نام پژوهشگر: شهرام شعیبی
شیرین اندایش عبدالعظیم بهفر
اهداف: هدف از این مطالعه بررسی سلامت مصرف کننده از نظر میزان آلودگی کنسروهای ماهی تون به فلزات سنگین کادمیوم ، سرب ، آرسنیک و جیوه می باشد. روش کار: آماده سازی نمونه ها به روش هضم مایکروویو و توسط دستگاه microwave digestion صورت گرفت. سپس مقادیر کادمیوم و سرب به روش طیف سنجی جذب اتمی کوره گرافیتی (graphite furnace atomic absorption spectrometry) اندازه گیری شد. میزان آرسنیک موجود در نمونه ها نیز پس از انجام مراحل هضمی بیشتر جهت آزاد سازی ترکیبات مقاوم آرسنیک، توسط دستگاه جذب اتمی مولد بخار هیدرید(hydride generation aas) اندازه گیری شد و غلظت جیوه مستقیما با دستگاهdirect mercury analyzer تعیین مقدار گردید. سطوح آلودگی بدست آمده با استاندارد ایران و حد مجازهای بین المللی مقایسه شد. نتایج: میانگین غلظت جیوه و آرسنیک یافت شده در نمونه ها به ترتیب 98/108و ppb 8/636بود. سطوح کادمیوم و سرب یافت شده به ترتیب در 74/90 و 59/92% از نمونه ها کمتر از حد تعیین مقدار روش بود. مقادیر یافت شده برای تمامی عناصر در تمامی کنسروها کمتر از حد مجاز استاندارد ملی ایران، اتحادیه اروپا، استرالیا و codex بود. بین برندهای مختلف از نظر محتوای هر یک از عناصر اختلاف معنی داری مشاهده نشد.(05/0 <p) بحث و نتیجه گیری: مطالعه انجام شده تایید کننده این مطلب است که کنسروهای ماهی تون بررسی شده جهت مصرف جامعه، بویژه زنان و کودکان، ایمن هستند، با این وجود سطح آلودگی این مواد غذایی به متیل مرکوری نیز باید مورد بررسی قرار گیرد.
شیرین دزفولی منش پریسا زیارتی
با توجه به افزایش روزافزون استفاده از آب های بسته بندی به دلایلی همچون داشتن آلودگی کمتر، ارزان بودن، مزه بهتر و پذیرش و مقبولیت توسط اکثریت مردم عامه متأسفانه احتمال آلودگی آنها وجود دارد. منظور از آلودگی آب، آلودگی شیمیایی، میکروبی و آلودگی با مواد زائد می باشد. از جمله آلودگی های شیمیایی آلودگی فلزات سنگین همچون سرب، کادمیوم، آرسنیک و جیوه می باشد. با در نظر گرفتن اثر سمیت این فلزات بر سیستم های مختلف بدن انسان و صدمات غیر قابل جبران آنها بر آن شدیم تا میزان این عناصر را در یکسری از آب های بسته بندی که شامل آب معدنی و آشامیدنی می باشد در دو فصل بهار و زمستان اندازه گیری کرده و مقادیر آنها را با استانداردهای ملی و استانداردهای تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی مقایسه کنیم. اندازه گیری توسط دستگاه جذب اتمی مدل aa240fs و دستگاه جذب اتمی مرکوری آنالیز مدل dma80 و کیت اندازه گیری آرسنیک مدل quantofix انجام شد. نتایج حاصله، حاکی از آنست که میزان فلزات سنگین در این نمونه ها کمتر از حد استاندارد بوده است.
مصطفی یاری نیا شهرام شعیبی
این تحقیق به منظور آنالیز همزمان، جهت پایش 7 آفت کش غیر مجاز در خیار شهرستان دره شهر ، با استفاده از روش quechers پایه گذاری شده است. اساس روش برپایه استخراج، با استو نیتریل و پاکسازی نمونه تو سط ماده جاذب سطحی primary secondary amine وgraphite carbone black و شناسایی و تعیین مقدار با استفاده از دستگاه gc/ecd است. برای از بین بردن اثر ماتریکس منحنی کا لیبراسیون ، با استفاده از آنا لیز نمونه های اسپایک و با محاسبه نسبت سطح زیر منحنی آفت کش ها به سطح زیر منحنی استاندارد داخلی پنتا کلرو نیترو بنزن رسم شده است. نتایج نشان می دهد منحنی کالیبراسیون برای آفت کش ها در محدوده ng/g500 -10 خطی وضریب همبستگی برای تمامی آنها بیشتر از994/. می باشد. میانگین درصد بازیا فت آفت کش ها در 5 سطح دردامنه 66/ 91- 02/81 درصد قرار داشته و حدود شناسایی( lod ( و تعیین مقدار (loq ) برای تمامی آفت کش ها به ترتیب پایین تراز ng/g3و10 است . پس ازاعتبار سنجی روش به ارزیابی وضعیت آلودگی 50 نمونه خیارجمع آوری شده از سطح مزارع شهرستان دره شهر پرداخته شده است . نتایج حاصل از نمونه های آنالیز شده نشان می دهد که سه نمونه به آفت کش های غیر مجاز endosulfan ? و endosulfan sulfate و ?-hchو ? hch آلوده بوده و میزان آلودگی در 1 نمونه کمی بیشتر از حد مجاز می باشد. این آلودگیها به وسیله gc/ms تایید شده است
کیمیا اقبالی رشتخواری پریسا زیارتی
در دنیای امروز تاتو کردن به دلایل مختلف مورد استفاده قرار می گیرد و افراد زیادی مخصوصاً زنان در ایران تاتو دارند. در نیوزلند 20٪ جمعیت دارای تاتو هستند که شامل یک نفر از سه نفر از افراد زیر 30 سال میباشد. تاتو در ساده ترین شکل خود وارد کردن نیمه دائمی رنگدانه های غیرآلی یا آلی درون درم پوست با استفاده از سوزن و تزریق های متناوب میباشد. هدف از این تحقیق بررسی آلودگی رنگهای تاتو موجود در بازار تهران (برند های قابل دسترس تجاری) به فلزات سنگین سرب و کادمیوم و مقایسه با حداکثر غلظت مجاز فلزات سنگین در دستورالعمل epa می باشد. روش :100 نمونه از رنگ های تاتو در 4 رنگ اصلی (مشکی، زرد، سبز و قرمز) از سه برند معمول چینی از فروشگاه های لوازم آرایشی در تهران به طور تصادفی خریداری شدند. نمونه ها طبق پروتکل های استاندارد بین المللی به وسیله روش هضم مرطوب با استفاده از نیتریک اسید، پرکلریک اسید و آب اکسیژنه آماده شدند و به وسیله دستگاه اسپکترومتری جذب اتمی آنالیز شدند و توسط نرم افزار spss مورد مقایسه آماری قرار گرفتند. براساس نتایج حاصل از این مطالعه سرب و کادمیوم در همه رنگ ها شناسایی شدند و دامنه وسیعی از غلظت به ترتیب (2.8631-70.7781 mg/kg) برای سرب و ) mg/kg (0.2243- 1.1989 کادمیوم را شامل می شدند. بالاترین میزان سرب در رنگ های مشکی با میانگین 0978/57 اندازه گیری شد. بر اساس آنالیز آماری اختلاف میزان میانگین سرب در رنگ تاتو مشکی نسبت به رنگ های قرمز، زرد و سبز با 05/0p < معنادار بود. کمترین میزان سرب در رنگ های سبز با میانگین 3191/6 اندازه گیری شد. . بالاترین میزان کادمیوم در رنگ های سبز با میانگین 8433/0 اندازه گیری شد. بر اساس آنالیز آماری اختلاف میزان میانگین کادمیوم در رنگ تاتو سبز نسبت به رنگ های قرمز، زرد و مشکی با 05/0 p < معنادار بود. کمترین میزان کادمیوم در رنگ های زرد با میانگین 4803/0 اندازه گیری شد. پس با توجه به اثرات بالقوه این فلزات بر سلامتی انسان و وجود مقادیر بالای سرب و کادمیوم در رنگ تاتو بایستی تمهیدات لازم برای کنترل ورود فراورده های نامرغوب به کشور انجام شود و فروشندگان و تولیدکنندگان قبل از فروش محصول را از نظر اطلاعات سم شناسی و غیره مورد ارزیابی قرار دهند. واژه های کلیدی: رنگ تاتو، فلزات سنگین، سرب، کادمیوم، اسپکترومتری جذب اتمی
نجمه رزاقی شهرام شعیبی
آفت کش ها یکی از مهمترین دسته های آلاینده های غذائی بوده که کشورهای مختلف و مراجع بین المللی برای آنها حد مجاز تعیین کرده وکنترل آنها در فراورده های خوراکی بطور مرتب ضروری می باشد. از فراورده های پر مصرف در کشورمان که هم بشکل سنتی هم بشکل صنعتی (داخلی و وارداتی) استفاده می شود روغن زیتون است در صنایع غذیی و دارویی نیز مصرف فراوان دارد. تعیین حدود مجاز دقیق آفت کش ها در روغن زیتون نیازمند پایش باقی مانده آنها با روش های معتبر آنالیزی می باشد. در این مطالعه باقی مانده 29 آفت کش در روغن زیتون با استفاده از دستگاه gc/ms راه اندازی و اندازه گیری شده است. آماده سازی نمونه ها، براساس روش quechers بر پایه استخراج توسط استونیتریل انجام شده و مراحل پاکسازی توسط مواد جاذب سطحی صورت می گیرد. برای از بین بردن اثر ماتریکس، منحنی کالیبراسیون با استفاده از نمونه های اسپایک و با محاسبه نسبت سطح زیر منحنی آفت کش ها به سطح زیر منحنی استاندارد داخلی (تری فنیل متان، tpm) رسم شده است. براساس نتایج اعتبارسنجی منحنی کالیبراسیون آفت کش ها در محدود ng/g10-1500 خطی است و ضریب همبستگی تمام آفت کش ها بیشتر از 994/0 می باشد. میانگین درصد بازیافت آفت کش ها در دامنه 97/77% - 65/112% قرار داشته و (lod) و (loq) تمامی آفت کش ها به ترتیب درمحدوده ng/g 5-3 و ng/g 15-10 بوده است. پس از اعتبارسنجی روش، 37 نمونه جمع آوری شده از سطح بازار تهران از نظر آلودگی آفت کش ها مورد ارزیابی قرارگرفت. نتایج حاصل نشان می دهد که در حدود 7/29 درصد نمونه ها (11 نمونه) ، باقی مانده آفت کش ها مشاهده گردید که بر اساس mrl اروپا، تنها 4 نمونه بالاتر از حد مجاز و 7 نمونه پایین تر از mrl اند
گلنار صالحی شهرام شعیبی
امروزه ایمنی و سلامت غذایی از لحاظ باقیمانده آفت کش ها در محصولات بسیار حائز اهمیت است. آفت کش ها نقش بسیار مهمی را در پیشرفت و افزایش محصولات زراعی ایفا می کنند. آفت کش ها به موازات تاثیرات بسزایی که بر روی مواد غذایی دارند باقیمانده آنها بر روی مواد غذایی خطری جدی برای سلامت مصرف کنندگان در پی خواهد داشت. امروزه ایمنی و سلامت غذایی یکی از مسائل مهم زندگی بشری است. از اینرو در تمامی جوامع بشری قوانینی برای کنترل میزان عدم وجود آفت کش ها در مواد غذایی در نظر گرفته شده است.از میان محصولات غذایی که ممکن است آلوده به مقادیری غیر مجاز از آفت کش ها باشند شیر خشک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. علت این انتخاب به شرایط مصرف کنندگان این محصول مربوط میشود. از آنجا که مصرف کنندگان این محصول نوزادان و کودکان شیرخوار هستند و همان طور که در بسیاری از متون ذکر شده است سیستم بدنی نوزادان در بسیاری از موارد از جمله آنزیم های کبدی، سیستم تنفسی وسیستم ایمنی...کامل نمی باشد. از این جهت با جدیت میتوان گفت که وجود آفت کش در این محصول خطری جدی برای سلامت نوزادان به دنبال خواهد داشت. آفت کش ها از یکی از راه های زیر در شیر خشک ظاهر می شوند.1.استفاده مستقیم از حشره کش ها برروی محصولات لبنی به منظور کنترل انگل ها 2. تغذیه دام از علوفه آلوده به حشره کش ها 3.استفاده از انواع حشره کش ها در کارخانه های لبنیات به سبب موارد ذکر شده.آگاهی از وضعیت آلودگی این محصول به باقیمانده سموم کشاورزی گامی ارزشمند در راه کنترل و افزایش ایمنی این محصول پر مصرف خواهد بود. در این مطالعه باقیمانده 17 آفت کش در شیر خشک با دستگاه gc/ms بررسی شده است. این مطالعه براساس روش quechers بر پایه استخراج توسط استونیتریل وآبگیری با سولفات منیزیوم در حضور یک نمک استوار است که پس از آن دو مرحله پاکسازی(clean up) وجود دارد که توسط یک آمین نوع اول ودوم به نام (sa(primary secondry aminepو c18 صورت می گیرد. نتایج اعتبار سنجی نشان می دهد منحنی های کالیبراسیون آفت کش ها در محدوده 10-1500(ng/g) و ضریب همبستگی تمام آفت کش ها بیشتر از 0.995 می باشد. میانگین درصد بازیافت آفت کش ها %77.09-111.4 می باشد. از نظر تکرار پذیری تمام آفت کش ها عمدتا cv%کمتر از 20%داشته اند. درصد بازیافت و تکرارپذیری با شرایط اعلام شده توسط اتحادیه اروپا مطابقت دارد. حدود شناسایی (lod)، وحدود تعیین مقدار (loq) به ترتیب ng/g3 و 10بوده است. روش راه اندازی شده جهت آنالیز 47 نمونه شیر خشک از برند های مختلف موجود در سطح شهر تهران در سال 1393 استفاده گردید. نتایج نشان میدهد 2 مورد (4%) از نمونه های مورد مطالعه آلوده به آفت کش beta hch هستند میزان این آفت کش بین lod و loq قرار دارد.
مریم حسین زاده شهرام شعیبی
جیوه یکی از فلزات سنگین است که سالهاست سمیت آن برای انسان شناحته شده است،با این وجود در ساخت برخی از محصولات آرایشی و بهداشتی بویژه کرمهای روشن کننده پوست بکار می رود.نمک های جیوه باعث مهار تشکیل ملانین می شوند در نتیجه تون پوست را روشن تر می کنند.متاسفانه در اغلب موارد شرکت های سازنده،وجود جیوه دراین محصولات را روی بسته بندی درج نمی کنند در نتیجه مصرف کننده ندانسته در معرض جیوه قرار می گیرد که می تواند عواقب جدی برای سلامتی او ایجاد کند. هم اکنون ساخت و توزیع محصولات آرایشی و بهداشتی حاوی جیوه در بسیاری از کشورها ممنوع است. در مارس 2012 سازمان غذاوداروی آمریکا (fda) به مصرف کنندگان هشدار داد که از کرم های آرایشی و صابونهای ضد عفونی کننده و لوسیونهایی که ممکن است حاوی جیوه باشند استفاده نکنند.هدف ما در این مطالعه بررسی میزان جیوه در کرمهای روشن کننده پوست، موجود دربازار لوازم بهداشتی ایران می باشد. برای این منظور 20 نمونه از برند های ایرانی و خارجی (تایلند، چین، فرانسه، لهستان، هند) از داروخانه ها و فروشگاههای لوازم آرایشی تهران به صورت تصادفی خریداری شد. غلظت جیوه نمونه ها با دستگاه آنالیز مستقیم جیوه(dma) بدون نیاز به آماده سازی اولیه تعیین مقدار شد. در همه نمونه ها میزان بدست آمده جیوه کمتر از حد تشخیص دستگاه(lod) بدست آمد و از این نظر می توان بیان کرد مصرف آنها مشکلی ندارد اما این امکان وجود داردکه در نمونه های دیگر که در این تخقیق روی آنها کار نشده است جیوه وجود داشته باشد لذا بررسی های گسترده تر برروی سایر برندها، پیش از ورود به بازار ضروری می باشد.
سمیه علاالدینی فرزاد کبارفرد
شواهدی وجود دارد که برخی از مکمل ها که به ظاهر مجاز به فروش هستند حاوی هورمون هایی هستند که بر روی برچسب فراورده ذکر نشده اند و این مواد توسط مقررات دوپینگ "سازمان کمیته بین المللی المپیک" و "آژانس مبارزه با دوپینگ جهانی" (wada)ممنوع اعلام شده اند.وجود این هورمون های استروئیدی آنابولیک در مکمل های ورزشی می تواند بعنوان یک عمل تقلب و غیر مجاز محسوب شده و در سلامت مصرف کنندگان که عمدتاً ورزشکاران می باشند، تأثیر گذارد. در بیشتر کشورهای دنیا این هورمون ها شناسائی و اندازه گیری می شوندکه با توجه به نیاز روزافزون ورزشکاران به این مکمل ها، اندازه گیری این هورمون ها و تأیید سلامت و تقلبی بودن یا نبودن این محصولات از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد.هدف از این مطالعه اندازه گیری هورمون های آنابولیک(متیل تستوسترون و4-آندروستن دیون) در مکمل های ورزشی می باشد که در صورت شناسائی این هورمون ها می توان گام های مهمی در جهت ارتقای سطح سلامت ورزشکاران برداشت زیرا سوءاستفاده از این مکمل های تقلبیخطرات جدی و تهدیدکنندهسلامت برای ورزشکاران محسوب می شوند.در این مطالعه جهت تعیین میزان هورمون های استروئیدی در مکمل های ورزشی از دستگاه کروماتوگرافی مایع به همراه طیف سنجی جرمی (lc-ms/ms) استفاده شده است.برای تعیین مقدار هم زمان هورمون ها ازیونیزاسیون الکترواسپری ((esiدر مود مثبت (positive mode)در برنامه ی mrm به کار گرفته شد.برای غلبه بر اثرات ماتریکس و تعیین مقداراز منحنی کالیبراسیون به روش نمونه های تلفیق یافته با ماتریکس(matrix match) استفاده گردید. حد تعیین مقدار (loq)برای دو هورمون متیل تستوسترون و4- آندروستن دیون 1ng/gو حد تشخیص (lod) نیز برای هر دو هورمون اندازه گیری شده 0.5ng/g بدست آمده است.روش اندازه گیری هورمون ها اعتبارسنجی شده و نتایج نشان می دهد که درصد بازیافت هورمونآندروستن دیون در دامنه ی 70/120-88/71 و برای هورمون متیل تستوسترون در دامنه ی 98/113-31/77 بدست آمده است.از نظر تکرارپذیری (cv%) برای هورمون آندروستن دیون در محدوده ی 51/20-06/2% و برای هورمون متیل تستوسترون در محدوده ی 12/15-44/1% بدست آمده است. در این مطالعه حد تشخیص، حد کمی بودن و دامنه ی خطی روش آنالیز استروئیدهای آنابولیک در مکمل های ورزشی قابل قبول است و متد بهینه سازی شده از اعتبار لازم جهت آنالیز نمونه ای واقعی برخوردار بوده است. بر اساس نتایج بدست آمده بیشترین میزان آلودگی به هورمون آندروستن دیون می باشد و از تعداد 30 نمونه ی آنالیز شدهتعداد21عدد از نمونه ها با هورمون 4-آندروستن دیون آلوده می باشند.
مهری بابایی رویا خسروخاور
ملامین یک ماده شیمیایی است که نسبت بالایی(%67) از آن را نیتروژن تشکیل می دهد. با توجه به این موضوع از این ماده به صورت غیرقانونی به مواد حاوی پروتئین مانند:شیر،شیرخشک،پودرهای شیر،مکمل های غذایی و... اضافه می شود تا میزان پروتئین اندازه گیری شده در تعیین ارزش غذایی را به صورت کاذب افزایش دهند. با استناد به تقلب در مواد غذایی با ملامین نیاز فوری برای اندازه گیری و شناسایی ملامین با استفاده از یک روش دقیق لازم است.یکی از این روش های دقیق وسریع که می تواند نیتروژن ملامین را شناسایی کند، کروماتوگرافی مایع با دتکتور طیف سنج جرمی-جرمی (lc-ms/ms) می باشد. همه نوزادانی که در بدو تولد دارای بیماری های متابولیکی اند.مجبوربه استفاده از شیرخشک های رژیمی هستند. با توجه به حساسیت زیاد این نوزادان وهمچنین واردات آن ها از کشورهای مختلف روی شیر خشک های رژیمی باید با دقت بیشتری کنترل انجام شود.