نام پژوهشگر: مهناز اقدسی

بررسی تأثیر چند عصاره طبیعی گیاهی و چند ماده نگهدارنده بر انبارداری برگ های بریده گیاه سیکاس و پرنده بهشتی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان 1389
  ملیحه آب شاهی   حسین زارعی

جهت بررسی عمر انباری برگ های بریده شده گیاه سیکاس و پرنده بهشتی، تحقیق حاضر با اعمال تیمارهای مختلف مواد نگهدارنده شیمیایی و طبیعی انجام شد. مواد نگهدارنده شیمیایی شامل هورمون جیبرلین و تنظیم کننده رشد بنزیل آدنین (در چهار سطح 0 و 50 و 100 و150 پی پی ام)، نیترات نقره (با سطح ثابت 40 پی پی ام) و ساکارز با غلظت ثابت 3درصد، و مواد نگهدارنده طبیعی شامل شیره نارگیل (سطح 50 درصد و 100درصد ) و عصاره لیمو (در سطوح 0، 100، 250 و 400 پی پی ام) بوده است. در تمام تیمارها به غیر از تیمار شاهد آب مقطر، از نیترات نقره و ساکارز استفاده شد. ترکیب دوگانه جیبرلین و بنزیل آدنین، 16 تیمار و ترکیب دوگانه شیره نارگیل و عصاره لیمو 4 تیمار را تشکیل داد. آزمایش در 3 تکرار انجام شد. هدف آزمایش افزایش طول عمر برگ بود که در این آزمایش به عنوان مهمترین پارامتر در نظر گرفته شد. روند تغییرات انجام شده در طی مدت زمان نگهداری برگ در تعدادی از فاکتورهای عمده شامل کلروفیل، کاروتنویید، مواد جامد محلول (tss) ، کاهش حجم محلول نگهدارنده، تغییرات آوندی و بافت داخلی برگ در طی نگهداری، تغییرات مشخصات ظاهری، تغییر تراکم باکتری های موجود در محلول نگهدارنده، وزن تر و وزن خشک برگ ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده برگ سیکاس نشان داد که هورمون جیبرلین در افزایش عمر برگ سیکاس بسیار موثر بوده است. اما بر خلاف انتظار، تنظیم کننده رشدبنزیل آدنین اثر متفاوتی داشته است و تنها استفاده از سطوح پایین آن، سبب افزایش عمر برگ سیکاس شد. بهترین سطح جیبرلین، سطح 50 و سپس 100 پی پی ام آن بود که سبب حفظ و ماندگاری برگ بریده به ترتیب تا 101 و 90 روز (در مقابل 57 روز در تیمار شاهد) شد. از بین تیمارهای طبیعی به کار برده شده، بهترین تیمار برای برگ های سیکاس، تیمار 100 پی پی ام عصاره لیمو به همراه 50 درصد شیره نارگیل بوده است که سبب حفظ برگ های بریده سیکاس تا 89 روز (در مقابل 57 روز در تیمار شاهد) شد. نتایج به دست آمده در مورد برگهای بریده پرنده بهشتی نشان داد که ترکیب جیبرلین و بنزیل آدنین ، در حفظ و افزایش عمر انباری برگ پرنده بهشتی مناسب بودند.بهترین تیمار شیمیایی برای نگهداری برگ های گیاه پرنده بهشتی مربوط به تیمار 150 پی پی ام جیبرلین به همراه 100 پی پی ام بنزیل آدنین و پس از آن با اندکی تفاوت، تیمار 100 پی پی ام جیبرلین به همراه 50 پی پی ام بنزیل آدنین بوده است که سبب افزایش عمر برگ های بریده به 112 و 110 روز (در مقابل 59 روز در تیمار شاهد) رسید. بهترین تیمار طبیعی به کار برده شده در این گیاه مربوط به تیمار 50 درصد شیره نارگیل و 400 پی پی ام عصاره لیمو بوده است که سبب افزایش عمر انباری برگ های پرنده بهشتی به 72 روز (در مقابل 59 روز در تیمار شاهد) شده است. واژه های کلیدی: سیکاس، پرنده بهشتی،تیمار، سطح، عمر برگ

جداسازی و شناسایی ترکیب e-b-ocimene از گیاه echinophora platyloba dc و ترکیب z-b-ocimene و از گیاه boiss.subsp.angulata ferulago angulata (schlecht.) با استفاده از تابش ریز موج
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گلستان - دانشکده علوم 1390
  چشمناز خمویی تولی   ژیلا اصغری

استفاده از گیاهان جهت درمان بیماری‎های مختلف در زندگی انسان‎ها نقش موثری داشته است. از طرفی امروزه با توجه به اثرات جانبی داروهای شیمیایی استفاده از گیاهان دارویی مورد توجه زیادی قرار گرفته است. هدف از این پژوهش شناسایی و جداسازی ترکیب e-?-ocimene از گیاه خوشاریزه جمع آوری شده از کوههای بینالود نیشابورو ترکیبz-?- ocimene از گیاه جمع آوری شده از کوههای دالاهو کرمانشاه توسط تابش امواج ریز موج بوده است شایان ذکر است که تاکنون هیچگونه بررسی فیتوشیمیایی بر روی گیاه منطقه نیشابور صورت نگرفته است.در این تحقیق اسانس دو گیاه چویر و خوشاریزه تحت تابش امواج ریزموج در زمان‎های 5، 10، 15 و 20 و توان‎های300، 400، 500، 600، 620 و 650 وات به دست آمد و اسانس گیری به روش حرارت معمولی( تقطیر با آب با دستگاه کلونجر) به مدت 3 و 7 ساعت صورت گرفت.عصاره‎ی این دو گیاه با 4 روش، تابش امواج ریزموج در زمان‎های 5، 10، 15 و 20 دقیقه و توان‎های 200، 300، 400 و 500 وات، روش امواج فراصوت در زمان‎های 2، 4، 6 و 8 دقیقه و فرکانس‎های 20، 40، 60، 80 و 100 هرتز، روش سوکسله در مدت زمان 7 ساعت و روش خیساندن به مدت 72 ساعت بدست آمد. اسانس و عصاره‎ی به دست آمده جهت آنالیز به دستگاه کروماتوگرافی گازی تزریق شد. نتایج حاصل نشان داد که، شرایط بهینه برای استخراجz-?- ocimene و e-?-ocimene تحت تابش امواج ریز موج توان 650 وات و زمان 34 دقیقه می‎باشد. بازده اسانس استخراج شده‎ ازگیاه خوشاریزه و چویر با استفاده از این روش به ترتیب 33% و 40% بیشتر از روش حرارتی و دو ترکیب z-?- ocimene و e-?-ocimene به ترتیب حدود 9/1و 2/1 برابر نسبت به روش معمولی بیشتر می‎باشد. اسانس استخراج شده این دو گیاه پس از تزریق به دستگاه کروماتوگرافی گازی کوپل شده با دستگاه طیف سنج جرمی در آنالیز آنها نشان داد اسانس بدست آمده ازگیاه چویرتوسط امواج ریزموج و حرارت معمولی به ترتیب 28 و 18 ترکیب می‎باشد که z-?- ocimene به ترتیب با بازده (9/33%) و (78/26%) ترکیب اصلی بود، برای خوشاریزه ترکیبات مذکورتحت امواج ریز موج 25 ترکیب در اسانس شناسایی شد که گاما دکا لاکتون با بازده 96/43% ترکیب اصلی آن بود. درروش عصاره‎گیری با فراصوت و سوکسله دو ترکیب مورد بررسی وجود نداشت. مقایسه‎ی نتایج حاصل از چهار روش استخراج: تابش امواج ریزموج، فراصوت، خیساندن و سوکسله از گیاه ferulag angulata (schlecht) و گیاه echinophora platyloba dc برای عصاره گیری نشان داد که بهترین روش، روش استخراج توسط امواج ریزموج می‎باشد.

ریزازدیادی و بهینه سازی کشت در شیشه دو گونه گیاه دارویی جاشیر (prangos ferulacea & p.uloptera)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گلستان - دانشکده علوم 1389
  زهرا ضیائی فرد   منیژه میان آبادی

prangos ferulacea و p. uloptera دو گونه جاشیر از خانواده چتریان می باشند که در طب سنتی به دلیل داشتن خواص ضدنفخ و ضدسرطان استفاده می گردند. در بعضی از رویشگاه ها به دلیل چرای بی رویه دام، نسل آن ها رو به انقراض است. بنابراین، تکثیر گیاه به خصوص از طریق ازدیاد غیرجنسی به روش کشت بافت ضروری به نظر می رسد. در ابتدا، جوانه زنی بذرهای دو گونه جاشیر مورد ارزیابی قرار گرفت. بالاترین درصد جوانه زنی در p. ferulacea تحت تیمار با ppm 100 و ppm1000 ژیبرلیک اسید (به ترتیب70% و 66%) و در uloptera p. تحت تیمار سرمادهی در دمای ?c5-3 و تیمار با محلول ppm 1500 ژیبرلیک اسید به ترتیب 55% و 47% مشاهده شد. به منظور تکثیر درون شیشه ای این دو گونه گیاه، از محیط کشتms حاوی ترکیبی از غلظت (mg/l 2، 5/1، 1، 5/0، 0) کینتین (kin) و غلظت (mg/l5/0 و 0) 4،2- دی کلرو فنوکسی استیک اسید (2,4-d)، غلظت های مختلف (mg/l 2، 5/1، 1، 5/0، 0) نفتالن استیک اسید (naa) و بنزیل آمینو پورین (ba)، و ترکیبی از غلظت هایmg/l naa 1 همراه با mg/l ba2/0 و همچنین naa mg/l 8/0 همراه با mg/l ba 1 استفاده شد. در بررسی کالزایی، قطعات جداکشت ریشه چه p. ferulacea در محیط کشت حاوی mg/l 2,4-d5/0 و تیمار 2,4-d mg/l 5/0 همراه با mg/l kin 5/0 بالاترین درصد (به ترتیب 93% و 87%) را به خود اختصاص دادند. بهترین نتایج ساقه زایی در ferulacea p. مربوط به قطعات جداکشت یقه بود. به گونه ای که در تیمارهای mg/l 2,4-d 5/0 همراه با mg/l kin1 و mg/l 2,4-d 5/0 همراه با mg/l kin 5/1 بیشترین درصد ساقه زایی (67%) و در تیمار mg/l naa 8/0 و ba mg/l 1 ماکزیمم طول ساقه (3/27 میلی متر) مشاهده شده است. بهترین تیمارها جهت ساقه زایی در p. uloptera مربوط به قطعات جداکشت هیپوکوتیل در تیمار mg/l naa 5/0(3/33%) و یقه در تیمارهای mg/l ba 5/0 و ba mg/l 2 (3/33%) بود. ماکزیمم طول ساقه نیز در قطعات جداکشت یقه در تیمار mg/l kin 1 (3/15 میلی متر) مشاهده شد. ساقه های باززایی شده از قطعات جدا کشت p. ferulacea در محیط کشت ms پایه فاقد هورمون ریشه زایی نمودند.

تاثیر دوره های مختلف شوری بر فیزیولوژی، ساختار تشریحی و ریختی ریشه گیاه چمن شور ساحلی (aeluropus littoralis)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گلستان - دانشکده علوم 1390
  بهروز برزگر گلچینی   مهناز اقدسی

شوری از عوامل تنش زای محیطی است که یکی از معضلات کشاورزی می باشد. یون سدیم یکی از مهمترین عناصری است که شوری خاک را باعث شده و درگیاه ایجاد مسمومیت می کند. اغلب گیاهان شوررُست مجهز به سیستم های دفاعی بوده تا قادر به تحمل زیستگاه های شور گردند. از این میان گیاه چمن شور یک گیاه تک لپه ای مقاوم به شوری شناخته شده است که انجام تحقیقات گسترده ای در خصوص مقاوم به شوری آن لازم به نظر می رسد. از آنجا که ریشه اولین اندام درگیر در تنش شوری است، در این تحقیق سعی بر آن شده است تا مطالعات و بررسی های ریختی، تشریحی و فیزیولوژیکی روی این اندام متمرکز گردد. بخش رویشی و زایشی این گیاه از منطقه بندرگز استان گلستان جمع آوری گردید. سپس بذر این گیاه به شیوه کشت بدون خاک در بستر خاک پیت موس کاشته شد. پس از 45 روز تنش شوری در سه سطح تیمار 0، 200 و 400 میلی مولار nacl اعمال گردید. نمونه برداری به طور هفتگی صورت گرفته و اندازه گیری صفاتی نظیر طول ریشه، قطر ریشه، تعداد دستجات آوندی، قطر چوب پیشرفته، وزن تر، وزن خشک، میزان لیگنین، مقدار سدیم و پتاسیم ریشه و کلروفیل a و b برگ انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که اثر تیمار شوری بر طول ریشه، قطر چوب پیشرفته، میزان لیگنین، وزن خشک و کلروفیل aو b معنی دار نمی باشد. اما قطر ریشه، تعداد دستجات آوندی، مقدار پتاسیم ریشه و وزن تر در هر دو تیمار 200 و 400 میلی مولار nacl و میزان سدیم ریشه تنها در تیمار 200 میلی-مولار nacl تفاوت معنی دار را نشان دادند. بر این اساس گیاه چمن شور با واکنش دفاعی و سازشی، مثل لیگنینی شدن آندودرم، افزایش ترشح و دفع نمک از طریق غدد نمکی برگ، تجمع یون سدیم در ریشه، تعدیل کلروفیل a و b، کوتاه شدن ساقه و کاهش قطر ریشه قادر به تحمل زیستگاه های شور می شود.

بررسی نقش trr14 در مقاومت به تنش در گیاه آرابیدوپسیس
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گلستان - دانشکده علوم پایه 1389
  فریبا افضلی   مهناز اقدسی

گسترش روز افزون زمین های شور و کویری شدن اراضی مناطق خشک پدیده ای بسیار نگران کننده است. به طوری که تنش شوری و خشکی یکی از مهمترین عوامل کاهش عملکرد بسیاری از گیاهان زراعی محسوب می شوند. بنابراین در دهه های اخیر تلاش جدی برای بهره برداری از پتانسیل ژنتیکی ارقام گیاهان زراعی از طریق برنامه های به نژادی صورت گرفته است. پروتئین trr14 یک عضو کوچک از خانواده ی چند ژنی در آرابیدوپسیس بوده و دارای دومین کیوپین منفرد با ساختار سوم است. این پروتئین نخستین بار در غربالگری گیاهچه های آرابیدوپسیس مقاوم به قند ترهالوز (trehalose resistance) یافت شد و از این رو trr14 نامیده شد. این پروتئین در کلروپلاست وجود دارد. نقش پروتئین trr14 در گیاه آرابیدوپسیس بدرستی شناخته نشده است. اما آنالیز ژنتیکی و بیان ژن نشان داد که بیان بالای trr14سبب مقاومت به ترهالوز می شود. افزودن ترهالوز به محیط کشت گیاه آرابیدوپسیس (غلظت 100 میلی مولار) سبب کاهش رشد و عدم ظهور برگ های اولیه و نیز تجمع نشاسته در لپه های آن می شود. همچنین اور اکسپرس کردن گیاه آرابیدوبسیس با ژن trr14 سبب تغییرات قابل ملاحظه در گیاه از جمله کاهش تنفس نوری می شود. بنابراین به نظر می رسد که trr14 به نوعی در مقاوم نمودن گیاهان به تنش نقش داشته باشد. در این تحقیق نقش trr14 بر میزان جوانه زنی و رشد، میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت و میزان بیان ژن در گیاهچه های آرابیدوپسیس تالیانا در تنش شوری و خشکی مطالعه شد. بدین منظور گیاهچه های وحشی clo.0 را به عنوان شاهد و گیاهچه های جهش یافته trr14 (از کلکسیون salk) و گیاهچه های اوراکسپرس شده با ژن trr14 re17, re12, re7)) استفاده شد. بذور این گیاهچه ها در محیط کشت ms حاوی غلظت های مختلف 0، 75، 100 و 150 میلی مولار کلرید سدیم و یا 200 و 300 میلی مولار مانیتول کشت داده شدند. نتایج بدست آمده نشان داد که با افزایش غلظت نمک میزان جوانه زنی، رشد و ماندگاری گیاهچه ها و میزان کلروفیل در گیاهچه های clo.0 و salk کاهش یافت. اما در گیاهچه های اوراکسپرس شده با ژن trr14، نسبت به نمونه وحشی این پارامترها کاهش کمتری نشان می دهد. علاوه بر این، میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت نیز در گیاهچه های اوراکسپرس شده با ژن trr14 در محیط کشت ms حاوی غلظت های مختلف 0، 75 و100 میلی مولار کلرید سدیم نسبت به نمونه وحشی افزایش می یابد. همچنین آنالیز بیان ژن trr14، در شرایط تنش شوری نشان داد که با افزایش غلظت کلرید سدیم در محیط کشت بیان ژن trr14 در گیاهچه های clo.0 و اوراکسپرس شده با ژن trr14 افزایش می یابد. افزایش غلظت مانیتول در محیط کشت نیز اثر مشابه غلظت های مختلف نمک بر گیاهچه های اوراکسپرس شده با ژن trr14 نسبت به گیاه وحشی نشان داد. این نتایج به وضوح نشان می دهد که فقدان ژن trr14 سبب کاهش جوانه زنی دانه، اندازه طول ریشه و همچنین کاهش تحمل گیاه تحت شرایط تنش های محیطی می-شود. بعلاوه این نتایج نشان می دهد که پروتئین trr14 می تواند با اثر بر مکانیسم های فیزیولوژیکی مهم گیاه نظیر سیستم ریشه ایی گسترده برای جذب آب و موادغذایی و میزان کلروفیل مناسب برای حفظ فتوسنتز، در بقا و افزایش ماندگاری گیاه در شرایط تنش نقش داشته باشد.

بهینه سازی کشت بافت گیاه نخود (cicer arientinum)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گلستان - دانشکده علوم پایه 1390
  فاطمه ابراهیمی   محمدباقر باقریه نجار

گیاه نخود با نام علمیarientinum cicer گیاهی از خانواده ی fabaceae از اعضای مهم خانواده حبوبات است که دارای اهمیت اقتصادی قابل توجهی در تغذیه انسان می باشد. دانه این گیاه با داشتن ارزش های غذایی شامل: 67 – 48%کربوهیدرات، 5/31 –4/12% پروتئین، 50 -41% نشاسته، 6% چربی و مواد معدنی مفید مثل فسفر، آهن و ویتامینهای محلول در آب مورد استفاده ی وسیع بسیاری از کشورهای منطقه ی آسیایی و اروپایی می باشد.باززایی از طریق کشت بافت یکی از روشهای مناسب و موثر برای حفظ و تکثیر گیاهان به شمار می رود. در این تحقیق وضعیت کالوس دهی، ساقه زایی و ریشه زایی گونهarientinum cicer تحت اثر هورمون های بنزیل آمینو پورین (bap)، نفتالین استیک اسید (naa ) و ایندول 3-بوتیریک اسید (iba ) بررسی گردید. ابتدا بذر ها استریل سطحی شدند و برای به دست آوردن گیاهچه استریل به محیط کشت ms که با آگار 8% جامد شده بود منتقل گردیدند. پس از 10-7 روز ریز نمونه هایی از گیاهچه استریل به محیط کشت ms حاوی ساکارز و 30 سطح هورمونی مختلف شامل (mg/lit 5، 2، 5/1، 1، 5/0، 0) از هورمون بنزیل آمینو پورین ( bap ) به همراه (mg/lit 0، .05/0 ،1/0، 2/0، 4/0) از هورمون naa از طرح کاملا تصادفی با تکرار 3 مورد آزمایش و بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر هورمون bap در شاخه زایی بسیار بالا و بهترین غلظت برای شاخه زایی mg/lit bap 5/1 +naa mg/lit 4/0 می باشد. به منظور بررسی اثرات هورمون های ریشه زایی و تعیین بهترین غلظت برای ریشه زایی گیاه نخود، تیمارهای مختلف هورمونی شامل (mg/lit 5/1، 1، 5/0،0) از هورمون iba ( ایندول بوتیریک اسید) به همراه naa در غلظتهای ( 5/0 و 0) با تکرار 3 مورد آزمایش و بررسی قرار گرفت. نتایج با استفاده از تست دانکن بررسی گردید. بهترین غلظت ها برای ریشه دار شدن ریز نمونه ها غلظت mg/lit 5/1 از هورمون iba+ mg/lit 5/0از هورمون naa می باشد. در نهایت گیاه کامل توسط تکنیک کشت بافت ایجاد شد.

بررسی میزان سیلیمارین گیاه خار مریم در منطقه گرگان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گلستان - دانشکده علوم 1390
  هاجر کردی   مهناز اقدسی

خار مریم (silybum marianum (l.) gaertn) گیاهی یک یا دو ساله از خانواده کاسنی (asteraceae) است که در صنایع داروسازی اهمیت فراوان دارد. ترکیبات موثره این گیاه گروهی از فلاونولیگنان ها هستند شامل سیلیبین، ایزوسیلیبین، سیلی¬کریستین، سیلی¬دیانین و تاکسی¬فولین که مجموعاً به عنوان سیلی مارین شناخته می¬شوند. این گیاه در درمان انواع بیماری های قلبی و عروقی، دیابت، چربی خون، بیماری های کبدی (زردی، سیروز و آماس کبدی) و بیماری های کیسه صفرا و ... موثراست و حفاظت کبد را در برابر سموم بالا می برد. در این تحقیق برای اولین بار قسمت¬های مختلف گیاه خار مریم در طی ماه های مختلف در منطقه گرگان به طور جداگانه جمع آوری و میزان سیلیمارین، اجزای تشکیل دهنده سیلیمارین، فلاونوئید کل و عناصر معدنی فسفر و پتاسیم مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش¬ها در سه تکرار انجام گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده از آنالیز hplc بالاترین مقدار سیلیمارین در بذر گیاه دیده شد و پس از بذر ساقه¬های گیاه از مقدار زیادی سیلیمارین برخوردار بودند. مقدار سیلی¬دیانین در ساقه¬های گیاه بیشتر بود در صورتیکه مقدار سایر اجزای تشکیل دهنده سیلیمارین در بذر بیشتر بود. همچنین بیشترین مقدار فلاونوئید کل در بذر و گل آذین دیده شد. بررسی مقدار فسفر و پتاسیم نشان داد که برگ های جوان ماه های فروردین و اردیبهشت حاوی بیشترین مقدار فسفر بودند و بیشترین مقدار پتاسیم در برگ های جوان ماه آذر مشاهده شد.

بهینه سازی کشت بافت لوبیا جهت انتقال ژن atdreb1a
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گلستان - دانشکده علوم پایه 1390
  مهناز کرمی   محمدباقر باقریه نجار

لوبیا از تیره fabaceae و از تیره ی lotoideae یا پروانه واران مهم ترین عضو خانواده حبوبات است که دارای اهمیت اقتصادی قابل توجهی در تغذیه انسان می باشد. باززایی از طریق کشت بافت یکی از روش های مناسب و موثر برای حفظ و تکثیر گیاهان به شمار می رود. در این تحقیق وضعیت کالوس دهی، ساقه زایی و ریشه زایی گونه ی phaseolus vulgaris تحت اثر هورمون های bap (بنزیل آمینوپورین ) و naa (a – نفتالین استیک اسید) بررسی گردیده است. ابتدا بذرها استریل سطحی شدند و برای بدست آوردن گیاهچه ی استریل به داخل محیط کشت حاوی آب و آگار 8/0% انتقال یافتند. بعد از 10 روز قطعات جداکشت (هیپوکوتیل، ریشه و برگ) به دست آمده از گیاهچه ی استریل در 25 تیمار هورمونی مختلف مورد آزمون قرار گرفتند. برای انجام فرایندهای بازایی قطعات جداکشت به محیط کشت موراشیک و اسکوگ جامد متشکل از دو هورمون naa(با سطوح 0، 1/0 ، 2/0 ، 4/0 و 8/0 میلی گرم در لیتر) و bap( با سطوح 0، 5/0 ، 1 ، 2 و 4 میلی گرم در لیتر ) انتقال یافتند. طبق نتایج بدست آمده بهترین غلظت برای کالوس دهی در ترکیبی از این دو هورمون بدست آمد (4/0 میلی گرم در لیتر هورمون naa و 2 میلی گرم در لیتر هورمون bap). در فرایند ساقه زایی نیز با افزایش غلظت bap افزایش ساقه زایی تا غلظت 2 میلی گرم در لیتر هورمون bap مشاهده گردید و بعد از آن کاهش ساقه زایی به وقوع پیوست. در فرایند ریشه زایی نیز با افزایش غلظت naa ریشه زایی افزایش یافت. بعد از مراحل بالا گیاهچه ی کامل تشکیل و به خاک انتقال یافت. atdreb1a یک فاکتور رونویسی است که بیان بسیاری از ژن های قابل القاء تحت تنش را تنظیم می نماید. کشت باکتری آگروباکتریوم حاوی ژن در محیط کشت lb حاوی آنتی بیوتیک کانامایسین و ریفامپیسین با غلظت 50 میکروگرم بر میلی لیتر انجام گرفت . غلظت های 1/0 ، 2/0 و 3/0 از سوسپانسیون باکتری در لاندار مساوی 600 نانومتر تهیه گردید. آلودگی قطعات جداکشت با 2 روش float و drop انجام گرفت. سپس، قطعات جداکشت آلوده شده توسط باکتری آگروباکتریوم حاوی ژن atdreb1a برای انجام مراحل باززایی به محیط کشت ms جامد حاوی ویتامین، 30 گرم در لیتر ساکاروز، 500 میلی گرم درلیتر آنتی بیوتیک سفوتاکسین و غلظت بهینه از هورمون های naa و bap انتقال یافتند . فرایند تشکیل کالوس بعد از 15 روز مشاهده گردید.

اثرات تغذیه سیلیکون در بهبود اختلالات تغذیه ای، تنش اکسیداتیو و ارتباطات آبی گیاه کلزا تحت تنش شوری در کشت هیدروپونیک
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گلستان - دانشکده علوم 1388
  محمد فرشیدی   احمد عبدل زاده

سیلیکون دومین عنصر فراوان در خاک و پوسته زمین بوده و عنصری ضروری برای دیاتومه¬ها و گیاهان راسته دم اسبیان و عنصری شبه ضروری برای رشد گیاهان عالی است. این عنصر در برگ ها، ساقه و پوست دانه گیاهان ته نشین شده و سبب تخفیف تنشهای زیستی مانند آلودگی¬های قارچی و تسکین تنش های غیرزیستی نظیر خشکی، شوری و سمیت فلزات سنگین می¬شود. این پژوهش با هدف بررسی نقش سیلیکون در تخفیف اثرات زیانبار شوری در گیاه کلزا طراحی شد. گیاهان کلزا سه بار در اتاقک کشت در محیط کشت هیدرو پونیک و شرایط کنترل شده از لحاظ دما، رطوبت و نور کاشته شدند. طرح آزمایشات به صورت فاکتوریل بود. عامل اول شوری، دارای دو سطح صفر و 100 میلی¬مولار کلرید سدیم و عامل دوم سیلیکون دارای دو سطح صفر و 7/1 میلی مولار سیلیکات سدیم بود. یافته¬ها نشان داد که شوری سبب کاهش برخی از شاخص¬های رشد گیاهان نظیر وزن تر و خشک ریشه و بخش هوایی و سطح برگ شد که می?بایست به میزان زیادی به انباشتگی یونهای سمی سدیم و کلر و افت شدید غلظت عناصر معدنی ضروری پتاسیم، فسفات، آهن و بور در این گیاهان مربوط باشد. همچنین کاهش جذب آب در گیاهان تحت شوری با تغییرات گیاه برای حفظ آب مانند افزایش شاخص گوشتی شدن، کاهش تعداد روزنه¬ها در برگ و کاهش شدید تعرق نشان داده می¬شود که خود ممکن است موجب کاهش رشد گیاهان شده باشد. شوری سبب ایجاد تنش اکسیداتیو در گیاهان گردید که در افزایش فعالیت آنزیم¬های کاتالاز، پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و افزایش غلظت آب اکسیژنه و پراکسیداسیون لیپید منعکس است. تغذیه سیلیکون توانست اثرات زیانبار شوری را در کاهش رشد گیاهان از طریق به حداقل رساندن انباشتگی یون های سمی سدیم و کلر و افزایش جذب عناصر ضروری پتاسیم، فسفات، آهن و بور بهبود دهد. لذا تغذیه سیلیکون تحت شوری سبب افزایش نسبت انتخاب پتاسیم به سدیم شد و تنش اکسیداتیو را کاهش داد که در کاهش فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز، غلظت آب اکسیژنه و میزان مالون¬دی¬آلدئید به عنوان شاخص پراکسیداسیون لیپید منعکس است. به علاوه افزایش تعرق و کاهش شاخص گوشتی بودن با تغذیه سیلیکون ممکن است نشان دهنده بهبود جذب آب و تخفیف تنش شوری از این طریق باشد. این نتایج آشکار می سازد که تغذیه سیلیکون اثرات قابل توجهی در تخفیف تنش شوری در گیاه کلزا دارد و کود سیلیکاته ممکن است برای کشت این گیاه در مناطق نسبتا شور مفید باشد.

ریزازدیادی و بهینه سازی کشت در شیشه دو گونه گیاه دارویی جاشیرprangos ferulacea & p. uioptera
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گلستان - دانشکده علوم 1389
  زهرا ضیائی فرد   منیژه میان آبادی

چکیده prangos ferulacea و p. uloptera دو گونه جاشیر از خانواده چتریان می باشند که در طب سنتی به دلیل داشتن خواص ضدنفخ و ضدسرطان استفاده می گردند. در بعضی از رویشگاه ها به دلیل چرای بی رویه دام، نسل آن ها رو به انقراض است. بنابراین، تکثیر گیاه به خصوص از طریق ازدیاد غیرجنسی به روش کشت بافت ضروری به نظر می رسد. در ابتدا، جوانه زنی بذرهای دو گونه جاشیر مورد ارزیابی قرار گرفت. بالاترین درصد جوانه زنی در p. ferulacea تحت تیمار با ppm 100 و ppm1000 ژیبرلیک اسید (به ترتیب70% و 66%) و در uloptera p. تحت تیمار سرمادهی در دمای ?c5-3 و تیمار با محلول ppm 1500 ژیبرلیک اسید به ترتیب 55% و 47% مشاهده شد. به منظور تکثیر درون شیشه ای این دو گونه گیاه، از محیط کشتms حاوی ترکیبی از غلظت (mg/l 2، 5/1، 1، 5/0، 0) کینتین (kin) و غلظت (mg/l5/0 و 0 ) 4،2- دی کلرو فنوکسی استیک اسید (2,4-d)، غلظت های مختلف (mg/l 2، 5/1، 1، 5/0، 0) نفتالن استیک اسید (naa) و بنزیل آمینو پورین (ba)، و ترکیبی ازغلظت هایmg/l naa 1 همراه با mg/l ba2/0 و همچنین naa mg/l 8/0 همراه با mg/l ba 1 استفاده شد. در بررسی کالزایی، قطعات جداکشت ریشه چه p. ferulacea در محیط کشت حاوی mg/l 2,4-d5/0 و تیمار 2,4- d mg/l 5/0 همراه با mg/l kin 5/0 بالاترین درصد (به ترتیب 93% و 87% ) را به خود اختصاص دادند. بهترین نتایج ساقه زایی در ferulacea p. مربوط به قطعات جداکشت یقه بود. به گونه ای که در تیمارهای mg/l 2,4-d 5/0 همراه با mg/l kin1 و mg/l 2,4-d 5/0 همراه با mg/l kin 5/1 بیشترین درصد ساقه زایی (67%) و در تیمار mg/l naa 8/0 و ba mg/l 1 ماکزیمم طول ساقه (3/27 میلی متر) مشاهده شده است. بهترین تیمارها جهت ساقه زایی در p. uloptera مربوط به قطعات جداکشت هیپوکوتیل در تیمار mg/l naa 5/0(3/33%) و یقه در تیمارهای mg/l ba 5/0 وba mg/l 2 (3/33%) بود. ماکزیمم طول ساقه نیز در قطعات جداکشت یقه در تیمار mg/l kin 1 (3/15 میلی متر) مشاهده شد. ساقه های باززایی شده از قطعات جدا کشت p. ferulacea در محیط کشت ms پایه فاقد هورمون ریشه زایی نمودند.

تعیین پاسخ های گیاه دارویی ماریتیغال به تغییر عوامل محیطی در تاریخ کاشت های مختلف و تعیین تناسب اراضی برای کشت آن در چهار حوزه استان گلستان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده تولیدات گیاهی و دامی 1394
  محمد علی درّی   بهنام کامکار

اهمیت ماریتیغال (silybum marianum) به حضور سیلی مارین در دانه آن است. دانستن پاسخ ماریتیغال به دما و طول روز، برای کشت و توسعه آن مورد نیاز است. در این مطالعه دماهای مورد نیاز در زمان جوانه زنی و همچنین دماهای مورد نیاز سبز شدن در مزرعه با استفاده از مدل های ریاضی برآورد شدند. سپس برای کمّی کردن دماهای کاردینال و طول روز بحرانی، از سبز شدن تا ساقه روی از 21 تابع ترکیبی دمایی- طول روز استفاده شد. در سه مکان شامل مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و دو مزرعه در علی آباد و آق قلا، در پنج تاریخ شامل چهار تاریخ از 10 مهرماه با فاصله 30 روز تا 10 دی ماه و یک تاریخ در 5 اسفندماه، کشت انجام شد. بر این مبنا تاریخ کاشت مناسب برای کشت و بیشترین عملکرد دانه وسیلی مارین بدست آمد. با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی نیز تناسب اراضی برای کشت ماریتیغال در حوزه های مورد مطالعه در استان گلستان تعیین شد.

تاثیر تنش خشکی پس از گرده افشانی بر قدرت بذر و میزان پروتئین دانه
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان 1380
  زهرا بیات ترک   سراله گالشی

نظر به اهمیت خاص گندم و لزوم افزایش عملکرد در واحد سطح انجام تحقیقاتی زراعی و فیزیولوژیکی برای بالا بردن راندمان تولید این گیاه ضروری است. از عوامل تعیین کننده عملکرد هر گیاهی علاوه بر ژنوتیپ شرایط محیطی است که گیاه در آن قرار می گیرد و یکی از مهمترین عوامل موثر بر رشد و نمو گیاهان آب است. در منطقه گرگان و دشت دوره پر شدن دانه گندم با شرایط کم آبی و تنش خشکی مواجه می شود. اطلاع از اینکه تنش خشکی در دوره پس از گرده افشانی چه تاثیری بر قدرت بذر گندم حاصله خواهد داشت حائز اهمیت فراوان است. این مطالعه به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی پس از گرده افشانی بر قدرت بذر و میزان پروتئین بذور انجام گردید. ارقام مورد مطالعه شامل تجن و زاگرس بود. آزمایش های صورت گرفته شامل تعیین حداکثر، سرعت و یکنواختی جوانه زنی ، آزمون تسریع پیری ، اعمال تنش خشکی مجدد توسط پلی اتیلن گلیکول آزمایش اندازه گیری میزان هدایت الکتریکی و مقدار پروتئین بذور بودند. تجزیه داده ها با استفاده از برنامه آماری ‏‎as, s , qp5‎‏ نشان داد که دو رقم در وزن خشک اندام های هوایی و وزن هزار دانه اختلاف معنی داری دارند. همچنین با افزایش شدت خشکی پس از گرده افشانی وزن هزار دانه هر دو رقم کاهش معنی داری یافت. سرعت کاهش وزن هزار دانه رقم تجن بیش از زاگرس بود.در آزمایش های قدرت بذر نیز حداکثر ، سرعت و یکنواختی جوانه زنی بذور در سطح ارقام، خشکی و اثر متقابل رقم و خشکی اختلاف معنی داری نداشت.قرار دادن بذور حاصل از تیمارهای خشکی در دوره پر شدن دانه در شرایط دما و رطوبت بالا (تسریع پیری) باعث افزایش یکنواختی جوانه زنی رقم تجن در مقایسه با رقم زاگرس گردید.میزان هدایت الکتریکی بذور رقم تجن نیز با افزایش شدت تنش رطوبتی در دوره پر شدن دانه افزایش معنی داری یافت. میانگین مقدار پروتئین بذور هم تحت تاثیر ارقام و سطوح خشکی گلخانه ای قرار نگرفت.

بررسی تاثیر تغذیه ازت بر آلکالوئیدهای گیاه پروانش ‏‎(catharanthus roseus)‎
thesis 0 1382
  فاطمه حسینیان   احمد عبدل زاده

پروانش ‏‎( catharanthus roseus )‎‏ گیاهی یکساله ازتیره خرزهره ‏‎‏ است که به علت داردابودن آلکالوئیدهای مهمی نظیر وین بلاستین و وین کریستین در برگها که هردو اثر آنتی نیوپلازی ( ضد توموری ) دارند ، اهمیت خاصی در داروسازی دارد .هدف این پژوهش بررسی اثر نوع و میزان تغذیه ازت بر مقدار آلکالوئید ها ، وین بلاستین و وین کریستین و انتخاب بهترین نوع تغذیه ازت از نظر افزایش رشد ، مقدار اسید آمینه ، پروتئین ، نیتروژن کل و آلکالوئید های آن است . نتایج آشکار ساخت که منطقه کفایت برای رشد 22 میلی مول ازت و میزان ترکیبات ازته 11میلی مول با یکدیگر متفاوت است . بنابراین پیشنهاد میشود با توجه به مطالعات بسیار زیاد درزمینه تولیدداروهای ضد سرطان از طریق کشت سلولی ، می توان بهترین نوع تغذیه را با استفاده از روشهای به زراعی و کودهای مناسب جهت افزایش در صد آلکالوئیدهای ایندول موجود در گیاه بررسی نمود .