نام پژوهشگر: احمد فغانی

اخلاق خانواده و آیین همسرداری در سیره امام رضا (علیه السلام)
thesis دانشگاه تربیت معلم - سبزوار - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1391
  فاطمه خوش اندام فاروجی   احمد فغانی

این پروژه به عنوان اخلاق خانواده و آیین همسرداری در سیره امام رضا (علیه السلام ) در شش فصل نگارش یافته است. و قبل از فصول ، کلیّات و روش تحقیق آورده شده که شامل بیان مسأله ، پیشینه تحقیق ، سوالات و فرضیات تحقیق و ... می باشد . در فصل اول، مروری کوتاه و گذرا بر زندگانی حضرت علی بن موسی الرضا ( علیه السلام ) و شخصیت علمی و عملی آن حضرت پرداخته شد . در فصل دوم ، به بررسی جایگاه و اهمیّت ازدواج در اسلام وبه عنوان اینکه ازدواج به عنوان محبوب ترین و مقدس ترین بنیان و پیمان در اسلام می باشد . در فصل سوم ، به بررسی جایگاه خانواده که سنگ بنای جامعه و سلول اوّلیه اجتماع محسوب می شود.که تحت عنوان خانواده خوب ، جامعه آرمانی ساخته می شود و ضرورت تشکیل خانواده در سیره رضوی که انسان ، ناگزیر برای رسیدن به کمال اگر قرار باشد از یک نردبان چند پله ای صعود کند به طور حتم اولین پله آن تشکیل خانواده می باشد و بعد در رابطه با معیار و مهارت های تقویت خانواده و مدیریت اقتصادی خانواده به بررسی پرداختیم . در فصل چهارم ، به بررسی روابط عاطفی اجتماعی همسران و رهنمودهای تربیتی برای زوجین که در زندگی مشترک می تواند کار آمد باشد پرداختیم . در فصل پنجم، مهارت های تربیتی همسران از جمله وظایف متقابل زن و مرد و بیان نیازها ، رغبت ها و ظرفیت ها مورد بررسی قرار گرفت که در سایه دانستن مسئولیت ها و وظایف خود زوجین می توانند خانواده خود را خانواده آرمانی سازند و در فصل ششم ، به مهارت های فرزند پروری در سیره رضوی از آغاز زندگی مشترک و روابط زناشویی زوجین تا تصمیم به داشتن فرزند و آغاز انعقاد نطفه و وظایف والدین در قبال فرزندان و نیازهای اساسی کودکان و جایگاه تشویق در تعلیم و تربیت کودکان و پرداختن به اشتباهات تربیتی والدین که گاهاً موجب بروز رفتارهایی نامناسب در فرزندان می شود ؛مورد بررسی قرار گرفت و در آخر به نتیجه گیری از مباحث مطرح شده پرداختیم .

بررسی مقایسه ای تفسیر جوامع الجامع طبرسی با کشاف زمخشری
thesis دانشگاه تربیت معلم - سبزوار - دانشکده الهیات 1391
  سکینه وفایی   احمد فغانی

در بررسی یک کتاب، علاوه بر دقت در روش ها و گرایش های مفسر آن کتاب و چگونگی استدلال و شیوایی بیان و مستند بودن مطالب ،کیفیت بهره گیری از منابع و مآخذ ،مسئله ای مهم و حیاتی است.تفسیر کشاف زمخشری یکی از منابع مهم و اصلی مرحوم طبرسی در تفسیر جوامع الجامع است.طبرسی در تفسیر جوامع الجامع که از جمله تفاسیر ادبی مهم شیعه است،مباحث را به روش کشاف نظم و ارائه کرده است.طبرسی در مقدمه جوامع الجامع می نویسد :«این تفسیر خلاصه ای از تفسیر کشاف و برگرفته از آن است.»ولی حقیقت این است که طبرسی علاوه بر اختصار کشاف ،مطالبی ارزشمند بر آن افزوده و آراء و نظریات خود را به سبک مفسران و فقیهان امامیه آورده است.در این تحقیق بر آن بوده ایم که پس از معرفی این دو مفسر و روش تفسیری آنها ،با تطبیق و مقایسه ی دو تفسیر، به چگونگی نقل جوامع الجامع از کشاف ،بپردازیم.

بررسی تطبیقی ویژگی های شیعیان از منظر قرآن و معصومین (ع)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی - دانشکده الهیات 1390
  مصطفی پاک جامی   احمد فغانی

شیعه در لغت به معنی پیرو و یاور، و تشیع یعنی ادعای پیروی نمودن است. این کلمه در مفهوم اصطلاحی خود به پیروان و یاوران وطرفداران هر شخصی اطلاق می گردد، اما در کاربرد اختصاصی در تاریخ اسلام، اسم علم به خود گرفته است که به پیروان و معتقدان به امامت حضرت علی بن ابیطالب (ع) و فرزندان معصوم او (ع) اطلاق گردیده است. گرچه بر طرفداران و پشتیبانان آن حضرت در بعد سیاسی و حکومتی در برهه ای از تاریخ اسلام هم شیعه ی علی اطلاق گردیده است. و اینکه اطلاق کلمه ی شیعه بر پیروان علی بن ابیطالب (ع) توسط پیامبر گرامی اسلام در دوران رسالت استعمال گردیده است که نگارنده در متن رساله ی خویش مفصلا موضوع را کنکاش و بررسی نموده است. آنچه مسیله اصلی این رساله را تشکیل می دهد تبیین صفات و ویژگیهای شیعیان با نگاه تطبیقی از دیدگاه قرآن کریم و معصومین (ع) است. که شیعیان اهل بیت می بایست با اشنایی هر چه بیشتر به شاخص ها و معیارهای شیعه، خود را به انتظارات پیشوایان دینشان مقرون سازند، تقارن قرآن و اهل بیت در حدیث نبوی ثقلین نگارنده را رهنمون می سازد که آنچه که معصومین (ع) برای معیار و تشخیص شیعیان خود که با الفاظی چون "شیعتنا" و " شیعه علی" و ... بیان داشته اند منطبق بر صفات مومنین و متقین و فضایل اخلاقی قرآنی است، همچنان که صفات و رذایل اخلاقی که قرآن کریم آنها را مذموم دانسته است در نگاه معصومین (ع) هم مذموم و مبرا بودن از آنها برای شیعیان مورد انتظار آن بزرگواران است و مرتکب این رذایل را با عباراتی چون از ما و از شیعیان ما نیست خطاب نموده اند. در این راستا "سی" صفت با مراجعه به قرآن برای تبیین صفات مومنین و متقین و تطابق آنها با گفتار معصومین علیهم السلام در بیان صفات شیعیان بر شمرده شده است.

بررسی سندی ودلالی حدیث« سلسله الذهب »
thesis دانشگاه تربیت معلم - سبزوار - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1392
  مصطفی رحیمی   احمد فغانی

یکی از عالی ترین احادیث رسیده از اهل بیت(علیهم السلام) که دارای ژرف ترین معانی دینی است؛ حدیث قدسی «سلسله الذهب» است که در سفر حضرت رضا(علیه السلام) از مدینه به مرو، در شهر نیشابور بیان شد. آنچه باعث صدور این حدیث از طرف امام در آن برهه زمانی و مکانی شد، بستر موجود آن زمان در زمینه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی می باشد. در آن زمان جامعه اسلامی به لحاظ سیاسی، دچار خفقان بود، ظلم خلفای عباسی به مردم بویژه علویان و تزویر و دیانت سیاسی آنها، مشکلات فراوانی ایجاد نموده و ضعف وتزلزل داخلی در حکومت از طرف دیگر، مزید بر علت بود. علویان که داعیه دار حکومت بودند، در گوشه و کنار جهان دست به قیام هایی زدند که برخی از آنها موفق و برخی شکست خوردند. هدف آنها برگرداندن حکومت به راه و روش پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) و مکتب اصیل اسلام بود. در مسائل فرهنگی نیز با توجه به نهضت ترجمه و ورود بیگانگان به ممالک اسلامی، برگزاری جلسات علمی و مناظره بین ارباب ادیان مختلف، ضمن در پی داشتن آثار سوء فرهنگی، به بالندگی و رشد فرهنگ جامعه اسلامی کمک فراوان نمود که امام رضا(علیه السلام) با حضور در این جلسات و مناظره ها از حریم اسلام و تشیع دفاع می نمود. دراین حدیث شریف، به سه اصل مهم اعتقادی (توحید، نبوت و امامت) اشاره شده است. امام این حدیث را در جمع مردمی که در گذشته نه چندان دور گرفتار شرک و آتش پرستی بوده اند، بیان فرمودند، پس توحید ضروری ترین هدیه برای آنهاست. پیام حدیث بیانگر نظام و فلسفه سیاسی اسلام و تداوم حرکت غدیر و عاشوراست. محور کلام در این حدیث، «توحید» است، به شرط آنکه از دریچه «ولایت» بدان نگریسته شود، چون امامت تداوم نبوت و حافظ توحید و احیاگر اسلام است لذا امنیت دنیا و عقبی به تو حید و ولایت پذیری وابسته است.

مبانی قرانی رساله الحقوق امام سجاد(ع)
thesis سایر - دانشکده علوم حدیث 1392
  حسینعلی عرفانی طلب   احمد فغانی

چکیده سازندگی درونی واصلاح و تهذیب و تعلیم و تربیت انسان، از مهمترین اهداف خداوند در فرستادن پیامبران بوده است. مطالعه زندگانی رسولان الهی و امامان بزرگوار و آثار به جا مانده از آنان، حکایت از آن می کند که به احقاق حق و گسترش اخلاق و تفکرات و گفتار حسنه و راهنمایی انسان ها بر پیمودن این راه و روش، مقصد عالی آنان بوده است. با مطالعه رساله حقوق این سوال به ذهن متبادر می گردد که آیا رساله حقوق دارای مبنا و مستندات قرآنی می باشد؟ فرض بر این قرار گرفت که گفتار امام سجاد (ع) در رساله حقوق دارای مبانی قرآنی می باشد و فنداسیون اصلی این سخنان چه تصریحاً و چه تلویحاً در قرآن وجود دارد ولکن باید واکاوی انجام پذیرد تا به آنها دست یافت. لذا هر کس که بخواهد به مدینه فاضله و حیات طیبه دست یابد می بایست رهگذر بزرگراه رساله حقوق امام سجاد (ع) باشد. با کندوکاوی در قرآن برای هر حقی از حقوق مطروحه در رساله حقوق آیاتی از قرآن در ذیل آن حق آورده شده تا هم این سخنان گهربار با اقیانوس علم و معرفت پیوند خورده باشد و هم زیرساختی باشد برای تحقیق و پژوهش محققان در رساله حقوق. سپس به تشریح مبانی حقوق در پنج فصل پرداخته شده: فصل اول: کلیات و مفاهیم فصل دوم: مبانی قرآنی حقوق الهی فصل سوم: مبانی قرآنی حقوق فردی (شخصی) فصل چهارم: مبانی قرآنی حقوق اجتماعی فصل پنجم: نتایج و پیشنهادات بنابراین سرچشمه اصلی این حقوق و پشتوانه آن، ایمان به خداوند بزرگ و دستورات حیات بخش اوست که در قرآن کریم بیان شده است. آنچه که امام سجاد (علیه السلام) در این رساله بر آن تأکید می فرماید در واقع بر اساس دستورات قرآن و سنت رسول الله (صلی الله علیه و آله) است. کلید واژه: رساله حقوق، قرآن، امام سجاد (ع)، حقوق الهی، حقوق فردی، حقوق اجتماعی.

مبانی تربیت دینی جوانان و عدم وصول تربیتی در جوانان از دیدگاه قرآن و حدیث
thesis دانشگاه تربیت معلم - سبزوار - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1393
  فاطمه حسنی   احمد فغانی

تربیت به عنوان مهمترین مقوله حیات فردی واجتماعی عصرکنونی محسوب می شود واز مسائل بسیارمهمی است که قرآن و روایات معصومین:به آن توجه خاصی دارند و دعوت به ایمان درقرآن کریم، دعوت به کمال است و مسیررسیدن به کمال هم همیشه هموار نبوده است. تبیین و بررسی موانع، بویژه برای جوانان، ضرورتی است که نیاز به تحقیق و تفحص جدی دارد، دراین پژوهش با محوریت بررسی آیات قرآن و روایات نبوی9و ائمه معصومین:به تعریف تربیت و موانع تربیت دینی در دو بخش موانع درونی و موانع بیرونی پرداخته شده و تلاش گردیده، با بهره جستن از قرآن کریم و منابع متعدد روایی، موانع تربیت دینی درجوانان، مورد بررسی قرار گیرد. امروزه، مقوله هویت یابی وعبورموفق از بحران هویت و اخلاقی شدن فضای مجازی، امر دیگری است که تربیت دینی جوانان را با چالش های گوناگونی مواجه نموده است که بدون شناسایی و تلاش برای رفع، یا کاهش معضلات فضای مجازی، دستیابی به چنان مقصودی ممکن نخواهد بود. این تحقیق، به روش کتابخانه ای وتحلیلی و با استفاده از روش فیش برداری از آیات و روایات و مراجعه به کتب تربیتی روان شناسی متعدد صورت پذیرفته و نتیجه تحقیق بیانگرآن است که در حوزه تربیت دینی، شناسایی موانع و بیان روشها و راهکارهای عملی قرآن و روایات در تثبیت و تعمیق ارزشها و عقاید دینی جوانان، نقش اساسی را ایفا می کنند. این پژوهش در پنج فصل تدوین گردیده؛ و با ارائه نتایج و پیشنهادات و فهرست منابع خاتمه می پذیرد.

چیستی سبک زندگی اسلامی و نقش جریان مدیریت در توسعه آن
thesis دانشگاه تربیت معلم - سبزوار - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1394
  سید حسین حسینی بجدنی   احمد فغانی

سبک زندگی از واژه هایی است که ذهن تعداد بیشماری از اندیشمندان و مشفقان حوزه علوم اجتماعی و انسانی را به خود مشغول نموده است؛چرا که نداشتن روش مشخص برای افرادی که در یک جامعه زندگی می کنند ابهام آوری های زیادی به دنبال دارد و به طور مستقیم بر سرنوشت آنها تاثیر گذار است. فرهنگ،اخلاق،اقتصاد وخانواده سهم به سزایی در طلوع و غروب امت ها داشته و دارند؛ این عامل به طور ویژه در عرصه سبک زندگی اسلامی نقش آفرینی می نمایند.به گونه ای که میزان ماندگاری و پیشرفت سبک زندگی اسلامی با درآمیختگی این عناصر نسبت مستقیم دارد.به دیگر سخن،چنانچه در سبک زندگی اسلامی به این عوامل مهم توجه شایانی صورت پذیرد، ماندگاری و پیشرفت آن میسورتر می نُماید.از این رو،بر مسلمانان است،افزون بر درک این چهار مولفه به طور عام،نقش آفرینی آن را در عرصه شکوفایی و بارورسازی سبک زندگی به طور ویژه، دریافته و از پی آن، راهکارها و اصول مدیریتی با صبغه دینی را برای حفظ،ماندگاری و پیشرفت سبک زندگی اسلامی بیابند؛چراکه پویایی و شکوفایی هر جامعه مرهون مدیریت مدبرانه و حکیمانه ای است،که بتواند جامعه را از تنگناها و کژتابی های فرهنگی رهایی بخشیده و بستر رشد و بالندگی شهروندان را فراهم سازد.بدیهی است،سودمندترین مرجع برای دستیابی به چنین درکی،گنجینه ماندگار قرآن کریم و رهنمودهای گرانسنگ معصومان? می باشد.بنابراین این نوشتار در پی آن است،با رویکردی تحلیلی – توصیفی، و از بستر آموزه های اسلام چیستی سبک زندگی اسلامی و نقش جریان مدیریت در توسعه آن را مورد واکاوی قرار دهد.

آموزش رفتار اجتماعی - تربیتی به کودکان از منظر آیات و روایات
thesis دانشگاه تربیت معلم - سبزوار - دانشکده الهیات 1394
  بتول رنجبر   احمد فغانی

چکیده: بحث تربیت اجتماعی به دلیل اهمیت آن در شکل گیری رفتارهای اجتماعی همواره مورد توجه همه ی صاحب نظران تعلیم وتربیت بوده است. قرآن کریم به عنوان معجزه رهبر عالیقدر اسلام، محمد مصطفی , ارای اصول، مبانی و روش هایی منحصر به فرد در تربیت انسان ها است. تا غایت آفرینش انسان یعنی رسیدن به سعادت دنیوی و اخروی تحقق یابد. آموزش رفتارهای اجتماعی، تربیتی به خصوص به کودکان ضرورتی است که نیاز به تحقیق جدی دارد. در این پژوهش با محوریت «بررسی آیات و روایات نبوی , و معصومین {» به بررسی مفهوم تربیت و عوامل موثر بر تربیت دینی و رفتار اجتماعی کودک پرداخته شده و سعی شده آموزش رفتار اجتماعی و تربیتی با بهره گیری از قرآن کریم و منابع متعدد روایی مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق در این پروژه به صورت توصیفی، تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای با استفاده از روش فیش برداری از آیات و روایات و مراجعه به کتاب های تربیتی متعدد انجام گرفته و نتیجه تحقیق بیانگر آن است که در حوزه ی تربیت اجتماعی راه کارهای عملی قرآن و روایات در تعمیق عقاید دینی کودکان نقش به سزایی خواهد داشت. این پژوهش درپنج فصل تدوین گردیده، و با ارایه نتایج و پیشنهادات و فهرست منابع خاتمه می پذیرد.

جمع و تدوین قرآن
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1370
  احمد فغانی   جعفر سامی الدبونی

این رساله مشتمل بر 6 بخش است : بخش اول درباره شناخت قرآن و معرفی قرآن زبان قرآن و رسول خدا (ص) و ائمه (ع.)بخش دوم درباره معانی جمع قرآن و در رابطه با حافظان قرآن بحث نموده.بخش سوم به نگارش قرآن در زمان رسول خدا (ص ، ادله گردآوری قرآن در زمان رسول اکرم - کاتبان قرآن، ادله مخالفان جمع قرآن در زمان رسول خدا می باشد.بخش چهارم : نگارش قرآن همزمان با خلافت ابی بکر بخش پنجم : نگارش قرآن در زمان عثمان، تعداد مصاحف عثمانی ترتیب مصحف عثم و ادله توفیقی و اجتهادی بدان ترتیب سوره ها و آیات قرآن .در بخش ششم : جمع قرآن در زمان علی (ع)، چگونگی مصحف علی (ع) و سرنوشت مصحف مورد بحث قرار گرفته است .