چکیده شرح غزلیات سعدی رساله ای است در راستای شناخت و معرفی یکی از ستون های استوار و قله های رفیع زبان و ادب فارسی سعدی شیرازی و از آن جا که تکوین، تحول و تکامل غزل فارسی در ایران با زبان غزل سعدی هویتی ماندگار یافته است؛ ناگزیر از شناخت و معرفی وی می باشیم. این رساله دربرگیرنده پنج فصل اصلی است. در فصل اول؛ درآمد و کلیات مورد بررسی قرار گرفته که خود دربرگیرند? مروری بر تحقیق های پیشین، ضرورت تحقیق، روش تحقیق و بررسی نسخه های کلیات سعدی به تصحیح فروغی، یغمایی و یوسفی است. در فصل دوم کوشیده شده است تا پس از بررسی ضرورت آشنایی با زبان شاعر به منظور شناخت و درک دقیق آثار و افکار سعدی و شناخت نبوغ شاعری و تبیین هندس? زبانی او در غزلیات، ویژگی های زبانی مورد بررسی قرار گیرد و شاخص های مورد توجه وی در زبان غزل همچون بهره مندی از زبان تمثیل و اشاره، تکرار در غزل، شگرد عبارات و افعال سلبی در زبان خاص وی و .... مورد بررسی قرار گیرد. فصل سوم این رساله در پیوند با ساختار معنایی در غزل سعدی است. بررسی شاخص هایی چون توصیف در غزل، تبیین وحدت مطلب، تامل حکمی در پدیده ها.... در فصل چهارم مبانی مشترک و محوری در غزل های سعدی همچون عشق؛ حالات و ویژگی های آن، عقل و عشق و رابطه آن دو و نیز دیدگاه سعدی نسبت به این مقوله، نظربازی و جمال پرستی سعدی و سماع از دیدگاه سعدی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در پایان این فصل نیز به نتیجه گیری از کلیه مباحث پرداخته شده و شاخص های مهم اندیشه و زبان سعدی در غزلیات مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل پنجم، غزلیات سعدی ـ بر اساس آن چه که در روش تحقیق آمده ـ شرح و تحلیل شده است. در پایان این فصل نیز نمایه هایی از استعارات، تشبیهات و اضافات تشبیهی، کنایات، مجازها، وزن عروضی و نمایه موضوعی غزلیات سعدی همراه با نمودار آماری ارائه شده است.

سرعت میزان تندی یا کندی سخن است. سرعت کلام، کلام نویسنده و کلام شخصیت ها مقوله ای است که کم و بیش از قاعده تبعیت می کند. سرعت باید با داستان و شخصیت های آن و موقعیّت آن ها کاملاً هماهنگ باشد؛ مثلاً در شرایط هیجانی، روند سخن تند است و در نثر عاطفی کند. سرعت سازنده ی کشش و کشش سازنده ی انگیزه ی خواننده برای زندگی در دنیای متن است و کلمات تنها مادّه ی خام برای تولید کنشی ارتباطی- نوشتاری. سرعت با تمام عناصر ادبی ارتباط دارد و به اشکال متنوعی در آثار ادبی جلوه می کند. در این پایان نامه سعی بر آن است که مفهوم «سرعت نثر» بررسی شود. ابتدا به این مفهوم و جلوه ی آن در آثار مختلف با ذکر شواهد از شاهنامه، کلیله و دمنه، مرزبان نامه و... پرداخته شده و آراء و عقاید صاحب نظران مخصوصاً «کاترین هیوم» در باب سرعت نوشتار بیان شده است. سپس با توجه به ارتباط موضوع بحث با مقوله های«ایجاز، اطناب و مساوات» به تعریف و شرح این مفاهیم از دیدگاه علمای معروف بلاغت پرداخته شده است. در ادامه با در نظر گرفتن «مرزبان نامه» و سبک آن در این پایان نامه، به اختصار سبک فنّی و ویژگی های سبکی این کتاب بررسی شده است. سپس عناصر ادبی «افزایش دهنده و کاهش دهنده ی سرعت» مورد توجه قرار گرفته است. در فصل دیگری به بررسی مفاهیم و درون مایه های برجسته ی مرزبان نامه و ارتباط آن با مفهوم سرعت پرداخته شده است. سپس داستان ها و حکایات این کتاب که بیش تر با مبحث سرعت مرتبط است، مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است. در پایان نیز نتیجه گیری مباحث مندرج در پایان نامه ذکر شده است.

ادبیات، به ویژه داستان نویسی، یک هنر تام و ناب است. اساساً داستان عمری به موازات حیات عقلانی انسان دارد و داستان پردازی تجلی و ترجمان افکار، عواطف، آرمان ها، آداب و سنن، رنج ها و به طور کلی محتوای نهانخانه ی جان آدمی بوده و هست. این نوع ادبی، در هر دوره ای از حیات انسانی، هم گام با دگرگونی های فکری و فرهنگی جامعه، فراز و نشیب هایی را پشت سر گذارده است. در دوران معاصر نیز با گنجینه ی متنوع و سرشار خود، هم چنان زنده و پویا در جریان است. یکی از اشکال این نوع ادبی، داستان عامیانه است که در پیوندی متقابل با تحولات اجتماعی و فرهنگی است و نقطه ی آغاز آن در دوران معاصر، در مجموعه داستان های کوتاه سید محمد علی جمال زاده تبلور یافته است. در این پایان نامه سعی بر آن است که لغات عامیانه، به عنوان یکی از مظاهر و مولفه های داستان عامیانه، بررسی شود؛ چرا که این لغات نقشی مهم در سبک داستان پردازی جمال زاده ایفا می کند و بارزترین ویژگی سبکی آثار او به شمار می آید. این پایان نامه که هدف اصلی آن شرح و تحلیل سبک شناسانه ی لغات، اصطلاحات و ترکیبات عامیانه در مجموعه داستان های سید محمد علی جمال زاده است، در شش فصل تنظیم شده است: فصل اول شامل مقدمه و کلیات است. در فصل دوم رویدادهای تاریخی و زمینه های بیداری و عوامل موثر بر تحول نثر فارسی در عصر مشروطه و پس از آن بررسی شده است. فصل سوم به تاریخچه ی قصه، شرح زندگی، معرفی آثار و بررسی نقش جمال زاده در داستان نویسی جدید فارسی پرداخته است. در فصل چهارم به بررسی سبک نثر جمال زاده پرداخته شده است. در فصل پنجم لغات، اصطلاحات و ترکیبات عامیانه، تحلیل سبک شناسی و شرح شده اند. فصل ششم در بردارنده ی نتیجه و ماحصل این پایان نامه است

شعر معاصر شرق فارس، نقش به سزایی در شعر استان و جایگاه آن داشته است. هدف این پژوهش، معرفی کارنامه ی شعر شهرستان های استهبان، فسا و داراب و بررسی ویژگی های اصلی شعر هر شاعر، به صورت جداگانه، در سه حوزه ی صورت، معنا و خیال است که با معرفی بیش از صد و هفتاد شاعر، صورت گرفته است. این پژوهش در شش فصل به ارائه ی کارنامه ی شعری شاعران معاصر فارس در شهرستان های سه گانه ی مورد نظر پرداخته است: در فصل اول با عنوان کلیات تحقیق، به مواردی چون: مقدمه ی تحقیق، ضرورت و اهداف تحقیق، مروری بر تحقیقات انجام شده و روش تحقیق پرداخته شده است. فصل دوم به معرفی اجمالی هر شهرستان، بررسی انجمن های موجود در آن ها و ویژگی های کلی شعر هر شهرستان اختصاص یافته است. در فصل سوم، چهارم و پنجم به ترتیب شاعران شهرستان های استهبان، فسا و داراب معرفی و ویژگی های کلی شعر آن ها از نظر صورت، معنا، خیال و عوامل تأثیرگذار بر هر کدام از آن ها بررسی شده است. شاعران هر شهرستان براساس محل سکونت به دو دسته ی زیر تقسیم شده اند: 1- شاعرانی که در خود شهرستان سکونت دارند و در آن جا به فعالیت ادبی خود مشغول هستند. 2- شاعرانی که زادگاه خود را ترک کرده و در نقاط دیگر زندگی می کنند. شاعران دسته ی اول در سه گروه زیر طبقه بندی و معرفی شده اند: 1- شاعران پیش از سال 1300 هجری شمسی (شاعرانی که در سده ی سیزدهم متولد شده اند) 2- شاعران پنج دهه ی نخست سده ی چهارده (1300 تا 1357) 3- شاعران عصر انقلاب (1357 تا 1385) پس از معرفی این شاعران، شاعران دسته ی دوم به صورت کلی معرفی شده اند. و بالاخره در فصل ششم به ارائه ی نتایج این تحقیق پرداخته شده است.

غزل از مهمترین قالب های شعر فارسی در بیان مضامین مختلف، بویژه مضامین عاشقانه و عارفانه است که درطول تاریخ خود فراز و نشیب های بسیاری را پشت سر گذاشته است. سعدی یکی از بلندترین قله های غزل فارسی از قرن هفتم به بعد محسوب می شود. وی بر شعر بسیاری از شاعران بعد از خود، بویژه بر شعر شاعران قرن هشتم، مانند خواجه حافظ، خواجوی کرمانی، عماد فقیه، جلال عضد و ... تأثیر گذاشته است. یکی از موفق ترین پیروان سعدی در غزل سید جلال الدین بن سید عضدالدین یزدی معروف به «جلال عضد» و متخلص به «جلال» از شاعران قرن هشتم هجری و از معاصران خواجه حافظ شیرازی است. دراین پژوهش، غزل های «جلال عضد» با غزل های «سعدی» مقایسه و تطبیق شده اند. از بهترین نتایج به دست آمده ی این پژوهش این است که تأثیرپذیری های جلال عضد از سعدی شیرازی در حوزه های گوناگون؛ مضامین، تصاویر، ساختار کلام، تعبیر و ترکیب ها ، وزن، قافیه و ردیف فراوان است. یافته های این رساله، در هفت فصل به شرح زیر فراهم آمده اند: در فصل اول، به طرح مباحث کلی تحقیق شامل: مقدمه، اهمیت، هدف، پیشینه و روش تحقیق پرداخته شده است؛ فصل دوم به معرفی جلال الدین عضد اختصاص یافته و بر اساس منابع موثق درباره ی موضوع هایی همچون زندگی، اندیشه، آثار و احوال جلال الدین عضد یزدی سخن به میان آمده است؛ در فصل سوم و چهارم به مقایسه ی مضامین، واژگان، ساختار کلام و ترکیبات سعدی و جلال الدین عضد پرداخته ایم و در فصل پنجم به مشترکات موسیقایی(وزن، قافیه و ردیف) در غزلیات سعدی و جلال عضد سخن به میان آمده است؛ فصل ششم به بررسی عناصر بدیعی و بیانی مشترک در غزلیات سعدی و جلال عضد اختصاص یافته است و فصل پایانی - فصل هفتم- نتایج به دست آمده از این پژوهش، فراهم آمده اند.

چکیده بررسی ساختار جمله ها در بوستان سعدی به کوشش حسن دست موزه افصح المتکلمین، سعدی شیرازی، از بزرگ ترین ارکان ادب پارسی است. نقادان سخن از قدیم شیوه ی هنری وی را سهلِ ممتنع نامیده اند؛ عنوانی متناقض نما که نه تنها نکته ای بر خواننده نمی گشاید بلکه او را در ابهامی بیش تر فرو می بَرد. در این پژوهش که کاملاً جنبه ی آماری دارد، با تدبیری خاص، 1100 بیت از بوستان به عنوان جامعه ی آماری از متن برگزیده و از دیدگاه « جمله و ساختارهای آن» بررسی شده است. مبانی نظری و تعاریف اصطلاحات را از دستور مفصل امروز دکتر فرشیدورد برگرفته ایم که به نسبت دیگر دستورنویسان، با حوصله ی بیش تری بدین موضوع پرداخته است. در سایه این پژوهش به نتایج متعددی دست یافتیم. از مهم ترین نتایج این تحقیق می توان به موارد زیر اشاره کرد: - میزان جمله های مستقیم در بوستان به مراتب بیش از جمله های غیر مستقیم است. - میزان تقدیم و تأخیرها در جمله های بوستان چندان زیاد نیست و معمولاً یک رکن دچار تقدیم یا تأخیر می شود. - بیش ترین ارکان دستوری که از محل خود جابه جا شده اند به ترتیب عبارتند: از فعل، قید، متمم. - در بوستان جمله های طولانی کمتر به کار رفته اند، جمله ها و جمله واره ها معمولاً کوتاهند و گاه دریک بیت، چندین جمله واره به کار می رود. - استفاده از جمله واره های فشرده بسیار بیش تر از جمله های گسترده و جمله های عادی بود. - معمولاً هر جمله و یا هر جمله واره در یک مصراع قرار گرفته و مصراع، واحد کلام می شود. - در بوستان جمله های مجهول، به ندرت به کار رفته است. واژه های کلیدی: بوستان، ساختار جمله ها، جمله های مستقیم، جمله های غیرمستقیم.

شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی از تأثیر گذار ترین شخصیت های ادب پارسی است، که آثار وی از زمان حیاتش تاکنون با رویکرد و استقبال فراوان مخاطبان همراه بوده است. قرن هاست که گلستان و بوستان وی در مراکز آموزشی قدیم و جدید بعد از قرآن کریم در ایران و خارج از ایران خوانده می شود. افزون بر زبان آهنگین، رسا و پر تأثیر، توجه شیخ اجل به مسائل اجتماعی و بایدها و نبایدهای اخلاقی، در استقبال و رویکرد مراکز آموزشی و دیگر مخاطبان بی تأثیر نبوده است و همین امر موجب شده که شیخ شیراز در اذهان بسیاری از فارسی زبانان، بیشتر به عنوان یک معلم اخلاق نقش بندد. از آن جا که فرا خواندن به زیبایی ها و نیکی ها و بازداشت از بدی ها و زشتی ها از اصلی ترین مباحث و اصول علم اخلاق است در این پایان نامه قصد بر آن بوده که بررسی شود شیخ اجل در کتاب پر ارج گلستان مخاطبان را به چه اموری ترغیب و یا از چه اموری تحذیر نموده است و برای هدایت مخاطبان خود از چه شیوه های ترغیب یا فراخوانی و تحذیر یا بازداشتی بهره برده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که سعدی در گلستان، 47 مورد مختلف، مخاطب را به فضایل اخلاقی فرا خوانده و در 73 مورد نیز از رذایل اخلاقی باز داشته است، شایان یاد است که شیوه هایی نیز که او در این امر برگزیده، بسیار متنوع اند. یافته های این پژوهش در پنج فصل به شرح زیر ارائه شده است: فصل اول: کلیات و مقدمه. فصل دوم: گذری بر احوال و دیدگاه های تربیتی سعدی فصل سوم:. بررسی شیوه های ترغیب و فراخوانی در گلستان؛ مانند قناعت، سخاوتمندی، صبر و بردباری و ... فصل چهارم: بررسی شیوه های تحذیر یا بازداشتی سعدی در گلستان؛ مانند مردم آزاری، حرص و آز، بخل و سفلگی و .. فصل پنجم: نتیجه گیری

پژوهش حاضر، بر آن است که با نقد و بررسی آثار منتشرشده در حوزه پژوهش های اساطیری، این آثار را به پژوهشگران و علاقه مندان به اسطوره بشناساند و آثار برتر را به خوانندگان، معرفی کند. همچنین به دلیل نبود چارچوبی منسجم و مناسب در حوزه کتاب شناسی توصیفی تحلیلی، هدف دیگر این پژوهش، ارائه چارچوبی مناسب در این حوزه است که برای نویسندگان، پژوهشگران، ناشران و هر فردی که با نقد کتاب سروکار دارد، سودمند می نماید. در این رساله، ?? اثر در حوزه پژوهش های اساطیری، بر اساس چارچوبی یک دست، معرفی، نقد و بررسی شده است. چارچوب حاضر دو بخش توصیفی و تحلیلی دارد که بخش تحلیلی، خود، به موضوعی و انتقادی/ ارزشیابی تقسیم شده است. مهم ترین بخش آن، بخش انتقادی/ ارزشیابی است که در آن به وضعیت ناشر، ظاهر و محتوای کتاب، توجه شده. در پایان رساله نیز، به منظور استفاده آسان تر و بهره هرچه بیشتر مخاطبان، یک نمایه اعلام که درون متنی است و یک نمایه موضوعی که برون متنی است، ارائه شده است. این رساله در فصل سوم که فصل نتیجه گیری است، به نتایجی درخور توجه رسیده که از آن میان، به این موارد اشاره می شود: اسطوره پژوهی در ایران در دهه هشتاد سرعت بیشتری یافته است. بیشتر اسطوره پژوهان ایرانی از آثار یونگ و الیاده استقبال کرده اند. در بیشتر آثار، نمایه تفننی تلقی شده و به همین دلیل حذف شده یا ناکارآمد است؛ بهمن سرکاراتی، ابوالقاسم اسماعیل پور و یدالله موقن را بهترین مترجمان در این حوزه می توان نام برد.

چکیده بررسی و مقایسه برجسته ترین دیدگاه های اجتماعی سعدی و ملک الشعرای بهار به کوشش فاطمه نظری وانانی قرن هفتم هجری قمری و دوره ی معاصر، دو دوره ی مهم در تاریخ ادب فارسی به شمار می روند. سعدی و ملک الشعرای بهار از شاعران سرآمد این دو دوره می باشند که با توجه به شرایط اجتماعی و سیاسی عصر خود به تناسب به مسائل اجتماعی گرایش نشان داده اند؛ به گونه ای که از مهم ترین مضامینی که سهم عمده ای از اشعار این دو شاعر را به خود اختصاص داده، مسائل اجتماعی است که هر دو شاعر بلند پایه، با رویکردهای متفاوت و یا مشابه بدان پرداخته اند. برای تبیین و تحلیل این موضوع، یافته های خویش را در چهار فصل ارائه داده ام. فصل اول، مقدمه و کلیاتی از موضوع، اهمیت و ضرورت تحقیق، روش تحقیق، پیشینه و پرسش تحقیق است. در فصل دوم، اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر سعدی و ملک الشعرای بهار و زندگی و اندیشه ی هر دو شاعر، مورد بحث قرار گرفت. در فصل سوم، ضمن بررسی و مقایسه ی برجسته ترین دیدگاه های اجتماعی سعدی و ملک الشعرای بهار، رویکردها و نگرش های مشترک و متفاوت ایشان در زمینه ی عدالت، آزادی، اتحاد و یگانگی و... بحث و تحلیل گردید. در فصل چهارم، نتیجه گیری آمده و تفاوت ها و هم سانی هایی که در زندگی و دیدگاه های اجتماعی ایشان وجود دارد، بیان شده است. کلید واژه: سعدی، ملک الشعرای بهار، اجتماع، مغولان، مشروطه

تلمیح در شعر یکی از راه های موثر و کارآمد در برقراری ارتباط با تاریخ، اسطوره، دین و فرهنگ مردم می باشد، با بررسی این مقوله در شعر علاوه بر لذت آشنایی با تلمیح و کشف آن، به سطح دانش شاعر نسبت به انواع تلمیح نیز پی خواهیم برد. میزان بهره گیری و نوع این آرای? ادبی در دوره های مختلف شعر فارسی متفاوت بوده و همیشه در هر دوره چند شاعر بیش از دیگران به آن توجه داشته اند و آن را با بسامد بالایی در شعر خود به کار برده اند. در اواخر سبک هندی و اوایل سبک بازگشت ادبی از جمله شاعران مطرح در تلمیح، غالب دهلوی و صحبت لاری می باشند که در این پژوهش به تقابل و مقایس? تلمیحات موجود در شعر آنها پرداخته شده است، این پژوهش با تقسیم بندی تلمیحات به انواعی چون تلمیحات اسلامی-تبار(قرآنی، روایی و شخصیت ها)، تلمیحات ایرانی تبار (پادشاهان، پهلوانان، زنان نامدار و بزرگان ایرانی)، تلمیحات عربی تبار(معاشیق و شخصیت ها)، تلمیحات یونانی و هندی تبار و ضرب المثل ها، میزان بهره گیری هر شاعر از این تلمیحات را بررسی کرده و به نتایج قابل قبولی دست یافته است. بررسی دیوان شعر این دو شاعر از نظر آرای? تلمیح به طور کل نشان دهند? این مطلب است که صحبت به شدت متاثر از محیط علمی عصر و دانش دینی فراگرفت? خود می باشد و به طور گسترده از فرهنگ اسلامی و ادب عرب تاثیر پذیرفته و آرای? تلمیح را از اصلی ترین پایه های شعر خود قرار داده است و از تلمیحات نادری یاد کرده که در شعر شاعران قبل از وی به ندرت یافت می شود و در مقابل غالب دهلوی در استفاد? از تلمیح، در مقایسه با صحبت لاری راهی معتدل را پیش گرفته و با توجه به محیط زندگی خود در تلمیحاتی چون تلمیحات هندی از صحبت لاری پیشی گرفته و همچنین تحت تاثیر ویژگی-های ساختاری سبک هندی در ساخت ترکیبات تلمیحی بدیع و تازه، نسبت به صحبت نوآوری هایی را به دست آورده است. کلید واژه ها: تلمیح، غالب دهلوی، صحبت لاری، سبک هندی، سبک بازگشت

شرح زیباشناختی 200 غزل اول دیوان شمس به کوشش حسن عاطفت دوست یکی از بزرگترین غزل سرایان زبان فارسی مولانا است که دیوان غزلیات او با 3365 غزل، بزرگترین مجموعه ی تغزلی زبان فارسی به شمار می آید. در این مجموعه ی بی نظیر شورانگیزترین غزل های عرفانی را می توان دید که در کنار مثنوی معنوی موجب شده جناب مولوی بعنوان یکی از ارکان ادب پارسی بلکه ادب جهانی مطرح شود. مولوی از تمام ظرفیت های زبانی و معنایی برای به اوج رساندن و تأثیرگذاری کلام خود استفاده کرده است و غزلیات او از دیدگاه های مختلف معنایی و صوری جای پژوهش و تحقیق دارد؛ در این پایان نامه 200 غزل اول دیوان شمس براساس نسخه ی استاد بدیع الزمان فروزانفر، انتشارات جاویدان انتخاب شد و از دیدگاه زیبایی شناسی و جنبه های بلاغی جستجو و بررسی شد؛ از مهمترین نتایج به دست آمده از این پژوهش می توان به موارد زیر اشاره کرد: - عناصر موسیقی افزا نقش زیادی در دلپذیری و آراستگی غزلیات شمس داشته است. مهمترین ابزارهای موسیقی افزایی در این مجموعه عبارتنداز: قافیه های درونی، ردیف های طولانی، تکرار و تکریرهای زیبا و ... - یکی از جنبه های شعری مولانا که در موسیقی کلام او تأثیر عمده ای گذاشته است؛ تکرار است؛ از تکرارهای ناقص آوایی تا تکرارهای کامل و منظم آغازی و پایانی همه در موسیقی افزایی سخن مولوی در غزلیات تأثیر فراوان داشته و آن را مناسب مجالس سماع صوفیانه کرده است. - در حوزه ی تشبیهات، بیشتر از تشبیهات حسی استفاده شده که راهی برای ملموس تر کردن تجربه های عرفانی وی است. کاربرد اضافه های تشبیهی و استعاری فراوان یکی از ویژگی های بیانی این غزلیات است که در موجز کردن سخن نقش فراوانی دارد. - در حوزه ی استعاره، بسامد استعاره ی مکنیه چشمگیر است که بیشتر آن ها از گونه ی جاندار انگاری است که می توان آن را ممیزه ی سبکی غزلیات او به شمار آورد. - کاربرد پارادوکس نیز در غزلیات مولانا چشمگیر است و این ترفند در چند لایه کردن سخن مولوی بی تأثیر نبوده است. - مولانا از کنایه، نیز در سطح وسیع استفاده کرده و بدین وسیله مضمون های متنوعی خلق کرده است.

میرزا محمد فرخی یزدی از شاعران پرآوازه ی معاصر است که در بین هم عصران خود در حوزه ی غزل سرایی به دلیل آوردن ترکیبات تازه و آمیختن آن با مضامین سیاسی سرآمد بود. فرخی بی مهاباتر از سایر روشنفکران با زبان شعر به مبارزه علیه استبداد رضاخانی پرداخت. از نظر فکری سوسیالیست مآب و طرفدار کارگر و رنج بر است. او بیشتر غزل سراست و سیمای واقعی خود را در غزلیاتش انعکاس داده است. وی در میان شاعران قدیم، بیشتر از سعدی و مسعودسعد بهره برده است، هر چند اثر تقلید در اشعارش آشکار نیست، محتوای غزلیات او را اغلب مسائل سیاسی و اجتماعی دربرمی گیرد. از آنجا که میزان و شیوه ی استفاده ی شاعران از صور خیال در ارائه ی هنری آثار آنان تأثیر فراوان دارد، در این پایان نامه قصد بر آن بوده است که میزان و شیوه ی بهره مندی فرخی یزدی را از این امکانات هنری بررسی نماییم و به شگردهای هنری وی بپردازیم. این پایان نامه در 4 فصل و یک نتیجه گیری تدوین گردیده است: فصل نخست با عنوان مقدمه و کلیات که به مباحث مقدماتی برای ورود به متن اصلی پژوهش اختصاص یافته است و موارد زیر را در بر می گیرد: 1- مقدمه، 2- اهمیت پژوهش، 3- اهداف پژوهش، 4- مروری بر تحقیقات پیشین، 5- روش تحقیق. فصل دوم به نگاه اجمالی بر زندگانی و ویژگی غزلیات فرخی اختصاص یافته است. در فصل سوم، نگاهی مختصر به بیان و بدیع دارد. فصل چهارم که اصلی ترین بخش پایان نامه است، به بررسی بن مایه های زیبایی شناسی در غزلیات فرخی پرداخته ام. فصل پایانی رساله هم به نتیجه گیری اختصاص یافته است.

اشعار کمتر شاعری به اندازه شعر های خاقانی مشحون از تصاویر واقعی و عینی از زندگی مردم و جامعه است. خاقانی به دلیل بزرگ شدن در خانواده ای پیشه ور و سفرهای فراوان و دبیری در دربار شروانشاهان، آگاهی خوبی از اغلب پیشه های عصر خود دارد. این شاعر خلاق مشاغل و مناصب را در آفرینش شعری خود به کار می گیرد و ضمن بازتاب مشاغل خاندان خود، از آن ها برای ساخت ترکیبات و مضامین تازه به خوبی بهره می برد. هدف این پژوهش این است که شگردهای خاقانی در بهره گیری هنری از پیشه ها بازیابی گردد و مشخص شود چه دلیل شخصی یا ادبی یا اجتماعی او را به چنین آفرینشی، واداشته است. این پایان نامه در چهار فصل تدوین شده است؛ فصل اول مقدمه و کلیات است. در فصل دوم به علل اشراف و بهره گیری خاقانی از پیشه ها پرداخته شده است. فصل سوم اختصاص به بررسی و تحلیل معنایی، هنری و اجتماعی مشاغل و مناصب شعر خاقانی، دارد. فصل چهارم نیز تحلیل یافته ها، نتیجه گیری و پیشنهادهاست. خاقانی سعی کرده است از تمامی طیف معنایی یک واژه ، کمال بهره را ببرد. این شاعر سخنور در آفرینش هنری به کمک پیشه ها علاوه بر آرایه های معمول، مانند تشبیه، استعاره، مراعات نظیر و ارسال المثل، شگردهای ویژه ای نیز دارد از جمله؛ سمبل آفرینی، استفاده از تضاد و هماهنگی پیشه ها، آفرینش هنری با پیشه های خانوادگی و نسبت دادن پیشه ها به اجرام آسمانی و پیامبران و اساطیر. همچنین خاقانی که استاد بلامنازع ترکیب سازی است، از پیشه ها نیز در ساخت ترکیب ها کمال بهره را برده است. زیباترین و بدیع ترین آن ها ترکیباتی است که بر اساس پیشه های خانوادگی خود به عنوان معادلی برای واژه ی شاعر ساخته است. مانند سخن تراش، حکمت باف، سخن باف و اباپزمعانی. این شاعر هنجارشکن، خود را به نظرات جامعه نسبت به صاحبان پیشه ها محدود نساخته، بلکه تجربه های شخصی خود را نیز در این زمینه دخالت داده است. این پژوهش در شناخت بیشتر این شاعر دیرآشنا تاثیر شایانی دارد.

احادیث قدسی در متون منثور عرفانی قرن¬های چهارم تا هشتم جلوه¬ای پر رنگ¬تر دارد.این سخنان ربّانی،در حکم تفسیری بود که آیات مجمل و مطلق قرآن را مقیّد و مخصّص می نمودند و ابهامات و ایهامات آن¬ها را روشن می¬ساختند.از ¬میان این احادیث، به شصت و هشت حدیث و شرح، تفسیر و تأویل آنها پرداخته شده است.در این پژوهش،شرح و تأویل برخی احادیث مشهور قدسی در متون برجسته¬ی عرفانی مورد واکاوی قرار گرفته است و از ژرفای آن¬ها،دقایق و نکات عرفانی اعمّ از مقامات،احوال و یا اشارات و رموز سخنان سلسله¬ی عارفان استخراج گردیده است.بنابراین،این نتیجه به دست آمد که هر کدام از این عارفان، احادیث قدسی را بر اساس مذاق و مشرب خاصّ خود مورد تفسیر و تحلیل قرار داده¬اند که در این پژوهش،این تفاوت¬ها مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل اول این پژوهش،کلیات،در فصل دوم،نگاهی اجمالی به جایگاه احادیث در متون عرفانی، در فصل سوم،محوری¬ترین مقوله¬های احادیث قدسی– توحید و ولایت–در فصل چهارم، وسایط و ابزارهای سیر و سلوک عرفانی در احادیث قدسی،در فصل پنجم، اشارات عرفانی در احادیث قدسی و در فصل ششم،نتیجه¬گیری مورد واکاوی قرار گرفته است.

یکی از قالب های شعری بسیار مهم در طول تاریخ شعر فارسی برای بیان مضامین مختلف از جمله مضمون های عارفانه و عاشقانه قالب شعری، غزل است، که پس از گذراندن دگرگونی های بسیار در قرن هفتم به اوج اعتلای خود رسیده است. سعدی یکی از بزرگترین شاعران غزل سرای فارسی و بنیان گذار مدرسه ی بزرگی در غزل سرایی در قرن هفتم هجری است که پس از وی شاعران زیادی شاگردان شیوه ی غزل سرایی وی شدند؛ به ویژه شاعران غزل سرای قرن هشتم از جمله حافظ شیرازی، خواجوی کرمانی، عماد فقیه، کمال خجندی و... .از وی تأثیر به سزایی پذیرفتند. از موفق ترین شاگردان این مدرسه ، کمال الدین مسعود خجندی معروف به «کمال خجندی » و متخلص به «کمال» شاعر و عارف بزرگ قرن هشتم و از معاصران حافظ شیرازی است. در این پژوهش غزل های «کمال خجندی» با غزل های «سعدی» مقایسه و تطبیق شده اند. از اهداف مهم این تحقیق بررسی شیوه های تأثیر پذیری کمال از سعدی است. و از مهم ترین نتایج به دست آمده ی این پژوهش این است که تأثیرپذیری های کمال خجندی از غزل سعدی در حوزه های گوناگون؛ مضامین و محتوا، ساختار کلام، ترکیب ها و عبارات، موسیقی کلام، وزن و قافیه و ردیف فراوان است. یافته های این پایان نامه در هفت فصل به شرح زیر فراهم شده است: در فصل اول، به طرح مباحث کلّی تحقیق شامل: مقدمه، اهمیت، هدف، پیشینه و روش تحقیق پرداخته شده است؛ فصل دوم به معرفی کمال الدین خجندی اختصاص یافته و براساس منابع معتبر در مورد زندگانی و شرح اوضاع و احوال او سخن به میان آمده است. در فصل سوم به مشترکات موسیقایی (وزن، قافیه و ردیف) در غزل های سعدی وکمال خجندی پرداخته شده است. در فصل چهارم و پنجم به مقایسه ی مضامین، واژگان، ساختار کلام و ترکیبات و تعابیر سعدی وکمال خجندی پرداخته ایم. فصل ششم به بررسی عناصر بدیعی و بیانی مشترک در غزل های سعدی و کمال خجندی اختصاص داده شده است و در فصل هفتم نتایج حاصل از این پژوهش فراهم آمده است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

حاج محمدتقی شوریده (فصیح الملک) از شاعران نامدار معاصر شیراز است که در بین پیروان سعدی درحوزه ی غزل سرایی، گوی سبقت را از دیگران ربوده است. ازشوریده دیوان شعری به جا مانده که در مجموع حدود 14000 بیت می شود و شامل غزلیات، قصاید و تعدادی مثنوی است. این دیوان هنوز به طور کامل به زینت چاپ آراسته نشده است. غزلیات او که بطور مجزا چاپ گردیده است شامل 154 غزل با مجموع 1554 بیت است که پایان نامه ی حاضر به گزارش غزلیات شوریده با تکیه بر شرح دشوار های آن می پردازد. این پایان نامه در چهار فصل و یک نتیجه گیری تدوین گردیده است: فصل نخست با عنوان مقدمه و کلیات، به مباحث مقدماتی برای ورود به متن اصلی پژوهش اختصاص یافته است و موارد زیر را در بر می گیرد: 1. مقدمه 2. اهمیت پژوهش 3. اهداف پژوهش 4. مروری بر تحقیقات پیشین 5. روش تحقیق. در فصل دوم نگاهی اجمالی به زندگانی، آثار و اندیشه های شوریده ی شیرازی انداخته شده است. در فصل سوم به ویژگی غالب (سبک شناختی) آثار شوریده با تکیه بر غزلیات او پرداخته ایم. در نهایت فصل چهارم که تنه ی اصلی این پژوهش است به شرح مشکلات و توضیح زیبایی ها و اشارات 154 غزلیات این شاعر اختصاص دارد، در گزارش هر غزل، موارد زیر مطرح شده است: 1. بیان وزن و فضا و مضمون اصلی هر غزل 2. شرح و توضیح لغات، ترکیبات، عبارات و ابیات دشوار 3. اشاره به زیبایی های موجود در بیت. در فصل پایانی رساله نیز نتایج حاصل از این پژوهش به شکل خلاصه و دسته بندی شده همراه با جداول موضوعی ارائه گردیده است.

در این رساله سعی شده است ضمن بررسی شیوه قصه پردازی مولانا، محور عمودی ابیات مثنوی مورد مطالعه قرار گیرد؛ گسست ها، گسست نماها، ابهامها، پیوند حاکم بر اثر و چگونگی انسجام آن نمایانده شود. بدین منظور در فصل دوم علاوه بر ارائه کلیاتی درباره شیوه داستان پردازی مولانا، اسلوب قصه در قصه و جریان سیال ذهن نیز به اختصار بررسی گردیده است. دقت در مصادیق اصطلاحاتی چون جریان سیّال ذهن و اسلوب قصه در قصه ما را به شباهتهایی چون برهم خوردن نظم منطقی رویدادها و تداعی های لفظی و معنایی و در عین حال تفاوتهایی از جمله ارائهآگاهیهای درونی شخصیّتها، وانهادن زمان خطی داستانهای سنتی و... رهنمون می سازد. تداعی معانی نیز از مقوله های قابل تأمل در مثنوی است و شناخت پیوند مطالب بدون شناخت کیفیت آن امکان پذیر نیست. دقت در سیر تداعی و خطوط اسلیمی قصه ها برخی از گسست ها، وانتقالهای متأثر از تداعی را نیز آشکار می سازد که در ادامه فصل دوم بررسی گردیده است. در فصل سوم رساله با نگرشی مبتنی بر تأمّل در تداعی و با توجه به لزوم شناخت ابهامها و گسستها، خط سیر قصه ها و حکایات به همان شکلی که مولانا سروده، پیگیری شده است. بنای این فصل بر این نظر بوده است که در مثنوی هر قطعه یا قصه ای با مطلب قبل از خود به نوعی پیوند و ارتباط دارد، منتهی در مواردی شناخت این پیوند مستلزم تأمل و درنگ است و این هدفی است که در طولانی ترین فصل رساله به دنبال آن بوده ایم. نمودارهای این فصل که در پایان هر دفتر ترسیم شده است خط سیر قصه ها را تا حدودی عینی می سازد. در فصل چهارم با دیدی ساختارگرایانه به قصه نگریسته شده است؛ با مقایسه ده قصه مهم و شناخت اجزای مشابه و مشترک آنها و طبقه بندی موضوعی قصه ها سعی شده به طوری نسبی، وحدت حاکم بر مثنوی نماینده شود.

چکیده: بررسی تطبیقی ضرب المثل های فارسی و عربی (بر اساس امثال و حکم دهخدا از حرف ک تا پایان مزن) سخن در جان آدمیان تأثیر خاصی دارد. گاه پژواک یک سخن پرده های زمان و مکان را در می نوردد و تا همیشه در تار و پود جان آنان طنین انداز گشته، جاودان می گردد. در این میان مثل ها همچون آینه ای تمام نمای، ذوق، اندیشه و آداب و رسوم یک جامعه را منعکس می سازد. امثال به عنوان قدیمی ترین شعبه ی ادبیات و حکمت توده مردم مفاهیم اخلاقی، فرهنگی و آموزشی بسیاری را در خود دارد. هر گاه این عبارات سرشار از نکته های نغز را که چون مروارید های درخشان است، آویزه ی گوش هوش خود سازیم، ضمن آن که آن ها را چاشنی سخن خود نموده ایم، خرد و اندیشه مان را نیز در شناسایی آب از سراب و خطا از صواب یاری نموده ایم.امثال به عنوان حکمت و آموزه هایی واقع بینانه بخش مهمی از ادبیات کلاسیک و فولکلور هر ملت را به خود اختصاص می دهد و اهمیت آ ن وقتی بیشتر می شود که بخواهیم آن را با ادبیات ملت دیگری تطبیق داده، شباهت و تفاوت میان آن را بیابیم. در واقع امثال نمونه ای از تبادل آرا و افکار و پیشینه ی فرهنگی- ادبی ملت هاست؛ بنابراین پرداختن به امثال و جستجو در مورد ریشه های آن و نظایرش تحقیقی ضروری و بایسته است که در این رساله به انجام آن پرداخته شده است. حاصل آن چه در این رساله مورد بحث و کاوش قرار گرفته به شرح زیر است: - فصل اول، مقدمه و کلیاتی را در تعریف اصطلاحات و تقسیمات مثل، مروری بر تحقیقات گذشته ،روش تحقیق وضرورت آن شامل می شود. همچنین به بررسی کهن ترین مجموعه های مثل فارسی و عربی وتاریخچه وبررسی امثال دراین دوزبان نیز پرداخته شده است. - فصل دوم،تأثیروتأثر زبان وفرهنگ فارسی وعربی درامثال بیان می شود. - فصل سوم که بخش اصلی رساله را به خود اختصاص می دهد، بررسی تطبیقی مثل های فارسی و عربی به همراه ذکر ریشه، کاربرد و نظایر هر مثل است. - فصل چهارم به نتایج تحقیق اختصاص دارد. در بخش ضمایم،دسته بندی موضوعی امثال فارسی و فهرست الفبایی امثال فارسی و عربی مشاهده می شود.

دکتر حمیدی یکی از شاعران پرکار و ممتاز معاصر است که اشعارش از تصاویر هنری برجسته ای برخوردار است. ارزش و اعتبار اشعار این شاعر در تصاویر شعری وی جلوه گر است.