پنبه و صنایع وابسته به آن یکی از مهمترین منابع اشتغال و درآمد شمار می آید و از راهکارهای موثر در افزایش تولید در مزرعه و بهره وری بهتر از منابع و زمان،کشت بیش از یک محصول زراعی در سال (کشت دو گانه)است. به منظور ارزیابی ویژ گی های کمی و کیفی ارقام پنبه در تاریخ های مختلف کاشت در سیستم کشت دوگانه آزمایشی در سال زراعی 89-1388 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گناباد به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه تاریخ کاشت: کشت به موقع (15 اردیبهشت)، کشت پس از انجام آخرین آبیاری جو (30 اردیبهشت) و کاشت پس از برداشت جو در همان زمین (15 خرداد) به عنوان عامل اصلی و سه رقم: ورامین، خرداد و سپید به عنوان عامل فرعی بودند. صفات اندازه گیری شده در این آزمایش شامل صفات کمی (ارتفاع بوته، تعداد شاخه رویا و زایا، تعداد قوزه در بوته، وزن وش تک قوزه، عملکرد چین اول و دوم، متوسط عملکرد تک بوته و عملکرد کل)، برخی صفات فیزیولوژیک (سطح برگ، درصد زودرسی، و میزان کلروفیل برگ) و صفات کیفی گیاه (طول الیاف، ظرافت الیاف، مقاومت الیاف و درصد لینتر) بودند. نتایج آزمایش نشان داد اکثر صفات کمی پنبه تحت تأثیر تاریخ کاشت قرار گرفت. بیشترین مقادیر مربوط به عملکرد وش تک بوته(9/56 گرم)و چین اول( 5/1289 کیلوگرم در هکتار) از تاریخ کاشت اول بدست آمد. همچنین تاریخ کاشت سوم باعث حصول بالاترین مقادیر مربوط به تعداد قوزه بسته، وزن وش تک قوزه، و عملکرد چین دوم شد. ارقام از نظر عملکرد تک بوته و وزن وش تک قوزه با یکدیگر اختلاف نشان دادند. در بین این صفات ارقام خرداد و ورامین نسبت به رقم سپید برتری محسوس و معنی داری نشان دادند.در اثر متقابل تاریخ کاشت * رقم بر میانگین عملکرد وش چین اول ،بیشترین عملکرد مربوط به رقم خرداد و کمترین هم رقم سپید بود. سطح برگ و درصد زودرسی به تیمارهای آزمایش واکنش نشان دادند. تاریخ کاشت اول نسبت به دیگر تیمارها باعث بهبود درصد زودرسی شد و با تأخیر در تاریخ کاشت کاهش نشان داد. رقم خرداد و ورامین نسبت به رقم سپید سطح برگ بالاتری به خود اختصاص دادند. اثر تاریخ کاشت * رقم بر میانگین طول الیاف مشخص شد که رقم پنبه ورامین در تاریخ کاشت سوم از بیشترین طول الیاف (6/30 میلیمتر)و رقم خرداد در تاریخ کاشت دوم از کمترین مقدار(1/27 میلیمتر)برخوردار بود. بطور کلی تاریخ کاشت دوم و رقم خرداد از نظر متوسط عملکرد وش کل و صرفه جویی در مصرف آب و همچنین برطرف نمودن تداخل آب آخر غلات نتیجه مطلوب تری در این آزمایش نشان داد.

تحقیق حاضر با هدف شناسایی صفات مناسب برای گزینش رقم های برتر پنبه انجام شده است. تنوع ژنتیکی و روابط بین 24 صفت زراعی و مورفولوژیکی با عملکرد وش در 19 رقم پنبه (gossypium hirsutum l) در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کاشمر با استفاده از طرح بلوک کامل تصادفی در 4 تکرار ارزیابی شد. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد بین رقم های مورد مطالعه از حیث تعداد شاخه زایا، وزن تک غوزه، زودرسی، ارتفاع اولیه و ارتفاع نهایی، طول شاخه زایای پنجم، طول بلندترین شاخه رویا ، تعداد غوزه باز و تعداد غوزه بسته، طول الیاف، یکنواختی الیاف، میکرونر، استحکام الیاف، و کشش الیاف تفاوت معنی دار وجود دارد. مقایسه میانگین ها به روش دانکن انجام شد که ژنوتیپ های v88-938 و s-kg(a-1) به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد را داشتند. تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد صفات زودرسی، تعداد غوزه، تعداد بوته در واحد سطح و طول شاخه زایای پنجم بیشترین تغییرات عملکرد را توجیه می کنند. طبق نتایج حاصل از تجزیه علیت بیشترین اثر مستقیم بر صفت عملکرد مربوط به تعداد بوته در واحد سطح می باشد. از آنجایی که تعداد بوته در واحد سطح ، تعداد غوزه و وزن غوزه بزرگترین اثرات مستقیم را دارند می توان از این صفات به عنوان معیار انتخاب استفاده نمود. تجزیه به عامل ها 24 متغیر مورد مطالعه را به 6 عامل اصلی کاهش داد. در تجزیه خوشه ای ژنوتیپ های مختلف در 5 گروه گروه بندی شدند. کلاستر اول جز زودرس ترین ارقام مورد مطالعه و کلاستر پنجم دارای بیشترین عملکرد در بین این ارقام می باشند.

هدف اصلی این تحقیق بررسی اثرات کم آبیاری بر عملکرد و اجزاء کمی عملکرد چهار رقم پنبه در شهرستان کاشمر بود. این تحقیق در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کاشمر و در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور و سه تکرار انجام گردید. فاکتور اول4 ژنوتیپ مختلف پنبه(kc-8801، kc-8802، ورامین و خرداد) و فاکتور دوم سطوح مختلف تنش(50، 80، 100 آبیاری کامل و آبیاری یک درمیان) می باشد. نتایج نشان می دهد که تغییرات تنش در سطح 1% بر وزن صد دانه، درصد کیل، شاخص بذر، درصد زودرسی، عملکرد کل، عملکرد چین دوم، عملکرد چین اول و در سطح 5% درصد بر 20 قوزه تأثیر معنی داری داشت. آبیاری جویچه ای یک درمیان عملکرد برابر 02/ 2060 داشت که با توجه به میزان آب مصرفی جزء تنش های خوبی برای گیاه پنبه محسوب می شود. ارقام kc-8801، kc-8802 با داشتن بالاترین عملکرد 3/2439 و 5/2156و همچنین درصد زودرسی بالاتر نسبت به دیگر ارقام توصیه می شود که در منطقه کاشمر این ارقام به عنوان کشت منطقه ای در نظر گرفته شود. نتایج آزمایش بیانگر تأثیر معنی دار تنش بر خصوصیات مورفولوژیک بود. تیمار آبیاری جویچه ای یک درمیان با توجه به میزان آب مصرفی که برابر 50 درصد آبیاری کامل بود، کاهش عملکردی برابر 47/22 درصدداشت و همچنین آبیاری کامل با 80 درصد آبیاری کامل تفاوت قابل توجهی نداشت. در میان ارقام مورد آزمایش، رقم های kc-8801، kc-8802 تعداد قوزه بیشتر و عملکرد مناسب نسبت به دیگر ارقام داشت. بررسی قدرت جوانه زنی دربین تیمار تنش 50 % و آبیاری کامل نشان داد که در تیمار 50 درصد آبیاری کامل مولفه های سرعت جوانه زنی، طول ساقه چه و ریشه چه و همچنین شاخص بنیه بذر در بیشتر ارقام نسبت به آبیاری کامل افزایش یافته است. اما میزان افزایش این مولفه ها در ارقام مختلف متفاوت است. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که تنش خشکی باعث بهبود در مولفه های جوانه زنی بذر پنبه تولیدی می گردد. پس پیشنهاد می شود که در منطقه کاشمر این ارقام به عنوان کشت منطقه ای در نظر گرفته شود.

چکیده ندارد.