چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

مسکن اگر چه در مرحله اول به عنوان یک سرپناه و سکونتگاه مطرح می گردد اما پدیده ای پیچیده تر است که می بایستی از جنبه های گوناگون کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مورد توجه قرار گیرد. برنامه ریزی فضائی مسکن با توجه به تمامی جوانب فوق سعی در ارائه بهترین شیوه های توسعه مسکونی در جهت تامین فضای مسکونی خانوارهای فاقد واحد مسکونی (با انحیاء مختلف تصرف ) دارد. در برنامه ریزی فضائی مسکن تنها تامین مسکن مورد نیاز نبوده بلکه در این برنامه ریزی فضاهای قابل توسعه مسکونی نیز مورد توجه قرار خواهد گرفت . در این رساله ضمن ارائه تعریف جامعی از مسکن، نیازهای مسکونی و اجزاء سیستم مسکونی و برنامه ریزی فضائی مسکن به فرایند این برنامه ریزی مشتمل بر: -1مرور تجارب سایر کشورها -2مرور برنامه ها و تجارب در ایران -3مرور برنامه ها و تجادرب در کلان شهر تهران -4مرور برنامه ها و تجارب در نمونه موردی (شهر کرج) -5ارائه تصویر وضع موجود و تحلیل وضعیت مسکن در ایران، تهران و کرج -6شناخت پتانسیلهای توسعه مسکونی در شهر کرج -7تحلیل مشکلات موجود مسکونی در شهر کرج -8ارائه تکنیکهای مناسب آینده نگری -9آینده نگری -10ارائه سناریوهای مناسب و انتخاب سناریو برتر (اسکان جمعیت ) -11 ارائه سایر راهبردها براساس : -جمع آوری اسناد و مدارک و اطلاعات مربوط به برنامه ریزی فضایی مسکن در سطوح یاد شده -جمع آوری اطلاعات مربوط به سریهای زمانی مسکن در سطوح یاد شده -مصاحبه با برنامه ریزان، مدیران و ساکنین شهر کرج صورت گرفته است . در مورد تجارب به سه دسته از کشورهای بیشتر توسعه یافته، کمتر توسعه یافته و کشورهای با اقتصاد سوسیالیستی بدلیل تفاوت شیوه های برنامه ریزی فضائی مسکن در آنها توجه گردیده که در هر یک ویژگیهای کلی کشور، مرور مشکلات مسکن، مرور قوانین و مقررات و برنامه های مربوط به مسکن، مرور خط مشی های مسکونی، مرور اهداف برنامه ریزی فضائی مسکن و مرور وضعیت زمین مسکونی بررسی گردیده است . در بخش مرور تجارب برنامه ریزی فضائی مسکن در نمونه موردی، پس از توجیه ضرورت انجام این بررسی در سه سطح ملی، استان تهران و تهران و نمونه موردی به استناد آمارهای جمعیت و مسکن و اشتغال و همچنین شاخصهای کمی و کیفی بخش مسکن سعی در ارائه تصویری روشن از وضع موجود وبه دنبال آن تحلیل آن این وضع بوده و نهایتا مشکلات موجود مسکن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است . در انتهای کار پس از مرور تکنیکهای آینده نگری به اعمال تکنیکهای مناسب در جهت تخمین نیاز به مسکن و همچنین شناخت اراضی قابل توسعه مسکونی گردیده است . در ادامه کار ضمن ارائه سه نوع سناریو مربوط به شکل توسعه مکان توسعه، و شاخصهای تراکمی (تراکم نفر در هکتار و واحد مسکونی در هکتار)پرداخته و ضمن سناریوها به معیارهای تعیین سناریوی برتر و نهایتا انتخاب سناریوی برتر پرداخته شده است و به دنبال آن سایر راهبردها به همراه جداول و نقشه های مربوط ارائه گردیده است .

از آنجائیکه اقتصاد اکثر روستاهای کشور، وابسته به زمین میباشد، جاگیری این روستاها در روی سرزمین از اهمیت بالائی برخوردار است ، و در رشد و توسعه آنها تاثیر بسزائی دارد، لذا بجاست که در این خصوص تحقیق و تفحص شده و مکانیابی آنها مورد ارزیابی قرار گیرد، تا از این طریق معایب آنها برطرف شده، و نسبت به تقویت محاسن آنها کوشش بعمل آید. چندی است ، که در کشورمان سکونتگاههای جدید روستایی بدلایل مختلف شکل گرفته و ایجاد شده اند، چون روستاها، از عناصر تولید بخصوص در بخش کشاورزی محسوب می شوند، نباید نقش و جایگاه آنها نادیده گرفته و بدون اهمیت از کنار آنها گذشت . بلکه میبایست این امر از جنبه های مختلف بررسی شده، و مورد ارزیابی قرار گیرد، تا بدین طریق وظیفه مهم تولید از روستاها سلب نشده، بلکه نقش آنها در این زمینه هر چه بهتر ایفا گردد. تحقیق حاضر، با انتخاب شهرستان داراب از استان فارس بعنوان نمونه موردی سعی کرده، به مورد فوق بپردازد، و با بررسی و تحلیل مکانیابی شهرکهای مسکونی روستائی، از جنبه های مختلف محیطی-فیزیکی و اقتصادی-اجتماعی، بدنبال یافتن نقاط ضعف و نقاط قوت اینگونه مکانیابی ها بوده است . دلایل مختلفی برای ایجاد شهرکهای مسکونی روستائی میتوان نام برد، که مهمترین آنها عبارتند از: وقوع حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله و . . .، پراکندگی روستاها و عدم امکان خدمات رسانی به آنها، مسائل سیاسی-امنیتی، و غیره. با توجه به این موارد پیش بینی میشود که ایجاد اینگونه شهرکها، در آسایش ساکنین، و کاهش هزینه ها، و موارد مشابه تاثیر بسزائی گذاشته باشد. تحقیق پیش رو مشتمل بر پنج فصل میباشد، که در فصل اول طرح مسئله، اهداف ، و فرضیات تحقیق بیان شده است ، فصل دوم یک چارچوب نظری و تجربی از ضوابط و معیارهای انتخاب مکان (سایت ) شهرکهای مسکونی روستائی ارائه نموده، و فصول سوم و چهارم با شناسائی نمونه موردی و انجام یکسری تحلیلها، به این نتیجه اولیه دست یافته است که شهرکهای روستائی که تاکنون ایجاد شده اند، علی رغم اینکه مشکلات و نارسائیهای فراوانی را در یک برهه از زمان، از پیش رو برداشته اند، لیکن بدلیل عدم انجام مطالعه وبررسی کافی در زمینه مکانیابی، و همچنین عدم بررسی موضوع از جنبه های مختلف اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در منطقه، موجب ایجاد نگرانیهای دیگری شده اند. در فصل پایانی با هدف رفع نواقص مکانیابیهای صورت گرفته، فرآیند بهینه مکانیابی شهرکهای مسکونی روستایی معرفی شده است .

شهرهای بزرگ کشور در طی چند دهه اخیر به سرعت گسترش یافته و با رشد سریع و بدون برنامه خود مشکلات و مسایل عمده ای را در زمینه های مختلف کالبدی، فضایی و خدماتی و رفاهی به ویژه مسکن بوجود آورده اند که کمبود مسکن در این شهرها یکی از نمونه های بارز این مشکلات می باشد. قبل و بعد از انقلاب در جهت حل مشکلات ناشی از مسکن و کمبود آن سیاست های مختلفی بکار گرفته شده است ، از جمله این سیاست ها مقاوم سازی واحدهای مسکونی، کاهش تراکم خانوار در واحد مسکونی و تغییر شیوه های ساخت واحدهای مسکونی بوده است . وضع قوانین و ارایه راهبردها در جهت اجرای برنامه های مسکونی مهمترین عرصه های دخالت دولت های کشورهای مختلف دنیا در بخش مسکن بوده است و در اکثر کشورهای جهان دولت ها از دخالت مستقیم در بخش مسکن احتراز می کنند. و با وضع قوانین و سیاستگذاری مسکونی به صورت برنامه ریزی شده در بخش مسکن دخالت کرده و حدود اختیارات و وظایف هر بخش را به دقت مشخص می کنند و عامل موفقیت بعضی از کشورهای دنیا در امر تامین مسکن و رفع کمبود واحدهای مسکونی و افزایش کیفیت آنها ارایه قوانین و مقررات مسکونی و اجرای دقیق آنها بوده است . این رساله به بررسی و برنامه ریزی توسعه فضایی مسکن در شهر تبریز می پردازد، با توجه به این که محدودیت منابع و امکانات سوالاتی را مطرح می کند، که این رساله در صدد پاسخگویی به این سوالات با توجه به مشکلات و محدودیت های موجود شهر تبریز می باشد. به منظور جوابگویی به اهداف رساله، ویژگی های برنامه ریزی مسکونی، تجارب کشورهای بیشتر توسعه یافته و کمتر توسعه یافته و ایران در زمینه سیاستگذاری مسکونی مطالعه و بررسی می شود و به دنبال آن معرفی فرایند برنامه ریزی مسکونی مناسب شهر تبریز بررسی می شود و در نهایت ساختار مسکونی شهر تبریز بررسی و تحلیل شده و اهداف و راهبردهای برنامه ریزی مسکونی این شهر تدوین می شود. روش های مورد استفاده در تحلیل های این رساله روش های قیاسی می باشد و تدوین اهداف و ارایه راهبردها با توجه به تجارب کشورهای مختلف در امر سیاستگذاری مسکونی و شرایط خاص شهر تبریز در زمینه برنامه ریزی مسکونی صورت گرفته است .

در چند دهه اخیر شهرهای بزرگ کشور به سرعت رشد یافته و با گسترش سریع و بی برنامه خود با مشکلات و کمبودهای فراوانی در زمینه های کالبدی، فضایی و خدمات مواجه شدند پس از انقلاب و جهت حل مشکل مسکن سیاستهای مختلفی بکار رفته است از جمله این سیاستها تقسیم زمین و فعالیتهای آماده سازی زمین بوده که در برنامه اول و دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بخش مسکن مطرح گردیده است . در کشورهای دنیا عمدتاکشورهای توسعه یافته سرمایه داری یکی از مهمترین محورها در زمینه برنامه ریزی شهری بوده است که این پیشرفت را می توان در دو عامل سرمایه و کنترل بر بازار زمین و مسکن جستجو کرد. این رساله برنامه ریزی توسعه زمین برای کاربرد مسکونی را مورد مطالعه قراار می دهد و کاربرد زمین مسکونی، اشاره به استقرار فعالیت ویژه مسکونی در زمین دارد و زمین بعنوان یک منبع اقتصادی و تخصیص بهینه فعالیت مسکونی در زمین موضوع برنامه ریزی برای کاربرد مسکونی قرار می گیرد. بنابراین برنامه ریزی توسعه زمین برای کاربرد مسکونی تخصیص بهینه مکان-زمان و ظرفیت زمین به فعالیت مسکونی است . با توجه به شرایط و محدودیتهای کشور سوالاتی در این ارتباط مطرح می شود که هدف رساله پاسخگویی به این سوالات با توجه به وضعیت خاص شهر یزد می باشد. جهت دستیابی به اهداف رساله، مطالعه و بررسی تئوریک زمین و تجارب دنیا و ایران در زمینه برنامه ریزی زمین برای کاربرد مسکونی (زمین و مسکن) صورت می گیرد و سپس نمونه موردی انتخاب و مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد و در نهایت راهبردها و فضاهای مورد نیاز برآورد و همچنین دستاوردهای برنامه ریزی زمین برای کاربرد مسکونی ارائه می گردد. روشهای مورد استفاده در تحلیل داده ها از روشها و تکنیکهای موجود در دانش ریاضی و آمار توصیفی و همچنین روش تحلیل ساده غالبا در این رساله مورد استفاده قرار می گیرد.

شهر صنعتی مقوله ای است که طی چند سده اخیر مطرح شده و بدنبال خود مسائل و مشکلات بیشماری را نیز برای مردم در جوامع مختلف بوجود آورده است . به همین خاطر طی دهه های اخیر برای پاسخگوئی به مسائل بوجود آمده شهری، نیاز به استفاده از نوعی برنامه ریزی شهری مطرح شد که بتواند بخوبی از عهده این امر برآید که در این رابطه برنامه ریزی راهبردی مطرح و به عنوان مناسبترین روش برنامه ریزی منتخب این رساله انتخاب شد. به این خاطر در بخش چهارچوب نظری برای شروع و تکمیل مطالعات و بررسیها از کلیه علوم تاثیرگذار بر امور شهری نظیر اقتصاد، جغرافیا، جامعه شناسی، تاریخ، زمین شناسی و ... یاری گرفته شده و مفاهیم مختلفی نظیر توسعه (و خصوصیات آن)، شهر (و ویژگیهای مختلف آن)، برنامه ریزی (تعاریف و انواع آن و شهرهای صنعتی (با داشتن ویژگیهای خاص خود به همراه نظریات مرتبط با شهرهای صنعتی) به تفصیل تشریح گشته و سپس با استفاده از آنها در مورد مقوله برنامه ریزی راهبردی جهت شهرهای صنعتی بحث شده است سپس در بخش پایانی، شهر اصفهان به عنوان نمونه مورد انتخاب شده و مطالعات مربوط به آن در زمینه های مختلف موضوعی (شامل موضوعات زیست محیطی، اقتصادی ˆ اجتماعی، تاریخی، برنامه ریزی شهری و ...) انجام گرفته و در ادامه مطالعات مراحل توصیف و تحلیل وضع موجود شهر و منطقه شهری اصفهان تشریح شده و در پایان با در نظر گرفتن نقشها و ویژگیهای خاص شهر اصفهان (شامل نقشهای اصلی صنعتی، تاریخی و زیست محیطی و نقشهای فرعی دیگر) اهداف و راهبردها مشخص شده و در پایان برنامه راهبردی مناسب توسعه شهر اصفهان معرفی و تشریح گردیده است .

در این رساله تحت عنوان "امکان سنجی گسترش فضایی شهرهای بزرگ با روشهای تحلیل مناسبت محیطی تلاش گردیده تا ضمن بررسی تحلیلی فرآیندهای گسترش فضایی شهرهای بزرگ در دو غالب نظری و تجربی(امکان آزمون)، در چارچوب دو پرسش اساسی رساله تحت عنوان" آیا شهرهای بزرگ می توانند به گسترش فضایی خود ادامه دهند؟ و نقش روشهای تحلیل مناسبت محیطی در گسترش فضایی شهرهای بزرگ چیست ؟ پاسخ داده شود.

بعد از انقلاب اسلامی بیش از 400 مجتمع و شهرک مسکونی در درون شهر تهران به وجود آمد که نتیجه واگذاری زمین از سوی دولت و توسط عاملین واگذاری زمین بوده است . مجموعه های مذکور که توسعه 15 سال اخیر کلانشهر تهران را سبب شده اند در نقاط مختلف شهر و به ویژه نواحی شمالغرب آن قرار دارند. در نگاهی کلی مجموعه های مسکونی واگذاری دارای مشکلات عدیده ای در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، مدیریتی و کالبدی - فضایی هستند، هرچند پتانسیل هایی را نیز در سیستم های مذکور دارا می باشند. در این رساله و تحت عنوان برنامه ریزی راهبردی مجموعه های مسکونی(واگذاری) درون شهری سعی گردیده تا ضمن بررسی دقیق وضعیت مجموعه های واگذاری راهبردهای رفع مشکلات و استفاده از پتانسیل ها، جهت ارتقاء کیفیت سکونت و فعالیت در آنها ارائه شوند.

در چند دهه اخیر، شهرهای بزرگ کشور به سرعت رشد یافته و با گسترش سریع و بی برنامه خود را مشکلات و کمبودهای فراوانی در زمینه های کالبدی، فضائی و خدمات (بخصوص کمبود مسکن) مواجه شدند. پس از انقلاب و جهت حل مشلک مسکن سیاستهای مختلفی بکار رفته است . از جمله این سیاستها، بررسی امکان بازسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهرهاست که در برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، بخش مسکن (1373-77) مطرح گردید. در کشورهای دنیا (عموما کشورهای توسعه یافته سرمایه داری) یکی از مهمترین توسعه ها در زمینه برنامه ریزی شهری، نوسازی و توسعه مجدد شهری در نواحی فرسوده مرکزی بعنوان ابزاری در مرمت شهری مطرح شد و در کشورهائی که با کمبود شدید مسکن روبرو بودند، توجه به نواحی فرسوده مرکزی - استفاده از زمینهای موجود داخل شهرها - اهمیت روز افزونی یافت . این رساله به بررسی امکان توسعه فضائی مسکن در نواحی فرسوده مرکزی شهرها می پردازد و با توجه به شرایط و محدودیتهای کشور، سوالاتی در این ارتباط مررح می شود که هدف رساله پاسخگویی به این سوالات با توجه به وضعیت خاص ناحیه مرکزی شهر تبریز می باشد. جهت دستیابی به اهداف رساله، مطالعه و بررسی تئوریک از ویژگیهایی برنامه ریزی مسکونی، تجارب دنیا و ایران در زمینه برنامه ریزی مرمت شهری صورت می گیرد و سپس نمونه موردی انتخاب و مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد و در نهایت راهبردها و خط مشی های پیشنهادی ارائه می گردد. روشهای مورد استفاده در تحلیل ها، روشهای قیاسی و همچنین استفاده از تکنیک عرصه های تصمیم گیری مرتبط می باشد. در تدوین پیشنهادات و ارائه پاسخ به سوالات از تجارب جهانی و ایران استفاده شده است .

موضوع رساله پیش رو امکان پذیری جابجایی فعالیتهای صنعتی در شهر تهران (موردی جنوب تهران) با دو هدف -1 افزایش و کارآیی نظام صنعتی -2 ارتقاء کیفیت زندگی شهری می باشد. برای کاستن از پیچیدگی موضوع و برای دستیابی به راه حل هایی قابل اجرا و یافتن پاسخی اصولی به مسائل و مشکلات ناشی از ناسازگاری کاربردهای همجوار، عارضه های زیست محیطی، مسائل اجتماعی، اقتصادی و روانی و نیز مسائل مربوط به سیستم حمل و نقل رساله حاضر با ذکر چگونگی مراحل مطالعات آنها در 4 مرحله ذیل مورد بررسی قرار گرفت : الف : مطالعات نظری در مورد نحوه طبقه بندی، مکان یابی و چگونگی استقرار فعالیتهای صنعتی و نیز همچنین در نظر گرفتن احتمال تغییر مکان واحدهای صنعتی و مطالعه در مورد تجارب ساماندهی صنایع جهان و ایران. برای دست یابی به منابع مطالعاتی جهت 2 مورد فوق به کتابخانه ی مختلف و به کارشناسان و متخصصین این رشته مراجعه و اطلاعات لازم جمع آوری و دسته بندی گردید. ب : بررسی وضع موجود منطقه جنوب تهران از نظر سیستم طبیعی و جغرافیایی، اجتماعی و اقتصادی، شناخت فعالیتهای صنعتی و بررسی اثرات آلودگی فعالیتهای ناشی از آن منابع مطالعاتی این بند با مراجعه به مراکز آمار، هواشناسی، اداره سیلاب ، صنایع استان تهران و به منظور اخذ آمار و اطلاعات لازم انجام گرفته است . ج: بررسی و تحلیل ساختار کالبدی - فعالیتی و نیز ساختار صنعتی در محدوده مورد مطالعه.

موضوع رساله پیش رو "برررسی تاثیر شبکه راههای بین شهری در گسترش شهرها" (مطالعه مورد: تهران) با هدف اصلی توسعه مناسب شهر تهران خصوصا در اطراف معابر برون شهری که شکل دهنده ساختار کالبدی هر شهری است ، می باشد. برای دست یافتن به هدف فوق و یافتن پاسخی اصولی به مسائل و مشکلات ناشی از توسعه غیربرنامه ای در اطراف برخی شبکه معابر برون شهری تهران نیاز به یک فرآیند سیستماتیک و علمی مبتنی بر تجارب و سوابق گذشته در این خصوص بوده است . ضمن آنکه توسعه در اطراف شبکه معابرین بین شهری نیازمند بررسی همزمان برنامه ریزی توسعه شهری یا کاربرد داخلی و برنامه ریزی حمل و نقل شهری و جنبه تلفیقی این دو نوع برنامه ریزی با توجه به شبکه راههایی مورد بحث می باشد. لذا بدین منظور 5 بخش رساله مزبور شکل گرفته است . بخش اول - در مطالعات نظری در مورد تعاریف پایه و فرآیند برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی کاربرد اراضی و برنامه ریزی حمل و نقل شهری به بررسی پرداخته می شود. بخش دوم - مرور تجارب و سوابق این دو نوع برنامه ریزی در سطح جهان بخش سوم - مرور تجارب و سوابق برنامه ریزی حمل و نقل شهری و برنامه ریزی توسعه شهری (کاربرد اراضی) در سطح ایران بخش چهارم - مرور تجارب و سوابق برنامه های حمل و نقل شهری و برنامه توسعه شهری در سطح تهران مسائل تاریخچه، فرآیند این برنامه ها، اهداف و مشکلات زمان تهیه از دید این برنامه ها، آینده نگریها و راهبردها و پیشنهادات با توجه به خاص به شبکه معابر برون شهری و بررسی الگوهای توسعه این برنامه در خصوص شهر تهران و بررسی و تحلیل مطالعات صورت گرفته بخش های سابق پرداخته و پس از آن مسائل تعیین و براساس این مسائل اهداف و قیود برنامه ریزی شناخته شده و به ارائه راهبردها پرداخته خواهد شد. راهبردها نیز دو زمینه را در بر خواهد گرفت که در وهله اول به ارائه راهبردهایی در زمینه برنامه ریزی توسعه شهری و برنامه ریزی حمل و نقل شهری و جنبه تلفیقی این دو نوع برنامه ریزی پرداخته خواهد شد. در وهله دوم راهبردها در زمینه توسعه و گسترش حول معابر برون شهری خواهد بود.

پیدایش یک شبکه شهری و و چگونگی شکل گیری فضایی آن در یک کشور و یک منطقه بازتاب پدیداری شکل بندی های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی در مقاطع مختلف تاریخی خاص هر دوره است . همچنین خصیصه ای می تواند به حالات گوناگونی در نحوه تکامل و تحول ساختارهای فضایی و شبکه شهری به انجامد که آن را می توان بعنوان شبکه شهری توسعه یافته، در حال توسعه، کمتر توسعه یافته و یا توسعه نیافته تعبیر نمود. اساس این تفکیک در میزان و درجه بلوغ و تکامل سازمان فضایی و شبکه شهری، هماهنگی عناصر درونی و انتظام یابی فضایی آن با عناصر بیرونی، انطباق ساختارهای عملکردی، تعادل یابی توسعه پایدار، روانی و سهولت در جابجایی موثر جریانات متقابل عملکردی نهفته است . شبکه شهری ایران تا چند دهه قبل، از همگونی نسبی و سنتی برخوردار بوده است که از دهه 30، به دنبال دگرگونی شرایط اقتصادی و اجتماعی ایران که ناشی از حاکمیت الگوی برونزا بوده است ، دچار تغییرات اساسی گردیده است پیدایش کلانشهرها، گسیختگی یا انفصال در شبکه شهری در سطح کلی سرزمین و در سطح مناطق و سلطه نظام تک شهری از ویژگی های این نظام شهری است . به دلیل خصلت تمرکز طلبانه سیستم سرمایه داری بسیاری از کشورهای بیشتر توسعه یافته نیز دارای ساختار نخست شهری در نظام شهری هستند ولی تجربیات بعمل آمده در این کشورها در زمینه اختیار و عملی سازی راهبردها و دستیابی به اهداف در مقایسه با کشورهای کمتر توسعه یافته بطور نسبی موفقیت آمیز بود که امکان بکارگیری برخی از تجربیات تاریخی و توسعه ای دور از دسترس نمی باشد. این رساله به بررسی امکان کنترل، اصلاح و ساماندهی نظام شهری می پردازد و با توجه به شرایط و محدودیت های کشور ویژگی های تاریخی و توسعه ای آن سوالاتی در این ارتباط مطرح می سازد که هدف رساله پاسخگویی به این سوالات با توجه به شرایط خاص استان اردبیل می باشد که بعنوان نمونه موردی مورد مطالعه قرار می گیرد. جهت دستیابی به اهداف رساله، مطالعه و بررسی نظری و تجربی در زمینه برنامه ریزی نظام شهری صورت می گیرد و براساس فرآیند تحقیق و تدوین رساله در نهایت راهبردهای قابل عمل در جهت اصلاح، کنترل و ساماندهی نظام شهری استان و امکان بکارگیری این راه حلها در سایر نقاط کشور مطرح می گردد.

هدف کلی رساله عبارت است از دستیابی به یک نظام موزون و هماهنگ از طریق برنامه ریزی فضایی در مقیاس منطقه شهری رشت بر حسب تاثیراتی که قطب شهری رشت بر منطقه شهری رشت دارد و همچنین تاثیرات متقابل شهرهای مناطق پیرامون بر شهر رشت با ارائه راه حلهای عملی در خصوص ساماندهی نظام فضایی منطقه شهری رشت می باشد. انتخاب نمونه موردی: در این پژوهش تعداد 5 شهرستان با 12 شهر کوچک و متوسط که پیرامون شهر رشت قرار گرفته اند و با این شهر دارای ارتباط مستقیم و مداوم هستند تحت عنوان منطقه شهری رشت به عنوان موردی انتخاب شده است . روش کار: در مطالعه رساله حاضر ابتدا کلیه آمار و اطلاعات در زمینه های طبیعی، اجتماعی، فعالیتی و کالبدی منطقه شهری رشت مورد بررسی و دقت نظر قرار گرفته و پس از توصیف با جمع بندی و تجزیه و تحلیل اطلاعات و آینده نگری، برنامه توسعه فضایی منطقه شهری رشت ارائه گردید. طرح پژوهش : توسعه متوازن و جلوگیری از رشد و گسترش خود سر پاره ای از شهرها نیازمند تهدید توسعه شهرهای بزرگ از طریق توسعه شهرهای پیرامون است لذا با توجه به اینکه شهر رشت به عنوان مرکز استان از رشد بالایی برخوردار است و بخش اعظمی از امکانات و خدمات را به اختصاص داده است این مسئله نیازمند ساماندهی نظام فضایی منطقه شهری رشت است که این پژوهش در جهت دستیابی به راهکارهای عملی در زمینه برنامه ریزی فضایی منطقه شهری رشت می باشد. نتیجه کلی: پس از شناخت مشکلات و تدوین اهداف مربوطه، مطالعه رساله حاضر در خصوص ساماندهی فضایی منطقه شهری رشت به دو راهبرد کلی انجامید: اول: راهبردهای توسعه خدماتی منطقه شهری رشت که در قالب ساماندهی خدماتی منطقه در سه سطح 1، 2، و 3 ارائه گردید. دوم: راهبردهای توسعه شبکه ارتباطی منطقه شهری رشت که در قالب تقویت راههای موجود، سلسله مراتبی کردن شبکه راههای ارتباطی و ایجاد راههای جدید ارائه گردیده است .

برنامه ریزی کاهش اثرات زلزله در سطوح شهری، مجموعه تصمیمات و اقداماتی که منجر به کاهش تلفات و خسارات ناشی از زلزله در سطح شهر گردد. پهنه سرزمین ایران به لحاظ استقرار در کمربند لرزه خیزی جهان، بطور متوسط هر 5 سال شاهد یک زلزله بالای 7 ریشتر می باشد. از طرف دیگر قابلیت ظهور سوانح ناشی از عوامل خطرآفرین اقتصادی - اجتماعی و کالبدی مانند، تمرکز جمعیت در چند شهر عمده، اقتصاد متغیر، مهاجرت از روستا به شهر و ضعف ساختارهای اقتصادی - اجتماعی و کالبدی کشورمان، فجایع عظیمی در اثر بروز زلزله روی می دهد. سازمان ملل متحد جهت مقابله منطقی با سوانح طبیعی، دهه 1990 را دهه بین المللی مقابله با سوانح طبیعی اعلام گردیده است . لذا با توجه به آسیب پذیری زیاد کشورمان در مقابل زلزله و همچنین در راستای هماهنگی با اقدامات سازمان ملل متحد جهت مقابله با زلزله، ضروری است تا مطالعات و تحقیقات جامعی در ارتباط با شناخت اثرات زلزله و یافتن راه حلهای مناسب برای کاهش اثرات نامطلوب آن صورت گیرد. بدین ترتیب هدف کلان رساله، اولا شناسایی ویژگیها و اثرات زلزله، ثانیا تلفیق فرآیند برنامه ریزی شهری با برنامه ریزی کاهش اثرات زلزله و نهایتا ارائه ضوابط و مقررات کاربرد اراضی با توجه به میزان آسیب پذیری نواحی مختلف شهری می باشد. در راستای نیل به اهداف مذکور، ابتدا مبانی نظری طی مباحثی از قبیل: تعاریف ، دیدگاهها، ویژگیها و اثرات زلزله، تعیین جایگاه برنامه ریزی شهری در فرایند کاهش اثرات زلزله، ضوابط انتخاب و استقرار کاربرد اراضی و بررسی تجارب جهانی تهیه و تدوین گردید. سپس جهت سنجش میزان کاربرد عملی مبانی نظری تدوین یافته، منطقه 20 شهر تهران بعنوان نمونه موردی براساس شاخصهای 13 گانه در سه زمینه موضوعی، اقتصادی - جمعیتی و کالبدی انتخاب گردید. در مرحله بعد ساختارهای منطقه مورد شناسایی و تحلیل قرار گرفتند. بعد از تحلیل و شناسایی، سطح منطقه برحسب نواحی شهری و با استناد به شاخصهای فوق پهنه بندی گردید و منطقه 20 از لحاظ میزان آسیب پذیری از زلزله به سه ناحیه، ناحیه با خطر ویژه (ناحیه 4)، ناحیه با خطر بسیار زیاد (نواحی 1، 2، 3)، ناحیه با خطر زیاد (نواحی 5، 6، 7) تقسیم گردید و نهایتا برای هر کدام از نواحی سه گانه فوق ضوابط و مقررات کاربرد اراضی ویژه ای ارائه گردید.