رودخانه ها از منابع عمده ی تامین آب شیرین در جهان بشمار می روند . کاهش منابع آب و کمبود آب شیرین در جهان لزوم مطالعه و بررسی تغییرات ایجاد شده در ویژگی های آن را آشکار می سازد . حوضه ی آبریز اهرچای در شمال غرب ایران و در محدوده ی جغرافیایی ´ 20 ? 46 تا ´ 40 ? 47 طول شرقی و´ 13 ? 38 تا ´ 45 ? 38 عرض شمالی قرار دارد . این حوضه در محل اتصال به رودخانه قره سو با مساحت تقریبی 3168 کیلومتر مربع و با دارا بودن بخش قابل توجهی از حوضه ی آبریز رود ارس ، از اهمیت ویژه ای برخوردار است . از لحاظ مورفولوژی دارای شکل بیضوی بوده وآبراهه ی اصلی آن ، رودخانه ی دائمی اهر چای می باشد که از ارتفاعات 2952 متری کوه کسبه سرچشمه گرفته و در امتداد غربی – شرقی از شهرستان های اهر و ورزقان گذشته و در خروجی حوضه ، در بخش شرقی به قره سو پیوسته و دره رود را تشکیل می دهند . از مهمترین شاخه های فرعی آن می توان به ورزقان چای ، رود کاسین ، علیرضا چای ، رود کردیق ، رود سیه کلان و ... اشاره کرد. مهمترین سازه آبی احداث شده در منطقه ، سد ستارخان است که در فاصله ی 120 کیلومتری شمال شرق تبریز و 15 کیلومتری غرب شهرستان اهر بر روی رودخانه اهر چای ساخته شده و در سال 1377 با اهداف کنترل و تنظیم جریانات سطحی رودخانه ی اهرچای ، تامین آب مورد نیاز 12450 هکتار از اراضی کشاورزی پایین دست ، آب شرب شهرستان اهر و نیز جلوگیری از خروج سالانه ی92 میلیون متر مکعب آب به بهره برداری رسیده است . سد مخزنی ستارخان از نوع خاکی با هسته ی ناتراوای رسی بوده و طول تاج ، عرض تاج و خاکریزی در کف به ترتیب 350 و 11 و 480 متر می باشد و از لحاظ سازندهای زیرین بر روی سنگ های آذرین و آذرآواری از قبیل آندزیت ، آگلومرا ، توف آندزیت ، توف لاپیلی ، توف های ماسه ای ، ماسه سنگ و لای سنگ قرار گرفته است . با توجه به اینکه احداث این سد تغییراتی را در پارامترهای موثر بر موفولوژی رودخانه از قبیل سرعت جریان ، فرسایش و نحوه ی رسوبگذاری ایجاد کرده است ، لذا شناسایی تغییرات اعمال شده بر مورفولوژی رودخانه بدلیل تغییر بستر سیلابی ، تغییر سطح آب ، تغییر رژیم رسوبگذاری و دبی جریان و ... ، جهت جلوگیری از هر گونه عواقب ناگوار در آینده امری ضروری تلقی می گردد. همچنین ساخت این سد منجر به زیر آب رفتن مناطق مسکونی روستایی ، باغات و خطوط ارتباطی در پشت سد و همچنین کنترل سیلاب و تغییر بستر رودخانه و ... شده و تغییرات عدیده ای در مسائل زیست محیطی و انسانی منطقه ایجاد کرده است . در این تحقیق سعی بر آنست تا مورفولوژی رودخانه اهر چای قبل از احداث سد ستارخان مورد مطالعه قرار گرفته و تغییرات ایجاد شده در بستر رودخانه بعد از احداث سد بصورت کمی مورد ارزیابی و مقایسه قرار گیرد. این تحقیق سعی در پاسخگویی به سوالات زیر را دارد: رودخانه ها نسبت به احداث سد چه رفتار مورفولوژیکی از خود نشان می دهند؟ آیا احداث سد می تواند دلیلی بر دگرگونی پایداری اشکال بستری نسبت به جریان باشد؟با احداث سد ، چه تغییری در میزان رسوبدهی در بالادست رودخانه ایجاد شده است ؟ در این تحقیق ابتدا از طریق عکس های هوایی 1:20000 سازمان نقشه برداری و نقشه های توپوگرافی 1:50000 سازمان جغرافیایی ارتش ، منطقه شناسایی و با جمع آوری 2 سری داده مربوط به قبل و بعد از احداث سد از طریق ایستگاه های هیدرومتری حوضه و نیز مشاهدات میدانی و با استفاده از نرم افزارهای hecras و نیز نرم افزارهای archydro و arcmap به پردازش داده ها پرداخته و از طریق نمودارها و جداول استخراج شده ، تغییرات ایجاد شده در مورفولوژی رودخانه بعد از احداث سد نسبت به شرایط طبیعی و قبل از احداث ، مقایسه و نتایج ارائه گردیده اند . همچنین از طریق بررسی عکس های هوایی 1:20000و 1:40000 مربوط به سالهای 1346 و 1374 و تصاویر ماهواره ی irs مربوط به سال 2008 ، مسیر رودخانه در 3 بازه ی انتخابی بررسی و تغییرات اعمال شده بر شکل و الگوی آبراهه در طول 41 سال مورد بررسی قرار گرفته است .

در این پژوهش، روش هایی مناسب، جهت برآورد خشکسالی کشاورزی ارائه می گردد. منطقه مورد مطالعه شمال غرب کشور ایران می باشد. از داده های طیفی و حرارتی سنجنده modis ماهواره terra بین سال های 2000 تا 2011 (برای ماه های آوریل تا ژولای) جهت محاسبه شاخص وضعیت پوشش گیاهی(vci)، شاخص وضعیت دمایی (tci) و شاخص سلامت پوشش گیاهی (vhi)، استفاده گردید. همچنین برای محاسبه شاخص استاندارد شده بارش (spi)، از داده های بارش برای 15 ایستگاه در منطقه از سال 2000 تا 2011 (برای ماه های ژانویه تا ژوئن) استفاده گردید. شاخص spi در مقیاس زمانی سه ماهه، جهت ارزیابی موفقیت شاخص های سنجش از دوری، مورد استفاده قرار گرفت. برای محاسبه شاخص vci از شاخص نرمال شده پوشش گیاهی(ndvi) استفاده گردید. همچنین جهت محاسبه شاخص tci از دمای درخشایی (brightness temperature) استفاده گردید. در ادامه با شاخص های vci و tci، شاخصvhi محاسبه شد. سپس مقادیر شاخص های vci، tci و vhi برای 15 ایستگاه در منطقه و برای هر ماه از نتایج استخراج و در آخر همبستگی بین این مقادیر با مقادیر شاخص spi محاسبه گردید. نتایج نشان می دهد که در منطقه شمال غرب شاخص vhi، که خود ترکیبی از شاخص های گیاهی و دمایی می باشد، در هر چهار ماه بهتر از شاخص های دیگر عمل کرده است. همچنین شاخص vci روشی مناسب و شاخص tci شاخص بسیار مناسبی نمی باشد. طبق نتایج حاصله از این تحقیق از این دو شاخص می توان برای برآورد خشکسالی در سایر نقاط ایران استفاده کرد.

مورفولوژی رودخانه، دلتا و جزیره تحت تاثیر عوامل مختلف طبیعی و انسانی دچار تغییر می شوند. این تغییرات به وجود آمده در وضعیت یک پدیده، از طریق مشاهده آن در زمان های مختلف را آشکارسازی تغییرات گویند و به پیش بینی مخاطرات و تغییرات کمک می کنند. حوضه آبخیز گرگانرود از مهمترین حوضه های آبریز دریای خزر می باشد. منطقه مورد مطالعه در این تحقیق بخشی از رودخانه گرگانرود، از 60 کیلومتری ساحل خزر (سد وشمگیر) تا دلتای گرگانرود را دربرمی گیرد و مختصات جغرافیایی آن مابین عرض جغرافیایی 58° 36 تا 12° 37 و طول جغرافیایی° 54 تا 45° 54 می باشد که ارتفاع آن در بالا دست آق قلا 4 متر و در دلتای گرگانرود به 29- متر، نسبت به سطح دریاهای آزاد می رسد. هدف اصلی این تحقیق آشکارسازی روند تغییرات مورفولوژیکی و مقایسه رسوبات منطقه مورد مطالعه می باشد. بدین منظور، ابتدا از طریق نقشه های توپوگرافی 1:50000، تصاویر ماهواره ایetm و googleearth مسیر رودخانه استخراج گردید و سپس ضرایب خمیدگی و زوایای مرکزی آن، در طی ده سال (2001 تا 2011) در سه بازه مهم محاسبه شد که خروجی آن به صورت نقشه ها و جداول استخراج شده و نوع الگوی رودخانه معرفی شده است. همچنین با استفاده از مطالعه میدانی و برداشت و نمونه برداری رسوب از دو منطقه ی جزیره و دلتای گرگانرود در نه نقطه با استفاده از دستگاه شیکر به مقایسه رسوبات پرداخته شد و در آخر برای آشکارسازی تغییرات دلتا به محاسبه میزان رسوبات ورودی به دریا و بررسی تصاویر ماهواره ای etm, landsat, googleearth برای محاسبه این تغییرات بین سالهای 1975 تا 2011 پرداخته شد. نتایج عبارتست از: 1) با توجه به محاسبات انجام شده در زاویه مرکزی، در بازه ی اول الگوی رودخانه، مئاندری توسعه نیافته می باشد، در بازه ی دوم الگوی رودخانه مئاندری توسعه یافته و در بازه ی سوم از الگوی توسعه یافته به سمت الگوی خیلی توسعه یافته پیش رفته است.2) از بالا دست به سمت پایین دست میزان پیچ وخم ها به دلیل دخالت عوامل انسانی کاهش یافته است. 3) محاسبه ی آنالیز دانه های دو منطقه رودخانه و جزیره عدم شباهت این رسوبات را به یکدیگر نشان می دهد. 4) مقایسه تصاویر سال های مختلف از دلتا و برآورد نوسانات تراز سطح دریا نشان دهنده تاثیر نوسانات تراز آب، بر عریض شدن دلتا می باشد.

این مطالعه با استفاده از مدل رقومی ارتفاع (dem) و تصاویر ماهواره ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) به مطالعه تکتونیک فعال و مورفوتکتونیک دینارکوه واقع در استان ایلام و اثرات آن بر تکامل شبکه های آبراهه می پردازد. به این منظور شاخص های فعالیت تکتونیکی از جمله شاخص sl، پیچ و خم جبهه کوهستان (smf)، نیمرخ عرضی رودخانه ها، عدم تقارن حوضه، نسبت عمق به پهنای دره و همچنین الگوی زهکشی از مدل رقومی ارتفاع استخراج شد. با تفسیر رقومی و بصری تصاویر ماهواره ای و همچنین سایه زنی مدل رقومی ارتفاع، داده های ساختاری، درزه ها و گسل ها استخراج و این داده ها در سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) تحلیل و تفسیر شده تا شرایط تکتونیکی منطقه مشخص و نقش گسل ها و چین های فعال در شکل گیری و تکوین شبکه های آبراهه تعیین شود. در نهایت وضعیت مورفوتکتونیکی منطقه تحلیل شد و بر اساس میزان فعالیت تکتونیکی منطقه روند توسعه و تکامل آینده ی شبکه های آبراهه پیش بینی شد. هدف کلی این تحقیق بررسی اثر گسل ها و چین های فعال در شکل گیری وضعیت مورفوتکتونیکی منطقه با تأکید بر تکامل شبکه های آبراهه، با تحلیل های کمّی مبتنی بر dem است. شناخت تکتونیک و مورفوتکتونیک چنین مناطقی با توجه به بررسی رفتار شبکه آبراهه برای فعالیت های عمرانی و ساخت و سازهای مرتبط با شبکه آبراهه اهمیت فراوان دارد. مطالعه ای ژئومورفومتریک با مشاهده ی نیمرخ های رودخانه ای و جبهه های کوهستانی صورت گرفته تا تغییرات مکانی و نحوه ی بالاآمدگی سنگ بستر مشخص شود. پیچ و خم جبهه کوهستانی (smf)، روابط مساحت- ارتفاع (منحنی های هیپسومتری)، شاخص های vf و af بطور قابل ملاحظه ای در نقاط مختلف منطقه متفاوت از هم هستند. نیمرخ های رودخانه ای حداکثر بازشدگی رودخانه ای را در بخش جنوبی دینارکوه نشان می دهند. بنابراین تحلیل های ژئومورفیکی نشان می دهند که بخش های غربی و جبهه جنوبی دینارکوه فعالیت تکتونیکی بیشتری نشان می دهند که احتمالاً چین فعال سمند نقش قابل ملاحظه ای در آن بازی می کند و عامل آن هم گسل تراستی پنهان در زیر آن می باشد.

چکیده توسعه گردشگری یکی از مهمترین راهبردهای برنامه ریزی توسعه پایدار است که امروزه از آن به عنوان یکی از پیشروترین فعالیتهای اقتصادی و صنعت در حال رشد و ابزاری تاثیرگذار برای افزایش درآمد در سطوح مختلف کشورها یاد می شود. از این رو در پژوهش حاضر به نقش عوامل ژئومورفیک دراولویت بندی مناطق ساحلی جزیره قشم برای توسعه توریسم با توجه به معیارهای طبیعی، زیست محیطی، کاربری اراضی و دسترسی پرداخته می شود تا بتوان راهکار مناسبی برای توسعه گردشگری جزیره و برنامه ریزی بهتر برای ایجاد تاسیسات و همچنین ایفای نقش مناسب در توسعه منطقه ای ارائه کرد. روش کار بدین شکل بود که در مرحله اول با تدوین پرسشنامه نظرات متخصصان گردشگری و ژئومورفولوژی درباره عوامل موثر در مکان یابی تعیین گردید، مرحله دوم شامل تعیین معیار ها و فاکتور ها ی اطلاعاتی مختلف که شامل 4 معیار اصلی با ?3 زیرمعیار است. در مرحله سوم واردکردن لایه ها ی مذکور به محیط نرم افزار arcgis و تشکیل پایگاه اطلاعاتی است. مرحله بعد وزن دهی و اهمیت نسبی هر یک از لایه ها ی اطلاعاتی نسبت به یکدیگر بود که از طریق مدل تحلیل سلسله مراتبی انجام شد. بدین صورت که معیار و زیر معیارهایی انتخاب و سپس از طریق نرم افزار expert choice به صورت دو به دو مقایسه گردیدند، سپس روابط بین عوامل موثر در انتخاب مناسب ترین مکان ها جهت توسعه توریسم مشخص و به صورت یک مدل وزنی برای نرم افزار تعریف شد. در نهایت با همپوشانی و از مجموع اشتراک این مدل ها در محیط arcgis ایجاد نقشه ای بود که در آن مکان های نهایی شناسایی و به عنوان سواحل پیشنهادی انتخاب شدند.. در این پژوهش، مهم ترین هدف، نشان دادن کاربرد و اهمیت مطالعات ژئومورفولوژی در این نوع مکان یابی است به طوری که مکان های پیشنهادی کمترین خطرات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی را داشته باشد. نقشه نهایی پهنه های مناسب برای توسعه توریسم در ? کلاس بر مبنای درجات مختلف (بسیار مناسب، مناسب، متوسط، نامناسب و بسیار نامناسب) تهیه شد. پهنه بندی ساحلی در جزیره قشم نشان داد که پهنه متوسط، بیشترین مساحت محدوده را (??/??درصد) به خود اختصاص داده است و بهترین مکان ها برای توسعه توریسم ساحلی با عوامل طبیعی و زیست محیطی (با وزن های ???%و ???%) در ارتباط است.

چکیده: در جهان امروز گردش گری رویکردی گسترده به موضوع طبیعت گردی دارد. یکی از شاخه های طبیعت گردی که در سالهای اخیر برای خود جایگاه خاصی در میان گردشگران علاقمند به طبیعت و عرصه های جغرافیایی پیدا کرده و از رشد بسیار زیادی برخوردار بوده است ژئومورفوتوریسم می-باشد. کشور ایران از جمله مکان هایی است که به دلیل ساختار زمین ساختی و شرایط خاص ژئومورفولوژیکی که دارد تنوع بسیار زیادی از آثار ژئوتوریستی را در قالب سایت های متعدد در خود جای داده است. یکی از مناطقی که در صورت توجه می تواند از نظر جذب طبیعت گرد با بسیاری از مناطق ژئومورفوتوریستی دیگر برابری کند شمال غرب استان کرمانشاه می باشد که شامل شهرستان های پاوه، جوانرود، روانسر، ثلاث باباجانی است و در محدوده جغرافیایی 45 درجه و 45 دقیقه تا 46 درجه و 47 دقیقه طول شرقی و 34 درجه و23 دقیقه تا 35 درجه و 20 دقیقه عرض شمالی واقع شده است. این منطقه به دلیل عملکرد فرایند های متفاوت محیطی دارای چشم انداز-های زیبایی است که ارزش فراوان در بررسی پدیده ها دارد. منطقه مورد مطالعه به واسطه موقعیت مناسب طبیعی، قلل متعدد، دامنه های بلند و شیب دار، دره های عمیق و غارها، چشمه سارهای فراوان، آبشارها، تالاب ها، لندفرم های کارستی و نهادها و بناهای تاریخی یکی از مناطق زیباست که از پتانسیل بالایی برای توسعه گردش گری برخوردار می باشد. تحقیق حاضر در راستای شناخت و معرفی توانمندی های ژئومورفوتوریسمی و بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدهای موجود در رابطه با توسعه ی ژئومورفوتوریسم در منطقه شمال غرب استان کرمانشاه با استفاده از مدل راهبردی swot صورت گرفته است. طی مطالعات و تحقیقاتی که صورت گرفت ژئوسایت ها و پدیده های ژئومورفوتوریستی منطقه شناسایی و معرفی شد و برای منطقه تعداد 13 نقطه قوت، 10 نقطه ضعف، و نیز 13 فرصت و 12 تهدید مورد شناسایی قرار گرفت. همچنین راهکار هایی در راستای توسعه ژئومورفوتوریسم منطقه ارائه شد و نتایج آنها به صورت جداولی ارائه گردید.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

دامنه شمالی الوند با جهت شمالغربی -جنوبشرقی در غرب ایران واقع شده است. منطقه مورد مطالعه به لحاظ ساختار زمین شناسی ، ویژگیهای سازندهای سطحی ، مشخصات هیدرولوژی ، اقلیمی ، توپوگرافی و وضعیت گسلها از نظر وقوع پدیده های ژئومورفولوژی و فرآیندهای دامنه ای بسیار متنوع می باشد. وقوع لغزشهای متعدد، جریانات واریزه ای ، ریزش های سنگی، و تشکیل و توسعه خندقها و بسیاری از پدیده های مورفودینامیکی فعال چهره دامنه شمالی الوند را به شدت تغییر داده است. شدت فرآیندهای دامنه ای و عوامل مورفودینامیک در جبهه شمالی توده الوند به حدی است که موجب پسروی و تحول مورفولوژی دامنه ها و پرتگاهها شده است. به طوریکه شاخص های کمی محاسبه شده نه تنها بیانگر شدت عملکرد عوامل مورفودینامیکی فعال منطقه است بلکه میزان و شدت ناپایداری دامنه ها را بیش از بیش مشخص می سازد. تخریب سنگها و جابجایی مواد درشت و ریز در سطوح دامنه های پرشیب از عوامل مهم برهنگی دامنه هاست به طوریکه حرکات ریزشی ، واژگونی ، سنگ ریزه ها، وجریانات واریزه ای با تکرار و فراوانی و گستردگی خاص یکی از عوامل ناپایداری دامنه های سنگی منطقه محسوب می شود.