روش تجزیه به طریق فعال سازی با نوترون یک روش آنالیز با حساسیت بالا است که دارای مزیت های متعددی نسبت به سایر روش های تجزیه می باشد. عدم نیاز به آماده سازی نمونه و انجام پذیر بودن آنالیز با داشتن مقدار کمی از نمونه مورد بررسی و غیر تخریبی بودن و بسیاری از مزایای دیگر، سبب شده اند که این روش در آنالیزهای مختلف بسیار مورد استفاده قرار گیرد. یکی از کاربردهای آن در آنالیز مواد غذایی است و همان طور که می دانیم، غلات یکی از پرمصرف ترین مواد غذایی در ایران است. همان طور که ذکر شد، حساسیت این روش بسیار بالاست. بنابراین در این تحقیق از این روش جهت اندازه گیری میزان عناصر کم مقدار که همان طور که از نامشان مشخص است، به علت کم بودن غلظتشان به راحتی قابل تشخیص نبوده و میزانشان با بسیاری از روش ها قابل اندازه گیری نیست، استفاده شد.

تنها منبع مطمئن و دائمی تأمین آب در مناطق خشک و نیمه خشک و کویری به خصوص در صورت وقوع خشکسالی ها، منابع آب زیرزمینی می باشد. آبخوان آبرفتی استان گلستان با دارا بودن از گستره وسیع، ستبرای نسبتاً زیاد و نهشته های ناپیوسته، حجم عظیمی از آب را در خود ذخیره نموده است. آبنمود سفره تحت فشار در این آبخوان نشان دهنده اضافه برداشت می باشد. این برداشت بی رویه می تواند مشکلاتی از قبیل ماسه دهی چاه ها، پیشروی آب شور در نواحی شمالی دشت و نشست زمین در سطح دشت را ایجاد نماید. در این شرایط لزوم مدیریت بهینه مصرف از این آبخوان آشکار است. دست یابی به این هدف جز با شناخت دقیق وضعیت آبخوان امکان پذیر نخواهد بود. یکی از روش های نوین در مطالعه آب های زیرزمینی استفاده از رادیوایزوتوپ ها می باشد. در این مطالعه هدف تعیین سن آب زیرزمینی در سطح سفره تحت فشار استان گلستان با استفاده از رادیوایزوتوپ تریتیوم می باشد. این کمیت به نوبه خود به عنوان ابزاری برای مطالعه مسیرهای جریان و سرعت های افقی و عمودی جریان، تخمین نرخ تغذیه آب زیرزمینی، مطالعه روند آلودگی آب زیرزمینی و پیشروی آب دریا و بسیاری دیگر محسوب می شود. این تحقیق ضمن ارائه دستورالعمل کاربردی جهت سنجش غلظت تریتیوم در مقیاس بسیار کم، در غنی سازی الکترولیزی به ضریب تغلیظ 6/6 دست یافت. به عبارت دیگر غنی سازی الکترولیزی به روش انجام شده در این تحقیق قادر خواهد بود مقادیر تریتیوم زیر tu 1 را قابل اندازه گیری نماید که این خود به معنی قابلیت استفاده از تریتیوم در مطالعات هیدرولوژیکی در بازه زمانی حدود 50 سال می باشد. همچنین نتایج نشان داد که تعدادی از نمونه های جمع آوری شده از سطح آبخوان دارای تغذیه جدید (سنی بین 5 تا 10 سال) و بقیه مخلوطی از تغذیه جدید و تغذیه قبل از سال 1952 (سن بالای 60 سال) می باشند.

در حال حاضر استفاد از رادیونوکلیدها در درمان بیماریهای سرطانی و غیر سرطانی روبه افزایش است. رادیو نو کلید sm یکی از رادیو نو کلیدها می باشد که در چنین سال گذشته در زمینه درمان تسکنینی درد متاستاز استخوان در بیماران سرطانی حاد با درد بهبود ناپذیر در کشورهای پیشرفته مورداستفاده واقع شده است. وتهیه وتولید این رادیونو کلید درمانی در کشورمان نیز، از اهمیت اساسی برخوردار می باشد در این پروژه سعی شده است باانجام محاسبات و آزمایشات لازم برررسی مشخصات محصول تولدی شده جهت بهینه سازی فرایند تولید رادیو داروی sm-edtmp در آزمایشگاه تحقیقاتی جابربن حیان سازمان انرژی اتمی تهران گامی درانی راستا برداشته شود. پرتودهی رادیو نوکلید sm در راکتور تحقیقاتی تهران باکد mcnp شبیه سای گردیده است و همچنین محاسبات وآزمایشات عملی مربوط به خلوص رادیو نوکلیدی و خلوص رادیو شیمیایی این رادیو دارو و انجام شده است.

انسان در طول عمر خود پیوسته در معرض پرتوهای مختلفی قرار می گیرد و همواره تابش یک خطر بهداشتی بالقوه به حساب می آید. گاز رادون و دخترانش منابع عمده تابش های طبیعی می باشند. طبق گزارش کمیته علمی اثر پرتوهای اتمی سازمان ملل درسال 2000 میلادی،مقدار متوسط پرتوگیری (دوزموثر) سالیانه انسان از تمام منابع پرتوزای طبیعی، حدود4/2 میلی سیورت در سال برآورد شده است،که حدود 52 درصد آن ناشی از استنشاق گاز رادون است. گاز رادون یکی از مهمترین عناصر رادیواکتیو است که از واپاشی اورانیم و رادیوم طبیعی موجود در زمین متصاعد می شود و در خاک، آب و هوا یافت می شود. از این رو اندازه گیری دقیق میزان رادون در طبیعت پیرامون و محیط زندگی از اهمیت روز افزونی برخوردار است و یکی از مهمترین وظایف سازمانهای مربوط به این امور از جمله سازمان حفاظت از محیط زیست می باشد. ابزارهای مختلفی برای اندازه گیری گاز رادون وجود دارند که متداولترین آنها استفاده از آشکارسازهای rad7 ساخت شرکت durridge company کشور آمریکا و آلفاگارد ساخت شرکت genitron instruments کشور آلمان است. در این تحقیق غلظت گاز رادون هوای شهر رامسر با استفاده از دو آشکارساز rad7 و آلفاگارد در فصل تابستان اندازه گیری شده و نتایج به دست آمده با هم مقایسه شدند. نتایج به دست آمده در این تحقیق نشان می دهدکه دستگاه 7rad مقدار دقیقتر و بیشتری از این گاز را نسبت به آلفاگارد آشکارسازی می کند و لذا بهتر است از این دستگاه برای سنجش گاز رادون استفاده شود.

اندازه گیری سطح مقطع موثر برخورد نوترون در واکنش(n,?)بامختصات رآکتور تهران جهت محاسبه اکتیویته رادیوایزوتوپ ساماریم تحویلی به مراکز بیمارستانی امری کاملا ضروری می باشد.جهت محاسبه اکتیواسیون با نوترونهای حرارتی و فوق حرارتی بطور همزمان از روش اختلاف کادمیم استفاده می شود.برای پرتودهی نمونه در شار نوترونی جهت جداکردن اکتیواسیون حرارتی و فوق حرارتی، پولک (نمونه) در پوششی از کادمیوم بضخامت 5/0 تا 5/1 میلی متر قرار داده می شود. سطح مقطع جذب کادمیم در انرژی های کم بسیار زیاد بوده، در حدود 0.5 الکترون ولت به سرعت کم می شود.برای ضخا متهای بیش از 0.5 میلی متر عبور نوترونهای حرارتی به مقدار کم صورت می گیرد بنابراین تحت پوشش کادمیم فقط اکتیواسیون نوترونهای فوق حرارتی اندازه گیری می شود.کبالت به عنوان یکی از شاخص های مورد استفاده به عنوان شاهد جهت تعیین شار حرارتی و فوق حرارتی مورد استفاده قرار می گیرد.جهت اندازه گیری تجربی به همراه فیلتر کادمیم طبق قراردادوست کات نرخ واکنش در هر اتم (r)به صورت ذیل بیان می شود r = ?th?th +?epii.در اینجا?thوiبه ترتیب سطح مقطع زیر کادمیم و سطح مقطع فوق کادمیم?thشار نوترونی که بصورت چگالی زمانی نوترون ترمال بوده و?epiشار اپی ترمال می باشدازاطلاعات نسبت کادمیم یک نوکلید شاهد،نسبت شار فوق کادمیم به شار زیر کادمیم تعیین می گردد:c=?th/(i(cr-1))=?epi/?th که برای هر نمونه نسبت cr بصورت cr=(اکتیویته کل)/(اکتیویته باکادمیم) بیان می شود.باداشتن معادله a0= n(?th?th + i?epi) (1-e^(-?tirr وبادرنظرگرفتن ?epi=c?th شار ترمال به دست می اید. بر طبق قراردادوست کات r که به صورت زیرتعرف شده:n?th?eff= rسطح مقطع موثر(?eff)محاسبه می گردد.سطح مقطع های موثرمحاسبه شده برای نمونه 1و2 به ترتیب 3±414و 303±3 بارن می باشد. شود مقادیر محاسبه شده برای سطح مقطع موثر اختلاف فاحشی حاصل شده است که ناشی از مقادیر مختلف شار نوترونهای حرارتی و فوق حرارتی در موقعیتهای مختلف پرتودهی در راکتور می باشد. از آنجایی که موقعیتهای مختلفی در رآکتور تهران جهت پرتودهی نمونه وجود دارد،نسبت شار نوترونهای فوق حرارتی به نوترونهای حرارتی(مقدارc)در هر موقعیت متفاوت بوده وبه همین دلیل اکتیویته های مختلفی برای ساماریم-153 حاصل می گردد. که با دانستن مقادیر متفاوت ?th به ازای هر موقعیت پرتودهی، مقادیر سطح مقطع موثر مخصوص مربوطه بدست آمده وبر اساس آن اکتیویته رادیونوکلید حاصل قابل محاسبه خواهد بود.

سزیم-137 یکی از محصولات شکافت هسته ای به دلیل گسیل پرتو گامای پرانرژی همراه با فروپاشی ، واپاشی تقریباً سریع، نیمه عمر طولانی، حلالیت زیاد و داشتن رفتار مشابه با پتاسیم می تواند به عنوان یکی از مهم ترین رادیونوکلیدهای محیطی مورد بررسی قرار گیرد . به منظور بررسی رابطه پتاسیم وسزیم در خاک و گیاه همچنین پتانسیل جذب گیاهان، آزمایشی گلدانی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوک کامل تصادفی در سه گیاه ذرت دندان اسبی(var indentata zea mays)، سیب زمینی اکبری (solanum tuburosum)، برنج هاشمی (orize sativum) و گندم پیشتاز (triticumaestivum) و3 سطح سزیم -133 (شاهد، 50 و 100کیلوگرم در هکتار سزیم نیترات) ، 3 سطح پتاسیم (شاهد، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار کود سولفات پتاسیم) در سه تکرارصورت گرفت. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که اثر نوع گیاه، تیمارهای سزیم و پتاسیم در سطح (0/01>p ) معنی دار شدند. نتیجه این تحقیق نشان داد که گیاهان مختلف دارای توانمندی متفاوتی در جذب سزیم هستند. از بین گیاهان مورد مطالعه، ساقه وبرگ ذرت دارای بیشترین توانایی جذب سزیم را دارا بوده. برنج و سیب زمینی در رتبه های بعدی قرار دارند. افزایش پتاسیم باعث کاهش جذب سزیم گردید. لذا در مواقع آلودگی به سزیم رادیواکتیو، یکی دیگر از راه های مقابله با جذب سزیم-137، افزودن کودهای پتاسیم به خاک های آلوده می باشد. نتایج این تحقیق نشان داد که تعیین سطح مطلوب مقدار پتاسیم جهت کاهش جذب سزیم ضروری است، چون با افزایش مقادیر بسیار بیشتر پتاسیم به خاک، جذب سزیم به مقدار اندکی، مجدداً افزایش می یابد .براساس نتایج این تحقیق خاک های استان گیلان، بیشترین آلودگی را به سزیم-137 دارند که مقدار متوسط آن، 11/93بکرل در کیلوگرم خاک است و بعد از آن استان اردبیل و آذربایجان شرقی به ترتیب با میانگین 8/64 و 7/62 بکرل در کیلوگرم خاک هستند. خاک های آذربایجان غربی دارای کمترین مقدار سزیم-137 (حدود 3/5 بکرل در کیلوگرم خاک) هستند. بررسی مقادیر سزیم با مجموع ویژگی های بیرونی و درونی خاک نشان داد که علاوه نقش خواص فیزیکی، شیمیایی و کانی شناسی بر میزان سزیم-137، عواملی نظیر میزان نزولات جوی و شکل ظاهری زمین و کاربری اراضی نیز در این امر دخیل هستند. همبستگی بین پارامتر های خاک و سزیم رادیو اکتیو در این خاک ها نشان داد که رادیوسزیم همبستگی مثبت با کانی اسمکتیت و همبستگی منفی با کانی میکا دارد. ظرفیت تبادل کاتیونی بالای اسمکتیت و مقدار زیاد یون پتاسیم که برای جذب روی کانی های میکا با یون سزیم رقابت می-کنند،از دلایل این روابط می تواند باشد. در این تحقیق مقدار سزیم-137 در گیاهان نمونه برداری شده بر اساس گزارش آزمایشگاه سازمان انرزی اتمی ایران در حد قابل تشخیص نبوده است

رادون یک عنصر گازی شکل با نماد شیمیایی rn است که دارای عدد اتمی 86 می باشد. این گاز بی رنگ و بی بو است و از واپاشی طبیعی اورانیوم، توریم و رادیوم حاصل می شود. رادون 222rn پس از چندین واکنش، از واپاشی اورانیوم 238u حاصل می شود. رادون 220rn که به اصطلاح تورون خوانده می شود، یکی از ایزوتوپ های طبیعی رادون است که دارای نیمه عمر پایین 54/53 ثانیه می باشد و به همین دلیل اندازه گیری آن بسیار سخت شده است. با توجه به گزارش آژانس حفاظت از محیط زیست (epa) که رادون را بعد از سیگار به عنوان دومین عامل ایجاد سرطان ریه می داند، و همچنین با توجه به اهمیت این گاز در کشف معادن اورانیوم، پیش نشانگری زلزله، ساخت وساز در معادن رادونی و مصالح ساختمانی تولیدشده از خاک این مناطق، بررسی این گاز به عنوان یکی از هدف های مهم برای محققان و پژوهشگران شده است. هدف ما در این پروژه اندازه گیری گاز رادون و تورون در خاک می باشد. برای این کار از سیستم رادون متر rad7 استفاده شده است. همچنین درصد فراوانی اورانیوم و توریم موجود در مناطق موردمطالعه را با استفاده از تجهیزات گاما اسپکترومتری موجود در سازمان انرژی اتمی اندازه گیری خواهیم کرد و سپس منطقه موردمطالعه را با توجه به سطوح مختلف رادون، تورون، اورانیوم و توریم موجود در آن، از جنبه ی زمین آماری بررسی خواهیم کرد. همچنین اکتیویته محیط را با استفاده از تجهیزات موجود، اندازه گیری کرده و سپس امکان وجود ارتباط بین میزان خاصیت پرتوزایی محیط با میزان اورانیوم و توریم موجود در آن را موردبررسی قرار خواهیم داد.

در خاک های آهکی ایران به علت بالا بودن ph، کمبود عناصر غذایی فسفر (p) و روی (zn) شایع می باشد. ترشح اسید-های آلی با وزن مولکولی کم در ریزوسفر برخی از گونه های گیاهی، یکی از عوامل موثر در استخراج مقادیر قابل ملاحظه ای از این عناصر غذایی در خاک های آهکی می باشد. اسید های آلی علاوه بر افزایش قابلیت دسترسی عناصر غذایی، در کاهش سمیت عناصر سنگین و رادیو نوکلئید ها در خاک نیز نقش دارند. رادیوم-226 (226ra) یکی از رادیونوکلئید هایی است که فعالیت رادیو اکتیو آن بطور طبیعی در خاک های منطقه رامسر بیش از حد مجاز گزارش شده است به منظور مطالعه اثر اسید های آلی اگزالیک و سیتریک در افزایش قابلیت دسترسی p و zn در خاک و جذب آنها توسط گیاه ذرت (zea mays l.) و همچنین، افزایش قابلیت دسترسی 226ra و جذب و انتقال آن در گیاه، این تحقیق در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال های 1390 تا 1393 انجام شد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.