نام پژوهشگر: حامد دولتی بانه

اثر پایه و رقم بر روی فرآیند گل آغازی سیب (malus * domestica)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده کشاورزی 1390
  زهرا اسماعیل لو   حامد دولتی بانه

گلدهی در سیب فرآیند پیچیده ای از دوره نمو زایشی است که با گل آغازی در تابستان سال قبل شروع و به مرحله شکوفه در بهار ختم می شود. دوره نمو گل ها 9 تا 10 ماه به طول می انجامد. آغازنده های گل در اثر فعالیت گذرا در تابستان تشکیل می شوند و قسمت های نهایی در بهار سال بعد تکامل می یابند. این فرآیند پیوسته نبوده و با یک دوره خفتگی در زمستان که طی آن نمو زایشی کند می شود، تداوم می یابد. همانند سایر گیاهان، گل آغازی در سیب با دگرگونی هایی در ریخت شناسی مریستم همراه است. فولفورد (1965) ریخت شناسی جوانه سیب را از دیدگاه چگونگی فعالیت مریستم و روند اندام زایی در آن بررسی نموده و چنین گزارش نمود که هنگام گل آغازی کاهش چشم گیری در روند برگ زایی روی می دهد. پرت و همکاران (1959) نخستین نشانه گل آغازی در مریستم را در گذر از مرحله رویشی به زایشی، پهن شدن مریستم دانستند امروزه سیاست باغبانی در کشورهای پیشرفته حرکت بسوی احداث باغات متراکم در تمام درختان میوه می باشد. درخت سیب نیز با توجه به اصلاح پایه های پاکوتاه جزء اولین درختان میوه ای بوده که بصورت متراکم کشت گردیده و هم اکنون نیز در مقیاس وسیع باغات پاکوتاه در مناطق مختاف سیب کاری وجود دارد. این یک واقعیت است که درختان پیوند شده برروی پایه های پاکوتاه کننده پیش بارتر از درختان پیوند شده برروی پایه های قوی می باشند. پایه های پاکوتاه کننده مانند مالینگ9، مالینگ 27، مالینگ 26، پیش باردهی بیشتری را نسبت به مالینگ 111 باعث می شوند. شکی نیست که پایه ها می توانند زمان گل آغازی را نیز تحت تاثیر قرار دهند. با اینکه فرآیند گل آغازی در سیب بررسی شده است، با اینحال اثر پایه بر روی ویژگی های مورفومتریک مریستم پیوندک روشن نیست. از سوی دیگر روشن نشده است که ویژگی های فنولوژیکی پیوندک چه تاثیری بر روی رفتار نموی مریستم می تواند داشته باشد. لذا در این آزمایش تلاش می گردد، زمان گل آغازی از دیدگاه میزان رشد پایه و از سوی دیگر زودرس و یا دیررس بودن رقم پیوندی بررسی گردد. بدین منظور، اثر پایه ها و ارقام مختلف بر روی ریخت شناسی مریستم و شناخت نشانه های گل-آغازی بررسی گردید.ابتدا اولین نشانه گل انگیزی با استفاده از تکنیک میکروسکوپ سه بعدی مشخص شد. برای این منظور جوانه های نمو یافته سه رقم گلاب ، گلدن و گرانی اسمیت بر روی 5 پایه های مالینگ 27 ، مالینگ 26 ، مالینگ 9، مالینگ مرتون 106 و گمی آلماسی مورد بررسی قرار گرفت. جوانه-ها یک ماه پس از مرحله تمام گل تا مرحله رکود رشد، هر 15 روز یکبار نمونه برداری شدند. نمونه ها در فیکساتیو، اف ای ای تثبیت شده وبا استفاده از استرو میکروسکوپ فلس زدایی و رنگ آمیزی شدند. در نهایت تصاویری از مریستم انتهایی جوانه ها با استفاده از میکروسکوپ نوری زبرنور دهی و دوربین دیجیتالی گرفته شد. تصاویر حاصله با استفاده از نرم افزارفتوشاب فرآوری گردیدند. نتایج نشان داد که پایه گمی آلماسی نسبت به سایر پایه ها زودتر وارد مرحله زایشی می شود. بیشترین فراوانی مریستم گل آغازیده، در ترکیب پیوندی گلاب روی مالینگ 27 و گلدن بر روی مالینگ 9 دیده شد. بیشترین تمایز یابی گل آذین در ترکیب پیوندی گلاب بر روی گمی آلماسی و گرانی اسمیت بر روی مالینگ مالینگ مرتون 106 دیده شد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که گل آغازی زود هنگام، منجر به نمو کافی جوانه گل می شود. بر خلاف نظر سایر محققان، روشن شد که پایه نه تنها نمو مریستم را کنترل می کند، بلکه می تواند زمان بروز گل آغازی را نیز تغییر دهد.

تاثیر تنش خشکی بر خصوصیات مورفولوژیکی وفیزیولوژیکی سه رقم انگور
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده کشاورزی 1387
  حسین عزیزی   عباس حسنی

خشکی از مهمترین تنش های محیطی است که بیشتر خصوصیات رشدی و فیزیولوژیکی گیاهان را تحت تاثیر قرار میدهد و همه ساله خسارت عظیمی بر اثر خشکسالی به محصولات کشاورزی وارد می گردد. با توجه به اینکه کشور ایران جزو مناطق خشک جهان محسوب می گردد لذا اتخاذ روشهایی چون بهره برداری صحیح از آب موجود، کشت گیاهان مقاوم، شناسائی عواملی که درمقاومت گیاه نسبت به تنش خشکی نقش دارند و نیز بدست آوردن شاخص یا شاخص های که با اندازه گیری آنها بتوان حساس یا مقاوم بودن گیاه را پیش بینی کرد از اهمیت خاصی برخوردار است. در این تحقیق به منظور انتخاب ارقام مقاوم به خشکی و مطالعه اثر تنش خشکی بر عکس العمل های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی انگور، نهالهای ریشهدار سه رقم انگور ( رشه، قزل اوزوم و بیدانه قرمز) تحت تیمارهای آبی 100% ،80 % ،60% و40% ظرفیت مزرعه ای قرار گرفتند. این طرح به صورت آزمایش فاکتوریل با پایه بلوکهای کامل تصادفی به اجرا در آمد. .نتایج نشان داد که در همه ارقام با افزایش شدت تنش، ارتفاع بوته، وزن تر و خشک برگ، ساقه، وزن خشک ریشه، سطح برگ و سایر پارامترهای رشدی کاهش پیدا کردند. .بیشترین کاهش این صفات در تیمار 40 درصد ظرفیت مزرعه ای و در رقم بیدانه قرمز مشاهده گردید. همچنین میزان کاهش درانگور رشه نسبت به دو رقم دیگر کمتر و رقم قزل اوزوم در این خصوص حد واسط بود. میزان پرولین برگ در ارقام انگوربا افزایش شدت تنش افزایش یافت و بیشترین مقدار در رقم رشه و کمترین مقدار در قزل اوزوم اندازه گیری شد. با افزایش تنش آبی مقدار قندهای محلول در انگور بیدانه قرمز و قزل اوزوم افزایش ولی در رقم رشه کاهش نشان داد. محتوی نسبی آب برگ با افزایش تنش کاهش یافت. در شرایط تنش شدید، بیشترین مقدار متعلق به انگور رقم رشه و کمترین مقدار مربوط به بیدانه قرمز بود. بر اساس نتایج حاصله، انگور رقم رشه و بیدانه قرمز به ترتیب بیشترین و کمترین مقاومت را به خشکی نشان دادند.

بررسی تنوع و روابط ژنتیکی تعدادی از ارقام و ژنوتیپ های وحشی، ایرانی و خارجی انگور با استفاده از نشانگر مولکولی srap و نشانگر مورفولوژیکی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده علوم پایه 1392
  سودا نشاطی   حامد دولتی بانه

نشانگرهای تکثیر کننده قطعات چند شکل (srap) برای بررسی تنوع ژنتیکی 39 ژنوتیپ انگور شامل 29 رقم زراعی ایرانی، 10 ژنوتیپ وحشی ایرانی و 7 رقم خارجی مورد استفاده قرار گرفتند.همه نمونه ها از ایستگاه تحقیقات کهریز در آدربایجان غربی جمع آموری شدند. از بین 13 جفت آغازگر srap جفت 6 جفت آغازگر انتخاب شدند، که قابلیت تکثیر باندهای چند شکل و واضح را دارا بودند. در کل 21 باند تکثیر شد که65/66 درصد آن ها چند شکل بودند. میانگین محتوای اطلاعات چند شکل (pic) 42/0 بدست آمد. آنالیز خوشه ای upgma براساس وجود و عدم وجود باند انجام شد. جفت آغازگر 2em-1me حداکثر تعداد باند (6) و جفت آغازگرهای 2em-4me و 3em-5me حداقل تعداد باند (2) را تکثیر کردند. سطح چند شکل به صورت تعداد باندهای چند شکل به ازای هر آغازگر 50 تا 3/83 درصد محاسبه شد. ضریب تشابه جاکارد بین 44/0 تا 1 بدست آمد. دندروگرام با استفاده از نرم افزار 02/2 ntsys ترسیم شد که 5 خوشه اصلی را مشخص کرد. در بخش مورفولوژیکی 38 صفت مورد مطالغه قرار گرفت. دندروگرام حاصل 4 گروه اصلی را مشخص کرد که ژنوتیپ های 1w و 2w درون گروه چهارم بیشترین تشابه را نشان دادند.

اثر تنظیم کننده های رشد و مرحله نموی تخمک بر نجات جنین انگور رقم پرلت
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده کشاورزی رضائیه 1392
  لعیا خوش اندام   حامد دولتی بانه

یکی از اهداف اصلاحی مهم در انگور تولید ارقام برتر بیدانه می باشد. برای دستیابی به این هدف در گذشته از روش اصلاح سنتی استفاده می کردند که کارائی پائینی داشته و امروزه از روش تلاقی بیدانه با بیدانه از طریق تکنیک نجات جنین استفاده می شود. به منظور بررسی اثرات تنظیم کننده های رشد، بنزیل آدنین (ba) در سطوح (0، 30، 60 و 100 میلی گرم درلیتر) و پوترسین (0، 20، 30 و 40 میلی گرم درلیتر) و مرحله نموی تخمک (25، 35، 45، 55 و 65 روز پس از گرده افشانی) بر میزان موفقیت تکنیک نجات جنین در رقم پرلت آزمایشی در سال 1391 در گروه باغبانی دانشگاه ارومیه اجرا شد. در این آزمایش شاخص هایی چون جنین های جوانه زده و تخمک-های متلاشی شده ثبت گردید. نتایج نشان داد پیش تیمار و مرحله نموی تخمک اثر معنی داری بر درصد جنین-های جوانه زده و تخمک های متلاشی شده داشت. مقایسات میانگین اثرات تیمارها نشان دادند که بیشترین درصد جوانه زنی (33/29 درصد) در تیمار بنزیل آدنین 100 میلی گرم در لیتر و پوترسین 30 میلی گرم در لیتر (33/33 درصد) در زمان 65 روز پس از گرده افشانی مشاهده شد، همچنین بیشترین درصد تخمک های متلاشی شده (66/70 درصد) در تمامی تیمارهای بنزیل آدنین در زمان 25 روز پس از گرده افشانی و در تیمار شاهد پوترسین (66/86 درصد) در زمان های 25، 35 و 45 روز پس از گرده افشانی مشاهده شد. در آزمایش دوم نتایج حاصل از مقایسات میانگین تیمارها نشان دادند، بیشترین طول و قطر حبه در تیمار بنزیل آدنین 100 میلی گرم درلیتر و پوترسین 30 میلی گرم درلیتر در زمان 65 روز پس از گرده افشانی بود. در آزمایش سوم بالاترین درصد جوانه زنی در تیمار بنزیل آدنین 60 میلی گرم در لیتر و در تیمار 240 میلی گرم در لیترایندول استیک اسید مشاهده شد.

چند شکلی ادغامی برخی خانواده های رتروترنسپوزونی در انگور
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده کشاورزی 1392
  معصومه فرخ نیا   حامد دولتی بانه

رتروترنسپوزون ها فراوانترین و رایج ترین عناصر جابجا شونده در ژنوم یوکاریوت ها هستند. به علت گستردگی، پوشش ژنومی و چند شکلی درجی بالای این عناصر در ژنوم گیاهان استفاده از آن ها به عنوان نشانگرهای مولکولی بسیار مناسب است. به منظور بررسی فعالیت خانواده های رتروترنسپوزونیtvv1، edel، vine1، gentilو huben، نسخه مرجع هر عنصر از بانک های اطلاعاتی ذخیره و با استفاده از ابزارهای بیوانفورماتیک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که رتروترنسپوزون tvv1 قدیمی ترین عنصردر بین خانواده های مورد مطالعه می باشد. سپس آغازگرهای مناسب براساس نواحی ltr این عناصر طراحی و در قالب نشانگرهای irap و remap جهت مطالعه تنوع ژنتیکی 67 رقم انگور (vitis vinifera l.) مورد استفاده قرار گرفت. از بین خانواده های رتروترنسپوزونی مورد استفاده در ژنوم انگور، آغازگرtvv1 هم به صورت منفرد و هم ترکیبی الگوی باندی چند شکل و قابل امتیازدهی تولید نمود. در کل 103 مکان با استفاده از 2 آغازگر منفرد irap و 13ترکیب آغازگری remap تولید شدکه از این تعداد، 83 مکان (58/80 درصد) چند شکل بودند. میزان هتروزیگوسیتی (he) برای آغازگرها از صفر (آغازگرgentil-a7) تا 38/0 (آغازگر tvv1-808) متغیر بود. میانگین هتروزیگوسیتی کل ارقام 27/0 بود. دامنه ضرایب تشابه ژنتیکی بین ارقام از57/0 (رقم h6 با دسترچین) تا 1 (رقم رشه اصل با سیاه معمولی) متغیر و میانگین آن 78/0 بود. تجزیه خوشه ای بر اساس ضریب تشابهdice و الگوریتم upgma ارقام مورد مطالعه را در 6 گروه اصلی قرار داد، و ارقام زراعی و نمونه های وحشی را از هم متمایز نمود هر چند که در گروه انگورهای زراعی چند ژنوتیپ انگور وحشی نیز قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که نشانگرهای مبتنی بر خانواده-های رتروترنسپوزونی مورد استفاده به ویژه tvv1 می توانند به عنوان نشانگر مولکولی برای مطالعات نقشه یابی و تنوع ژنتیکی در برنامه های اصلاحی انگور مورد استفاده قرار گیرند

القای ریشه های مویین و تولید رسوراترول در چند ژنوتیپ انگور با استفاده از آگروباکتریوم رایزوژنز
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه کردستان - دانشکده کشاورزی 1392
  مهدی حسینی   بهمن بهرام نژاد

چکیده: رسوراترول یک ترکیب پلی فنولیکی با وزن مولکولی کم است که به گروهی از فیتوالکسین ها (phytoalexins) به نام استیلبن ها (stilbenes) تعلق دارد. رسوراترول و پیسید (picied) از جمله مهم ترین استیلبن ها هستند که نقش مهمی در سیستم دفاعی گیاهان در مقابله با عوامل بیماری زا و به ویژه قارچ ها دارند. رسوراترول یک ترکیب آنتی اکسیدان است که بیشتر در انگور های قرمز تجمع می یابد و می تواند در حفظ سلامتی انسان نقش مؤثری داشته باشد، به طوری که از رشد سلول های سرطانی جلوگیری کرده و ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را کاهش می دهد. این ماده به طور طبیعی در مقادیر اندک در اندام های مختلف درخت مو مانند ساقه، برگ و میوه تولید می شود، اما در پاسخ گیاه به تنش های زیستی و غیر زیستی میزان آن افزایش فراوانی می یابد. جهت افزایش تولید متابولیت های ثانویه ی با ارزش، از ابزار های مختلف بیوتکنولوژی و فنون کشت بافت استفاده می شود. از کشت ریشه های مویین به عنوان یک منبع مهم و پایدار برای تولید متابولیت های ثانویه در گیاهان استفاده می شود. در این تحقیق جهت القای ریشه های مویین و افزایش تولید رسوراترول در دو ژنوتیپ انگور وحشی و نیز رقم رشه، از سه سویه مختلف آگروباکتریوم رایزوژنز (ara4، ar318 و lab9402) استفاده گردید که سویه ara4 از دو سویه دیگر کارآمد تر بود. عوامل مختلفی از قبیل نوع ریزنمونه، سن گیاهچه، غلظت های مختلف سوسپانسیون باکتری، مدت زمان آلودگی و مدت هم کشتی ریزنمونه ها با باکتری، برای افزایش تراریختی مورد بررسی قرار گرفت. تلقیح ریزنمونه میانگره به مدت 48 ساعت با باکتری (با غلظت سوسپانسیون 8/0)، بالاترین درصد تراریختگی را به دنبال داشت. به منظور تعیین بهترین محیط کشت جهت رشد بهتر ریشه های مویین، نتایج نشان داد که محیط کشت ms½، برای رشد ریشه ها مناسب بود. جهت تأیید تراریختی ریشه های مویین تولید شده، آنالیز pcr با استفاده از آغازگر اختصاصی ژن rolb انجام پذیرفت. پس از تکثیر ریشه های مویین، میزان تولید رسوراترول با استفاده از دستگاه hplc ارزیابی گردید. نتاج حاصل نشان داد میزان رسوراترول در ریشه های مویین نسبت به ریشه های طبیعی ژنوتیپ های مورد استفاده، به میزان قابل توجهی افزایش داشت. به منظور افزایش تولید و بررسی ترشح رسوراترول به محیط کشت از دو محرک سدیم استات و متیل جازمونات به ترتیب با غلظت های mm 2/10 و mµ 100 در ریشه های مویین القا شده از میانگره ژنوتیپ وحشی w16 و سویه ara4 استفاده گردید که نتایج حاصل از tlc، نشان داد که سدیم استات نسبت به متیل جازمونات، سطح بالاتری از رسوراترول را در ریشه های مویین تولید کرده و نیز میزان بیشتری از رسوراترول را به محیط کشت ترشح داده است. کلمات کلیدی : رسوراترول، انگور، ریشه مویین، تراریختگی، hplc

ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی ارقام انگور استان آذربایجان غربی با استفاده از نشانگرهای مولکولی و ارتباط آنها با صفات زراعی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده کشاورزی 1386
  حامد دولتی بانه   علی ناظمیه

چکیده ندارد.

بررسی پاسخ های فیزیولوژیکی وارینه های مختلف انگور (vitis vinifera) نسبت به حضور nacl در محیط ریشه با در نظر گرفتن تأثیر آن بر توازن یونی در گیاه
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده علوم 1389
  معصومه فزونی   ناصر عباسپور

چکیده ندارد.

تاثیر تنش شوری بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی دو رقم انگور
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده کشاورزی 1388
  حسین یوسف زاده   رسول جلیلی مرندی

چکیده ندارد.

تأثیر تنش خشکی بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی سه رقم انگور
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده کشاورزی 1387
  حسین عزیزی   رسول جلیلی مرندی

چکیده ندارد.

مقایسه نمو بذر استنوسپرمیک با بذر حقیقی در انگور
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز 1388
  مهدی محمدی   محمدرضا دادپور

چکیده ندارد.