اثر کیتین و کیتوزان به عنوان محرک های زیستی و نیترات نقره، کلرید کلسیم و اولتراسونیک به عنوان محرک های غیرزیستی بر روی رشد و افزایش مقدار دوپامین و نورآدرنالین در لاین برتر ریشه های مویین مورد بررسی قرار گرفت. غلظت های مختلف محرک ها به محیط کشت مایع در روز بیست و هشتم کشت ریشه های مویین اضافه گردید. تیمار اولتراسونیک هم با در نظر گرفتن زمان های مختلف در همان روز اعمال شد. همچنین کشت ریشه های مویین در بیوراکتور آزمایشگاهی انجام شد و مقدار تولید دوپامین و نورآدرنالین و رشد آنها در مدت یکسان با کشت در ارلن مورد بررسی قرار گرفت. مقداردوپامین و نورآدرنالین در ریشه های مویین خرفه توسط hplc اندازه گیری شد. بیشترین تأثیر کیتین بر روی دوپامین و نورآدرنالین به ترتیب در غلظت های 50 و 100 میلی گرم در لیتر به دست آمد که 5/3 برابر نسبت به تیمار شاهد (فاقد کیتین) افزایش داشت. بیشترین تأثیر کیتوزان بر روی دوپامین و نورآدرنالین به ترتیب در غلظت 100 و 50 میلی گرم در لیتر به دست آمد که 4 و 3 برابر نسبت به تیمار شاهد (فاقد کیتوزان) افزایش نشان داد. بیشترین تأثیر نیترات نقره بر روی دوپامین و نورآدرنالین به ترتیب در غلظت های 2 و 5/0 میلی مول به دست آمد که 4 و 5/2 برابر نسبت به تیمار شاهد (فاقد نیترات نقره) افزایش نشان داد. بیشترین تأثیر کلریدکلسیم بر روی دوپامین و نورآدرنالین در غلظت 50 میلی مول به دست آمد که 6 و 5/12 برابر نسبت به تیمار شاهد (فاقد کلرید کلسیم) افزایش نشان داد. بیشترین تأثیر اولتراسونیک بر روی دوپامین و نورآدرنالین در مدت 2 دقیقه به دست آمد که 5/5 و 5/2 برابر نسبت به تیمار شاهد (با زمان صفر) افزایش نشان داد. دو محرک کیتین و نیترات نقره باعث کاهش رشد ریشه های مویین شدند. وزن خشک ریشه های کشت شده در بیوراکتور تقریبا 3 برابر ریشه های کشت شده در ارلن بود. همچنین میزان دوپامین و نورآدرنالین حدود 5/2 برابر نسبت به ریشه های درون ارلن افزایش پیدا کرد.

ارزیابی فعالیت ضد باکتری، ضد قارچی و آنتی اکسیدان عصاره ی گیاهان گل گاو زبان و ناجور دندان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1392
  سمیرا محمدی   خسرو پیری

ایران کشوری گسترده، وسیع و با اقلیم های متنوع است و همین شرایط اقلیمی، منجر به تنوع فراوان گونه های گیاهی شده است. در این تحقیق محتوی فنل و فلاونوئید کل و فعالیت مهار رادیکال آزاد dpph، در عصاره متانولی سه گیاه گل گاوزبان خوزستانی، ناجوردندان و شکرتیغال مورد بررسی قرار گرفت. همچنین خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی دو گیاه گل گاوزبان و ناجور دندان بررسی شد. نتایج نشان داد که عصاره متانولی ریشه گل گاوزبان روی باکتری گرم مثبت staphylococcus aureus و bacillus subtilis بیشترین بازدارندگی را داشت. در گیاه ناجوردندان عصاره dmso در غلظت 600 میلی گرم در میلی لیتر بیشترین بازدارندگی را روی باکتری pseudomonas aeruginosa نشان داد. بیشترین میزان فنل در عصاره متانولی گیاه شکرتیغال بود. بیشترین میزان فلاونوئید هم مربوط به برگ گل گاوزبان و شکرتیغال بود. کمترین میزان ic 50 مربوط به گل و ناجوردندان و بیشترین درصد مهار مربوط به ناجوردندان بود. خاصیت ضد قارچی در هیچ یک از دو گیاه دیده نشد. القا ریشه مویین در گیاه گل گاوزبان و تایید تراریختی ریشه های مویین به کمک pcr انجام شد. از ریشه های مویین به منظور باززایی کالوس گرفته شد.در همه غلظت های هورمون 2,4-d کالوس تشکیل شد. بیشترین میزان کالوس زایی در غلظت 5/0 میلی گرم بر میلی لیتر 2,4-d بود. در حضور هورمون های ba و iba بیشتری میزان کالوس زایی وقتی بود که دو هورمون در بالاترین غلظت، یعنی 2 میلی گرم در لیتر بود. با افزایش غلظت هر عصاره میزان بازدارندگی رشد باکتریایی افزایش یافت. با توجه به اهمیت ترکیبات فلاونوییدی در درمان بیماری های انسانی و جلوگیری از اکسیداسیون لیپیدها در مواد غذایی میزان بالای فلاونویید در برگ گیاه گل گاوزبان و گیاه شکرتیغال قابل توجه است.

بررسی خواص ضدباکتریایی، ضدقارچی اسانس بعضی از گونه های بومی آویشن استان همدان در شرایط درون شیشه ای
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1392
  مهدی مردی   اصغر میرزایی¬اصل

گیاهان دارویی از هزاران سال پیش منابع با اهمیتی برای تولید دارو بوده¬اند. در این میان، گیاهان معطر یا آروماتیک از جایگاه ویژه¬ای برخوردار هستند. تنوع فوق¬العاده گیاهان و امکان وجود ترکیبات شیمیایی متنوع در آن ها، شناسایی و بررسی اثرات گوناگون بیولوژیکی را در این گیاهان ضروری می¬سازد. جنس thymus با نام انگلیسی thyme و با نام¬های فارسی آویشن و آذربه، با در نظر گرفتن کمترین مقدار تنوع مورفولوژیکی، دارای 215 گونه در جهان است. این جنس در ایران 18 گونه دارد که 4 گونه آن انحصاری می¬باشند و منطقه مدیترانه می¬تواند به عنوان خاستگاه این جنس معرفی شود. گونه¬های متعلق به این جنس، گیاهانی چوبی و استوانه¬ای، کوتاه¬قد، کپه¬ای، پرشاخه و یا چندساله علفی با قاعده چوبی هستند. گونه¬های متعلق به این جنس، به علت ویژگی¬های زیستی و داروییشان به عنوان گیاهان دارویی شناخته می¬شوند. در این مطالعه گونه¬های thymus eriocalyx (ronniger) jalas با نام فارسی آویشن کرکی و thymus daenensis celak با نام فارسی آویشن دنایی بررسی شدند. در این تحقیق، روغن¬های اسانسی هر دو گونه توسط روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه کلونجر از بخش¬های هوایی جداسازی شدند و با استفاده از دستگاه¬های گاز کروماتوگرافی و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف-سنج جرمی (gc/ms) نوع و میزان ترکیبات روغن¬های اسانسی آن¬ها مشخص شدند. در روغن اسانسی آویشن کرکی 29 ترکیب تشخیص داده شدند. ترکیبات اصلی این روغن اسانسی thymol (80/25 درصد)، ?-terpineol (81/9 درصد)، 1,8-cineole (52/8 درصد)، ?-cymene (02/8 درصد)، borneol (50/6 درصد)، ?--terpinene (68/3 درصد)، linalool (63/3 درصد)، camphor (35/3 درصد) و terpinen-4-ol (32/3 درصد) بودند. همچنین در روغن اسانسی آویشن دنایی 23 ترکیب تشخیص داده شدند. ترکیبات اصلی این روغن اسانسی thymol (76/56 درصد)، carvacrol (52/17 درصد)، ?-cymene (6/6 درصد)، borneol (51/3 درصد) و ?-terpinene (08/3 درصد) بودند. ارزیابی اثرات ضدباکتریایی و ضدقارچی روغن اسانسی هر یک از گیاهان به ترتیب به روش¬های دیسک انتشار و رقت در آگار بر روی 3 باکتری گرم مثبت و 3 باکتری گرم منفی بیماریزای انسانی و 2 قارچ بیماریزای گیاهی انجام شد. نتایج آزمون ضدباکتریایی نشان دادند که هر دو گونه دارای فعالیت ضدباکتریایی قابل توجهی علیه بیشتر باکتری¬های بیماریزای انسانی به خصوص علیه باکتری bacillus subtilis بودند. در این تحقیق، باکتری گرم منفی pseudomonas aeruginosa در همه رقت¬های روغن اسانسی هر دو گونه مقاوم بود. نتایج آزمون ضدقارچی نشان دادند که روغن¬های اسانسی هر دو گونه به ویژه گونه آویشن دنایی دارای فعالیت ضدقارچی قابل توجهی علیه دو قارچ بودند. روغن اسانسی این گونه در غلظت 800 پی¬پی¬ام یک فعالیت قارچ¬کشی علیه دو قارچ نشان داد. در این تحقیق، اثر متقابل فاکتورهای گیاه، غلظت و قارچ معنی¬دار بود.

گیاه پالایی برخی از آلاینده های محلول (ترکیبات فنولی) با استفاده از ریشه های موئین گیاهان دارویی بومی استان همدان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1392
  حمیده مظاهری   خسرو پیری

ترکیبات فنلی که جزء خطرناک¬ترین آلاینده¬ها می¬باشند، در پساب بسیاری از صنایع وجود دارند و برای سلامت انسان یک تهدید بزرگ به شمار می¬آیند. در این پژوهش جهت حذف فنل از آب، از ریشه¬های مویین گیاهان شاهبیزک و خرفه به عنوان منبع آنزیم¬هایی مانند پراکسیداز که نقش مهمی در اکسیداسیون فنل دارند استفاده گردید. در این تحقیق ریشه¬های مویین گیاه شاهبیزک و خرفه توسط agrobacterium rhizogenes تولید شد و حضور ژن rolb بررسی شد. شرایط بهینه برای فرایند جذب با استفاده از غلظت¬های مختلف فنل (500-10 میلی¬گرم در لیتر) و هیدروژن پراکسید (15-1 میلی¬مولار) تعیین گردید. فنل با غلظت¬های بالاتر از 450 میلی¬گرم در لیتر در حضور h2o2 جذب شد. کارایی جذب بالا در مدت یک ساعت در دامنه وسیعی از ph (8-4) حاصل شد. زمانی که ریشه¬ها برای 5 چرخه متوالی مورد استفاده قرار گرفتند،در گیاه شاهبیزک کارایی جذب فنل از 98% به 62% و در گیاه خرفه از 87% به 56% در چرخه آخر کاهش یافت. پس از فرایند جذب، محلول¬های به دست آمده از آزمایش، جهت اندازه¬گیری میزان سمیت آن¬ها، در یک آزمون سمیت با بذرهای کاهو به کار برده شدند. نتایج نشان می¬دهد که محلول¬های تیمار شده نسبت به محلول اولیه سمیت کم¬تری دارند. بنابراین، ریشه¬های مویین گیاه شاهبیزک و خرفه می¬توانند به صورت موثری برای سمیت¬زدایی محلول¬های حاوی فنل مورد استفاده قرار گیرند و پتانسیل بالایی برای جذب فنل دارند.

بررسی پالایش ترکیبات فنلی با استفاده از برخی گیاهان دارویی کامپوزیت حاصل از هم کشتی با agrobacterium rhizogenes در شرایط هیدروپونیک
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1393
  عالیه شاهمرادی   خسرو پیری

ترکیبات فنلی جزء خطرناک¬ترین آلاینده¬های آلی هستند که به سبب فعالیت¬های صنعتی بشر، در پساب صنایع مختلف وجود دارند و ورود این ترکیبات به محیط زیست، یک مشکل جدی برای سلامت انسان در بر خواهد داشت. در این پژوهش، جهت حذف فنل از محلول¬های حاوی این آلاینده از گیاهچه¬های دارویی کامپوزیت گل-گاو¬زبان و شاهبیزک به عنوان منبع آنزیم¬هایی مانند پراکسیداز که نقش مهمی در اکسیداسیون فنل دارند استفاده گردید. گیاه کامپوزیت با استفاده از تیپ وحشی باکتریآگروباکتریوم رایزوژنز سویه ar15834 و با آلوده کردن ساقه زخمی¬شده گیاهچه¬های کوچک چند¬روزه گیاهان ذکر¬شده توسط این باکتری تولید شد. باکتری با انتقال قسمتی از dna پلاسمیدی خود که دارای ژن¬های ایجاد¬کننده ریشه مویین یا همان ژن¬هایrolاست به ژنوم گیاه در محل¬های زخم، سبب ایجاد ریشه¬های مویین تراریخته روی اندام هوایی غیر تراریخته شد. استخراج dna و واکنش pcr با آغازگر¬های اختصاصی ژن rolbجهت تأیید تراریختی ریشه¬های مویین تولید¬شده انجام شد. الکتروفورز محصولات pcrحضور این ژن در ریشه¬های تراریخت را تأیید کرد. گیاهچه¬های کامپوزیت تولید¬شده، در محلول حاوی فنل در شرایط هیدروپونیک انکوبه شدند و شرایط بهینه برای کارایی جذب مناسب با استفاده از غلظت¬های مختلف فنل (100، 250، 500، 750 و 1000 میلی¬گرم در لیتر) و هیدروژن¬پراکسید (0، 1، 5، 10، 15 و 25 میلی-مولار) تعیین گردید. تمامی غلظت¬های فنل، با بکار¬گیری غلظت بهینه h2o2 در محلول، جذب شدند. کارایی جذب بالای 97% و 95%، به ترتیب در گیاهچه¬های کامپوزیت گل¬گاوزبان و شاهبیزک، برای تمامی غلظت¬های فنل در حضور h2o2 مشاهده شد. کارایی جذب بالا در مدت 24 ساعت در دامنه ph 8-4 برای گل-گاوزبان و ph 8-3 برای شاهبیزک بدست آمد. وقتی گیاهچه¬ها برای 5 چرخه متوالی در غلظت¬های مختلف فنل مورد استفاده قرار گرفتند، کارایی جذب غلظت-های مختلف فنل توسط هر دو گیاه در چرخه آخر نسبت به چرخه اول حدود 4 تا 16% کاهش یافت. در آزمایشات استفاده مجدد، تغییرات وزن تر گیاهچه¬ها، از نظر آماری اختلاف معنی¬داری با شاهد نداشت. جهت اندازه¬گیری میزان سمیت محلول¬های به دست آمده از آزمایش استفاده مجدد، آزمون سمیت با بررسی شاخص-های جوانه¬زنی بذر¬های کاهو انجام شد. نتایج نشان داد که محلول¬های آزمایش استفاده مجدد در هر چرخه نسبت به چرخه قبلی سمیت بیش¬تری دارند، ولی همه محلول¬ها نسبت به محلول اولیه سمیت کم¬تریداشتند. با توجه به یافته¬های این پژوهش، گیاهچه¬¬هایی دارویی کامپوزیت گل¬گاوزبان و شاهبیزک، پتانسیل بالایی برای جذب فنل نشان دادند و می¬توانند در سیستم¬های پالایش فنل از محلول¬ها در شرایط هیدروپونیک به نحو موثری عمل کند.

بررسی امکان تولید انبوه تریکودرما
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1393
  هانیه خدابنده لو   دوستمراد ظفری

گونه های تریکودرما از قارچ های مهم در کنترل بیولوژیک هستند و توانایی سرکوب بسیاری از بیمارگرهای خاکزاد را دارند، گونه های تریکودرما علاوه بر نقش بیوکنترلی، توانایی تقویت رشد گیاه و القای مقاومت گیاه را نیز دارند. به دلیل فواید فراوان گونه های تریکودرما، تولید انبوه و استفاده از آن ها به عنوان آفت کش و کود زیستی افزایش یافته است. در این بررسی مناسب بودن تعداد نه سوبسترای مختلف از ضایعات و محصولات جانبی کشاورزی و صنعتی شامل پوست گردو، دانه شکسته ذرت، دانه بوجاری گندم، سبوس گندم، ضایعات آفتابگردان، ضایعات نیشکر، کاه گندم، کمپوست کارخانه قارچ، ورمی-کمپوست و ملاس چغندرقند برای تکثیر انبوه هشت گونه تریکودرما شامل t. asprellum،t. atroviride،t. brevicompactrum،t. harzianum،t. koningii،t. longibrachiatum، t. virideوt. virensارزیابیشد. گونه های تریکودرما روی سوبستراهای گفته شده با رطوبت 70% کشت داده شدند و به مدت سه هفته در دمای1±25 درجه سانتی گراد و حضور نور انکوباسیون شدند. اسپورهای تولید شده روی هر سوبسترا به فاصله هفتگی با استفاده از لام گلبول شمار شمارش شد. بیش ترین میزان تولید کنیدیوم روی سوبستراهای دانه شکسته ذرت و دانه بوجاری گندم بود. سوبستراهای کاه گندم، ضایعات افتابگردان و سبوس گندم نیز از رشد گونه های تریکودرما حمایت کردند ولی رشد آن ها روی سایر سوبستراها بسیار ضعیف بود . تعداد کافی روزهای انکوباسیون در اکثر گونه ها و سوبستراها 14 روز بود اما در برخی موارد نیز مانند ضایعات آفتابگردان، گونه ها باید 21 روز رشد داده شوند. روی ملاس چغندرقند هیچ یک از گونه ها رشدی نداشتند. سوبستراهای با میزان کنیدیوم بیش تر یعنی دانه شکسته ذرت، دانه بوجاری گندم، کاه گندم، سبوس گندم و ضایعات آفتابگردان برای مراحل بعدی یعنی خشک کردن، فرمولاسیون و ذخیره سازی انتخاب شدند. بعد از رشد حداکثری گونه های تریکودرما روی این محیط ها، سوبستراها به همراه اسپورهای رشد یافته روی آن ها در دمای اتاق به مدت دو روز قرار داده شدند تا خشک گردند. پودر اسپوری بدون فرمولاسیون از گونه های رشد یافته روی هر سوبسترا نیز تهیه شد، سپس اسپورهای فرموله شده با سوبسترا و پودر اسپوری بدون فرمولاسیون برای سه ماه در دمای اتاق ذخیره شدند. میزان cfu اسپورها بلافاصله بعد از خشک شدن و تا سه ماه به فاصله ماهیانه شمارش شد. برای این کار سوسپانسیون اسپوری رقیق شده آن ها روی محیط pdaکشت داده شد و بعد از دو روز انکوباسیون در دمای1±25 درجه سانتی گراد شمارش شدند. بیش ترین میزان cfu مربوط به سوبسترای دانه شکسته ذرت و دانه بوجاری گندم بود. cfu گونه های تریکودرما روی کاه گندم و ضایعات آفتابگردان متوسط و روی سبوس گندم اندک بود. گونه های رشد یافته روی دانه بوجاری گندم برای تهیه فرمولاسیون های دیگر استفاده شدند. پنج فرمولاسیون شامل فرمولاسیون محیط دانه بوجاری حاوی اسپورهای تریکودرما با پودر تالک، فرمولاسیون محیط دانه بوجاری حاوی اسپورهای تریکودرما با پرلیت، فرمولاسیون اسپورهای تریکودرما با آرد گندم، آلژینات+آرد گندم و پرلیت + سبوس گندم تهیه شد . زیست پذیری این فرمولاسیون ها بلافاصله بعد از خشک شدن انداره گیری شد . بیش ترین میزان زیست پذیری در رابطه با فرمولاسیون های تالک و پرلیت بود و سایر فرمولاسیون ها زیست پذیری کم تری داشتند. در نتیجه بهترین محیط ها برای تولید کنیدیوم و حفظ زیست پذیری گونه های تریکودرما، دانه شکسته ذرت و دانه بوجاری گندم بودند و بهترین فرمولاسیون ، فرمولاسیون تالک و پرلیت بود.

انتقال ژن pgip1 به گیاه کلزا(.brassica napus l)و تأیید ملکولی گیاه تراریخت
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1386
  علی عابدی   خسرو پیری

چکیده ندارد.

مطالعه تولید تروپان در گیاه داروئی شاهبیزک (atropa belladonna l) و رسوراترول در انگور (vitis vinifera l)با استفاده از پیش ماده و مواد نفوذپذیر کننده در شرایط هیدروپونیک
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1387
  شریف سادات   خسرو پیری

چکیده ندارد.

بررسی اثرات مصرف مکمل ویتامین ‏‎b1‎‏ (تیامین) بر اجرای تمرین هوازی بیشینه و طاقت فرسا در افراد غیرورزشکار
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا 1381
  حسن آقا طباطبایی کلور   محمدتقی گودرزی

هدف این تحقیق بررسی تغییرات فیزیولوژیکی است که به دنبال مصرف 10 روز ویتامین ‏‎b1‎‏ ، با مقادیر متفاوت متعاقب یک وهله فعالیت ورزشی بیشینه و طاقت فرسای هوازی است که آزمودنیها تا سرحد واماندگی ‏‎hrr 90%‎‏ اجرا می کردند.