بیان و جلوه های آن در شعر نظامی در این پژوهش، در موضوعات تشبیه و انواع آن از دیدگاه های مختلف استعاره و گونه های آن (مصرّحه، مجرّده، مرشحه و مطلقه) و مکنیّه، تبعیّه، اسناد مجازی و انسان وارگی، فورگراندینگ و پرسونیفیکاسیون و برخی از کنایه ها و مجاز ها اختصاص دارد و یک به یک در شعر نظامی و آثار مختلف او (پنج گنج) بررسی گردیده است. برای این کار در ابتدا همه نمونه های صور خیال در شعرهای نظامی فیش برداری شد و تهیّه و قریب به چهار هزار فیش نتیجه بازیافت این نمونه ها بود. سپس با بررسی تئوریک صور خیال و فنّ آفرینش بیان دسته بندی منظّم و منسجمی از فیش ها و نمونه¬های بازیافته صورت گفت. و مبحث به مبحث درباره شکل های خیال و صورت های سخنوری و کاربرد آنها در اشعار نظامی با توجه به نگرشی به نظر صاحب نظران و ادبیات شناسان برجسته نوشته شد. سپس برای هر موضوع نمونه های گویا و بر جسته از از اثر پنج گانه شاعر انتخاب شد.

ادبیات در شکل و محتوا با دین همسویی های فراوانی دارد و به همین دلیل بیشترین آمادگی را برای آمیزش با آموزه های دینی دارد. این امر باعث شده تا «ادبیات دینی» یا «ادبیات مذهبی»، پیشینه ای به قدمت تمدن و فرهنگ بشری داشته باشد. در ایران نیز از آغاز شکل گیری ادبیات فارسی همواره شاعران و ادیبان از آموزه های دینی ـ مذهبی بهره برده اند که پس از دوره صفویه، ادبیات فارسی به دلیل تلاش های شاه اسماعیل صفوی و دیگر حاکمان صفوی در ترویج فرهنگ دینی به ویژه تفکر شیعی جانی دیگر یافت و فصلی نو در ادبیات فارسی گشوده شد و اغلب شاعران مشهور دوره صفویه از جمله محتشم کاشانی، شیخ بهائی، صائب تبریزی، کلیم کاشانی و دیگران با استفاده از عناصر و سازوکارهای ادبی توانستند برخی از مفاهیم و مضامین دینی از جمله تفکر شیعی را به تصویر بکشند و سیمای اهل بیت را در تار و پود شعر به زیباترین شکل و در قالب هنر به اهل علم وادب ارائه دهند. روش این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و بر پایه مطالعات کتابخانه ای ـ اسنادی می باشد. و عمده ترین دستاورد و نتیجه این پژوهش به شرح زیر می باشد: نعت پیامبر و ثنای امیرالمومنین (ع) و رثای امام حسین (ع) در شعر این شاعران از بسامد بالایی برخوردار است؛ فضایل اهل بیت، شرح معجزات و پیروزی های آنان در جنگ با دشمنان و معاندان دین، مظلومیت و شهادت آن بزرگواران از دیگر مباحث مطرح در شعر آنان است.

ادبیات داستانی دارای پیشینه ای به درازای تاریخ است، از آن روزگار که بشر توانست سخن بگوید، ادبیات داستانی شکل گرفت. داستان، حکایت، قصه و . . . همه یک هدف داشتند و آن انتقال اندیشه و تجربه به دیگران بوده است و داستان نویسی به شکل امروزی و جدید با گذشت روزگاران رواج یافته است. داستان کوتاه با محمدعلی جمالزاده دچار تحول شد و این تحول بزرگ بر طرح داستان ها نیز تأثیر بسزایی گذاشت. طرح و پیرنگ که ستون داستان است، افکار و اندیشه نویسنده را نمایش می دهد و حوادث داستان را به صورت عقلانی و منظم بیان می کند. یک خواننده خوب می تواند با خواندن داستان اندیشه و دیدگاه نویسنده دست یابد. راوی داستان که همان زاویه دید در داستان را بیان می کند، از طرف نویسنده انتخاب می شود و این نویسنده است که روایتگر داستانش را انتخاب می کند که اول شخص باشد یا سوم شخص و یا . . .، نویسنده جایگاهی برای خود در داستان در نظر می گیرد تا به بهترین شکل داستانش را روایت کند. هدف از پژوهش ارائه شده، آشنایی با ذهن نویسندگان با بررسی کردن طرح و پیرنگ در داستان و این که نویسنده برای توصیف داستان از چه جایگاهی استفاده کرده است، با بررسی زاویه دید در داستان. تاحد امکان از کتاب هایی با این موضوع و همچنین مقالات و مجلات استفاده شده است.

قرآن کریم به عنوان کتاب آسمانی، همواره مورد توجه اندیشمندان مسلمان بوده و هر یک از آنان، تلاش کرده اند تا برداشت و تفسیر خود را به سبک خاصی به جامعه علمی خودشان ارائه دهند. در این میان ابوالفتوح رازی، رشیدالدین میبدی و علامه طباطبایی ازجمله کسانی هستند که در عرصه تفسیر قرآن، گام های بزرگی برداشته اند. ابوالفتوح رازی یکی از برجسته ترین واعظان منطقه ری در قرن ششم هجری است. این سمت موجب گردیده است تفسیر او سبک واعظانه داشته باشد. از اقتضائات چنین سبکی توجه ویژه به روایات تفسیری است. ابوالفتوح از تفاسیر پیش از خود چون جامع البیان و تبیان تأثیر پذیرفته و بر تفاسیر پس از خود به ویژه تفاسیر فارسی چون جلاءالاذهان و منهج الصادقین تأثیر داشته است. سبک زبانی آن درنهایت سادگی و روانی همراه با فصاحت و بلاغت مختص قرن چهارم و پنجم به دوراز تکلفات ظاهری و صنایع لفظی است. رشیدالدین میبدی، در کشف الاسرار، آیات قرآن را در سه نوبت تفسیر می کند و در ضمن آن از قرائت، شأن نزول، اخبار و احادیث و... به تفصیل سخن می گوید و در النوبه الثالثه آیات را به مذاق صوفیان و عارفان توجیه و تأویل می کند. تفسیر کشف الاسرار از عناصر و سازوکارهای القای معانی ازجمله صور خیال، مجاز، سجع، تشبیه، استعاره بهره زیادی برده است. علامه طباطبایی در تفسیر آیات به استشهادات قرآنی تمسک زیاد جسته و روش تفسیری ایشان، تفسیر قرآن به قرآن بوده و در بخش تفسیر، سه عنصر: نقل نظریات، نقد نظریات و نوآوری در برداشت به طور برجسته مشهود است. هدف از این تحقیق شناساندن سبک ها و جلوه های ادبی کهن که در تفاسیر ابوالفتوح رازی، کشف الاسرار و عدهالابرار به کاررفته است و همچنین آشنا کردن علاقه مندان علوم تفسیری با اشتراکات و افتراقات این تفاسیر و تأکید بر این نکته که علامه طباطبایی با تفسیر المیزان، کار مفسرین قبل از خود را تکمیل کرده است. در این تحقیق به این نکته رسیده ایم که بین تفسیر روح الجنان و مجمع البیان اشتراکات فراوانی وجود دارد و در تفسیر بعضی آیات به نظر می رسد که از یکدیگر برداشت کرده اند و کشف الاسرار میبدی هم از تفسیر مجمع البیان استفاده کرده است و علامه طباطبایی نیز آن تفاسیر را در تفسیر خود در نظر داشته است. کلیدواژه ها: ابوالفتوح رازی، روض الجنان، میبدی، کشف الاسرار، تفسیر، سبک، علامه طباطبایی، المیزان.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.