فخرالدین عراقی (610) یکی از معاصران ابن عربی و شاگرد فرزند خوانده ابن عربی (صدرالدین قونیوی) است که تحت تأثیر مبانی فکر و عرفان ابن عربی آثار منظوم و منثور متنوعی را پدید آورده است. ظهور ابن عربی در قرن هفتم (560) موجب شد طریقه ای بنیان گذاشته شود که عده زیادی از او تأثیر بپذیرند. بدون شناخت و احاطه بر رابطه ابن عربی و عراقی و بررسی دیدگاه های این دو عارف بزرگ قرن هفتم نمی توان آثار عراقی را به خوبی دریافت. یکی از آثار ارزشمند عراقی لمعات است. عراقی ضمن حضور در مجالس بحث و تفسیر فصوص الحکم ابن عربی، کتاب لمعات را که یکی از نغزترین و شیواترین کتب عرفانی است، تدوین کرد. با بررسی دیدگاه ابن عربی و عراقی می توان به مفاهیم آثار این عارف بزرگ به خوبی پی برد. پژوهش حاضر جستاری در اندیشه های عرفانی فخرالدین عراقی و بررسی مشرب عرفانی این عارف بزرگ است.

چکیده: «ذکر» و یاد خداوند به عنوان یکی از مهمّترین عبادات اسلامی، نقش مهمّی در تکامل معنوی انسان به عهده دارد. به همین دلیل است که خداوند در قرآن، آیات متعددّی را درباره آن نازل فرموده است. جایگاه رفیع ذکر در عرفان اسلامی نیز، تا حدّ بسیاری تحت تأثیر آیات و احادیثی است که عظمت و ارزش این عمل عبادی را بیان می کند. «ذکر» نقش اساسی و بنیادی در سیر و سلوک بر عهده دارد، آن چنان که بدون ذکر و یاد خداوند هیچ گونه تغییر و تحوّلی در درون سالک بوجود نمی آید و پدید آمدن حالات و مقامات عرفانی بدون آن ناممکن است. اکثر عرفا و مشایخ صوفیه با درک اهمیّت و ارزش ذکر در سلوک الی الله همواره مریدانشان را به دوام ذکر و یاد الهی فرامی خواندند و در سخنان و آثار منظوم و منثور خویش، نقش بنیادی ذکر را در طی مقامات و درجات معنوی و عرفانی و به طور کلّی نقش ذکر را در سیر تکاملی انسان تبیین نموده اند. در این رساله، با مطالعه کتب عرفانی موجود تا پایان قرن هفتم هجری و همچنین آثار سه شاعر عارف این دوره یعنی سنایی، عطار و مولوی ، تحلیل جامعی از این عمل عبادی و جایگاه آن در عرفان اسلامی و در نهایت نقش آن در تکامل انسان ارائه شده است

چکیده عشق از همان اوایل شکل گیری تصوف اسلامی در کنار زهد جای گرفت و باعث گرمی و روشنی هرچه بیشتر سلوک عارفانه شد.سالکان در طی منازل طریقت با گذر از این منزل پر خوف و خطر می آموزند که باید از خودی خود بگذرند تا به حقیقت وجودی برتر به نام «معشوق» معرفت یابند.از این رو، در متون عرفانی از عشق به عنوان یکی از ارکان اصلی تصوف اسلامی یاد شده و نویسندگان مکتب تصوف کوشیده اند تا علی رغم تعریف ناپذیری عشق، به تبیین خصایص عشق و احوال عاشق و معشوق بپردازند. اولین اثر مستقل فارسی که درباره موضوع عشق تألیف شده، «سوانح» احمد غزالی (م520ه) است.غزالی با جملاتی ساده، موجز و موثر به شرح و بیان عشق مطلق پرداخته و احوال عاشق و معشوق را به دقت بررسی و توصیف کرده است.او با نوشتن این اثر بدیع و ماندگار باب تازه ای را در تفسیر عشق گشود به طوری که پس از او نویسندگان مختلفی موضوع عشق را به طور مستقل مورد توجه قرار دادند و رسالات متعددی در ای باره تألیف شد.مهمترین این رسالات، «لمعات» فخرالدین عراقی(م688ه)است.عراقی نیز با زبانی روان، شیوا و شاعرانه به شرح و توصیف عشق پرداخته است، اما آنچه درباره این دو اثر ارزشمند اهمیت دارد این است که عراقی تا چه اندازه در نگارش لمعات تحت تأثیر سوانح بوده و رساله او«بر سنن سوانح» غزالی نوشته شده یا «لبّ فصوص» ابن عربی است. این رساله بر آن است تا با تحلیل و مقایسه ساختار و محتوای این دو متن، پاسخ مناسبی برای این پرسش ارائه کند.از این رو، دو متن براساس سطوح سبک شناسی ابتدا در دو سطح زبانی(آوایی، لغوی، نحوی) و ادبی به طور دقیق وجداگانه بررسی شد تا سبک شخصی احمد غزالی وشیخ عراقی در نگارش این دو اثر معلوم شود. در ادامه دیدگاههای عرفانی آنها در سطح فکری ومحتوایی نیز تحلیل شد.در فصل آخر نتایج به دست آمده باهم مقایسه شد و میزان تأثیر پذیری عراقی از سوانح غزالی ونیز از فصوص الحکم ابن عربی آشکار شد. کلیدواژه ها: سوانح، لمعات، احمد غزالی، فخرالدین عراقی،ساختار، محتوا.

این پایان نامه با عنوان « بررسی و تحلیل تقلیدهای شاه نامه ی فردوسی تا آغاز عصر تیموری » به کمیت و کیفیت تقلیدهای صورت گرفته از شاه نامه پرداخته است. نگارنده در آغاز در باب حماسه و ویژگی های حماسه ی منظوم و از جمله شاه نامه سخنانی آورده است و سپس روند تقلید را در حوزه ی نظم فارسی ( اقتباسات حافظ از شاعران پیش از خود) واکاویده است. آن گاه به معرفی شاه نامه های پس از فردوسی و حماسه های تاریخی پس از فردوسی و شاه نامه سرایان پس از فردوسی پرداخته شده است که : شاه نامه های و حماسه های منظوم پس از شاه نامه ی فردوسی به ترتیب عبارتند از : کرشاسپ نامه-بهمن نامه-فرامرزنامه-کوش نامه-بانوگشسپ نامه-برزونامه -شهریارنامه-آذربرزین نامه-بیژن نامه-لهراسپ نامه-سوسن نامه-داستان کک کوهزاد-داستان شبرنگ-داستان جمشید-جهانگیر نامه-سام نامه. اما حماسه های تاریخی پس از فردوسی به ترتیب عبارتند از : اسکندرنامه ها-شاهنشاه نامه پاییزی-ظفرنامه-شهنشاه نامه تبریزی-کرت نامه ربیعی-سام نامه سیفی -بهمن نامه آذری- تمرنامه هاتفی - شاهنامه هاتفی- شاهرخ نامه قاسمی. شاه نامه سرایان پس از فردوسی هم به ترتیب عبارتند از : شرف الدین علی یزدی -حافظ ابرو-هاتفی-ابن حسام-محمد بیغمی. و در آخر تحلیلی مقایسه ای و جامع میان چهار کتاب برزونامه-ظفرنامه-گرشاسب نامه و خمسه ی نظامی با شاه نامه صورت پذیرفته است و پژوهشگر نتیجه گرفته است که حماسه های تاریخی و پهلوانی پس از شاه نامه در دو حیطه ی لفظ و معنا و ترتیب موضوعات خویش از شاه نامه تاثیر پذیرفته اند.

چکیده داستان های قرآن و از جمله داستان های پیامبران، از موضوعات گسترده ای است که مورد نظر بسیاری از شاعران قرار گرفته است. شاعران معاصر نیز بر اساس این داستان ها و تلمیح به سرگذشت پیامبران، مضامین مختلفی را خلق کرده اند و گاه ترکیبات تازه و بدیعی را آفریده اند. آنها برای گریز از تکرار و تقلید و نیز برای گسترده تر کردن دایره ی تلمیحات، گاه به بازآفرینی تلمیحات سنتی و دخل و تصرف در آنها پرداخته اند و گاه تلمیحات جدیدی به ویژه از فرهنگ غرب (تورات و انجیل) به گنجینه ی تلمیحات شعر فارسی افزوده اند. قبل از انقلاب اسلامی، تعامل با غرب، رواج ترجمه و گرایشات ناسیونالیستی سبب شد تلمیحات از تلمیحات اسلامی به تلمیحات غربی و یا اسطوره های ایران باستان تغییر کند، به همین سبب تلمیح به زندگانی پیامبر اسلام (ص) در شعر این دوره کاهش یافت و در عوض تلمیح به وقایع زندگی حضرت عیسی (ع) افزونی گرفت. سیاست رژیم پهلوی رواج غربزدگی، احیای فرهنگ ایران باستان و کم رنگ کردن فرهنگ دینی و مذهبی در جامعه بود و به همین سبب بازتاب مفاهیم و مضامین مذهبی در شعر این دوره کاهش یافت. شاعران به ویژه پس از کودتای 28 مرداد 1332، غالباً از تلمیحات در جهت تبیین مسائل سیاسی و اجتماعی ایران بهره می بردند و اغلب اسطوره ها را به صورت کنایی و نمادین به کار می بردند. از خرداد 1342 با شروع نهضت اسلامی، در شاخه ای با عنوان «شعر مقاومت»، مضامین دینی، مذهبی و اسطوره های اسلامی به تدریج وارد شعر نو شد که صفارزاده، موسوی گرمارودی و شفیعی کدکنی از شاخصان این جریان بودند. در مجموع می توان گفت تا سال 1342 غلبه با شاعران ملی گرا و تلمیحات ایرانی و غربی بود، پس از آن تا 1357 با شکل گیری جبهه ی مقاومت (شاعران مذهب گرا) نوعی تعادل در تلمیحات ایرانی و اسلامی پدید آمد و پس از انقلاب اسلامی، تلمیحات اسلامی غلبه یافت. تلمیح به داستان پیامبران در اشعار برخی شاعران (از جمله صفارزاده، موسوی گرمارودی، اخوان و... ) تطابق فراوانی با قصص انبیاء در قرآن کریم دارد. برخی شاعران معاصر (همچون شاملو، منزوی، نادرپور و...) نیز در تلمیحات خود بیشتر به تورات و انجیل نظر داشته اند. تأثیر داستان پیامبران در این رساله در اشعار بیست شاعر برجسته ی سده ی 1290 تا 1390 از نیما به بعد مورد بررسی قرار گرفته است. از بین شاعران این دوره بیست شاعر برجسته که غالباً به نوگرایی شهرت دارند برگزیده شده اند که عبارتند از نیما یوشیج، مهدی اخوان ثالث، احمد شاملو، سهراب سپهری، فروغ فرخزاد، محمدرضا شفیعی کدکنی، قیصرامین پور، منوچهر آتشی، سید حسن حسینی، طاهره صفارزاده، علی موسوی گرمارودی، حسین منزوی، نصرت رحمانی، سیمین بهبهانی، هوشنگ ابتهاج، حمید مصدق، سیاوش کسرایی، نادر نادرپور، فریدون مشیری و سلمان هراتی.

چکیده نوشتار حاضر پژوهشی است تحلیلی _ توصیفی دربار? آثار و آموزه های عرفانی «مولانا جلال الدین محمد بلخی»، بزرگ مرد عرفان اسلامی و «کارلوس کاستاندا»؛ متفکر مردم شناس و نظریه پرداز عرفان تجربی ناحی? مکزیک و آمریکای لاتین که مطالعات و تجربیات خود را دربار? تعالیم عرفانی استادش «دون خوان» و چگونگی سیر و سلوک او شرح می دهد. «دون خوان» طبیب سرخپوستی است که با تکیه بر معرفت شهودی، جهان های لایه لای? زندگی را به شرح باز می نماید و چگونگی وصول آدمی را به کمالات و کرامات از طریق تکیه بر کار مداوم، ریاضت، تمرکز، خودشناسی، استفاده از تقابل شخصیت های اجتماعی و نظایر آن بیان می کند. او معرفت و عشق را به منزل? آتشی درونی می ستاید، آتشی که موجب می شود تا انسان ها جهان های باطنی خود را یکی پس از دیگری پس پشت اندازند و صاحب اسرار و کرامات متعالی شوند. این تجربیات که مجموعه ای است از تعالیم عرفانی حلقه ای از سرخپوستان «یاکی» بازماند? قوم «تولتک»؛ در دوازده کتاب فراهم آمده است. نگارنده می کوشد تا با معرفی شخصیت و مشرب فکری و عملی «کاستاندا» و تطبیق آن با آموزه ها و اندیشه-های عرفانی «مولانا» به نقاط تشابه و تفارق این دو جهان بینی بپردازد.

فضای معنوی حاکم بر جبهه در دوران دفاع مقدس بستری مناسب را جهت تعالی افراد فراهم آورد. می توان گفت که تحولات بنیادین معنوی و تعالی در مسیر معرفتی، ارزشمند ترین دستاورد دفاع مقدس است؛ بدین جهت ضروری است ابعاد و زوایای متعدد این فرهنگ بررسی و تحلیل شود. این پژوهش بر آن است در جهت تحقق این ضرورت، به بررسی تجلی ابعاد متعدد عرفانی در سیره شهدای دفاع مقدس بپردازد. این موضوع، مطالعه هم زمان دو محور عرفان اسلامی و دفاع مقدس را ضروری ساخت. از این رو سرچشمه ها و سیرتکاملی عرفان اسلامی از یک سو، و تبیین فرهنگ دفاع مقدس در بستر آرمان های انقلاب اسلامی از سوی دیگر، بررسی شد. مطالعه و تبیین دو محور عرفان اسلامی و دفاع مقدس، در مقام ابزار نظری پژوهش، از ملزومات حرکت در مسیر تحقیق و کسب نتایج مورد نظراست. برای بررسی محور عرفان اسلامی، مراحل سیر و سلوک عرفانی در سنت اول عرفانی تبیین شد؛ وبا انطباق احوال عرفانی شهدا و مراحل هشت گانه سلوک، نتایج ارزنده ای به دست آمد. بخشی از احوال عرفانی شهدا به طور کامل با مراحل هشت گانه سلوک عرفانی انطباق یافت و بخش دیگر در چارچوب مباحثی مستقل، و غیر قابل انطباق با مراحل هشت گانه سیر وسلوک عرفانی مطرح شد. علت اینکه بخشی از احوال عرفانی شهدا در چارچوب موضوعات دیگری بررسی و تحلیل شد بدان سبب است که احوال شهدا در ساختار اعتقادات و معارف شیعی قابل بررسی است. معارفی که در حوزه جایگاه انسان کامل(ولی)، در بستر اعتقادات شیعیان حضور یافته و تعریف خط سیر تازه ای را از برخی مباحث عرفانی ایجاب می کند.

چکیده امروزه آقا¬محمد شیخا، متخلص به مقبل اصفهانی(متوفی1157ق) از جمله شاعران گم¬نام عرصۀ ادبیات فارسی به شمار می¬رود. شاعر اواخر عصر صفوی که به دلیل ناامنی ناشی از حملۀ افغان¬ها به اصفهان مدتی را در آن شهر متواری می¬گذراند و با روی کار آمدن نادر به شبه قارۀ هند مهاجرت می¬کند. دو تذکرۀ مهم و اصلی ما در شناخت زندگی او مقالات¬الشعرا و خزانۀ عامره است که هر دو به بزرگی از وی یاد کرده¬اند. در این جستار او را به عنوان مرثیه¬سرایی تأثیرگذار، جریان¬ساز و مبدع گونۀ جدیدی از نوع مرثیه به نام«واقعه» می-شناسیم. مقبل جریان واقعه¬خوانی را در امتداد روضه¬خوانی در مجالس عزای ائمۀ هدی(ع) به وجود آورد. پس از او بسیاری از شاعران شبه قاره و ایران به واقعه‎سرایی پرداختند. داستان اخذ تخلص او در عالم رویا و ابیاتی که در آن تشرّف قرائت می¬کند تا به امروز زبانزد افواه مرثیه¬خوانان است. علاقه و محبت بی¬شائبه¬اش به ساحت سیدالشهدا(ع) و استخدام مراثی مذهبی در ساختمان بدیعی به نام «واقعه» بسیار بیشتر از خود او به شهرت و آوازه رسید. در این مجال به دنبال احیای اشعار وی که بیشتر در نوع واقعه و قالب مثنوی سروده شده¬اند، هستیم؛ به شرح سرگذشت وی و پس از بررسی اجمالی مرثیه، تاریخ عصر شاعر در ایران و هند، زندگی، احوال و تحلیل ادبی و سبکی اشعار و معرفی نسخ مورد استفاده، به تصحیح دیوان او پرداخته¬ایم. واژه¬های کلیدی مقبل اصفهانی، واقعه، واقعات، مرثیه، مثنوی

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.