نام پژوهشگر: حسن بساک

سیمای زن در منظومه های حماسی پس از شاهنامه (گرشاسب نامه، بهمن نامه، کوش نامه و فرامرز نامه)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور مرکز - پژوهشکده ادبیات 1391
  ناهید توکلی   حسن بساک

چکیده پژوهش حاضر، بر آن است تا در حماسه های پس از شاهنامه، با تحلیل داستان های اصلی و حاشیه ای، نقش و جایگاه زن را نشان دهد و دلایل ضعف و قدرت زنان را بیابد؛ ضوابط اخلاقی و اعتقادات مربوط به زنان هر دوره را در اظهار نظرهای سرایندگان و استنتاج های ضمنی آنان بیان کند و به طور کلی سیمای واقعی زن را بنمایاند، تاچهره ی بانوی نمونه وآرمانی، در زیر ساخت اسطوره ای داستان عیان گردد. بنابراین حماسه ها به نحوه ای چینش شده اند که در آن سیر افول اختیار زنان و اوج گیری دوباره ی قدرت آنان مشهود و قابل پیگیری جدّی و علمی می باشد. پژوهشگر، جایگاه زنان را در پایان دوران جمشید، هزاره ی فرمانروایی ضحاک، دوره های پس از آن تا پایان پادشاهی بهمن و بر تخت نشستن همای به ترتیب در« گرشاسب نامه»، «کوش-نامه»، «فرامرزنامه» و «بهمن نامه» مورد نقد و بررسی قرار داده است. در این چهار حماسه، با استیلای ضحّاکیان، زنان به تدریج جایگاه خود را از دست داده و با فروپاشی ضحّاکیان به دست جمشیدیان به تدریج مقام خویش را باز یافته اند. در گرشاسب نامه، هم زمان با فروپاشی جمشیدیان، آخرین صحنه های توازن قدرت مرد و زن در جامعه ای از بد رسته بیان گردیده است. این حماسه نقطه ی عطفی در دگرگونی جایگاه زنان است. با خودکشی دختر کورنگ شاه، زنان به تدریج اقتدار و اختیار خود را از دست داده اند. درکوش نامه دو نیروی متضادّ خیر و شر به موازات هم جریان دارند. ضحّاکیان بر زنان، بسیار ستم کرده اند اما در گستره ی حاکمیّت جمشیدیان زنان از ستم در امانند و در نهایت از فرارنگ، بانوی آرمانی، قهرمان نجات بخش زاده شده است. در بخش اول فرامرزنامه، بانو گشسب با دلاوری خود یکه تاز میدان است. وی در نقش مربی فرامرز جایگاه بلند زن را در نهاد خانواده و در میدان رزم و نخجیر حفظ کرد. در بخش دوم فرامرزنامه زنان به تدریج توان و مقام از دست رفته ی خویش را باز یافته اند. در بهمن نامه زنان به کمال قدرت روحی، جسمی و فکری رسیده اند و ناجی قهرمانان بزرگ داستان هستند. آغاز این منظومه، شرح کنش و واکنش های دو زن است که سرنوشت قهرمان اول داستان را رقم زده اند. پایان بهمن نامه، تجدید حیات اجتماعی و سیاسی و مدیریتّی زنان خردمند و نیرومند است و سراینده سی و دوسال پادشاهی همای را، دوران رامش و آرامش گیتی نامیده است. کلید واژه : حماسه- زنان - اوج و افول مقام زن- سیمای زن- حماسه های پس از شاهنامه- گرشاسب نامه- کوش نامه- فرامرزنامه- بهمن نامه.

فرهنگ تشبیهات در دیوان نادر نادرپور
thesis سایر - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  حسن علی دانشور   مرتضی حاجی مزدارانی

گروهی تفاوت شعر یا نثر را در عنصر خیال و تخیل داشته اند، بی شک تشبیه، مهمترین عنصر خیالی در شعر است که صورت های دیگر خیال مانند استعاره، تشخیص، رمز و حتی کنایه نیز از آن ناشی می شود. این بررسی نشانگر آن است که شاعر در ارکان واجزای تشبیهات به چه عناصری بیشتر توجه کرده و این عناصر چه ارتباطی با محتوای اشعار وی دارند. بررسی و تحقیق در ساختار تشبیهات اشعار نادرپور نشان می دهد که بیش از 60 درصد از تشبیهات "مفصل"/"بلیغ" هستند و از لحاظ ساختار، طرفین تشبیهات بیشتر "عقلی"/"عقلی" هستند. در بیشتر ساختارهای تشبیهی ادات تشبیه به کار رفته که همه در شعر فارسی سابقه دارند. کاربرد شاعر در به کارگیری از اضافات تشبیهی از بسامد بالایی برخوردار است. رساله حاضر که از چند فصل تشکیل یافته در ابتدا پس از ذکر مقدمه، در بخش اول به بررسی زندگی و سخن نادرپور، بررسی تاریخچه و سیر علوم بلاغی و علم بیان و در انتها به تعریف و اهمیت تشبیه و انواع آن می پردازد. در بخش دوم که اصلی ترین قسمت رساله حاضر می باشد به بررسی تشبیه در اشعار نادرپور پرداخته شده است. در بخش سوم به ترتیب فرهنگ الفبایی مشبه، فرهنگ الفبایی مشبه به و سپس فرهنگ الفبایی ادات تشبیه ذکر گردیده است. و در پایان پس از نتیجه گیری نمودارهای آماری آورده شده است. امید است که پایان نامه حاضر پرتوی هر چند اندک بر مطالعات مربوط به شعر معاصر و به طور ویژه اشعار نادر نادرپور بیندازد و شایستگی آن را پیدا نماید که مورد استفاده دوستداران شعر معاصر قرار گیرد.

تأثیر قرآن و حدیث بر دیوان شعر فیض کاشانی (جلد اول)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  زهرا حسینی   حسن بساک

با ورود اسلام به ایران، ادبیات فارسی به ویژه شعر فارسی دستخوش تغییرات شگرفی شد. شاعران برای غنا بخشیدن به محتوای اشعار خویش از آیات قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام به صورت ها و قالب های گوناگونی بهره جستند و بر گستره و عمق اشعار خویش افزودند. یکی از شاعران سده یازده، متمایز ساخته است. در این پایان نامه، سعی شده است تأثیر قرآن کریم و روایات را بر اشعار دیوان شعر فیض کاشانی مورد بررسی قرار دهیم. نخست به گزارش زندگی نامه فیض و آثار او پرداخته ایم و سپس آثار شعری او را در فصلی جداگانه مورد تحلیل قرار داده ایم. پس از آن بر اساس کتاب تجلی قرآن و حدیث در شعر فارسی آقای محمد راستگو، در دو فصل جداگانه به بررسی آیات قرآن کریم و روایات پرداخته ایم و از انواع شیوه ها و گونه های اثرپذیری مانند اثرپذیری واژگانی، گزاره ای، گزارشی، تلمیحی، تأویلی و تطبیقی در اشعار فیض سخن گفته ایم. نتیجه تحلیل آن است که دیوان شعر فیض در حقیقت تفسیری بر قرآن کریم و روایات است و برجسته ترین آراء فیض در اشعار او تجلی یافته است. هر چند عموم مردم را مد نظر داشته ولی در عین حال برای خواص نیز اشاراتی بس ژرف به یادگار نهاده است. از سوی دیگر، اشعار او، آیینه تمام نما از فضای فرهنگی و اجتماعی عصر اوست.

جلوه های طبیعت (طبیعت گرایی عرفانی) در دفتر ششم مثنوی معنوی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  زهرا عباسی   محمدجواد عرفانی

مولانا با استفاده از طبیعت و جلوه های آن، راهی به سوی عالم وحدت می گشاید و معتقد است حتی آنگاه که انسان رو به صورت می کند، در حقیقت رو به سوی معبود کل دارد. در نظر مولانا در باطن هر آفریده وعنصری حقایقی نهفته است که هر فرد به میزان وسعت نظر و بصیرت خود آن را در می یابد. بنابراین بررسی جلوه های طبیعی در مثنوی راهگشای ورود به عالم عرفانی مولاناست. در پژوهش حاضر سعی شد تا فرهنگی جامع و موضوعی از همه جلوه های طبیعی که در دفتر ششم مثنوی به کار رفته است، فراهم آید. در مرحله نخست، ضمن تعیین دقیق آمار هر پدیده ی طبیعی، این عناصر به سه گروه اصلی آسمانی، دریایی و زمینی طبقه بندی گردید. نگارنده در پایان پژوهش دریافت در دفتر ششم در بین جلوه های طبیعی آسمانی، دو واژه ی روز و شب، در میان پدیده های دریایی، واژه های آب و دریا، و در بین عناصر زمینی، دو واژه ی خاک و آتش، بیشترین بسامد را دارند. در مرحله دوم این پژوهش، صور خیال مربوط به هر پدیده ی طبیعی مورد بررسی قرار گرفت و نتایج زیر حاصل شد : 1- اکثر جلوه های طبیعی دفتر ششم مثنوی، درون تمثیل و به صورت نماد به کار رفته است. در این پژوهش به جهت وسعت کار به بحث نماد پرداخته نشده است. 2- در بین صور خیال به کار رفته در دفتر ششم مثنوی، استعاره بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است. با استفاده از نتایج این بررسی ها می توان گفت : مولانا با گنجاندن جلوه های طبیعی در پیمانه ی قصه و تمثیل توانسته است مخاطب را به افق های ماورای طبیعی سوق دهد و او را به اوج قله ی بلند عرفانی مثنوی برساند و با استفاده از پدیده های ملموس و قابل درک جهان کثرت، مقاصد و معانی بلند و عمیق عرفانی را بیان کند.

صور خیال در شعر سید حسن حسینی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان خراسان شمالی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  راضیه زارع کلاته عباس   حسن بساک

شعر به عنوان یک هنر شناخته می شود و آنچه موجب تقویت جنبه هنری آن می شود،استفاده بجا و ماهرانه شاعر از عناصر تصویر ساز است.کاربرد خیال و عناصر تصویر ساز ،وجه تمایز زبان شعر را از دیگرگونه های زبانی فراهم می سازد.شاعر با استفاده از فضاسازی و تصویر آفرینی با کمک تشبیه،استعاره، کنایه و... به واژه ها معنی و مضمونی تازه می بخشد، این کار سبب می شود، واژه ها کاربرد طبیعی خود را از دست داده و معنای اصلی یا حقیقی خود را در کلمات روزانه نداشته باشند. از آنجا که تصویری بودن یا نبودن شعر، یکی از میزان های سنجش آن محسوب می شود، پرداختن به این امر،در نقد ادبی امروز رایج می باشد، بر این اساس شعر «سید حسن حسینی» از نظر تصاویر شعری و بیان هنری، مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد تا میزان کاربرد صور خیال در شعر او مشخص گردد. در این تحقیق هر یک از صور خیالِ تشبیه به لحاظ(ادات و وجه شبه)؛ طرفین تشبیه به لحاظ (حسی و عقلی)، (مفرد،مقید،مرکب)؛ وجه شبه به لحاظ(تحقیقی، تخیلی) ؛(مفرد،متعدد،مرکب)؛ بررسی موضوعی مشبه و مشبه به- استعاره به لحاظ ذکر یا حذف ملایمات طرفین(مصرحه،مکنیه، مرکب) ؛جامع به لحاظ( تحقیقی، تخییلی )؛ بررسی عناصر سازنده مستعار له و مستعار منه- سمبل به لحاظ خاستگاه مظهر( مشبه به)- مجاز به لحاظ انواع علاقه - کنایه به لحاظ دلالت مکنی به، به مکنی عنه(موصوف، صفت ،فعل)؛ وضوح و خفا(تلویح،ایماء رمز،تعریض)، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و نتایج به صورت جدول و نمودار ارایه شده است. به طور خلاصه می توان گفت: تصاویر شعر حسینی ساده، عینی، ملموس و قابل درکند.آفرینش تصویر با استفاده از تشبیه بیش از سایر صور خیال در شعر او دیده می شود، پس از آن به ترتیب استعاره، کنایه، مجاز و سمبل در حوزه تصویر آفرینی دارای بسامد هستند.

رئالیسم در داستان های کوتاه بزرگ علوی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان خراسان شمالی - دانشکده ادبیات 1389
  زبیده قربان زاده   حسن بساک

ریالیسم مکتبی است که در اواسط قرن نوزدهم در اروپا و آمریکا رواج یافت و تصویری از واقعیت‏های زندگی که شباهت زیادی با ادراک عادی ما از زندگی داشت، ‏آفرید؛ تصویری که با زبانی ساده و بی پیرایه، بازتاب دهنده واقعیت‏های ملموس جامعه است. بعداز نهضت مشروطیت و آشنایی ایرانیان با فرهنگ و تمدن غربی، ریالیسم به ایران پا گذاشت و در رمان و داستان کوتاه تجلی خاص یافت. بزرگ علوی که از دانشجویان اعزامی به اروپا بود پس از آشنایی با آثار نویسندگان بزرگ ریالیست در آثارش نگرش واقعگرایانه به زندگی و جامعه پیرامون خود ابراز داشت. وی در کنار صادق هدایت از نویسندگانی بود که بانی نوعی قصه ریالیستی شدند آن‏ها با ورود به صحنه اجتماع، افکار و عقاید تازه و منتقدانه ای را رواج دادند. یافته ها حاکی از آن است که علوی در نوشته‏هایش، با توجه به موقعیت اجتماعی و سیاسی خاص کشورمان، آثار اجتماعی، انتقادی و سوسیالیستی پدیدآورده است. در بررسی آثار ریالیستی، عناصر ریالیستی از جمله مقوله‏های مهمی است که با جانشینی در داستان‏ها سهمی بسزا در ریالیستی کردن اثر ‏دارد. علاوه بر تحلیل اجتماعی و مشکلات و نابسامانی های جامعه مهم‏ترین عناصر در این مبحث، فضاسازی مناسب، توصیفات، توجه به جزییات و شخصیت پردازی است به نحوی که تاثیر عمده ی این عناصر در آثار ریالیستی مشهود است. رساله حاضر به بررسی چهار مجموعه داستان کوتاه بزرگ علوی و بررسی میزان گرایش به ریالیسم در این داستانها، می پردازد. دریافت های نگارنده حاکی از یکسان نبودن نگرش ریالیستی در آنهاست. "چمدان" تحت تاثیر رمانتیسم،"ورق پاره های زندان "و" نامه ها" با گرایش قوی به ریالیسم و" میرزا "تا حدودی با نگرش ریالیستی پرداخته شده است.

نقد و تحلیل ساختاری داستان های کوتاه برگزیده دفاع مقدس (داستان های کوتاه چهار تن از نویسندگان: راضیه تجار-حسن رحیم پور-فیروز زنوزی جلالی-مجید قیصری)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان خراسان شمالی - دانشکده ادبیات 1388
  زهرا شهسوار   حسن بساک

جنگ تحمیلی ایران علاوه بر اینکه در زمینه های مختلف اجتماع تاثیرگذار بوده است، در عرصه ادبیات نیز تاثیرات بسزایی داشته است؛ به طوری که از آغاز جنگ ،ادبیات جدیدی به نام ادبیات دفاع مقدس پایه گذاری شد. جنگ در انواع گوناگون ادبی مانند: داستان های کوتاه، داستان های بلند، رمان ، فیلم نامه و... تبلور یافته است. داستان های کوتاه نسبت به سایر انواع داستانی به دلایلی از رشد چشمگیری برخوردار بوده است. داستان کوتاه همانند هر اثری از ساختار و عناصر مختلف شکل گرفته است، عناصری که هر یک در کنار سایر اجزاء وحدت داستان را به وجود آورده-است. در بین این عناصر، سه عنصر «شخصیت»، «روایت» و «طرح» جزء ارکان اساسی داستان کوتاه به شمار می آیند . در این تحقیق، این سه عنصر از لحاظ ساختاری تحلیل و نقد شده است و چگونگی تأثیرشان بر دیگر عناصر داستان نیز بررسی شده است و همچنین روشن شده است که اگر یکی از عناصر ضعیف باشد و یا وجود نداشته باشد، چه عناصری می تواند این نقص و کاستی را بپوشاند. در این تحقیق شخصیت از لحاظ موقعیت(اصلی- فرعی) و تغییر و تحوّل (ایستا – پویا)در داستان ، شخصیت پردازی به دو شیوه مستقیم و غیرمستقیم، ویژگی شخصیت ها؛ روایت از دو جنبه راوی و انواع زاویه دید ؛ پیرنگ داستان از لحاظ عناصر اساسی پیرنگ (گره افکنی،تعلیق،کشمکش و..) ، باز و بسته بودن پیرنگ ،استواری و ضعف آن در داستان ها مورد تحلیل و نقد ساختاری قرارگرفته است .

صور خیال در شعر سیاوش کسرایی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان خراسان شمالی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  نازنوش تیمورتاش   محمدجواد عرفانی بیضایی

آنچه شعر بودن یک شعر را رقم می زند، خیال یا تصویر موجود در آن شعر است. به طوری که اگر عنصر خیال را از شعری بگیریم با سخنی عادی و ساده که هر کس می تواند بگوید روبرو می شویم. هدف از این تحقیق بررسی و تحلیل اشعار سیاوش کسرایی از جنبه خاص بیان هنری یعنی عنصر خیال و صور گوناگون خیال از دیدگاه عناصر سازنده آن است. در این تحقیق در می یابیم که شعر کسرایی تا چه اندازه و به چه کیفیتی از عنصر تخیل بهره مند است. رایج ترین صور خیال در هر شعری عبارتند از : تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه و سمبل در شعر کسرایی، اکثر تشبیهات از نوع محسوس به محسوس مرسل مفصل ، مفید ، دارای وجه شبه های مفرد و تحقیقی و در کل، تشبیهاتی بدیع و منحصر به کسرایی اند که تمام این ویژگی ها باعث سادگی، صمیمیت، تاثیر گذاری و پویایی شعر او شده اند. سایر صور خیال کسرایی نیز ساده و ملموسند، بیشترین نوع استعاره های او ، مصرحه مجرده و مکنیه (تشخیص ) هستند. کنایه های کسرایی از نوع قریب و زودیاب و بیشتر از نوع ایماء و اشاره اند. هیچ گونه عنصر با مفهوم انتزاعی، دور از ذهن و عجیب و غریب در شعر کسرایی، وجود ندارد. تصاویر او همگی حسی، ملموس و عینی اند. ویژگی های سبکی و مهمترین عوامل تاثیر گذار شعر کسرایی وجود عناصر زیبای طبیعت در ساخت تصاویر شعری اوست. به طوری که اصلی ترین عنصر سازنده صور خیال او، عنصر طبیعت است که سبب صمیمیت و شفافیت شعر او می شود. همچنین وجود عناصر ملی، اسطوره ای و سنتی در ساخت تصاویر شعری کسرایی، عوامل دیگر جذابیت و موفقیت شعر او شده است.

بررسی ابعاد عرفانی در دیوان عبدالرحمان جامی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1389
  محمدابراهیم نصیری جامی   حسن بساک

جامی بزرگترین شاعر و ادیب قرن نهم، نه تنها در شعر بلکه در علوم دین و فلسفه نیز مهارتی به سزا داشته و از این حیث در میان شعرا حایز اهمیت است. او از باب قدرتی که در درک و شرح اصطلاحات عرفان و تصوف به نظم و نثر داشت، عرفان ایرانی را که در عهد وی رو به ابتذال می رفت در پایه و اساس عالمانه نگاه داشت. جوهر افکار فلسفی – عرفانی عبدالرحمان را نظریه وحدت وجودی تشکیل می دهد که در اواخر دهه نهم هجری بزرگ ترین دغدغه اش شناخت آراء و آثار ابن عربی بوده و از آن تاریخ به بعد زبان او شدیدا تحت تاثیر واژگان و اصطلاحات این عربی رشد یافته و می توان دریافت که در فضای اندیشه او چیزی جز ذهن و زبان ابن عربی حضور ندارد. از خصایص قرن نهم انتشار عقاید متصوفه است . در این تحقیق علاوه بر بررسی عرفان و تصوف در عصر جامی ، احوال، مقامات هفت وادی عرفانی نظریه وجود و وحدت وجودی جامی و طریقت نقشبندیه در دیوان وی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.

نقد و بررسی متون و شیوه های آموزش زبان و ادبیات فارسی به خارجیان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور مرکز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  زهره حیدری   حسن بساک

پژوهش حاضر به مطالعه و بررسی محتوایی سیزده کتاب آموزش زبان فارسی به خارجیان می پردازد. بررسی و ارزشیابی متون آموزش زبان فارسی به خارجیان می تواند گامی موثر در بهبود و چگونگی محتوا و تدریس این کتاب ها باشد و این امر در شکوفایی و رشد گسترش زبان و ادبیات فارسی در جهان موثر خواهد بود. این پژوهش برای معلمان، نویسندگان و علاقمندان به زبان فارسی کاربرد دارد و می تواند معلمان را در بهره گیری از کتاب ها و انتخاب کتاب مناسب یاری دهد و نویسندگان را با کم و کیف چگونگی تدوین کتاب های آموزش زبان فارسی یاری دهد و علاقمندان را با این کتاب ها آشنا نماید. بنابر این هدف اصلی این پژوهش بررسی متون و روش های‍ آموزش زبان فارسی به خارجیان را شناخت کتب و ابزار آموزشی در آموزش زبان فارسی به خارجیان است. این پژوهش شامل هفت فصل است. در هر فصل ابتدا شاخص های مورد نظر در بررسی این متون معرفی و توضیح داده می شود و بر اساس آن، سیزده کتاب آموزش زبان فارسی به خارجیان بررسی می گردد. در پایان هر فصل نتیجه آن فصل می آید و فصل هفتم، فصل پایانی این پژوهش را تشکیل می دهد که نتیجه گیری از شش فصل قبل را دربردارد. مهم ترین نتایجی که از این پژوهش می گیریم عبارت است از این که کتاب "زبان فارسی" تالیف دکتر احمد صفار مقدم، "آموزش زبان فارسی" تالیف دکتر ید الله ثمره و "دوره آموزش زبان فارسی" تالیف دکتر مهدی ضرغامیان به ترتیب از بهترین کتاب های آموزش زبان فارسی به خارجیان شمرده می شود که در حال حاضر نیز این کتاب ها در کرسی های زبان فارسی در خارج از کشور تدریس می شود. علاوه بر این می توان گفت تلفیقی از کتاب های فوق نیز بسته به هدف زبان آموزی می تواند یاری رسان معلمان و علاقمندان در زبان آموزی باشد. در فصل پنجم نیز پس از بررسی روش های آموزش زبان فارسی به خارجیان به این نتیجه می رسیم که روش التقاطی و روش شناختی-عادتی از بهترین روش ها در آموزش زبان فارسی به خارجیان شمرده شود. در پایان پیشنهاد می گردد که با رفع اشکالات و نقایص این متون و نیز استفاده از رسانه های شنیداری، شنیداری- دیداری، رایانه ای به طور کلی آموزش الکترونیکی (e-learning) در آموزش زبان فارسی به خارجیان می توان در آموزش زبان فارسی و بهبود روند آن تلاش و زبان آموزان علاقمند را یاری کرد.

تاثیر قرآن و حدیث بر شعر فیض کاشانی (جلد دوم)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  فاطمه عرفانی   حسن بساک

معانی و مفاهیم قرآن به عنوان کتاب دینی ما، در طول چهارده قرن از جهات مختلف در حیات فردی و اجتماعی ما تاثیر پنهان و آشکار نهاده است. چنان که امروزه نمی توان جنبه ای از جنبه های گوناگون زندگی مسلمانان را یاد کرد که قرآن مجید و معنای والای آن به نحوی مستقیم یا غیر مستقیم، در آن تاثیر نگذاشته باشد و هرکس که در این باره تاملی به سزا کرده باشد و عناد نورزد، به صحت اعتقاد اقرار می دهد. حدیث نیز همان قول و فعل تقریر پیامبر اکرم (ص) است همین حکم را دارد و الفاظ و معانی آن به صورت های گوناگون در زندگی مسلمانان و در رفتار و گفتار و کردار آنان عمیقاً تاثیر داشته است. یکی از بارزترین موارد این تاثیر، سروده های شاعران و نوشته های نویسندگان و دبیران است. هر ملتی به سرمایه هایی ، اعم از مادی و معنوی، می نازد. یکی از سرمایه های جاودانی و افتخارآمیز ما ایرانیان نیز سروده های شاعران و سخن وران و نوشته های دبیران و نویسندگان و تأملات صوفیان و عارفان و اندیشه های حکیمان و فیلسوفان و متکلمان ایرانی مسلمان است، و همه می دانند که بسیاری از ابیات و عبارات این بزرگان را اشاره، تلمیح، اقتباس، تضمین، تحلیل آیات، قصص، تمثیل های گوناگون این کتاب مبین و سخنان پیامبر بزرگوار خدا تشکیل می دهد. و همه ی آن بزرگان در عبارت پردازی، استدلال و بیان ما فی الضمیر خود از این موارد بهره مند شده اند. بعد از ورود اسلام به ایران و آشنایی ایرانیان با قرآن و مفاهیم اسلامی، بسیاری از شاعران و نویسندگان ایرانی یا به جهت تبرک و تیمن و یا به سبب تفاخر عربی دانی و آشنایی با قرآن، بسیاری از آیات و روایات را چه به صورت مستقیم و جه به صورت تلمیح و غیر مستقیم در آثار خود آوردند. فیض کاشانی، شاعریست متوسط که بیشتر عالم دینی است تا شاعر و به اعتقاد دکتر صفا "فیض شاعری متوسط است که در اشعارش نه خستگی زهد و تعبدی که از مردی فقیه و محدث انتظار می رود خنه کرده، نه آن چه از عارفی که به کنه ذوقیات رسیده باشد" و به علت آشنایی عمیقش با اسلام و مفاهیم اسلامی و حدیث بسیاری از ادبیات دیوانش می توان آیات و احادیث زیادی را دید که بر شعرش اثر گذاشته است.

ستایش و نیایش خالق در الهی نامه عطار نیشابوری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور مرکز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  علی پاکبازخسروشاهی   محمدرضا راشدمحصل

نیایش یکی از روحانی ترین لحظات زندگی هر مومن است. در همه ادیان آسمانی متناسب با تلقی و درک مومنان از دین شیوه ها و شکل هایی برای راز و نیاز با معبود فراهم شده است. شاعران مسلمان هم به عنوان دارندگان روح های لطیف و حساس در لابلای ابیات خود، مناجات هایی نغز و دلنشین گنجانده اند که از عمیق ترین فرازهای آثارشان است. در این پژوهش مناجات عطار یکی از شاعران برتر سبک عراقی در الهی نامه مورد بررسی قرار گرفته است. علت انتخاب سبک عراقی به دلیل لطافت طبع و جنبه های غنایی بالای شعر این دوره است. این پایان نامه در شش فصل تنظیم شده است. در فصل اول کلیاتی درباره نیایش و معنای لغوی و اصطلاحی و معادل و مترادف های دیگر آن بیان شده است. در فصل دوم تلاش شده انواع با شیوه های گوناگون مناجات را در ادیان آسمانی بزرگ بررسی و تاحدودی مقایسه شود و بعد به مهم ترین سشیوه های مناجات در دین اسلام می پردازد. در فصل سوم نیایش در دین اسلام بررسی شده و انگیزه عبادت و نیاز انسان به نیایش مورد بحث قرار گرفته است. فصل چهارم به نوع ادبی مناجات در ادبیات فارسی دری به طور کلی و در شعر سبک عراقی به طور جزئی پرداخته شده است. فصل پنجم به بررسی حزئی و موشکافانه انواع نیایش در الهی نامه عطار نیشابوری اختصاص یافته است. در فصل ششم که فصل پایانی این پژوهش را تشکیل مر دهد، نتیجه ای از پنج فصل قبل جمع بندی شده و به رشته تحریر درآمده است . مهمترین نتایجی که از این پژوهش می گیریم عبارت است از این که عطار نخستین شاعر عارف سبک عراقی است و مناجات هایش ویژگی عارفانه دارد. مناجات های عطار در لابلای مثنوی هایش پراکنده و گاه از زبان شاعر و گاه از زبان شخصیت های داستان هایش نقل شده اند. بی پروایی و جسارت و صمیمیتی که در این مناجات ها وجود دارد به آن ها عمق خاصی بخشیده که به خواننده احساس لطافت و اوج بندگی دست می دهد.

جلوه های طبیعت در اشعار فرخی سیستانی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  سیده حکیمه موسوی   حسن بساک

پژوهش حاضر به بررسی اجمالی اشعاردیوان فرخی سیستانی می پردازد تا با نگاهی به عناصر طبیعی به کار رفته دراشعار، ضمن آگاهی از کاربرد این گونه عناصر،بتوانیم خطوط اندیشه او را نیز بهتر ترسیم کنیم. برای رسیدن به این هدف مبنای کار بر یافتن و طبقه بندی عناصرطبیعی قرار داده شد ودر ادامه از دیدگاه علم بیان به تحلیل آن پرداخته و صور خیال مشهود و پربسامد در عناصر طبیعی به صورت طبقه بندی شده،ارایه گردید. در ادامه هم با اندکی ملاحظات روانشناسانه،به بررسی عناصر مشهود در این اشعار پرداخته شد.

بررسی مضامین و پیام شعر فارسی پس از دفاع مقدس
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان آذرباییجان شرقی - دانشگاه پیام نور مرکز تبریز - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1386
  احمد خوشدل نظامی   حسن بساک

چکیده ندارد.

تصحیح انتقادی نسخه خطی منظومه " خورشید و مهپاره" اثر "میرزا محمد سعید قمی"
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشگاه پیام نور مرکز تهران - دانشکده علوم انسانی 1384
  جلیل اصغریان رضایی   حسن بساک

چکیده ندارد.

جلوه های طبیعت (طبیعت گرایی عرفانی) در دفتر اول مثنوی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور 1389
  محمدابراهیم اکبری   محمدجواد عرفانی بیضایی

چکیده ندارد.

جلوه های طبیعت (طبیعت گرایی عرفانی) در دفتر دوم مثنوی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور 1389
  نرجس کوچکی مهابادی   حسن بساک

چکیده ندارد.

طبیعت گرایی عرفانی در دفتر سوم مثنوی معنوی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور 1389
  مژگان رنجبریزدی   محمدجواد عرفانی بیضایی

چکیده ندارد.

بررسی دستوری آثار دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن (صفیر سیمرغ، زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، آوارها و ایماها)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده علوم انسانی 1389
  طیبه بخشایی مقدم   تقی وحیدیان کامیار

چکیده ندارد.

جلوه های بندگی در شعر بیدل دهلوی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان خراسان شمالی - دانشگاه پیام نور مرکز بجنورد - دانشکده ادبیات 1387
  جعفر علیزاده گلستانی   حسن بساک

چکیده ندارد.

فضایل و رذایل اخلاقی در مثنوی معنوی مولوی (دفتر اول و دوم)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان خراسان شمالی - دانشگاه پیام نور مرکز بجنورد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1387
  محمد مینویی   جلیل مسعودی فرد

چکیده ندارد.

بررسی و طبقه بندی موضوعی فضایل و رذایل اخلاقی در مثنوی معنوی مولوی (دفتر پنجم و ششم)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان خراسان شمالی - دانشگاه پیام نور مرکز بجنورد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  معصومه خجسته   جلیل مسعودی فرد

چکیده ندارد.