چکیده در پژوهش حاضر جهت شناسایی عوامل پویشی و گرماپویشی موجد بارش های سنگین، شدید و فراگیر پهنه کم بارش شرق و جنوب شرق ایران از دو پایگاه داده استفاده شد. پایگاه اول شامل داده های روزانه بارش با آرایه ای به ابعاد 2446?15992، از تاریخ 1/1/1340 تا 11/10/1383 شامل 15992 روز و 2446 یاخته و پایگاه دوم شامل شامل متغیرهای جوی است که عبارتند از: دمای هوا(برحسب کلوین)، ارتفاع ژئوپتانسیل(برحسب متر)، فشار تراز دریا(برحسب هکتوپاسکال)، نم ویژه(برحسب گرم برکیلوگرم)، مولفه باد مداری و باد نصف النهاری(برحسب متر بر ثانیه). چون تفکیک مکانی داده های جوی 5/2?5/2 درجه قوسی است، چارچوب مورد مطالعه(صفر تا 120 درجه شرقی و تا 80 درجه شمالی) ابعادی برابر 49?33 دارد و شامل 1617 یاخته مکانی است. سپس با انجام تحلیل خوشه ای به روش ادغام وارد بر روی آرایه فواصل اقلیدسی نقشه های روزانه فشار تراز دریا و نقشه های روزانه ضخامت، سه الگوی همدید متفاوت شناسایی شد. جهت مطالعه ی دقیق و جامع تر، از میان این الگوهای همدید با ضریب همبستگی 5.0، روزهای نماینده ای استخراج شدند که بیشترین همبستگی را با دیگر روزهای واقع شده در آن الگو داشتند و سپس با استفاده از نقشه های متغیرهای مختلف جوی، به تجزیه و تحلیل روزهای نماینده پرداخته شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که سه الگوی اصلی فشار تراز دریا در رخداد بارش های پهنه مورد مطالعه عبارتند:1- الگوی اول، پرفشار غرب اروپا/فرود خلیج فارس- فرود ترکمنستان.2- الگوی دوم، پرفشار سیبری/فرود خلیج فارس- فرود سودان.3- الگوی سوم، پرفشار مدیترانه- سیبری/فرود عربستان. همچنین بر روی نقشه های ضخامت هم عموما یک ناوه در غرب ایران بر روی عراق و ترکیه تشکیل شده است که قرارگیری نیمه شرقی ناوه بر روی منطقه مورد مطالعه باعث افزایش تاوایی و گسترش مکانیزم صعود و رخداد بارش های سنگین، شدید و فراگیر در این پهنه شده است. همچنین نتایج حاکی از این است که عمده منابع تغذیه کننده رطوبت این بارش ها، در ابتدا دریای عمان، دریای عرب و خلیج فارس می باشند که نقش دریای مدیترانه با جهت جنوب غربی و همراهی آن با رطوبت حاصل از خلیج فارس نقش ثانویه و بسزایی در تامین رطوبت این گونه بارش ها دارند.

رواناب سطحی به آن قسمت از بارش گفته می شود که در امتداد سطح شیب زمین جاری شود و به صورت جریان سطحی یا زیر سطحی از حوضه خارج می گردد. مدل هیدرولوژیکی ساختاری است که بتواند با توجه به ویژگی های حوضه و عامل های موثر بر پدیده مورد نظر تعامل و رفتار آن را با تقریب قابل قبولی نشان دهد. حوضه آبریز رودخانه کشکان یکی از زیرحوضه های مهم حوضه آبریز کرخه است. جهت انجام مدل سازی «بارش، رواناب»، از داده های حداکثر بارش 24 ساعته روزانه در طی دوره آماری 1388-1360، در پنج زیر حوضه رودخانه کشکان استفاده شده است، و سپس بر اساس پنج ویژگی هایتوگراف 14رگبار 6 ساعته به عنوان متغیر مستقل و هفت ویژگی هیدروگراف به عنوان متغیر وابسته، به انتخاب بهترین مدل بارش، رواناب بر اساس انواع روش های رگرسیون یک متغیره پرداخته شده است. برای مدل سازی تولید رواناب از داده های بارش و دبی در مقیاس ماهانه و خصوصیات فیزیوگرافی این پنج زیر حوضه به همراه پارامتر اقلیمی حداکثر بارش ماهانه ایستگاه ها در دوره های بازگشت 5،10،25،50،100،200 ساله به عنوان متغیر مستقل لحاظ گردیده اند تا اثرات آنها و بیشترین تأثیر بر روی متغیر وابسته دبی ماهانه در دوره های بازگشت 5،10،25،50،100،200 ساله ،مشخص گردد.بررسی نتایج مربوط به مدلسازی بارش- رواناب در سطح حوضه آبریز رودخانه کشکان نشان می دهد که از میان انواع روشهای رگرسیون یک متغیره، روشهای خطی، مرکب و توانی دارای بیشترین تبین برای مدل سازی بارش- رواناب می باشند.نتایج حاصل از رگرسیونی چند متغیره نشان می دهد که در تمام دوره های بازگشت مختلف عوامل اصلی تولید رواناب عوامل حداکثر بارش ماهانه، مساحت، زمان تمرکز، ضریب فشردگی و حداکثر ارتفاع می باشند.

به دلیل افزایش اهمیت آب در ابعاد مختلف زندگی انسان ها، بیشتر کشورها از جمله ایران، برنامه ها و سرمایه گذاریهای گسترده ای را به منظور کنترل و تنظیم آب از طریق ساخت سازه های مهندسی، به ویژه سدها، انجام داده اند. یکی از این سدها سد دوستی است که بهره برداری از آن در سال 1384 در شهرستان سرخس و در راستای ذخیره و تنظیم آب رودخانه فصلی هریرود، تامین بخشی از آب شرب مشهد، تامین آب کشاورزی شهرستان، مهار سیلاب و جلوگیری از خسارات سیل و تثبیت مرز ایران و ترکمنستان آغاز شد. مساله کلانی که کمتر مورد توجه قرار گرفته است پی آمدهای حاصل از اجرای این طرح ها(سدسازی) و ارزشیابی آثار مختلف اقتصادی و زیست محیطی آنها است که پژوهش حاضر پاسخ به آن را دلیل تلاش خود قرار داده است. در این پژوهش که با اهداف بررسی آثار اقتصادی و زیست محیطی احداث سد دوستی در دهستان تجن صورت گرفته است، جامعه آماری کل روستاهای دهستان تجن با جمعیت 13209 نفر بوده است که سه روستا از مجموع 12روستای این دهستان را که به دلیل نپرداختن حقابه از آب سد استفاده نمی کنند از جامعه حذف کرده و جامعه آماری به 9816 نفر کاهش یافته است. سپس به دلیل کاهش گستردگی جامعه آماری، با استفاده از فرمول کوکران، نمونه انتخاب شده است و 373 پرسشنامه به صورت تصادفی بین روستاییان کشاورز توزیع شده است. و به دلیل محدود بودن تعداد ادارات مرتبط، تنها حدود 68 پرسشنامه بین مسئولین به صورت تصادفی توزیع شده است. جمع آوری اطلاعات به صورت مصاحبه حضوری با خانوارهای کشاورز و مسئولین و مشاهدات میدانی بوده است. همچنین جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات در این پژوهش از روش توصیفی-مقایسه ای بهره گرفته شد، و با استفاده از آزمون تقریبی، فرضیات پژوهش آزمون شدند و به مقایسه نظرات مردم و مسئولین در مورد اثرگذاری گویه های اقتصادی و زیست محیطی حاصل از سد دوستی در دهستان تجن پرداخته شده است و نیز جهت دسته بندی و تجزیه و تحلیل آمارها و اطلاعات در این پژوهش از نرم افزار spss بهره گرفته شده است. از برجسته ترین نتایج حاصل از این پژوهش می توان به وجود تفاهم و هم عقیده بودن مردم و مسئولین در مورد مثبت بودن اثرات اقتصادی و زیست محیطی ناشی از احداث سد دوستی در ناحیه تجن اشاره کرد.

درطراحی ساختمان انطباق هرچه بیشتر ساختمانها باشرایط اقلیمی حداکثر آسایش را بدنبال خواهد داشت ودر صرفه جویی مصرف انرژِ ی برای ایجاد سرمایش وگرمایش داخل ساختمان بسیارمهم است . برای دست یافتن به نکات کلیدی درمعماری ، شناسایی ویژگیهای دمای هوا ، رطوبت ، باد ، تابش وغیره وتحلیل آنها لازم وضروری بوده تا به معمار کمک کند به اهداف همه جانبه درزمینه ساختن مسکن گام بردارد . هدف ازاین پژوهش دست یافتن به معماری وطراحی همساز با اقلیم شهرستان زابل است که بتواند ازانرژی تجدیدپذیر خورشید وباد نهایت استفاده را برای آسایش ساکنین فراهم آورد . پژوهش حاضرازنوع تحلیلی ومیدانی است که بخش عمده اطلاعات آن ازطریق مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده واطلاعات اقلیمی مورنیاز پژوهش ، از دادهای مربوط به سال (1388-1362) ایستگاه سنیوتیک زابل استخراج گردیده ، ابتدا با مدل ترجونگ ضریب آسایش روزانه شهرستان زابل برای دوازده ماه سال محاسبه و مشخص گردید که از فروردین ماه تا آبان ماه این منطقه دارای شرایط گرم وداغ می باشد وسه ماه آذر، دی ، بهمن شرایط بسیار خنک برمنطقه حاکم است . با توجه به گلباد ماهانه و فصلی وسالانه شهرستان زابل مشخص گردید که باد غالب منطقه شمال غرب وباد نائب غالب شمالی می باشد وقسمت اعظم سال پدیده گردوغبار بر منطقه حاکم است . هم چنین با نرم افزار ریمن ، نمودار مسیر حرکت خورشید در 15هرماه محاسبه وبا بدست آوردن زاویه ساعتی خورشید ، آزیموت تابش مستقیم خورشید بدست آمد که از آن جهت محاسبه عمق سایبان استفاده شد ودرنهایت با بدست آوردن میزان انرژی رسیده به جهات مختلف ساختمان در انقلابین و اعتدالین به این نتیجه دست یافتیم که در طراحی ومعماری مسکن شهرستان زابل جهت آسایش ساکنین مناسب ترین جهت استقرار ساختمان ها جهت جنوب و یا 15 درجه ی جنوب شرقی است. واز احداث پنچره در سایر نماهای ساختمان بجز نمای جنوبی حتی المقدور باید جلوگیری نماییم ودرنمای جنوبی باید از سایبانهای افقی متناسب با طول پنچره که محاسبه گردیده است استفاده شود ، ابعاد پنچره ها متناسب با سطوح فضا باید انتخاب شود واز احداث ساختمانهای بلندمرتبه تکی که باعث تجدید گردبادها می شود باید خودداری شود . بیشتر مساکن سنتی درجهت شمالی –جنوبی طراحی و ازبادگیر و دریچه هایی برای تعبیه هوا استفاده شده بود که هیچگاه مزاحمت ایجادنکند ، این امر لازم است در معماری جدید مدنظر باشد .

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

تحقیقات این رساله در چهارچوب روابط متقابل انسان و محیط انجام شده و درآن بر هیدروکلیماتولوژی تاکید گردیه است . درمیان عوامل طبیعی ((آب و هوا))تاثیر مستقیم در بنیان عوامل سازنده محیط های جغرافیائی دارد و باتوجه به نقش حیاتی آب ، شناخت آب درقالب مطالعات هیدرولوژی می تواند چهارچوبی منطقی در بهره برداری صحیح از منابع آب تلقی شود ودراین راه اقلیم است که می تواند کلید بررسی های آبشناسی محسوب گردد. اقلیم خشک ، کمبود منابع آب و حساسیت خاک از مهمترین ویژگیهای طبیعی منطقه مورد مطالعه به حساب می آید و کاهش اثر این محدودیت های طبیعی براساس یک مدیریتی که در راستای استفاده بهینه از منابع آب و خاک استوار بوده وبه کلیه روابط موجود توجه شده باشد، ضروری به نظر می رسد. اهداف مشخصه عبارتنداز : الف - شناخت مشکلاتی ناشی از محدودیتهای محیط طبیعی ب - شناخت مشکلاتی ناشی از مدیریت های اعمال شده در گذشته ج- تعیین پتانسیل های موجود در منطقه د- مدیریت بهره برداری از منابع طبیعی آب و خاک بر پایه توجه به کلیه شرایط حاکم محیطی و عواقب ناشی از اعمال آن. پس از جمع آوری اطلاعات مربوطه و تجزیه و تحلیل آنها، مطالب به گونه ای دسته بندی شده که در چهار بخش و 20 فصل آورده شده اند: -1 بخش اول بررسی وضعیت شامل 5 فصل (معرفی اجمالی، زمین شناسی، ژئومورفولوژی، خاکها و پوشش گیاهی). -2 بخش دوم مطالعات اقلیم شناسی شامل 8 فصل (توده های هوای موثر بر منطقه، دما،باد،نم نسبی،بارندگی، تبخیر و نوع اقلیم) -3 بخش سوم هیدروکلیماتولوژی و برنامه ریزی کنترل سیلاب که به صورت موردی حوضه آبریز نیک آباد را مورد بررسی قرار می دهد و در چهار فصل خصوصیات هندسی حوضه، دبی و حجم سیلاب ، عوامل موثر در ظهور سیلاب و امکانات دفع آن بررسی شده اند. -4 بخش چهارم ژئوهیدرولوژی و مدیریت صحیح از منابع آبهای زیرزمینی و طرح آبرسانی از زاینده رود در سه فصل مطالعه شده اند. نتیجه اینکه برای استفاده از منابع طبیعی اولا باید کنترل سیلاب نه تنها از نیروی مخرب آنها جلوگیری نموده بلکه به توسع منابع آب منطقه کمک نمود و بدینوسیله به افزایش رطوبت خاک ، تقویت مراتع و توسعه دامپروری و تغذیه آبهای زیرزمینی کمک شود. و ثانیا با برداشت متعادل آبهای زیرزمینی نسبت به میزان تغذیه آن از افت آبهای زیرزمینی و تداخل آبهای شور به سفره آب زیرزمینی جلوگیری نموده و بااعمال مدیریت آبیاری جدید، راندمان آبیاری را بالا برده و با حداقل مصرف آب حداکثر بهره برداری را داشته باشیم و ثالثا با اعمال اصلاحی و مدیریت زراعی که باآگاهی از حساسیت خاک توام باشد موجب اصلاح خاکها شده و از شور شدن و فرسایش آنها جلوگیری بعمل آید.