علویان در طول تاریخ بر ضد حاکمان و قت قیام کرده اند، در شبه جزیره حجاز مردی از تبار علویان به نام حسین بن علی معروف به شهید فخ در سال 169 در مدینه قیام کرد هدف از قیامش را، امر به معروف و نهی از منکر، عمل به کتاب خدا و سنت پیامبر (ص) اعلام کرد. رسول خدا در زمان حیاتش از این قیام خبر داده بود و فرمود که اجر و ثواب یک شهید در منطقه فخ مانند دوشهید است. حسین بن علی و یارانش پس از تسلط بر شهر مدینه به طرف مکه رفتند، رسیدن آنان به مکه مصادف با ایام حج و حضور زائران خانه خدا بود، خلافت عباسی از ترس پیوستن مردم به آنان به وحشت افتاد و سپاهیانی فرستاد جلوی آنان را در منطقه فخ گرفت، نبردی در میان آنان رخ داد، حسین بن علی و عده ای از یارانش به شهادت رسیدند. امام کاظم (ع) در باره او فرمود (( مضی و الله مسلما صالحا صواما آمرا بالمعروف ناهیا عن المنکر ما کان فی اهل بیته مثله )) گر چه برخی از آنان از این نبرد جان سالم به در بردند و درمناطق دیگر جهان اسلام با حکام عباسی به مبارزه پرداختند.

نوشته حاضر دارای یک مقدمه و پنج فصل و خاتمه می‏ باشد. در فصل اول طرح تحقیق که مطالبی چون بیان مسأله، هدف، ضرورت و پیشینه تحقیق و سوالات اصلی و فرعی و فرضیه تحقیق بیان گردیده است. و سپس بحث مفاهیم و کلیات مورد توجه واقع ‏شده که ابتدا واژه ‏های مورد نظر و به کار رفته در این تحقیق، معنی و مقصود از آنان بیان شده است. فصل دوم با عنوان گزیده ‏های از زندگی و فضایل حضرت زهرا(س) می‏ باشد که در آن به شرح زندگانی حضرت زهرا علیهاالسلام چون: ولادت، نام‏ ها و القاب و اوان خردسالی و ازدواج حضرت اشاره گردیده و با استناد به منابع حدیثی و روایی معتبر شیعه و اهل سنت از فضایل و عظمت حضرت زهرا چون: عصمت، کرامت، محدّثه بودن حضرت، علم و دانش و عبادت حضرت سخن به میان آمده و در ادامه جایگاه و منزلت حضرت صدیقه فاطمه زهرا علیهاالسلام در پیشگاه رسول خدا صلی ‏الله ‏علیه ‏و‏آله و امام علی علیه‏ السلام بیان گردیده است. فصل سوم با عنوان: رحلت رسول خدا و اوضاع اجتماعی سیاسی مدینه آغاز و با تشریح و بررسی فضای سیاسی مدینه در هنگام در گذشت رسول خدا صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و جناح‏ ها و گروه های موجود در آن و تلاش‏ های هریک برای دستیابی به خلافت و حکومت ادامه یافته و به تشکیل سقیفه و عدم مشروعیت آن اشاره گردیده و به موضعگیری امام علی علیه‏السلام پس از حادثه سقیفه، پرداخته شده است. فصل چهارم که بخش مهم این نوشته است با عنوان: نمونه‏ های از مواضع سیاسی عملی حضرت زهرا علیهاالسلام آغاز گردیده است، در این فصل ابتدا سیاسی بودن برخورد و اعتراضات حضرت زهرا علیهاالسلام مورد بحث و بررسی قرار گرفته و بدین مناسبت بحث فدک مطرح و مورد تحلیل قرار گرفته است. با اثبات اینکه برخورد و اعتراضات حضرت زهرا علیهاالسلام بر علیه خلیفه سیاسی و در دفاع از امامت و ولایت بوده است به نمونه ‏های عینی دفاع آن حضرت از ولایت پرداخته‏ ایم که در این مورد چهار نمونه مهم از موضعگیری آن حضرت را برشمرده‏ ایم که عبارتند از: 1ـ سخنرانی حضرت در برابر خلیفه در جمع مهاجرین و انصار. 2ـ رفتن به خانه‏ های انصار جهت گرفتن بیعت برای امام علیه ‏السلام 3ـ اعتراض حضرت زهرا علیه االسلام بر خلیفه در قالب حزن و اندوه. 4ـ سخنرانی در جمع زنان مدینه. فصل پنجم با عنوان: اصول و مبانی سیاسی مستخرج از سیره سیاسی حضرت زهرا علیهاالسلام آغاز گردیده که پنج اصل مهم: 1ـ رابطه دیانت و سیاست در سیره سیاسی حضرت، 2ـ قاطعیت در مسیر حاکمیت حق ، 3ـ زمان‏شناسی حضرت زهرا(س)، 4ـ تلاش بر جداناپذیری قرآن و اهلبیت. در زندگی سیاسی آن حضرت، 5 –فرهنگ شهادت‏ طلبی مورد توجه واقع گردیده و به عنوان الگو برداری از سیره سیاسی آن حضرت معرفی شده است. در خاتمه به جمع ‏بندی و نتیجه ‏گیری از مطالب پرداخته شده است و اینکه: حضرت زهرا علیهاالسلام نقش عمده در پاسداری، حفظ و معرفی ولایت و امامت امام علی علیه ‏السلام با استناد به قرآن و سنت رسول خدا صلی‏ الله‏ علیه ‏و‏ آله داشته است

این رساله به منظور جمع آوری و ارائه دادن مطالبی که مربوط به "فضائل حضرت زهرا (ع) در منابع اهل سنت" وجود دارد، تدوین شده و در راستای این هدف، سعی شده است که تمام ابعاد زندگی حضرت که به نحوی ارتباط به موضوع فضیلت دارد، به ترتیب زمانی و بر اساس سیر تاریخی، تحقق و ظهور و بروز آنها در شخصیت حضرت زهرا (ع) جمع آوری و مورد بررسی قرار گیرد. در توضیح روند بحث و محتوای رساله، گفتنی است که ابواب و فصول بحث شامل مقاطع مختلفی مشتمل بر دوران پیش از تولد تا رحلت حضرت و عرصه های زندگی فردی و اجتماعی ایشان را در بر می گیرد و منابع اهل سنت در مجموعه این مقاطع، چهره ای ممتاز از شخصیت حضرت زهرا (ع) را پیش روی ما ترسیم می کند.

اسلام، همچون سایر ادیان الهی، اخلاق را به عنوان یکی از ارکان دین خود، معرفی می کند و از صدر اسلام تا کنون، علمای بزرگوار همواره در تبیین احکام و قوانین اخلاقی، به شیوه های گوناگون، کوشیده اند و آثار متعدد و فراوانی از خود به جای گذاشته اند. «اخلاق شمسیه» از جمله کتاب های اخلاقی است که احکام و اصول هنجارهای اخلاقی را به شیوه ای جذاب ارائه داده است. نویسنده آن، «حسن بن روزبهان شیرازی»، این کتاب را از روی کتاب «اخلاق محسنی»، به نام یکی از وزیران آن روزگار، یعنی شمس الدوله محمد، در قرن دهم هجری قمری نگاشته است. وی در این کتاب به مناسبت های مختلف حکایت هایی شیرین مرتبط با موضوع بحث آورده و نیز از اشعار و کلمات قصار بزرگان و حکما استفاده های فراوان کرده که همین امر موجب جذابیت این کتاب گردیده است. این کتاب به زبان فارسی در چهارده باب و یک خاتمه تنظیم شده است. از میان نسخه های موجود، سه نسخه از معتبرترین آنها، یعنی نسخه های آستان قدرس، مجلس شورای اسلامی، گلپایگانی، انتخاب و برای تصحیح و مقابله بررسی گردید. این سه نسخه به ترتیب مربوط به سالهای 1003 و 1046 و 1067 هجری قمری می باشند. کلمات کلیدی: اخلاق اسلامی قرن دهم هجری، حسن بن روزبهان شیرازی، کتابخانه آستان قدس، کتابخانه مجلس، کتابخانه گلپایگانی.

این رساله به منظور جمع آوری و ارائه دادن مطالبی که مربوط به «فضائل حضرت زهرا(علیها السلام) در منابع اهل سنت» وجود دارد، تدوین شده و در راستای این هدف، سعی شده است که تمام ابعاد زندگی حضرت(علیها السلام)که به نحوی ارتباط به موضوع فضیلت دارد، به ترتیب زمانی و براساس سیر تاریخی، تحقّق و ظهور و بروز آنها در شخصیت حضرت زهرا(علیها السلام)جمع آوری و مورد بررسی قرار گیرد. البته در خصوص فضائل حضرت زهرا(علیها السلام) تاکنون تحقیقات ارزشمندی، چه توسط شیعیان و چه از ناحیه اهل سنت، صورت گرفته است، لیکن نظر به اهمیت این موضوع و خلایی که در این رابطه، به خصوص در شبه قاره به چشم می خورد، خصوصاً با تکیه بر منابع اهل سنت، این عرصه همچنان نیازمند به تحقیق است و این پژوهش در پاسخ به اینگونه نیازها انجام شده است. در توضیح روند بحث و محتوای رساله، گفتنی است که، ابواب و فصول بحث شامل مقاطع مختلفی، مشتمل بر دوران پیش از تولد تا رحلت حضرت(علیها السلام) و عرصه های زندگی فردی و اجتماعی ایشان را در بر می گیرد و منابع اهل سنت در مجموعه این مقاطع، چهره ای ممتاز از شخصیت حضرت زهرا(علیها السلام) را پیش روی ما ترسیم می کند، چهره ای که نقطه آن تحت عنایات و الطاف خاص خداوند رقم خورده و در نهایت بانوی نمونه در جهان بشریت فراروی جهانیان به نمایش گذاشته شده است.