زبان آئینهء تمام نمای افکار، احساسات و اندیشه های مردم یک جامعه است . زبان گویای فرهنگ انسانهاست . با مطالعهء زبان میتوان به عمق احساسات عواطف و فرهنگ مردم پی برد. پژوهشگری که در صدد ارائهء توصیف دقیقی از زبان برمیاید با افراد زیادی ارتباط برقرار میکند و آنچنان وارد جزئیات زندگی افراد می شود که خودبخود از زندگی خصوصی افراد، ازدواج و خویشاندی - فعالیتهای اقتصادی و عقاید دینی، ابزار و وسایل، مسکن، جشنها، سوگواریها، آداب و رسوم و ... سردرمی آورد. نهایتا" تحقیق و مواد خام و ارزشمندی در اختیار محققان برای تحلیل وضعیت اجتماعی یک جامعه بدست میدهد علاوه بر این بدینوسیله می توان به وابستگیهای گروههای انسانی پی برد. همین طور بسیاری از واژه های کهن را شناخت و در فهم ادبیات کهن نیز ما را یاری می رساند و باعث غنای ادبیات می گردد. امروزه باتوجه به پیشرفتهای علمی و صنعتی و از بین رفتن گویشهای محلی لازم است تا زمان محاوره ای اقوام مختلف بطور دقیق ضبط و ثبت گردد. برای رسیدن به این هدف می بایستی : -1 بمطالعه دقیق چگونگی تلفظ آواها و اصوات پرداخت . -2 به بررسی علمی ساخت واژه و ساخت جمله پرداخت . -3 به جمع آوری مجموعه ای از واژه ها در زمینه های ازدواج و خویشاوندی، فعالیتهای اقتصادی، مسکن، اسامی حیوانات ، اسامی گیاهان گلها، اسامی افراد نامهای اماکن، ابزار و وسایل، رنگها، اصطلاحات جشنها و سوگواریها و ... اقدام نمود. -4 دست به جمع آوری ضرب المثالها یا ترانه ها و کنایات زد . -5 به مقایسهء گویشها و لهجه ها پرداخت . -6 به ریشه یابی واژه ها و نشان دادن سیر تکوینی گویشها پرداخت . -7 به مسائل اجتماعی و فرهنگی زبان در یک جامعه توجه نمود. مراکز علمی و تحقیقی می بایستی قبل از بین رفتن گویشها به بررسی علمی آنها بپردازند. با تشویق علاقمندان دراین زمینه گویشهایی را که در گوشه و کنار وجود دارد، مورد بررسی علمی قرار گیرد.