دیکروسلیازیس یک بیماری انگلی کبدی است که توسط گونه های دیکروسلیوم ایجاد می شود و دارای اهمیت بالینی برای انسان و علف خواران دربسیاری از نقاط جهان است. با توجه به اهمیت پزشکی، دام پزشکی و اقتصادی بیماری درایران، مطالعه حاضر باهدف شناسائی مولکولی ایزوله های گوسفندی و بزی دیکروسلیوم در مقایسه با شاخص های مرفومتریک انجام شد. در مجموع 800 ترماتود از کبد گوسفندان و بزهائی که به طور طبیعی آلوده شده بودند، از کشتارگاه های استان-های آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، مازندران، فارس، مرکزی، خوزستان و تهران جمع آوری گردید. 18 شاخص و نسبت استاندارد مرفومتریک در انگل های بالغ دیکروسلیوم اندازه گیری و محاسبه و با استفاده از نرم افزار spss و آزمون های one-way anova و t-test مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. برای انجام مطالعه مولکولی dna انگل با استفاده ازکیت استخراج و واکنش pcr برای تکثیر نواحیrdna(963bp) 28s وits2 rdna(236bp) از 196 ایزوله دیکروسلیوم انجام شد. تکنیک pcr-rflp برای تعیین گونه دیکروسلیوم با استفاده ازآنزیم های محدودالاثر tru1i و bfa1 طراحی واجرا گردید. تعداد 37 نمونه دیکروسلیوم پس ازتعیین توالی مورد آنالیز فیلوژنی قرارگرفت. نتایج نشان داد درمجموع 93/0 % از دام ها آلوده بودند. شیوع عفونت دیکروسلیوم درگوسفند و بز به ترتیب 85/0% و29/1% بود. طول و عرض دیکروسلیوم در 8 استان ایران درگوسفند به ترتیب 758/0±263/6 و 979/0±582/1 میلی متر و در بز 169/0±579/5 و 051/0±509/1 میلی متر بود (p<0.001).شاخص مهم مرفومتریک موقعیت بیضه نشان داد درتمامی ایزوله ها، بیضه ها پشت سرهم بودند. مقایسه همولوژیک توالی ها نشان داد، ناحیه 28s و its2 درتمامی ایزوله ها قطعه هایی به ترتیب به طول bp963 وbp236 تشکیل داده بودند که مشابه موارد ثبت شده در بانک ژن بود. الگوی rflp برای ناحیه 28s، 3 جایگاه برش وبرای ناحیه its2یک ناحیه برش نشان داد. بررسی آنالیزهای فیلوژنیک براساس هر دو ناحیه 28s و its2 نشان داد که ایزوله های دیکروسلیوم گوسفندی و بزی تعیین توالی شده ، یک شاخه اصلی بر روی درخت فیلوژنی تشکیل می دهند. روش های مرفومتریک در تشخیص و شناسائی اولیه دیکروسلیوم کاربرد دارد ولی تفکیک دقیق گونه، مستلزم بررسی های فیلوژنتیک با استفاده ازروش های مولکولی است. تحقیق حاضر برای اولین بار درمورد تعیین شاخص های مرفومتریک و تعیین فیلوژنی ایزوله های ایرانی دیکروسلیوم درمیزبانان و مناطق مختلف جغرافیائی ایران می باشد. نتایج حاصل از تعیین توالی و الگوهای rflp نشان داد که تنها گونه دیکروسلیوم که باعث آلودگی درگوسفندان و بزهای ایرانی می شود، دیکروسلیوم دندریتیکوم می باشد.