نام پژوهشگر: بهنام محمودیان
مژگان حسامزاده سعید خدابخش
حوضه آبریز رودخانه خررود با مساحت 5500 کیلومتر مربع در جنوب استان قزوین و بخش کوچکی در استان زنجان واقع شده است. ارتفاع این حوضه از سطح دریا 1200 تا 1680 متر بوده و در زون ساختاری ایران مرکزی قرار گرفته است. در این پژوهش، ریخت شناسی، رسوب شناسی، رخساره-های رسوبی و منشا رسوبات این رودخانه مورد بررسی قرار گرفته است. مشخصه های اصلی ریخت شناسی استفاده شده (روش روسگن) شامل پیچش، نسبت پهنا به عمق، نسبت گودافتادگی بستر و شیب کانال می باشند. بر اساس این مشخصه ها در بالادست، رودخانه به صورت تک کانالی و عمدتا از نوع b بوده و پس از ورود شاخه شورابه رودخانه به صورت چند کانالی تغییر کرده و نوع آن d می باشد و در پایین دست بار دیگر رودخانه به صورت تک کانالی و به نوع c تغییر می کند. بررسی رخساره های رسوبی نشان می دهد در بالادست رودخانه با الگوی ماندری رخساره های sh و fm فراوان تر بوده و در نزدیکی به الگوی شاخه شاخه، گوه هایی از گراول در رخساره های ماسه ای مشاهده می شود و در الگوی شاخه شاخه رخساره های gm و gms فراوان بوده و در پایین دست با الگوی تک کانالی رخساره ماسه ای فراوان می شود و به صورت st و sh دیده می شود. بر اساس نتایج حاصل از آنالیز اندازه ذرات، رسوبات بستر رودخانه عمدتا گراول است؛ در شاخه بالایی شمال غرب رودخانه دارای الگوی ماندری است و رسوبات بستر دانه ریزتر به صورت ماسه ای و گلی می باشند. در حاشیه رودخانه (پهنه سیلابی) کمی دانه ریزتر (رخساره fm و sh) می شود. به دلیل وجود وسعت زیادی از واحدهای آهکی لار، قم و آهک کرتاسه در منطقه، بیش از40 درصد و 30 درصد از بخش گراولی و ماسه ای به ترتیب خرده سنگ آهکی است. میانگین اندازه ذرات بستر در شاخه اصلی از 7 فی در بالادست به تدریج به (4-) فی در پایین دست افزایش می یابد. فرم قطعات گراولی اغلب صفحه ای و تیغه ای است. در بخش کانی های سنگین (بخش ماسه ای) دانه های مگنتیت با منشا آذرین فراوان می باشند. در آنالیز xrd از بار معلق کانی های کوارتز و کلسیت در نمونه های سیلتی و کانی های کوارتز، کلسیت، کلریت، ایلیت و میکا در نمونه های رس فراوان بوده است. بیش از 90 درصد از بار معلق در اندازه های سیلت می باشد.