زمان گرچه از اموری است که با آن مالوف و دست به گریبانیم و واقعیتی است که مقارن با تجاربی که در طی حیات به دست می آوریم بدان پی می بریم مع ذلک همین که در باب آن به تفکر بپردازیم و بخواهیم تعریفی محصل از آن بدست دهیم آشکار می گردد که تفهم و تفهیم آن تا چه اندازه گرانبار و مشکل و مستلزم طرح چه مسائل جدل الطرفینی (aporia) است . طبیعی است که حکما این مساله را جزء مسائل عویصه حکمی بشمار آوردند. به جرات می توان گفت کمتر فرهنگی است که در آن (زمان) بنحوی از انحناء از قدر و ارج خاصی برخوردار نباشد و در باب آن تفکر و تعمق نشده باشد. زمان بصورت ابتدایی آن در بیشتر ادیان، علاوه بر نحله های فکری، مورد التفات و توجه بوده است .