نام پژوهشگر: محمد حسن امتحانی
سعید نوری زاد ملاسرایی محمد حسن امتحانی
گونه کنار (ziziphus spina- christi) یک گونه درختی چندمنظوره می باشد که علاوه بر بومی بودن با شرایط دشوار مناطق جنوبی کشور سازگار گشته است. اما این گونه با ارزش روند رو به نابودی را طی می نماید. هدف از این پروژه، شناخت ویژگی های محیطی کنار و رویشگاهی است که این گونه در آن بهترین شرایط را دارا می باشد. در این پژوهش یک رویشگاه 10000 هکتاری در اسیر- دارالمیزان استان فارس و دو رویشگاه دهنگ با مساحت 800 هکتار و لاورمیستان با مساحت 700 هکتار در استان هرمزگان به عنوان عرصه های مطالعاتی انتخاب شدند. مطالعات انجام شده شامل برداشت های زیست سنجی از ویژگی های کمی (قطر، ارتفاع، سطح تاج پوشش و تعداد در هکتار) و کیفی (وضعیت شادابی)، ویژگی های خاک شناسی، اقلیمی و عوامل تهدید کننده و تنش زا می باشد. در خصوص ویژگی های خاک شناسی، مشخصه های: ec، ph، sar، گچ، نمک، بافت و مواد آلی و در مورد ویژگی های اقلیمی فاکتورهای رژیم حرارتی و رطوبتی و جزئیات مربوط به آن مانند: میانگین، بیشینه و کمینه دما و بارش لازم برای شروع فعالیت های حیاتی، آستانه تحمل به گرما و سرما در رویشگاه جنگلی مورد بررسی قرار گرفت. برداشت های زیست سنجی با استفاده از روش خط نمونه با پنج درخت انجام گردید. مطالعات خاک شناسی در سطح اجمالی- اکتشافی، به ازای هر هزار هکتار یک پروفیل در نظر گرفته شد. به منظور مطالعات اقلیمی از اطلاعات شش ایستگاه اطراف رویشگاه های مورد مطالعه (کیش، قشم، لار، لامرد، بندرلنگه و کنگان) استفاده گردید و ایستگاه کنگان به دلیل دوره آماری طولانی تر، به عنوان ایستگاه شاهد در نظر گرفته شد. رویشگاه های مورد مطالعه در دو استان از لحاظ ویژگی های جنگل شناسی و جنگلداری دارای اختلاف معنی دار با یکدیگر بودند. تعداد در هکتار در رویشگاه های اسیر- دارالمیزان، دهنگ و لاورمیستان به ترتیب برابر با 3/23، 2/11 و 4/21 بود. درصد تاج پوشش در سه منطقه پیش گفته به ترتیب برابر با 9/2، 6/5 و 14 درصد بود. توده اسیر- دارالمیزان به علت کنده (شاخه) زاد بودن، فاقد قطر برابر سینه می باشد. متوسط قطر برابر سینه در رویشگاه دهنگ و لاورمیستان به ترتیب برابر با 4/41 سانتی متر و 9/54 سانتی متر بود. متوسط ارتفاع در سه رویشگاه اسیر- دارالمیزان، دهنگ و لاورمیستان به ترتیب برابر 7/3، 9 و 6/8 متر بود. در بررسی خاک شناسی، نتایج لایه های سطحی پروفیل های استان هرمزگان با پروفیل های استان فارس مشخص گردید، در دو استان بین درصد ماده آلی، ph و درصد سنگریزه اختلاف معنی دار در سطح احتمال 01/0 موجود می باشد. در مقایسه کل پروفیل های استان هرمزگان با پروفیل های استان فارس نیز مشخص گردید که در بین فاکتورهای چون، درصد ماده آلی، ph و ec اختلاف معنی دار در سطح احتمال 01/0 وجود داشت. در سه رویشگاه اسیر- دارالمیزان، دهنگ و لاورمیستان متوسط ph خاک به ترتیب برابر با 8، 5/7 و 8/7 بود. خاک هر سه منطقه از نوع غیر سدیمی و متوسط درصد ماده آلی نیز به ترتیب برابر با 38/2، 41/0 و 82/0 درصد بود. همچنین سه منطقه فاقد گچ می باشند. حداقل و حداکثر دمایی که کنار قادر به تحمل آن می باشد به ترتیب برابر با 1- و 50 درجه سانتی گراد است. میانگین دمای سالانه نیز 6/23 درجه سانتی گراد می باشد. متوسط بارش سالانه نیز برابر با 6/368 میلی متر است که میانگین بارش سالانه به ثبت رسیده در ایستگاه شاهد می باشد. میانگین درصد رطوبت نسبی و تبخیر و تعرق پتانسیل حاصل از تشتک تبخیر به ترتیب برابر با 7/41 درصد و 3548 میلی متر است. عواملی تخریب کنارستان ها، بروز خشکسالی، چرای دام و قطع درختان به منظور توسعه زمین های کشاورزی ارزیابی گردید.
فریبرز ایران دوست محمد حسن امتحانی
این پژوهش با هدف بررسی ساختار جنگلی و الگوی پراکنش درختان کیکم در دو منطقه قرق و تحت چرا در منطقه حفاظت شده باغ شادی انجام شد. در مجموع 61 قطعه نمونه دایره ای با مساحت ثابت 12 آر (1200 متر مربع) برای منطقه قرق و 15 آر (1500 متر مربع) برای منطقه تحت چرا به صورت نمونه برداری به روش سیستماتیک تصادفی با ابعاد شبکه 200 × 200 متر برداشت شد. در هر قطعه نمونه اطلاعاتی از قبیل: نوع گونه، ارتفاع درخت، تعداد درخت، قطر در محل یقه، قطرهای بزرگ و کوچک تاج، زادآوری، تعداد جست، آفت زدگی و سرخشکیدگی (در چهار طبقه)، فاصله مرکز پلات تا نزدیک ترین درخت کیکم، فاصله آن تا نزدیک ترین همسایه و فاصله نزدیک ترین همسایه تا دومین همسایه نزدیک اندازه گیری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار excel و spss و svs استفاده شد. بر اساس نتایج، برای درختان کیکم میانگین قطر در محل یقه در مناطق قرق و تحت چرا، به ترتیب 65/17 و 3/23 سانتی متر و تعداد نهال در سطح هکتار به ترتیب 7778/2 و 4321/0 بود. همچنین تاج پوشش در هکتار به ترتیب 9713/518 و 0645/318 متر مربع بود. میانگین تراکم به ترتیب 1667/69 و 4516/46 اصله در هکتار و میانگین تعداد جست در هکتار نیز به ترتیب 4/44 و 31 عدد بود. در مجموع از نظر خصوصیات کمی در قسمت قرق وضعیت بهتری مشاهده شد. در خصوص مشخصات کیفی، میانگین تعداد درختان دارای سرخشکیدگی در قسمت¬های قرق و تحت چرا به ترتیب 33/46 و 08/35 اصله در هکتار و میانگین تعداد درختان آفت زده کیکم به ترتیب 43 و 7/7 اصله در هکتار بود، از نظر کیفی درختان خارج از قرق کمتر دچار آفت زدگی و خشکیدگی شده بودند. ساختار توده در هر دو منطقه سه آشکوبه بود که درختان کیکم در آشکوب میانی قرار داشتند. در رابطه با الگوی پراکنش، برآیند شاخص های فاصله ای و کوادراتی نشان دهنده تصادفی بودن الگوی پراکنش درختان کیکم در هر دو منطقه است.