نام پژوهشگر: احمد آکوچکیان

تحلیل نظریه قرآن شناخت دولت دینی ـ مهدوی با دعای ندبه
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1391
  نجمه پورقیومی   احمد آکوچکیان

پژوهش پیش رو تحلیل نظریه ی قرآنی دولت دینی به ویژه در مبانی نظری و ارزشی به مدد تعالیم دعای ندبه است، یک جریان شناختی است از مبانی هستی شناختی تا نیل به تصویری از اصل ولایت و در رأس آن امامت علوی و معرفی آن به عنوان الگوی مناسب زندگی که اندیشه مهدویت به مثابه ی نماد برجسته ی اندیشه امامت و ایده ی مدیریت آینده و زمره حصول آموزه های دین اسلام و تشیع آل-البیت در نقطه کانونی آن قرار می گیرد و پژوهش در باب آن به مثابه ی اصل امامت یک ضرورت روشن و بدیهی دارد. آنچه که در پرداختن الگوی مطلوب دولت دینی به ما کمک می کند حیاتی جهت دار، مبتنی بر رویکرد به امامت علوی است. تحقیق و کنکاش در این مبحث ما را به نتایج راهبردی درباره الگوی مدیریت آینده و تغییر و تحول به سمت رشد و توسعه رهنمون می سازد. با توجه به این اندیشه در اسلام و به تبع آن در اندیشه ی شیعه، منشأ تمامی قدرت ها خداست، حکومت و اقتدار پیامبر تابع و جلوه ای است از قدرت خدا که به جانشینان ایشان منتقل گردید. بر این اساس دولت خاستگاهی دارد و نظریه امامت علوی در درون خاستگاه الهی جای می گیرد. طبق این نظر دولت آفریده ی خداوند است و هم اوست که دولت را مقدر و مستقر کرده است، دولت از نظر دین مبین اسلام و نظریه ی شیعه در شکل خلافت به عنوان نهادی سیاسی ـ اجتماعی پایه ی قرآنی دارد، در این میان که دعای ندبه در واقع مجموعه ای است قابل توجه از فضایل اهل بیت عصمت و طهارت، و با توجه به مضامین اعتقادی بلند این دعا که می توان به جرأت آن را منشور شیعه دانست، به تبع دین و وحی خاستگاه پرداختن به این نظریه است. طلیعه ی کلام ارائه ی نقشه ی پژوهش، به همراه بررسی سند این دعای شریف است که در دستور کار قرار گرفته است، در بخش دوم مخاطب شاهد چشم اندازی است تحلیلی از شروحی که تاکنون بر دعای ندبه نوشته شده است، ساختار تحلیلی نظریه دولت دینی با توجه به تفسیر موضوعی دعای ندبه حسن ختامی است برای این اندک کلام، به این امید که بتواند اندک جرعه ای از چشمه ی گوارا و بی کران اهل بیت عصمت و طهارت را به وی بنوشاند. واژگان کلیدی: دولت، دین، دعا، ندبه، امامت، رشد، دولت مهدوی

تصویرزن در قصص قرآن و سینما
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - دانشکده علوم قرآنی قم 1390
  شیما حمیدی   صالح قنادی

اهمیت قصه از گذشته تاکنون برکسی پوشیده نیست . زن نیز عنصر مهم و برجسته ای در قصص قرآن به شمار می رود . با توجه به این اهمیت نیاز به بررسی و تحلیل شخصیت زن در قصص قرآنی احساس می شود . سینما نیز به عنوان پدیده ای نوین و فراگیر تأثیرات غیرقابل انکاری در جامعه دارد، و به عنوان نماد قصه های امروزی مورد مقایسه با قصص قرآن در زمینه نقش زن قرار گرفته است . قرآن نگاه ویژه و خاصی نسبت به زن دارد . مهم ترین ویژگی این نگرش، نگاه انسانی به وجود زن است و تا پیام رسانی قصه ضرورت نکند در قصه حضور ندارد . در این پژوهش نقش و شخصیت زن بطور خاص در زمینه های اعتقادی ، اخلاقی و اجتماعی و سپس رابطه او با دیگر عناصر قصه قرآنی بطور تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است تا نشان دهنده چگونگی ارائه شخصیت های زن قصه توسط قرآن در ابعاد گوناگون باشد . اما نگاه به زن در سینما متفاوت است. در اغلب اوقات نگرش سینما به زن یک نگاه جنسیتی بوده، و کمتر به ابعاد انسانی وی پرداخته است، و وجود او بیشتر برای جذاب تر کردن قصه و جلب نظر مخاطب از این طریق ، مورد استفاده قرار می گیرد. نقش زن در سینما تحت تأثیر عوامل مختلف نظیر نظریه های روان شناختی، فمینیسم و حتی اسطوره است.

نظریه جامع اخلاق قرآنی در چشم انداز تفسیری دعای مکارم الأخلاق
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - دانشکده علوم قرآنی قم 1391
  زهره زمانی   احمد آکوچکیان

چکیده اخلاق، مجموع? هماهنگ ویژگی ها و اصول تبدیل کنند? شخصیت آدمی رو به نقطه های برتر زندگی در دو عرص? هویت فردی و هویت اجتماعی است. هر یک از مکتب های هدایت به رشد و به طور خاص مکتب انبیایی ـ قرآنی هدایت به رشد، همراه با آموزه های هستی شناختی، انسان-شناختی، روش ها و راهکارهای راهبری به رشد، یک مکتب اخلاقی خود ویژه نیز دارد. یک مکتب جامع نگر اخلاق یا نظام جامع اخلاقی دارای ساختار زیر است: 1. مبانی نظری؛ 2. الگوی مطلوب اخلاقی؛ 3. الگوی اخلاق کاربردی ـ توسعه ای. نظام جامع اخلاق قرآن کریم می تواند در این الگو، دریافته و تفسیر شود. در نظام اخلاقی اسلام، آدمی با ترکیب شناخت ها و بینش ها و احساسات و گرایش های ایمانی خویش و عمل به اقدام فردی و اجتماعی؛ کاستی ها و بدی های خویش را تبدیل به خوبی نموده و کرامت ها و خوبی های خویش را تکثیر می کند و خود، راهبر خویش به نقطه بلوغ وجودی می شود. نظر به اینکه اهل بیت? به عنوان ثقل اصغر در طول قرآن کریم و مفسر تعالیم آن بوده اند، آموزه های اصیل امام سجاد? در دعای مکارم الاخلاق می تواند یک منبع تفسیری ارزشمند در دریافت مکتب اخلاقی قرآن باشد. نگارنده در این پایان نامه می کوشد از منظر تحلیل مکتب اخلاقی امام سجاد? در دعای مکارم الأخلاق، به برداشت مکتب اخلاقی قرآن بپردازد. واژگان کلیدی: اخلاق، نظریه اخلاقی، تجربه اخلاقی، دعای مکارم الأخلاق، مبانی نظری اخلاق، الگوی مطلوب اخلاقی، الگوی کاربردی ـ توسعه ای اخلاق.

تصویرسازی های قرآن ازقرآن
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - دانشکده علوم قرآنی قم 1392
  سعیده محمودی   مهدی مطیع

چکیده: تصویرسازی های قرآن از قرآن، تصویری از معرفی خود قرآن کریم به عنوان یک پدیده که درعلم پدیدارشناسی مورد بحث قرار می گیرد. عنوان تصویر و تصویرسازی؛ جزء عناوینی است که به تازگی مطرح شده اند و در میان محققان علوم دینی معاصر اولین شخصی که به طوری واضح و روشن به این مسئله پرداخته است «سید قطب» درکتاب التصویرالفنی فی القرآن است. این پژوهش به گونه های مختلفی از این تصویرسازی ها در نظام کامل و جامع ارتباطات بین آن ها پرداخته است. قرآن کریم چه ساز و کاری را برای تصویرگری خویش در ذهن مخاطب قرآنی، در متن قرارداده است. دلالت های تصویری در قرآن که به معرفی خود قرآن می پردازد می تواند دیدگاهی نو و زنده به شخص اعطا کند؛ این نکته، اشاره دارد به اعجاز قرآن کریم و ارتباطی که مخاطب در هر زمان و در هر مکان می تواند با آن برقرارکند. اهمیت این پژوهش؛ وقتی مشخص می شود که به کمبود اطلاعات دراین زمینه پرداخته شود که با بررسی آن تا حدودی این خلاء جبران می شود. قرآن کریم برای معرفی خویش از دلالت غیرزبانی و تصویرسازی استفاده کرده است. تصویرسازی قرآن از خویش در فرایندی طولی، از مبدأ الهی تا آخرین نقطه نزول با استفاده از انگاره وحی انجام گرفته است و در فرایندی عرضی، علاوه برارتباط کتب آسمانی پیشین به ارتباطات انسانی، انفعالات و سرانجام برخورد با قرآن کشیده می شود.

نظریه و الگوی قرآن شناخت معناداری زندگی در گذار تفسیری از سوره های حمد، انشراح، مسد، عصر، فلق و ناس
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده الهیات 1392
  زهرا افتخاری   فتحیه فتاحی زاده

معناداری زندگی، نسبت¬یابی اختیار خلاق آدمی با جهت اصیل حیات، یعنی خدای سبحان و به طور معیّن، اسماء فعل به مثاب? اوصاف مطلوب و خواستنیِ زیستِ از سرِ اختیار، است که در شخصیّت های الگویی یعنی حضرات اولیای الهی تبلور می¬یابد. در فصل مشترک تحلیل، انسان با رسیدن به الگوی رشد و هدفدارسازی تمامیّت زندگی خویش به چرایی¬ها و مبتنی بر این چرایی¬ها، به چگونگی¬های آن خودآگاه شده و تمامی عرصه¬ها و از جمله دشوارترین برهه¬های زندگی را در متن این هدفداری و جهت¬داریِ هماهنگ هستی و زندگی، راهبری می¬کند. معنادرمانی دارای دو سطح است:1-در سطح آسیب شناختی، طبیعت و درمان «روان نژندی ها» مورد توجّه است. 2ـ و در سطح کمال¬گرایی، عبور از سطح «هنجاریِ» متعارف به سوی زندگیِ برتر و آرمان رشد است. به درستی چگونه می¬توان از سطح روان¬نژندی حیات به سطح برینِ آن راه سپرد؟ پژوهش حاضر در راستای نظریه¬پردازی معنای زندگی بر مدار اصل جهت¬داری به سوی جهت برترین حیات، یعنی اصل«عبودیّت» در ادب تفسیریِ سوره حمد و به مدد سوره های منتخبی از قرآن¬کریم، به تبیین تفسیری این دو لای? تحلیلی نظریه معنا¬د¬اری زندگی، پرداخته است. در سطح آسیب¬شناسی یعنی تحلیل بحران معنا، فراز آغازین سوره عصر و سور? مسد و در سطح کمال نگری فرازی از سوره حمد و نیز فراز پایانی سوره عصر و سوره¬های انشراح و معوّذتین، مستند تحلیل بوده است.