چکیده: در گستره هنر، صنایع دستی جزء هنرهای کاربردی می باشد و آنچه مقوله صنایع دستی را از هنرهای دیگر متمایز می سازد، هدف کاربردی محصولات آن است که مورد استفاده آن بیش از یک تزیین ساده می باشد. پس از انقلاب صنعتی نقش کاربردی صنایع دستی کاهش یافته و به صورت یک کالای تزیینی مورد توجه قرار گرفته است. چراکه این تغییر جایگاه، مستلزم نگاه تازه ای به صنایع دستی می شود. یکی از مشکلاتی که منجر به بروز شرایط نامطلوبی در حیطه صنایع دستی امروز شده طراحی نامناسب و غیراصولی محصولات آن است. ارگونومی علمی است که برای حل مشکلات طراحی در هر حیطه ای می تواند کارساز باشد. هدف از این پژوهش، ترویج به کارگیری علم ارگونومی در روند طراحی اشیا صنایع دستی می باشد و روش تحقیق به کاررفته بر مبنای هدف، از نوع بنیادی بوده و بر اساس ماهیت، به روش تحلیلی- توصیفی انجام شده و روش گردآوری اطلاعات تحقیق به صورت میدانی (مشاهده و مصاحبه) وکتابخانه ای می باشد. در این تحقیق، شاخصه های علم ارگونومی، به عنوان معیار اساسی در روند طراحی و ساخت ظروف غذاخوری هزاره سوم ق.م درنظر گرفته شده و مورد بررسی قرارمی گیرد. لذا برای دستیابی به اهداف مذکور به تحلیل و بررسی ظروف سه منطقه گورستان قیطریه، تپه حصار و گوهرتپه پرداخته شد و درمجموع 230 نمونه ظروف غذاخوری، براساس اصول ارگونومی مربوط به ظروف، مورد ارزیابی قرار گرفته شد. پس از طی فرایند تحلیل و جمع بندی، نتایج حاصله نشان داد که در طراحی اولیه و ساخت 95 درصد از این ظروف، ابعاد و اندازه های بدن درنظر گرفته می شده و این نتیجه حاکی از این است که بشر پیش از تاریخ، از دانش ارگونومی نه به شکل علم امروزی، بلکه به صورت تجربی کاملاً آگاهی داشته است. ازاین رو، این ظروف طی سالیان متوالی ویژگی ها وخصوصیاتی را بنا به کاربردشان کسب نمودند یا از دست داده اند، که آن ها را به یک شی مطلوب و ماندگار تبدیل کرده است.

شناخت زیورآلات وابسته به پوشاک مردان در عهد قاجار و بررسی امکان روزآمد نمودن زیورآلات مناسب پوشاک مردان، مهم ترین هدفی است که این رساله دنبال کرده است. برای شناخت زیورآلات وابسته به پوشاک، به آگاهی اجمالی از تاریخچه ی زیورآلات وابسته به پوشاک در دوران قاجار و بیشترین کاربری این نوع زیور در بین طبقات اجتماعی نیازمندیم. پیشینه ی استفاده از زیورآلات وابسته به پوشاک به قبل از اسلام بر می گردد اما با ظهور اسلام، نوع و جنس کاربری زیورآلات مخصوصاً برای مردان تغییر کرد و بسته به شرایط اجتماعی و فرهنگی و سیاسی و معیشتی در دوران مختلف رشد کرده یا دچار ضعف شده. است. آفرینش زیبایی در هنر ایران بر اصل تزئین استوار بوده و زیورآلات به عنوان اشیاء نفیس و زیبا همواره مورد توجه و از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد، هم به لحاظ زیبایی بصری و شوکت و هم به لحاظ دارایی، نمودار موثری از توانایی و قدرت بوده اند. از ویژگی های زیورآلات دوره ی قاجار، وفور قطعات طلاکاری است که معمولاً بر یک رویشان مینای تابناک کار شده و روی دیگرشان سنگ های قیمتی سوار شده است. به طور کلی هنر دوره¬ی قاجار در خدمت دربار بوده و از هر طریقی و از هر ابزاری برای تاکید بر بزرگ نمایی قاجارها و هویت دار کردن این سلطنت بهره می گرفتند و هنر جواهرسازی نیز از این مائده مستثنی نبوده است. لازم به ذکر است زیورآلات قاجاری تا حدی از نظر تکنیک ساخت و طراحی فرم تحتت اثیر جواهرسازی غرب تحول یافت. بررسی های اسنادی انجام شده و تحلیل های تصویری بر اساس نگاره ها و عکس ها، به روش توصیفی صورت گرفته، بیان کننده ی این است که استفاده از زیورآلات وابسته به پوشاک در مردان، مخصوص قشر تجمل¬گرای وابسته به دربار بوده است. اگرچه ایرانیان در همه ادوار در خودآرایی اسلوب خاص خود را داشتند. اما از پایان دوره¬ی قاجار به بعد این امر تحت اثیر جوامع غرب دچار نوعی سردرگمی در نوع پوشش و استفاده از زیورآلات شده است که باید مورد توجه قرار گیرد آن هم از سوی ملتی که دارای فرهنگ و تمدن بسیار غنی است.