نام پژوهشگر: مهرانگیز چهرازی
مریم جاویدی شیروان ناصر عالم زاده انصاری
ارقام گوجه فرنگی نقش عمده ای برای تولید محصول در شرایط مختلف دارند و دارای جایگاه ویژه ای در تجارت جهانی هستند . در دنیا ژنوتیپ های مختلفی وجود دارد که برای اهداف متفاوتی بکار می روند. به منظور افزایش عملکرد در واحد سطح کشت بهاره استان خوزستان، ارقام جدید گوجه-فرنگی نیاز است. دما در کلیه فعالیت های زیستی و مراحل زندگی گیاه گوجه فرنگی (جوانه زنی، رشد و نمو برگ ، ساقه، میوه و بذر) نقش بسزایی ایفا می کند. سرمای اول فصل کشت و گرمای آخر فصل رشد و نمو گوجه فرنگی را محدود می کند. بنابراین ارقام گوجه فرنگی مقاوم به سرمای اول و گرمای آخر فصل کشت بهاره در منطقه خوزستان برای تولید محصول اقتصادی لازم است. به منظور شناسایی ژنوتیپ های سازگار با شرایط کشت بهاره، آزمایشی در سال زراعی 1388-1387 در 3 مرحله رشدی انجام شد. در مراحل نشا و اندازه گیری صفات کیفی میوه، آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی صورت گرفت و مرحله پس از انتقال نشا با طرح آماری مقدماتی بر روی 40 ژنوتیپ گوجه فرنگی ادامه یافت. در این پژوهش، صفات مورد ارزیابی در مرحله نشا شامل درصد جوانه زنی، سطح و تعداد برگ، وزن تر و خشک ساقه، وزن تر و خشک ریشه در هفته هفتم پس از کشت بودند. پس از انتقال نشا، صفات مورد ارزیابی شامل زمان ظهور اولین، دومین و سومین گل آذین، تعداد گل در اولین، دومین و سومین گل آذین، تعداد برگ تا ظهور اولین، دومین و سومین گل آذین، زمان تشکیل اولین، دومین و سومین خوشه میوه، تعداد میوه تشکیل شده در اولین، دومین و سومین خوشه میوه، تعداد کل میوه برداشت شده از بوته، متوسط وزن میوه و میزان عملکرد بودند. در مرحله اندازه گیری صفات کیفی میوه نیز مقدار ph، مقدار اسیدیته قابل تیتر (ta)، مقدار مواد جامد محلول (tss) و سفتی بافت ثبت گردید. نتایج نشان داد که میان ارقام و ژنوتیپ ها در مراحل مختلف، تفاوت معنی داری دیده شد. در بین ژنوتیپ های مختلف، زودرس ترین و دیررس ترین بترتیب ژنوتیپ های شماره 21 و 44 گزارش گردیدند. ژنوتیپ های شماره 16، 36، 25، 38، super، 19، 33، 28، 18 و 34 بالاترین میزان عملکرد را دارا بودند. بیشترین و کمترین میزان مواد جامد محلول به ترتیب در ژنوتیپ 44 و ژنوتیپ های 28 و 34 و بیشترین و کمترین میزان اسید قابل تیتر به ترتیب در ژنوتیپ های شماره 20 و 24 ثبت گردید.
مریم شفیعی مرادحاصلی مصطفی چرم
افزایش فعالیت های صنعتی در دو قرن اخیر منجر به رشد فزاینده آزاد سازی ترکیبات شیمیایی سرطانزا ازجمله هیدروکربن های نفتی به محیط زیست شده است، که نتیجه آن وارد شدن تنش به سلامتی انسان و سایر موجودات زنده است. از جمله روش های پالایش خاک های آلوده به ترکیبات نفتی، کشت گیاهان می باشد. این مطالعه به صورت گلخانه ای در چهار سطح آلودگی 0، 1، 3 و 5 درصد وزنی و پنج تیمار گیاهی شامل چمن لولیوم، فستوکا بلند، سودان گراس، لوبیا عربی و کشت مخلوط گیاهان فستوکا بلند و لوبیا عربی انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با هدف ارزیابی تحمل گیاهان به خاک های آلوده به نفت صورت پذیرفت. وجود هیدروکربن های نفتی، متناسب با غلظت آن ها در خاک، موجب کاهش رشد و عملکرد ماده خشک اندام هوایی و ریشه همه گیاهان مورد مطالعه شد. بررسی نتایج نمایانگر اثر معنی دار نوع گیاه، میزان آلودگی نفتی و اثر متقابل آن ها بر عملکرد اندام هوایی و ریشه کلیه گیاهان شد. بهترین عملکرد در تولید زیست توده اندام هوایی را گیاهان سودان گراس و کشت مخلوط تال فسکیو و لوبیا عربی داشتند. در ارتباط با تولید زیست توده ریشه چمن لولیوم از عملکرد خوبی برخوردار بود، لوبیا عربی و کشت مخلوط نیز در این راستا از عملکرد خوبی برخوردار بودند. میزان تنفس میکروبی تیمار های دارای کشت گیاه بیشتر از شاهد فاقد گیاه به دست آمد. سودان گراس و کشت مخلوط بیشترین میزان فعالیت میکروبی را نیز در خاک داشتند. . در ارتباط با حذف آلاینده های نفتی نیز کشت مخلوط گیاهان (تال فسکیو و لوبیا عربی) و سودان گراس بیشترین میزان از هیدروکربن های نفتی را از خاک حذف نمودند. در پایین ترین سطح آلودگی گیاه چمن لولیوم نیز در حذف آلاینده های نفتی از عملکرد بسیار خوبی برخوردار بود. آزمایش نشان داد کشت مخلوط گیاهان و نیز کشت گیاه سودان گراس به منظور گیاه پالایی در آلودگی های نفتی خاک مناسب تر هستند. هر چند با توجه به مزایای کشت مخلوط و محیط طبیعی اهواز به نظر می رسد که بتوان در بلند مدت از این روش نتیجه بهتری را به دست آورد.
صدیقه علمی سید محمد حسن مرتضوی
توت فرنگی به عنوان یک محصول حساس به شوری می باشد که واکنش آن به تنش در بین ارقام مختلف متفاوت است. به عبارت دیگر شدت های مختلف تنش شوری منجر به ایجاد مجموعه ای از مشکلات در کشت توت فرنگی گردیده است. کلسیم به عنوان یک عنصر ضروری برای گیاهان معرفی شده است و نقش مهمی در مقاومت گیاهان به تنش های محیطی از جمله تنش شوری بازی می کند. این آزمایش برای مطالعه اثر محلول پاشی cacl2 در سه سطح (0، 2/0 و 4/0 درصد) بر روی رشد، عملکرد و خصوصیات میوه توت فرنگی رقم کردستان رشد یافته در شرایط هیدروپونیک در شرایط غیر گلخانه ای با چهار سطح شوری (0، 15، 30 و 45 میلی مول) کلریدسدیم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام پذیرفت. فاکتور های مربوط به عملکرد و کیفیت میوه ها در طول آزمایش اندازه گیری شد. در پایان آزمایش گیاهان از محیط کشت خارج شده و فاکتور های رشد رویشی مانند تعداد و سطح برگ ، سطح نکروزه شدن برگ و وزن تر و خشک ریشه ها اندازه گیری گردید. علاوه بر این محتوای رطوبت نسبی، میزان نشت الکترولیت، مقدار پرولین و کلروفیل نیز اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که تنش شوری فاکتور های رشد رویشی را کاهش داد و افزودن کلسیم تحت شرایط شرایط تنش شوری سبب افزایش تعداد برگ و سطح برگ و همچنین وزن تر و خشک ریشه ها نسبت به گیاهان شاهد گردید. فاکتورهای مربوط به عملکرد، کلروفیل، وزن تر و خشک ریشه ها تحت شرایط تنش کاهش پیدا کرد. استفاده از کلسیم توانست اثرات ناشی از تنش را بر روی رشد و عملکرد کاهش دهد. برخی فاکتورهای کیفی تحت تأثیر تنش شوری قرار گرفتند و نتایج به دست آمده نشان داد که اسیدیته و ph آب میوه تحت تأثیر تنش تغییری نکردند ولی درصد مواد جامد محلول کاهش و میزان پرولین و ویتامین c افزایش معنی داری نشان دادند.
طیبه ططری مهرانگیز چهرازی
تکنیک کشت بافت یا ریزازدیادی جهت تکثیر انبوه بسیاری از گیاهان به کار می رود. با استفاده از این تکنیک می توان گیاهان سالم و عاری از ویروس را تولید نمود. گل کاغذی یکی از گیاهان زینتی سازگار به آب و هوای گرم و خشک می باشد اما تکثیر آن به علت محدودیت قلمه های مناسب، نیاز به هورمون ها و سیستم مه پاش جهت تکثیر ارقام سخت ریشه زا، پایین بودن درصد موفقیت تکثیر با قلمه و عدم تولید بذر با مشکل مواجه است. این پژوهش به صورت 7 آزمایش مستقل، جهت بررسی اثر 4 ترکیب غذایی (محیط کشت ms کامل، محیط کشت b5 کامل، محیط کشت مرکب از نمک های ms با ویتامین های b5 و محیط کشت مرکب از نمک های b5 با ویتامین های ms)، 2 نوع ظرف کشت (فیلتردار و بدون فیلتر)، غلظت های مختلف هورمون های bap (mg/l5/0 و 25/0) و naa (mg/l2/0 و 1/0) به تنهایی و یا در ترکیبات با یکدیگر جهت شاخه زایی، غلظت های مختلف گلوتامین (mg/l 500 و 250) جهت پرآوری شاخساره، 4 ترکیب هورمونی جهت کالوس زایی ریزنمونه های برگ و ساقه (bap، 2,4-d+bap، naa+bap، iba+bap)، 3 نوع محیط کشت ریشه زایی (ms کامل، ms2/1 و ms4/1) و 3 ترکیب خاکی (پیت ماس، پرلایت و ترکیب پیت ماس : پرلایت به نسبت مساوی) بر روی ریزنمونه های جوانه جانبی گل کاغذی در شرایط درون شیشه ای انجام گرفت. آزمایش ها در قالب طرح کاملا تصادفی و فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با حداقل سه تکرار اجرا شدند. نتایج نشان داد بهترین رشد ریزنمونه های جوانه جانبی در ترکیب غذایی ms کامل، ظرف کشت فیلتردار، mg/l bap 25/0، mg/l500 گلوتامین بدست آمد. بیشترین درصد کالوس زایی ریزنمونه های گل کاغذی در ترکیب هورمونی mg/l bap25/0 mg/l 2,4-d + 1/0 و بیشترین درصد ریشه زایی (52%) در محیط کشت ms2/1 مشاهده شد. گیاهان ریشه دار نیز بهترین رشد را درترکیب پیت ماس : پرلایت (1:1) نشان دادند.
زهرا رضایی مهرانگیز چهرازی
یکی از گسترده ترین تنش های محیطی به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک مقدار بالای کلرید سدیم در خاک است که باعث کاهش عملکرد و رشد گیاه می شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثرات تنش شوری ناشی از کلرید سدیم با پنج سطح (1، 2، 4، 6و 8 دسی زیمنس بر متر) بر خصوصیات جوانه زنی و برخی ویژگی های مرفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گل پروانش (ارقام روزئا و آلبا) بود. پژوهش در سال های 1389-90 در اهواز با طرح آزمایشی اسپلیت فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی در شش تکرار انجام گرفت. ویژگی های مرفولوژیکی شامل سطح و تعداد برگ، تعداد و قطر گل، تعداد شاخه جانبی، طول شاخساره و ریشه و ویژگی های فیزیولوژیکی از جمله وزن تر و خشک شاخساره و ریشه، نسبت وزن خشک شاخساره به ریشه، محتوای نسبی آب برگ، نشت الکترولیت و ویژگی های بیوشیمیایی شامل پرولین و کلروفیل، مورد اندازه گیری قرار گرفتند. همچنین فنولوژی گیاه تحت این شرایط نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد تنش شوری باعث کاهش فاکتورهای جوانه زنی (درصد و سرعت جوانه زنی، طول ساقه چه و ریشه چه، وزن تر و خشک گیاه چه و نسبت طول ساقه چه به ریشه چه )، همچنین ویژگی های مرفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی شد. با افزایش مدت زمان قرارگیری در معرض شوری، محتوای نسبی آب برگ و مقدار کلروفیل در طی زمان روندی کاهشی و پرولین و نشت الکترولیت روندی افزایشی داشتند. همچنین وزن تر و خشک شاخساره و ریشه کاهش را نشان دادند. بر اساس نتایج به دست آمده در اکثر موارد واکنش دو رقم به شوری یکسان بود
سعیده چگاه مهرانگیز چهرازی
تخمین نیاز آبی گیاه، با توجه به کمبود آب می تواند به صرفه جویی در میزان آب آبیاری و نیروی انسانی کمک شایانی کند. تنش خشکی از مهم ترین فاکتورهای کاهش رشد و نمو در گیاهان است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی فنولوژی گیاه پوششی فرانکنیا و تاثیر روش های آبیاری معمولی و کم آبیاری تنظیم شده بر روی آن بود. آزمایش تحت طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام گرفت. با منظور نمودن تیمارهای 1t (شاهد، 100 درصد ظرفیت زراعی) ، 2t (70 درصد ظرفیت زراعی)، 3t (50 درصد ظرفیت زراعی). ویژگی های فیزیولوژیکی شامل: پرولین ، کلروفیل ، قندکل و نشت الکترولیت و ویژگی های رشدی شامل: وزن تر وخشک ریشه و بخش هوایی ، طول ریشه و راندمان مصرف آب اندازه گیری شدند. نتایج نشان دادند ، تاثیر تنش آبی بر میزان پرولین، قندهای محلول، کلروفیل، نشت الکترولیت، وزن تر وخشک ریشه و بخش هوایی، طول ریشه وراندمان مصرف آب در سطح 1 درصد معنی دار بودند. مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین میزان تجمع پرولین، قندهای محلول و نشت الکترولیت در تیمار 50 درصد آبیاری به دست آمد و بالاترین وزن تر و خشک ریشه و بخش هوایی و همچنین طول ریشه در تیمار شاهد مشاهده شد. از نظر راندمان مصرف آب بین تیمار شاهد (100) و 70 درصد آبیاری اختلاف معنی داری مشاهده نشد ولی بالاترین میزان راندمان مصرف آب در تیمار 70 درصد آبیاری مشاهده شد. جهت داشتن بالاترین راندمان مصرف آب در این گیاه می توان از تنش رطوبتی 70 درصد استفاده کرد، که نشان دهنده صرفه جویی در مصرف آب به میزان 30 درصد می-باشد.
حدیث لطفی نژاد مهرانگیز چهرازی
آلودگی محیط زیست توسط هیدروکربن های نفتی یک مشکل جدی به ویژه در کشورهای در حال توسعه است. گیاه پالایی، تکنولوژی سبز مورد استفاده جهت پاکسازی محیط های آلوده (خاک، آب و هوا) است. کاربرد کیاهان زینتی جهت اصلاح محیط های آلوده علاوه بر پاکسازی، موجب زیباسازی محیط نیز می شود. در راستای شناسایی گیاهان زینتی پالایشگر، تحقیق حاضر در دو بخش کاملا جداگانه صورت گرفت. بدین منظور در بخش اول، پتانسیل دو گیاه زینتی کونوکارپوس و مینای رونده جهت پالایش خاک آلوده به نفت خام، و در بخش دوم، میزان مقاومت درختچ? کونوکارپوس به آلودگی های نفتی هوا، ارزیابی شد. بخش اول این پژوهش به صورت یک آزمایش گلدانی در گلخانه سرپوشیده برای مینای رونده و گلخانه باز برای کونوکارپوس انجام شد. طرح آزمایشی مورد استفاده، طرح فاکتوریل در قالب کاملا تصادفی با چهار تکرار بود. جهت تهیه خاک آزمایشی، خاک پاک توسط نفت خام تیمار شد. غلظت نفت خام در خاک 1%، 3% و 5% وزنی بود. در نهایت اثرات پالایشی و زنده مانی دو گیاه، به صورت میزان تجزی? هیدروکربن های نفتی و تنفس ریزوسفر و اثرات آلودگی خاک بر فاکتورهای رشدی و فیزیولوژیکی سنجیده شد. در بخش دوم جهت ارزیابی میزان مقاومت درختچه کونوکارپوس به آلودگی های نفتی هوا، از درختچه های موجود در فضای سبز شرکت پتروشیمی تندگویان به صورت کاملا تصادفی نمونه گیری برگی شد و شاخص مقاومت به آلودگی هوا با استفاده از چهار پارامتر فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی (کلروفیل کل، محتوای نسبی آب برگ، اسیدیته برگ و اسید آسکوربیک برگ) تخمین زده شد. نتایج بخش اول نشان داد میزان حذف هیدروکربن های نفتی توسط کونوکارپوس در یک دوره کشت 120 روزه بین 93/22-47/72% بوده در حالی که میزان حذف توسط فرآیندهای طبیعی 16/13-08/33% بوده است. همچنین میزان حذف هیدروکربن های نفتی توسط مینای رونده در یک دوره کشت 90 روزه بین 23/18-47/75% و میزان حذف توسط فرآیندهای طبیعی 84/10-6/34% بوده است. حضور نفت خام در خاک موجب کاهش بیومس هردو گیاه شد. کونوکارپوس آلودگی نفتی تا سطح 5% را هم به خوبی تحمل کرده و منجر به کاهش جزئی در بیومس شد. آلودگی خاک بر برخی فاکتورهای فیزیولوژیکی نیز تاثیر گذاشت به طوری که افزایش میزان آلودگی موجب کاهش میزان رنگیزه های فتوسنتزی و افزایش میزان پرولین شد. نتایج بخش دوم این تحقیق نشان داد که میزان شاخص مقاومت به آلودگی هوا کونوکارپوس 74/20 بوده بنابراین درختچه کونوکارپوس مقاومت نسبی در مقابل هوای آلوده به هیدروکربن های نفتی دارد.
مهرداد عزیزی مهرانگیز چهرازی
گلایول یکی از مهمترین گل های بریده جهان محسوب می شود. استان خوزستان در تولید گل و گیاهان زینتی همواره جزء استان های برتر کشور می باشد. در این آزمایش اثرات کاربرد جیبرلین بر روی رشد و نمو گل گلایول مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش در قالب طرح فاکتوریل با دو فاکتور روش کاربرد جیبرلین (خیساندن و اسپری) با چهار سطح (0، 100، 200 و 300 پی پی ام) بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سال 90-1389 در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت. در روش خیساندن پداژک ها قبل از کشت به مدت 24 ساعت در غلظت های مورد استفاده خیسانده شدند. تیمار اسپری 50 روز بعد از کشت روی گلایول اعمال شد. این آزمایش شامل چهار تکرار بود. در این پژوهش برخی از صفات مهم که در درجه بندی گل های شاخه بریده مورد استفاده قرار می گیرد مانند ارتفاع گیاه، طول محور سنبله و تعداد گلچه مورد بررسی قرار گرفت. همچنین صفاتی دیگری از قبیل سطح برگ، مقدار کلروفیل، درصد و سرعت سبز شدن، قطر ساقه، قطر گلچه، شاخص رنگ، تعداد برگ، زمان سبز شدن، وزن تر و وزن خشک و زمان ظهور شاخه گل دهنده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده از آزمایش بیان گر این بود که خیساندن پداژک ها با جیبرلین بر روی برخی از صفات مانند درصد سبز شدن، سرعت سبز شدن و زمان سبز شدن و اسپری جیبرلین بر برخی صفات دیگر مانند ارتفاع گیاه و سطح برگ تاثیر معنی دار داشت. مقایسه میانگین ها نشان داد که غلظت جیبرلین مورد استفاده هم بر روی صفات اندازه گیری شده اثرات معنی داری داشت. درصد و سرعت سبز شدن در هر چهار غلظت مورد استفاده در روش خیساندن تفاوت معنی داری نسبت به روش اسپری نشان داد. همچنین نتایج نشان داد که جیبرلین مدت زمان لازم برای سبز شدن را کاهش می دهد. کمترین مدت زمان لازم برای سبز شدن پداژه در تیمار خیساندن با غلظت 200 پی پی ام بود که در این تیمار مدت زمان لازم 25/8 بود و بیشترین زمان مربوط به پداژه هایی بود که بدون خیساندن کشت شده بودند. بیشترین تعداد برگ را تیمار خیساندن با غلظت 300 پی پی ام به خود اختصاص داده است. همچنین بیشترین ارتفاع گیاه در روش اسپری با غلظت 300 پی پی ام مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد که اسپری گیاهان با جیبرلین باعث کاهش مقدار کلروفیل برگ ها در گلایول گردید. که در این صفت تیمار گلایول با جیبرلین به روش اسپری و با غلظت 300 پی پی ام کمترین مقدار کلروفیل را به خود اختصاص داد. کمترین زمان مورد نیاز برای ظهور شاخه گل دهنده در تیمار خیساندن با 200 پی پی ام مشاهده شد که برابر با 2/100 بود. قطر ساقه نیز تحت تاثیر غلظت و روش کاربرد جیبرلین قرار گرفت و در تیمار اسپری با غلظت 200 پی پی ام قطر ساقه مشاهده شده 2/11 میلی متر بود که نسبت به تیمارهای دیگر بیشتر بود و تفاوت معنی داری از خود نشان داد. طول محور سنبله که به عنوان مهمترین صفت در گل های بریده محسوب می شود در تیمار اسپری با غلظت 200 پی پی ام بیشترین مقدار را به خود اختصاص داد. سطح برگ نیز تحت تاثیر کاربرد جیبرلین قرار گرفت و بیشترین مقدار سطح برگ در تیمار اسپری با غلظت 200 پی پی ام مشاهده شد. بیشترین وزن تر و خشک در روش اسپری نسبت به خیساندن مشاهده شد.
حمید رضا حسینی مهرانگیز چهرازی
پروانش ( (catharanthus roseus l. g .donیک گیاه زینتی، دارویی و متعلق به خانواده خرزهره (apocynaceae) بوده و به صورت دیپلوئید (16=x2=n2) می باشد. این خانواده شامل 114 جنس و 4650 گونه است که خیلی از آن ها زینتی اند و ارزش دارویی دارند. در باغبانی جزء گل های یک ساله کشت و کار می شود. پروانش یک گیاه دارویی شناخته شده است که دارای تعداد زیادی ترپنوئید ایندول آلکالوئید با بیش از 130 ترکیب جداسازی و شناسایی شده می باشد. جهت بررسی تأثیر کلشی سین بر ویژگی های مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و سیتوژنتیکی دو رقم گل پروانش آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران انجام گرفت. به منظور القا اتو تترا پلوئیدی، مریستم انتهایی گیاهچه ها در دو مرحله از مراحل اولیه رشد(مراحل خروج کامل دو برگ لپه ای و دو برگ حقیقی) با چهار سطح غلظت کلشی سین(0، 1/0، 2/0 و 4/0 درصد) طی هفت روز متوالی به صورت اسپری تیمار شدند. نتایج نشان داد که گیاهچه های هر دو رقم پروانش در مرحله ظهور دو برگ لپه ای نسبت به تیمار کلشی سین بسیار حساس بودند و در اثر اعمال این تیمار گیاه سوزی و مرگ همه گیاهچه ها اتفاق افتاد. تیمار مریستم انتهایی در مرحله ظهور دو برگ حقیقی نتایج مطلوبی به دنبال داشت و طی آن در ویژگی های گیاهان تیمار شده تنوع مشاهده شد. علاوه بر آن بررسی های مورفولوژیکی، فلوسایتومتری و سیتوژنتیکی نشان داد که درصدی از گیاهان تیمار شده از نظر سطح پلوئیدی و تعداد کروموزوم دو برابر شده بودند . در این میان غلظت 2/0 درصد کلشی سین در هر دو رقم به دلیل اینکه نسبت به غلظت 4/0 درصد مرگ و میر کمتری داشت به عنوان بهترین تیمار جهت انگیزش پلوئیدی در گل پروانش شناخته شد. آنالیز فلوسایتومتری، مطالعات سیتوژنتیکی و شمارش کروموزوم سلول های نوک ریشه، افزایش تعداد کروموزوم در هر دو رقم را نشان داد و هر دو رقم از دیپلوئید (16=x2=n2) به تتراپلوئید (32=x4=n2) تبدیل شدند. مقایسه ویژگی های گیاهان دیپلوئید و تتراپلوئید نشان داد که افزایش سطح پلوئیدی در گیاه پروانش سبب کاهش تعداد روزنه، افزایش اندازه روزنه و تعداد کلروپلاست سلول های محافظ روزنه شد. همچنین افزایش سطح پلوئیدی موجب کاهش ارتفاع گیاهان، افزایش تعداد ساقه، قطر ساقه، سطح برگ، تعداد برگ، میزان کلروفیل a، b و کلروفیل کل، رنگ گل در رقم rosea، قطر گل، قطر دمگل و تخمدان گل، وزن تر و خشک شاخساره، وزن تر و خشک ریشه، وزن هزار دانه و همچنین کاهش درصد و سرعت جوانه زنی شد.
مریم غافلی مهرانگیز چهرازی
چمن در طراحی و ایجاد فضای سبز در باغ ها و پارک ها، بهسازی محیط زیست، تلطیف هوا، افزایش اکسیژن، جلوگیری از فرسایش خاک و بالا خره کاهش آلودگی هوا نقش مهمی دارد. با توجه به مشکلات مربوط به استقرار و نگهداری آن در مناطق خشک، دو آزمایش (آزمایشگاهی و گلخانه ای) به منظور بررسی اثرات خشکی و اسپرمیدین بر جوانه زنی، رشد و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی چمن آفریقاییl. cynodon dactylon انجام پذیرفت. در پژوهش آزمایشگاهی اثر اسپرمیدین(0، 01/0، 05/0 و 1/ 0میلی مولار) بر پارامتر های جوانه زنی بذور چمن آفریقایی تحت تنش خشکی ناشی از پلی اتیلن گلیکول( 0، 1-، 3-، 5 – بار ) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی مورد بررسی قرارگرفت. در پژوهش گلخانه ای اثر سه سطح آبیاری شامل 100% ظرفیت زراعی(بدون تنش)، 75% ظرفیت زراعی (تنش خشکی متوسط)،50% ظرفیت زراعی (تنش خشکی شدید) و سه سطح اسپرمیدین(0، 5/0 و 1 میلی مولار) بر پارامتر های رشدی و بیوشیمیایی چمن آفریقایی در قالب طرح آزمایشی کرت های دو بار خرد شده با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. طی مدت تنش، روند تغییرات کلروفیل، پرولین، پراکسیداسیون لیپیدی، نشت الکترولیت، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و پارامترهای رشدی(وزن تر و خشک بخش هوایی و ریشه)، محتوای نسبی آب برگ(rwc)، شاخص سطح برگ(lai) و راندمان مصرف آب (wue) به فواصل زمانی 15 روز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس پژوهش آزمایشگاهی نشان داد که با افزایش سطح تنش آبی، درصد جوانه زنی، طول ساقه چه و ریشه چه و شاخص بنیه بذر روند نزولی داشته و متوسط زمان جوانه زنی افزایش یافت و تیمار اسپرمیدین اثرات بازدارنده تنش خشکی بر پارامترهای یاد شده را بطور معنی داری کاهش داد. نتایج پژوهش گلخانه ای نشان داد کاهش رطوبت خاک موجب کاهش وزن تر بخش هوایی، rwc، lai و افزایش راندمان مصرف آب، نشت الکترولیت، میزان پرولین، پراکسیداسیون لیپیدی و فعالیت پراکسیداز گردید. اسپرمیدین lai و مقادیر کلروفیل (b , a و کل) را افزایش و میزان پرولین، پراکسیداسیون لیپیدی و فعالیت پراکسیداز را کاهش داد. به طور کلی نتایج بدست آمده نشان داد که پیش تیمار با اسپرمیدین می تواند باعث کاهش اثرات مضر تنش آبی و افزایش مقاومت چمن آفریقایی به خشکی گردد.
آمنه زلقی مهرانگیز چهرازی
به منظور بررسی اثرات تنش خشکی و سولفات پتاسیم بر جوانه زنی، صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی دو آزمایش (آزمایشگاهی و گلخانه ای) بر ارقام (آلبا و رزئا) گل پروانش انجام پذیرفت. در پژوهش آزمایشگاهی اثر سولفات پتاسیم (0، 1، 2 و 3 درصد) بر برخی پارامتر های جوانه زنی تحت تنش خشکی ناشی از پلی اتیلن گلیکول ( 0، 2-، 4-، 6– بار ) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار مورد بررسی قرارگرفت. در پژوهش گلخانه ای اثر سه سطح آبیاری شامل 100% ظرفیت زراعی(بدون تنش)، 75% ظرفیت زراعی (تنش خشکی متوسط)،50% ظرفیت زراعی (تنش خشکی شدید) و سه سطح سولفات پتاسیم (0، 5/2 و 5 میلی مولار) بر ویژگی های مرفولوژیکی از جمله سطح و تعداد برگ، تعداد و قطر گل، تعداد شاخه جانبی ، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی پروانش در قالب طرح آزمایشی اسپلیت فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس پژوهش آزمایشگاهی نشان داد که با افزایش سطح تنش خشکی همه پارامترهای جوانه زنی روندی نزولی داشتند و تیمار سولفات پتاسیم اثرات بازدارنده تنش خشکی بر پارامترهای طول ریشه چه، نسبت طول ریشه چه به ساقه چه، سرعت و درصد جوانی زنی را بطور معنی داری کاهش داد. نتایج پژوهش گلخانه ای نشان داد تنش خشکی موجب کاهش تمام صفات مورفولوژیکی اندازه گیری شده و هم چنین وزن تر و خشک هوایی، وزن تر و خشک ریشه، طول ریشه،rwc ، راندمان مصرف آب و افزایش نشت الکترولیت و مقاومت روزنه گردید و سولفات پتاسیم افزایش معنی دار، ارتفاع، قطر گل، قطر ساقه و سطح برگ را موجب شد. بر همکنش تنش خشکی و سولفات پتاسیم موجب کاهش وزن خشک هوایی و ریشه، نشت الکترولیت، مقاومت روزنه و افزایش میزان rwc و راندمان مصرف آب گردید. مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین میزان تجمع پرولین، پراکسیداسیون لیپیدی، نشت الکترولیت، فعالیت کاتالاز و پرواکسیداز و کمترین میزان rwc و کلروفیل در تیمار 50 درصد آبیاری و بیشترین راندمان و ظرفیت آنتی اکسیدانی در تیمار 75 درصد به دست آمد. بر هم کنش تنش خشکی و سولفات پتاسیم موجب افزایش میزان کلروفیل a و کل، فعالیت آنزیم ها و ظرفیت آنتی اکسیدانی و کاهش پراکسیداسیون لیپیدی گردید. نتایج نشان می دهد رقم آلیا در اکثر صفات مورفولوژیکی مورد بررسی دارای مطلوبیت بیشتری نسبت به رزئا بود در حالیکه رقم رزئا از مقاومت بیشتری نسبت به خشکی برخوردار بود. برای انتخاب ارقام مقاوم به خشکی می توان از شاخص کلروفیل استفاده کرد. به طور کلی نتایج بدست آمده نشان داده که پیش تیمار با سولفات پتاسیم می تواند باعث کاهش اثرات مضر تنش آبی و افزایش مقاومت گل پروانش در برابر خشکی گردد.
هادی قیصری محمدحسن مرتضوی
گل مریم با نام علمی polianthes tuberosa l.))، یکی از گل های مهم دنیا محسوب می شود.گل مریم به خاطر رفتار نافرازگرا، تنفس بالای گل و حساسیت به صدمات و نابسامانی های پس از برداشت دارای عمر انباری محدودی می باشد. در این پژوهش کیفیت و عمر گلجایی گل مریم با استفاده از محلول های نگهدارنده، دماهای مختلف و شرایط نگه داری متفاوت در دو آزمایش مجزا مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها در آزمایش اول شامل دو سطح ساکارز(0 و20درصد)، دو سطح هیدروکسی کینولین سیترات (0 و 600 میلی گرم در لیتر)، دو سطح تیو سولفات نقره (0، 2 میلی مولار)، تیمار تلفیقی ساکارز 20 درصد با 600 میلی گرم در لیتر هیدروکسی کینولین سیترات، تیمار تلفیقی ساکارز 20 درصد با 2 میلی مولار تیوسولفات نقره و تیمار تلفیقی ساکارز 20 درصد با 600 میلی گرم در لیتر هیدروکسی کینولین سیترات و 2 میلی مولار تیوسولفات نقره، تیمار تلفیقی 600 میلی گرم در لیتر هیدروکسی کینولین سیترات با 2 میلی مولار تیوسولفات نقره بود. این آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی و در سه تکرار انجام شد. آزمایش دوم بصورت فاکتوریل و بر پایه طرح کاملا تصادفی و در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای این آزمایش عبارت بودند از دمای نگهداری (در سه سطح شامل دمای 5، 15 درجه سانتی گراد و دمای محیط 2±23 درجه سانتی گراد) و شرایط نگهداری. در آزمایش اول کمترین میزان تغیرات پ هاش، هدایت الکتریکی، بیشترین میزان جذب آب، بیشترین میزان وزن تر گل ها به تیمار ساکاروز 20 درصد بعلاوه 8 هیدروکسی کینولین سیترات تعلق داشت علاوه بر این بیشترین تعداد گلچه باز شده و بخصوص بالاترین عمر گلجایی به این تیمار تعلق داشت.در آزمایش دوم نیز کمترین میزان تغییرات پ هاش و هدایت الکتریکی،کمترین میزان تغییرات محتوای پرولین، بالاترین میزان جذب آب و وزن تر گل ها و همچنین بیشترین تعداد وزن گلچه باز شده و بالاترین عمر گلجایی به نگهداری گلها در شرایط دمایی 5 درجه تعلق داشت.
داریوش پورقاسمی مهرانگیز چهرازی
به منظور بررسی اثر اسید آسکوربیک به عنوان یک آنتی اکسیدان مهم در کاهش خسارت شوری، پژوهشی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز بر گیاه آلترنانترا ژنوتیپ های "برگ موجی" و "برگ صاف" در سال 1392 انجام شد. سطوح صفر، 5/0 و یک میلی مولار اسید آسکوربیک به صورت هفتگی بر گیاهانی که تحت شرایط شاهد (صفر)، 30، 60 و 90 میلی مولار کلرید سدیم قرار داشتند، محلول پاشی شد. پژوهش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. گیاهان در شرایط هیدروپونیک و محلول غذایی هوگلند کشت شدند. شوری به طور معنی داری بر تمامی ویژگی های مرفولوژیکی (ارتفاع گیاه، قطر گیاه و سطح برگ)، فیزیولوژیکی (نشت الکترولیت، محتوای نسبی آب برگ، وزن تر و وزن خشک قسمت هوایی) و بیوشیمیایی (کلروفیل کل، پرولین و آنتوسیانین) اثر داشت. کاربرد اسید آسکوربیک باعث کاهش نشت الکترولیت در سطوح بالای شوری گردید. کمترین میزان نشت الکترولیت و بیشترین میزان کلروفیل کل در تیمار بدون شوری و اسید آسکوربیک 5/0 میلی مولار و بیشترین محتوای نسبی آب برگ در تیمار بدون شوری و یک میلی مولار اسید آسکوربیک، بیشترین میزان پرولین در تیمار شوری 90 میلی مولار و اسید آسکوربیک یک میلی مولار و بیشترین میزان آنتوسیانین در تیمار شوری 90 میلی مولار و اسید آسکوربیک شاهد بود. در ژنوتیپ "برگ صاف" ارتفاع ساقه در اثر شوری 72% و در ژنوتیپ "برگ موجی" 50% کاهش یافت. اسید آسکوربیک میزان نشت الکترولیت را در ژنو تیپ های "برگ موجی" و "برگ صاف" به ترتیب معادل 55/29 و 36/58 درصد کاهش، محتوای نسبی آب برگ را معادل 98/14 و 32/26 درصد افزایش، پرولین را معادل 55/27 و 62/12 درصد افزایش و کلروفیل کل را نیز معادل 24/23 و 55/55 درصد افزایش داد. نتایج این پژوهش نشان داد که گیاه آلترنانترا به طور نسبی به شوری متحمل است و ژنوتیپ "برگ موجی" نسبت به "برگ صاف" مقاوم تر بود. بر اساس نتایج این تحقیق اسید آسکوربیک توانست مقاومت به شوری را افزایش دهد.
معصومه دریکوندی مهرانگیز چهرازی
شماره دانشجویی: 9127303 نام : معصومه نام خانوادگی: دریکوندی عنوان پایان نامه: بررسی سازگاری برخی توده ها و ارقام گل گاوزبان اروپایی در شرایط اقلیمی اهواز اساتید راهنما: دکتر محمد محمودی سورستانی و دکتر مهرانگیز چهرازی استاد مشاور: دکتر علی اشرف جعفری گرایش: گیاهان دارویی رشته: علوم باغبانی درجه تحصیلی: کارشناسی ارشد گروه: علوم باغبانی دانشکده: کشاورزی دانشگاه: شهید چمران اهواز تاریخ فارغ التحصیلی: 7/11/1393 کلید واژه: گل گاوزبان اروپایی، صفات فنولوژیکی، صفات مرفولوژیکی، گامالینولنیک اسید و آلفا لینولنیک اسید چکیده: گل گاوزبان اروپایی گیاهی یکساله، از خانواده بوراژیناسه می باشد. از بخش های هوایی و بذر این گیاه در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی بهداشتی استفاده می شود. قسمت عمده مورد استفاده گیاه دارویی گل گاوزبان اروپایی، بذر آن می باشد. میزان روغن بذور گاوزبان، بین 38-28 درصد متغیر می باشد. در بذور گاوزبان روغن مرغوبی وجود دارد که حاوی مقدار زیادی اسیدهای چرب از جمله گامالینولنیک اسید (28-18 درصد) (امگا 6) و آلفالینولنیک اسید (5-4 درصد) (امگا 3) می باشد. گامالینولنیک اسید (امگا 6) به عنوان یکی از اسیدهای چرب غیر اشباع نادر، دارای خواص دارویی فراوانی می باشد که مورد توجه گروه های تحقیقاتی دارویی و غذایی زیادی قرار گرفته است. به منظور ارزیابی عملکرد دانه و روغن برخی توده ها و ارقام گل گاوزبان اروپایی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی گروه علوم باغبانی، دانشگاه شهید چمران اهواز بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل شش توده و دو رقم اصلاح شده گل گاوزبان می باشد. در ابتدای رشد صفات فنولوژیکی (سبز شدن، ساقه دهی و گلدهی...) و همچنین صفات مرفولوژیکی در مرحله تمام گل (وزن تر و خشک برگ، ساقه، بوته و ...) و پارامترهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی (محتوای کلروفیل، نرخ تعرق، هدایت روزنه ای و ...) و عملکرد بیولوژیکی در پایان دوره رشد اندازه گیری شد. نتایج نشان داد توده ها و ارقام در تمام صفات در سطح احتمال 1 درصد معنی دار گردید. رقم اصلاح شده f1 زودتر از سایر توده ها و ارقام سبز شد و به علت استفاده بهینه از شرایط محیطی و اقلیمی از عملکرد بذر بیشتری برخوردار شد. این رقم ارتفاع، تعداد انشعابات ساقه، تعداد برگ، تعداد گل، تعداد بذر، وزن تر و خشک برگ، ساقه و بوته بیشتری داشت و بطور کلی از وزن هزار دانه بیشتری برخوردار شد. بیشترین مقدار روغن بذر (4/43 درصد) و همچنین گامالینولنیک اسید (25/15 درصد) نیز در رقم اصلاح شده f1 مشاهده شد. به طور کلی، به نظر می رسد رقم اصلاح شده f1 می تواند شرایط آب و هوایی اهواز را تحمل کند و برای افزایش کشت آن در خوزستان توصیه می شود.
فاطمه فیضی موسی موسوی
به منظور بررسی امکان استفاده از بیوراکتور تناوبی (tib) جهت ریزازدیادی ختمی چینی، پژوهشی در پنج آزمایش مجزا در قالب طرح کاملا تصادفی در 10 تکرار در آزمایشگاه کشت بافت دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران در سال 1394-1393 انجام شد. در آزمایش اول بهترین روش ضدعفونی سطحی برای ریزنمونه های ختمی چینی، آزمایش دوم بهترین محیط غذایی پایه، آزمایش سوم بهترین غلظت هورمون bap برای پرآوری شاخه، آزمایش چهارم بهترین هورمون ریشه زایی مورد بررسی قرار گرفتند و نتایج این آزمایش ها در نهایت برای آزمایش پنجم، شامل مقایسه ظروف کشت بافت معمولی با بیوراکتور استفاده شد. نتایج حاصل از چهار آزمایش اول نشان داد که ریزنمونه های ختمی چینی ضدعفونی شده به مدت 5 دقیقه ضدعفونی با هیپوکلریت سدیم و کشت شده بر روی محیط پایه ms حاوی کلات آهن feeddha (vs) محتوی 5/0 میلی گرم بر لیتر هورمون bapبهترین شاخه دهی و در محیط محتوی 2/0 میلی گرم برلیتر هورمون iba بهترین ریشه دهی را داشتند. نتیجه آزمایش پنجم نشان داد که گیاهچه های حاصل از بیوراکتور تناوبی در تمام شاخص های اندازه گیری (تعداد برگ،تعداد شاخساره، طول طویل ترین شاخساره، طول ریشه،وزن تر اندام هوایی و ریشه، وزن خشک اندام هوایی و ریشه و سطح برگ) با گیاهچه های حاصل از ظروف کشت معمولی بسته و ظروف کشت محتوی درپوش فیلتردار اختلاف معنی داری در سطح آماری یک درصد نشان داد. به طوری که گیاهچه های رشد یافته در بیوراکتور تناوبی بهتر از گیاهچه های رشد یافته در ظروف کشت معمولی بودند.
لیلا صالحی فریده صدیقی دهکردی
به منظور بررسی تأثیر کود آلی هیومی پتاس و کود شیمیایی سولفات پتاسیم بر صفات کمی و کیفی گل شب بو، پژوهشی در سال 1393-1394 در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به اجرا درآمد. این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. تیمارهای این آزمایش شامل کود آلی هیومی پتاس در 3 سطح صفر و 500 و 1000 پی پی ام و کود شیمیایی سولفات پتاسیم در 3 سطح 0 و 50 و 100 کیلوگرم در هکتار بودند. صفات طول و قطر ساقه، تعداد و سطح برگ، رنگیزههای فتوسنتزی و غیرفتوسنتزی (کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کارتنوئید)، میزان کلسیم گیاه، میزان پتاسیم گیاه، تعداد شاخه های جانبی، وزن تر (ریشه، ساقه، برگ)، وزن خشک (ریشه، ساقه، برگ)، طول بلندترین ریشه، نشت یونی، میزان نسبی آب برگ، عملکرد بذر، وزن هزار دانه، طول دوره رویشی (تعداد روز از جوانه زنی دانه تا گلدهی) و ماندگاری گل (تعداد روز از گلدهی تا پژمرده شدن گل در زمین) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از تأثیر مثبت و معنی دار کود آلی هیومی پتاس بر تمام صفات رویشی و زایشی غیر از طول ساقه و تمام صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی غیر از درصد ماده آلی گیاه و درصد خاکستر خام می باشد. تأثیر تیمارهای متفاوت به این صورت بود که: اثر ساده تیمار هیومی پتاس در اکثر صفات مورفولوژیکی ازجمله تعداد و سطح برگ، قطر ساقه، طول بلندترین ریشه، ماندگاری گل، تعداد روز تا گلدهی، وزن هزار دانه و در برخی صفات فیزیولوژیکی از قبیل وزن تر برگ و ساقه، وزن خشک برگ و نشت یونی و در صفات بیوشیمیایی به جز درصد ماده آلی گیاه و درصد خاکستر خام معنی دار بود به گونه ای که غلظت 1000 پی پی ام بهترین نتیجه را نسبت به 500 پی پی ام و تیمار شاهد داشت هرچند در اکثر صفات اعمال غلظت 500و 1000 پی پی ام تفاوت معنی داری را نشان ندادند. اثر ساده تیمار سولفات پتاسیم در صفات مورفولوژیکی مانند طول و قطر ساقه و تعداد برگ و در تمام صفات بیوشیمیایی به غیر از میزان پتاسیم تأثیر معنی داری داشت ولی بر صفات فیزیولوژیکی تاثیر معنی داری نشان نداد که اعمال سطح 100 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم بیشترین تأثیر را بر صفات اندازه گیری شده داشت. اثر متقابل تیمار هیومی پتاس و سولفات پتاسیم در صفات رویشی از قبیل تعداد و سطح برگ، قطر ساقه گیاه، ماندگاری گل، عملکرد بذر و در صفات فیزیولوژیکی وزن تر ساقه و در صفات بیوشیمیایی میزان کلسیم گیاه، درصد ماده آلی و درصد خاکستر خام معنی دار بود. بهترین تیمار در اکثر صفات بیان شده، تیمار برهمکنش 1000 پی پی ام هیومی پتاس و 100 کیلوگرم در هکتار کود سولفات پتاسیم نشان داده شد.
سید موسی موسوی اسمعیل خالقی
به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف کم آبیاری بر خصوصیات کمی و کیفی گل جعفری آفریقایی (.l tagetes erecta) و جعفری فرانسوی (.t. patula l) در شرایط آب و هوایی اهواز، پژوهشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال 94-93 انجام شد. این پژوهش با داشتن سه سطح آبیاری شامل 100% تبخیر و تعرق گیاه (شاهد)، 75% تبخیر و تعرق گیاه (تنش خشکی متوسط) و 50 % تبخیر و تعرق گیاه (تنش خشکی شدید) و همچنین دو گونه گل جعفری آفریقایی و جعفری فرانسوی، به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بر ویژگی های موفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی این گونه ها به اجرا درآمد. در این طرح پارامترهای مورفولوژیکی وزن تر و خشک ریشه، وزن تر و خشک بخش هوایی، تعداد برگ، سطح برگ، ارتفاع گیاه، قطر ساقه بصورت روند تغییرات، و پارامترهای طول ریشه و تعداد گل در انتهای آزمایش اندازه گیری شدند. پارامترهای فیزیولوژیکی نشت الکترولیت و محتوای نسبی آب برگ بصورت روند تغییرات و هر 21 روز، یک مرتبه محاسبه و هدایت روزنه ای نیز در انتهای آزمایش اندازه گیری شد. در این طرح پارامترهای بیوشیمیای کلروفیل( کلروفیل a ، b، کلروفیل کل و کارتنوئیدها) بصورت روند تغییرات و هر 21 روز، یک مرتبه اندازه گیری شدند و همچنین میزان شاخص کلروفیل، پرولین، قندهای محلول، آنزیم های آنتی اکسیدان، پروتئین محلول و مالون دی آلدهید یک مرتبه در پایان کار اندازه گیری شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که با افزایش سطوح تنش خشکی از میزان صفات مورفولوژیکی اندازه-گیری شده (طول ساقه، قطر ساقه، سطح برگ، تعداد برگ و..) کاسته شد. همچنین از میزان صفات فیزیولوژیکی، محتوای نسبی آب برگ ، هدایت روزنه ای، و صفات بیوشیمیایی کلروفیل a ، b، کلروفیل کل، کارتنوئیدها، شاخص کلروفیل کاسته شد و بر میزان پرولین، پروتئین های محلول، قندهای محلول، نشت الکترولیت، مالون دی آلدهید و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان افزوده شد . جداول مقایسه میانگین ها نیز نشان داد که بیشترین میزان تجمع پرولین، پروتئین محلول، قندهای محلول، نشت الکترولیت، مالون دی آلدهید و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان در تیمار 50% تبخیر و تعرق گیاه و بیشترین میزان، محتوای نسبی آب برگ، کلروفیل، شاخص کلروفیل، هدایت رونه ای و صفات مورفولوژیکی در تیمار 100% تبخیر و تعرق گیاه به دست آمد.
سکینه علوی پور جلیعه مهرانگیز چهرازی
القاء پلی پلوئیدی به عنوان یکی از عوامل افزایش تنوع ژنتیکی گیاهان، نقش ویژه ای را در به نژادی دارد و معمولا همراه با تغییرات مورفولوژیکی، آناتومیکی، بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و سیتوژنتیکی است. این پژوهش با هدف بررسی اثر کلشی سین بر القاء اتوتتراپلوئیدی گل همیشه بهار (calendula officinalis l.) انجام گرفت. دو روش غوطه وری بذر به مدت 24 و 48 ساعت و اسپری برگی در دو مرحله برگ لپه ای و دو برگ حقیقی دو ژنوتیپ گل زرد و نارنجی همیشه بهار با غلظت 0، 02/0، 04/0 و 06/0 درصد کلشی سین ارزیابی شد. بررسی سطح پلوئیدی با استفاده از دو روش فلوسایتومتری و شمارش کروموزوم انجام شد. پس از بررسی صفات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی مشخص شد که اسپری در مرحله دو برگ حقیقی به صورت معنی داری بر القاء اتوتتراپلوئیدی و ایجاد گیاهان تغییریافته موثر بود (5%>p). همچنین نتایج نشان داد که با افزایش غلظت کلشی سین، علاوه بر افزایش درصد القاء پلی پلوئیدی، آثار تخریبی رشد فیزیولوژیکی گیاه نیز افزایش یافت. این درحالی بود که تیمار در مرحله بذری، تاثیری بر صفات رشدی گیاه نداشت. مقایسه صفات گیاهان دیپلوئید و تتراپلوئید همیشه بهار نشان داد که ارتفاع، تعداد برگ، سطح برگ، ضخامت برگ، قطر ساقه، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، طول ریشه، طول و عرض روزنه، تعداد کلروپلاست های سلول های نگهبان روزنه، قطر و عرض دانه گرده، طول دستجات آوندی، طول آوند چوبی و آوند آبکش، کلروفیل a، b و کل، تعداد گل هر بوته، تعداد گلچه های لوله ای و عملکرد بوته گیاهان تتراپلوئید افزایش ولی درصد باروری دانه گرده، تراکم روزنه در واحد سطح، قطر استوانه مرکزی، قطر گل، وزن هزار دانه، درصد و سرعت جوانه زنی، طول و عرض جوانه گل و طول گلبرگ کاهش یافت. از طرف دیگر، در بین تعداد گلچه های حاشیه ای و عرض گلبرگ گیاهان دیپلوئید و تتراپلوئید تفاوتی مشاهده نشد. به طور کلی، می توان انتظار داشت که گیاهان اتوتتراپلوئیدی بدست آمده دارای برتری های زیستی و تکاملی بیشتری نسبت به گیاهان دیپلوئید باشند که این امر نیز علاوه بر بهبود ویژگی های زینتی، موجب افزایش سازگاری های ژنتیکی و زیستی این گیاهان نسبت به انواع تنش های محیطی گردد.