نام پژوهشگر: عقیل دشتیان نسب
عقیل دشتیان نسب مهرزاد مصباح
استفاده از آنتی بیوتیک ها در آبزی پروری محدودشده و دانشمندان به دنبال یافتن جایگزین هایی برای پیشگیری و کنترل بیماری های آبزیان هستند. با توجه به غنی بودن جلبک های دریایی از مواد غذایی و ترکیبات بیواکتیو، هدف از اجرای این تحقیق بررسی پتانسیل و امکان استفاده از جلبک های بومی خلیج فارس در صنعت تکثیر و پرورش میگو به منظور بهبود کیفیت رشد، بازماندگی و مقاومت پست لاروهای میگو در برابر عوامل بیماری زا بخصوص ویبریوزیس هست. بدین منظور 7 گونه جلبک دریایی پرسلولی از سواحل استان بوشهر از سه گروه عمده جلبک ها شامل جلبک های سبز (c.iyengarii)، جلبک های قهوه ای (s.angustifolium، s.ilicifolium و padina boergesseni) و جلبک های قرمز (g.corticata، k.alvarezii و l.snyderiae) جمع آوری و شناسایی شد. سپس عصاره های آبی، اتانولی، متانولی و کلروفرمی از جلبک های مذکور به روش خیساندن تهیه شد. در آزمایشگاه فعالیت ضدباکتریایی عصاره های مختلف جلبک ها علیه باکتری های گرم مثبت (s.aureus و b.subtilis) و گرم منفی (v.harveyi، v.alginolyticus و e.coli) به روش انتشار در آگار و بررسی micو mbc مورد ارزیابی قرار گرفت، فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ها نیز به روش حذف رادیکال آزاد dpph و تعیین ec50 بررسی شد. بر اساس نتایج این دو آزمون به جز عصاره آبی که فعالیت ضدباکتریایی کمی داشت، سایر عصاره های چهار گونه از جلبک ها به نام های s.angustifolium، l.snyderiae، k.alvarezii و g.corticata جهت آزمایشات تجربی و استفاده در جیره غذایی بچه میگوها، به روش غنی سازی با آرتمیا (bio-encapsulation) انتخاب شدند. قبل از غنی سازی آرتمیا، اثر سمیت عصاره های مذکور از طریق تعیین lc50، 24 ساعته آن ها برای ناپلی آرتمیا بررسی شد. با استفاده از نتایج این بخش از پروژه، عصاره اتانلی این چهار گونه ی جلبکی برای غنی سازی ناپلی آرتمیا و استفاده در جیره غذایی بچه میگوها انتخاب شد. پس از غنی سازی ناپلی آرتمیا، توسط غلظت های مختلف عصاره اتانولی جلبک های منتخب، بچه میگوهای تهیه شده (22pl) در 12 گروه و هر گروه با سه تکرار و 100 عدد پست لارو در هر تکرار به نامهای کنترل منفی، کنترل مثبت، (200)s، (400)s، (600)s،(200)l،(400) l ،(600)l، (300)g، (600)g، (300)k و (600)k تیماربندی شدند. تیمارهای کنترل منفی و کنترل مثبت از جیره غذایی پایه به علاوه آرتمیای غنی سازی نشده و تیمارهای مختلف علاوه بر جیره پایه از آرتمیای غنی سازی شده با غلظت های مختلف عصاره اتانولی جلبک های منتخب طی 30 روز دوره پرورش استفاده کردند. به منظور ایجاد شرایط آلودگی مصنوعی همه تیمارها به جز کنترل منفی از روز اول ذخیره سازی به مدت 30 دقیقه در معرض باکتری ویبریو هاروی با دز غیر کشنده cfu/ml107 قرار گرفتند و پس از هر تعویض آب 10 میلی لیتر از این دز به آب پرورش همه تیمارها به جز کنترل منفی اضافه می شد. پس از 30 روز پرورش، درصد بازماندگی، وزن کسب شده و درصد نرخ رشد ویژه در گروه های مختلف بررسی شد. به منظور ارزیابی بار آلودگی ویبریویی، هر 10 روز تعداد 5 عدد پست لارو به صورت تصادفی از کلیه گروه های شاهد و تیمار نمونه گیری شده و مورد شمارش باکتریایی قرار می گرفتند. نتایج آزمون نشان داد، بار آلودگی ویبریویی گروه کنترل منفی نسبت به همه گروه ها کمتر بود و برعکس آن بار آلودگی در گروه کنترل مثبت نسبت به همه گروه ها بیشتر بود. از میان سایر تیمارها بیشترین بار آلودگی متعلق به تیمار(200)l با میانگین 105×01/0± 5/0 کلنی در گرم بافت و کمترین آن متعلق به تیمار(600)l با 104×03/0± 6/0 کلنی در گرم بافت بود. نتایج بازماندگی نشان داد، پس از گروه کنترل منفی، بیشترین درصد بقا متعلق به گروه (600)g با 6/6±4/79 درصد و پس ازآن گروه های (300)s و (600) kبا میزان به ترتیب 3/7±3/73 و 6/6±6/70 درصد بود که نسبت به گروه کنترل مثبت با درصد بقای 6/6±3/33 اختلاف معنی داری داشتند (01/0>p). این تحقیق همچنین نشان داد پارامترهای رشد در همه گروه های تیمار که از عصاره اتانولی جلبک های مختلف با دزهای متفاوت استفاده کرده بودند نسبت به گروه کنترل مثبت بهتر بود (05/0>p). پس از پایان دوره پرورش 10 عدد از میگوهای باقیمانده هر تکرار را پس از ضدعفونی و شستشو، با همان نام ذخیره سازی شد، شرایط پرورش و تغذیه بدون افزودن باکتری به مدت 10 روز دیگر ادامه پیدا کرد. پس ازاین 10 روز کلیه تیمارها با دز کشنده ویبریو هاروی (cfu/ml108×3) مواجه شدند. نتایج نشان داد، همه میگوهای کنترل منفی زنده ماندند، در مقابل بیش از 90 درصد کنترل مثبت تلف شدند و کلیه بچه میگوهایی که از طریق آرتمیای غنی سازی شده غلظتی از عصاره اتانولی یکی از جلبک های دریایی دریافت کرده بودند در مواجهه با باکتری تلفات کمتری نسبت به گروه کنترل مثبت داشتند (01/0>p). این مطالعه نشان داد عصاره اتانولی جلبک های منتخب از خلیج فارس برای بهبود رشد، بازماندگی و کنترل بیماری های میگو در مراکز تکثیر مفید است.
بهروز درخشش عقیل دشتیان نسب
امروزه استفاده ی گسترده از آنتی بیوتیک ها باعث به وجود آمدن سویه های مقاوم میکروارگانیسم ها و افزایش روز افزون مقاومت آنتی بیوتیکی در سرتاسر جهان شده است. از این رو تحقیقات در رابطه با عوامل ضدمیکروبی جدید که به طور طبیعی تولید می شوند برای دست یابی به منابع نوین دارویی از اهمیت فراوانی برخوردار است. بر اساس پژوهش های انجام شده برخی از جلبک های پرسلولی دارای خواص ضد باکتریایی و ضدقارچی قابل ملاحظه ای می باشند. در این پژوهش اثرات ضد باکتریایی عصاره های خام سلولی جلبک های پرسلولی laurencia snyderiae و sargassum angustifolium جمع آوری شده از سواحل بندر بوشهر روی 4 سویه ی باکتریایی به نام های vibrio harveyi، yersinia ruckeri و streptococcus faecium (از پاتوژن های شاخص آبزیان) و streptococcus mutans مورد آزمایش قرار گرفت. عصاره گیری به روش غوطه وری 10 درصد جرمی-حجمی در دو روش انجام شد و به ترتیب عصاره های دی اتیل اتری، متانولی و متانولی-آبی در روش نخست عصاره گیری و عصاره های متانولی، کلروفرمی، بوتانولی و آبی در روش دوم عصاره گیری به دست آمدند. اثرات ضد باکتریایی عصاره های نهایی در رقت های معین به چهار روش انتشار در آگار به وسیله ی دیسک (kirby- bauer) و انتشار در آگار به وسیله ی چاهک در غلظت های 4،2 و 8 میلی گرمی از عصاره های خام سلولی و روش رقت های متوالی در لوله جهت تعیین حداقل غلظت بازدارنده ی رشد (mic) و حداقل غلظت کشنده ی باکتریایی (mbc) در محدوده ی غلظت 0/187-48 mg/ml بررسی شد. نتایج آزمون های آنتی بیوگرام و mic و mbc مشخص کرد که جلبک laurencia snyderiae بیشترین اثر ضد باکتریایی را علیه باکتری yersinia ruckeri در مقایسه با باقی سویه های باکتریایی این آزمون داشته است و جلبک sargassum angustifolium بیشترین اثر ضد باکتریایی را علیه باکتری streptococcus mutans نشان داده است. در بین سویه های باکتریایی این آزمون vibrio harveyi بیشترین مقاومت باکتریایی را نسبت به تمامی عصاره های جلبکی از خود نشان داده است (p < 0/05) و yersinia ruckeri بیشترین میزان حساسیت را نسبت به عصاره های جلبکی از خود نشان داد (p < 0/05). در مجموع جلبک laurencia snyderiae اثرات ضد باکتریایی بیشتری نسبت به جلبک sargassum angustifolium از خود نشان داده است.