نام پژوهشگر: محمدحسین پوریانی
عباس عبدی نجف لک زایی
چکیده نظام فرهنگی – اجتماعی مطلوب از دو رکن فرهنگ و اجتماع تشکیل یافته است. نظام مجموعه ای از اجزائی است که در جهت تحقق هدف یا اهداف مشخص در تعامل با یکدیگر، فعالیت می کنند. هستی و به تبع آن، جامعه انسانی چون دارای حرکت بالعلم است لاجرم نظام مند و دارای نظم از روی شعور است. فرهنگ نیز مجموعه پویا و هدفمند باورها (بینش ها)، گرایش ها (ارزشها)، رفتارها (هنجارها) - چه فردی و چه اجتماعی - و نمادهای مربوطه است که منبعث از نظام خاصی است. بررسی فرهنگ در سطح جامعه ای صورت می گیرد که مطلوبیت گزاره های آن بر اساس آموزه های قرآن کریم – که جامعه را نظام مند و موثر در رستگاری افراد می داند - بدست آمده است. این گزاره ها در سه فصل جامع و کلیِ باورها، گرایش ها و رفتارها طبقه بندی شده اند. مجموعه باورها، گرایشها و رفتارها خود دارای نظم واحدی است که از آن به عنوان نظام اسلامی یاد می کنیم و در این نظام، نظم واحدی که نهادهای اسلامی و نظم فی ما بین را ترسیم می کند را نظام فرهنگی – اجتماعی مطلوب اسلام می نامیم. شاخصه های ایمان، حرکت پویا و دائمی، واقع گرایی و هوشیاری، کمال طلبی، توجه به آغاز و انجام، جامعیت، آزادی، عدالت، حرکت به سوی ارزشها و هویت انسانی، هدفمندی و موضوعیت وسایل و واسطه ها، خودباوری و استقلال و تکلیف مداری از مهمترین شاخصه های این نظام محسوب می شود. باورها یا عقاید آموزه هایی هستند که بدون شک و تردید پذیرفته شده و در آنها فقط جنبه اعتقادی (بدون جنبه عملی) لحاظ می شود. گرایش ها – که غالبا مبنای رفتارها، کنش و واکنش ها را تشکیل می دهند – همان خلقیات درونی یا امور قلبی هستند. آنها ریشه در امور درون فردی دارند که در جامعه و فرهنگ ظاهر شده و بسیار اثر گذارند. رفتارها، تکالیف و وظایف رفتاری انسانها، اعم از فردی و اجتماعی هستند که با چهار حوزه ارتباط دارند: 1. خداوند متعال 2. خود انسان 3. هم نوعان 4. محیط طبیعی. مجموع تکالیف با گرایش صحیح که از باور صحیح نشأت گرفته باشد سعادت انسان را در جامعه - که مصداق اجتماعی دنیاست - و دنیای آخرت – که حیات باقی است - تأمین می سازد و این همان نظام فرهنگی – اجتماعی مطلوب قرآن کریم است.
لیلا عبدالوند حسن خیری
بررسی نقش سازمان جهانی جهانگردی در کنترل و پیشگیری از جرایم جهانگردان
علی فتحی محمدحسین پوریانی
چکیده روشنفکری دینی در جامعه ما دارای تعاریف گوناگون است اما می توان گفت روشنفکری دینی یعنی معتقد بودن در زمینه مناسبات دین و زندگی به پایایی و پویایی، منظور از پایایی اصالت در فهم دین و منظور از پویایی توسعه گرایی در تحقق دین می باشد. روشنفکران دینی در این رساله بدین قرارند: (بازرگان، آیت الله خامنه ای، امام خمینی، سروش، شریعتی، استاد مصباح یزدی و مطهری) که رویکرد این ها را به (ولایت، عدالت، انتظار، اصالت فرد و جامعه و همگنی دین وسیاست) تحلیل و مقایسه نموده ایم که تمام روشنفکران دینی نسبت به این مولفه ها رویکرد مثبت داشتند تنها بازرگان به همگنی دین و سیاست رویکردی منفی داشت و با آموزه-های جامعه شیعی سازگار نبود. اما در مورد اشتراک و افتراق روشنفکران دینی نسبت به مولفه-های جامعه شیعی در چند مولفه پدیدار بود. افتراق در بحث ولایت را می توان در دیدگاه سروش دید فقط در این بعد که ایشان به جای ولایت فقیه به زعامت فقیه معتقد است اما دیگر دیدگاه ها در ولایت تکوینی و ولایت اعتباری اشتراک داشتند. در مورد عدالت افتراق در دیدگاه ها نبود بیشتر اشتراک داشتند و دیگر اینکه در بحث عدالت هر یک از روشنفکران دینی از ابعاد مختلف به بحث عدالت پرداخته بودند. در موضوع انتظار در امید و هدف داشتن زندگی منتظر و اینکه انتظار جنبه منفی و مثبت دارد اشتراک داشتند، اما بین دیدگاه سروش و استاد مصباح یزدی در این مسأله که در دوران کنونی فساد و فحشا و ظلم فراگیر می شود افتراق وجود داشت که استاد مصباح پس از این فراگیری فساد و فحشا بازگشت به معنویت را معتقد بودند اما سروش این اعتقاد را با باورهای دینی در تعارض می بیند. در بحث اصالت فرد و جامعه هم اکثریت دیدگاه ها بر اصالت هر دو یعنی فرد و جامعه تأکید داشتند به جز استاد مصباح یزدی که به وجود حقیقی داشتن فرد معتقد بودند، اما روشنفکران دینی تز سومی را هم ارائه دادند که معتقد بودند در جامعه دینی اصالت با خدا و انوار الهی است. آمیختگی دین و سیاست را هم روشنفکران دینی معتقد بودند که یکی از مولفه های جامعه شیعی است و در همگن دانستن این دو اشتراک داشتند به جز بازرگان که هدف پیامبران را آخرت و خدا معرفی می کند و اداره امور دنیایی را هدف آنان نمی داند و بین دین و سیاست مرز قائل است، سروش هم دو نگاه به این مسأله دارد یکی اینکه ذاتاً این دو را از هم جدا می داند دیگر این که معتقد است به طور عرضی و تاریخی می توانند در کنار یکدیگر بنشینند. واژگان کلیدی: مولفه ها، روشنفکران دینی، جامعه شیعی، ولایت، عدالت، انتظار، اصالت فرد و جامعه، دین و سیاست
محمد حسنعلی پور سلیمانی محمدحسین پوریانی
باتوجه به نقش مخرب جرایم و انحرافها)بزهکاریها( برای کودکان و نوجوانان در اضمحلال شخصیت انسانی و نابسامانی اجتماعی امروزه و تأثیر مستقیم آن در آینده، از آموزههای شیعی در ایران به عنوان عامل نظارت درونی پرداخته میشود. باتوجه به مباحث فوق، در این پژوهش میزان رابطه آموزههای شیعی در کاهش آسیبهای اجتماعی دانشآموزان دوره اول متوسطه)مقطع راهنمایی(درناحیه 4 استان قم بررسی شده است. هدف اساسی این پژوهش، بررسی چگونگی پیوند این دو متغیرومطالعه تأثیر آموزههای شیعی در کاهش آسیبهای اجتماعی است که فرضیه اصلی میباشد. این پژوهش ازنوع پیمایش اجتماعی بوده وبرای جمعآوری دادههای پژوهش از تکنیک پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق، شامل دانش آموزان دوره اول متوسطه حوزه 4 استان قم درسال 3131 است که با استفاده ازفرمول کوکران 170 نفر به عنوان حجم نمونه و بااستفاده ازنمونه گیری تصادفی و برای اعتبار و پایایی از آلفای کرونباخانتخاب و بررسی شده است. اعتبارسنجههایآموزههای شیعه، 77 % و اعتبارسنجههای آسیبهای اجتماعی)بزهکاری(، 71 % تأیید گردیده است. در ضمن 5 فرضیه فرعی هم در این تحقیق آورده شده که عبارت اند از؛ 3 مناسک جمعی مثل ماه محرم، ماه رمضان و... در کاهش - آسیبهای اجتماعی کودکان تأثیردارد؛ 2 بزهکاری کودکان)دانش آموزان( پسر بیشتر از دختران - میباشد؛ 1 آسیب های اجتماعی دانشآموزان تنبل بیشتر است؛ 4 هرچقدر کنترل اجتماعی در - - فرد افزایش یابد، بزهکاری کاهش مییابد. 6 انحرافات دانشآموزان بیشتردراقشار کم درآمد - جامعه دیده میشود. که در این میان چهار فرضیه؛ مناسک جمعی، جنس، تحصیلات پاسخگویان و کنترل اجتماعی تأیید شده است بنابراینیافتههای تحقیق رابطه میان دو متغیر بالا را تأیید میکنند. نوع رابطه منفی بوده و بیانگراین است که با افزایش میزان همبستگی آموزههای شیعی، شاهد کاهش میزان گرایش به بزهکاری دانشآموزان هستیم.
زهرا مرادی محمدحسین پوریانی
آسیب های اجتماعی امروزه اثرات نامطلوبی بر روی جوامع به جای گذاشته اند، این تحقیق با نشان دادن روند رو به رشد آسیب های اجتماعی در استان ایلام ، با هدف تاثیر دین بر کاهش آ سیب های اجتماعی طبق آموزه های شیعی، به عنوان راه حلی در ممانعت از این گونه آسیب ها صورت گرفته است، روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است که در زمره تحقیقات کاربردی قرار دارد، اطلاعات مورد نیاز با توزیع پرسش نامه در در بین 150 نفر از زندانیان محبوس در زندان مرکزی استان ایلام به عنوان گروه آزمایشی و 150 نفراز افراد عادی به عنوان گروه شاهد جمع آوری شده است ، پس از توزیع و تکمیل پرسشنامه ها و وارد نمودن داده های این پرسشنامه ها، با استفاده از نرم افزار spssضریب پایایی (اَلفای کرونباخ) محاسبه گردید، نتایج تحقیق نشان داده است که آموزه های شیعی در استان، از پایایی بالایی برخوردار بوده است. ولی به لحاظ ارتباط بین متغیرهای آموزه های شیعی با آسیب های اجتماعی جز در متغیر اخلاقیات تفاوت معنی داری وجود نداشته است، هر چند این امر نشان از اهمیت و احترام به ارزش های شیعی در بین مردم استان دارد، اما لازم است راهکارهایی به کار برده شود که با رفع موانع تاثیر آموزه های شیعی، این گونه آموزه ها بتوانند در کاهش آسیب های اجتماعی موثر باشند.