نام پژوهشگر: علیرضا سلامی

خاموش سازی برخی از ژن های موثر بر متابولیسم ثانویه در گونه ی توتون (nicotiana benthamiana) به روش vigs به منظور بررسی آثار فیزیولوژیکی حاصل از آن
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شاهد - دانشکده علوم پایه 1392
  لیلا امرایی   فرح کریمی

خاموش سازی ژن القا شده توسط ویروس (vigs )، نوعی فناوری است که از سیستم دفاعی ضد ویروس در گیاهان، به عنوان ابزاری برای ژنتیک معکوس بهره می برد. این روش بسیار ساده بوده و نتایج آن خیلی زود مشخص می شود. گیاه nicotiana benthamiana یکی از مهم ترین گیاهان تیره سیب زمینی (solanaceae) است. گیاهان تیره سیب زمینی محصولاتی با فعالیت بیولوژیکی بالا از جمله آلکالوئیدهایی مانند نیکوتین و تروپان آلکالوئیدها، استروئیدها و غیره را تولید می کنند. پوترسین-n- متیل ترانسفراز یک آنزیم کلیدی در ابتدای مسیر بیوسنتز نیکوتین و تروپان آلکالوئیدها است که سنتز s-آدنوزین پوترسین را از پوترسین کاتالیز می کند. pmt در پروموتر خود دارای مناطقی است که تحت تاثیر عوامل رونویسی قرار می گیرند. دو عامل رونویسی که در توتون شناسایی شده اند از خانواده پروتئین های واجد دامنه ap2/erf بوده و شامل ntorc1 وntjap1 می باشند. ntorc1 دارای 82% تشابه با پروتئین واجد دامنه ap2/erf (nberf1) شناخته شده در benthamiana nicotiana می باشد. این عوامل رونویسی تحت تاثیر جاسمونات نیز قرار می گیرند. در این مطالعه قطعاتی از سه ژن nbpmt، ntorc1 وntjap1 به منظور خاموش سازی با استفاده از روش vigs در پلاسمید trv2 کلون شد و به درون باکتری agrobacterium tumefaciens فرستاده شد و تاثیر خاموش سازی بر روی میزان متابولیت های ثانویه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده در این پژوهش نشان دهنده کارایی بالای این روش در بررسی اثرات ژن های ذکر شده در گیاه n. benthamiana بود.

بررسی برخی از متابولیت های موجود در جمعیت های مختلف گیاه شاهدانه (cannabis sativa l)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم زیستی 1393
  سمانه فاتحی چنار   مظفر شریفی

شاهدانه (cannnabis sativa l.) گیاهی دو پایه و یکساله است که دارای خواص فیبری، دارویی و غذایی می باشد. این گیاه به دلیل داشتن ترکیبات ترپنوفنولی به نام کانابینوئیدها ارزش دارویی و فیبری دارد. دو کانابینوئید مهم گیاه شاهدانه دلتا-9-تتراهیدروکانابینول (thc) و کانابیدیول (cbd) می باشد. کشور ایران یکی از مناطق گسترش ژرم پلاسم شاهدانه در دنیا به شمار می رود. ارزیابی های مقدماتی مورفولوژی و ژنتیکی شاهدانه، تنوع بسیار بالا در بین و درون جمعیت های مختلف نشان داده است. از آنجایی که هیچ گونه مطالعه جامعی بر محتوای متابولیتی شاهدانه های ایران انجام نگرفته است، یکی از گامهای اساسی در برنامه های اصلاحی، ارزیابی جمعیت های شاهدانه نقاط مختلف ایران، بررسی محتوای متابولیتهای مهم آنها است. در این مطالعه بذرهای 17 جمعیت مختلف گیاه شاهدانه از مناطق مختلف ایران (فارس، اردبیل، دزفول، سنندج، بشرویه، سقز، ارومیه، سیرجان، سرو، شیراز، ابهر، قزوین، کاشان، کرمانشاه، سامن، اراک و سعادت شهر) و یک جمعیت از افغانستان جمع آوری شدند و در شرایط یکسان کشت داده شدند. سپس برخی از متابولیتهای اولیه و ثانوی هر یک از این جمعیتها و در دو بخش زایشی (اندام گل) و رویشی (اندام برگ) در پایه ماده و بخش رویشی (اندام برگ) در پایه نر مورد ارزیابی قرار گرفت. بررسی مقایسه ای محتوای کربوهیدرات کل، ترکیبات فنلی (فنل، فلاونوئید، فلاونول و آنتوسیانین)، ترکیبات ترپنوئیدی (کلروفیل و کارتنوئید) و ترکیبات کانابینوئیدی (thc و cbd) نشان داد که با وجود استفاده از کشت مشابه و شرایط یکسان، میزان این ترکیبات در میان برخی جمعیتها اختلاف معنی داری دارد. به طور کلی بالاترین میزان فنل، فلاونوئید و فلاونول در پایه ماده به ترتیب در جمعیت های فارس، اراک و ابهر بوده است و بیشترین محتوای کلروفیل وکارتنوئید و آنتوسیانین در پایه ماده جمعیت اراک مشاهده شد. جمعیت های فارس، دزفول، بشرویه، سامن و سعادت شهر بیشترین مقدار کربوهیدرات را دارا می باشند. همچنین بالاترین میزان کانابینوئید ((thc در پایه ماده جمعیت های اراک، کرمانشاه، کاشان، سقز و فارس و بیشترین میزان کانابینوئید (cbd) در پایه ماده جعیت سعادت شهر بدست آمد. از آنجایی که میزان بالای thc نسبت به cbd اهمیت دارویی بودن این گیاه را مشخص می کند، جمعیت های اراک، کرمانشاه، کاشان، سقز و فارس با دارا بودن thc بیشتر از 0/3درصد گزینه¬های مناسبی برای مطالعات بیشتر در زمینه اصلاح و معرفی رقم دارویی می باشند و از طرف دیگر درصد میزان cbd بالا و thc کمتر از 0/3 درصد از ویژگی های شاهدانه های فیبری می باشد که جمعیت سعادت شهر گزینه مناسبی برای مطالعات بیشتر در زمینه اصلاح و معرفی رقم فیبری می باشد.