گسترش روابط بینالملل و توجه دول خارجی به ایران از ویژگیهای بارز دوره قاجاریه است. گرچه که در دوره حکومت صفویه رفت و آمدهای سیاسی و فرهنگی بین دربار ایران و دربار سایر دول وجود داشت، اما شکل مدون و رسمی آن در دوره قاجاریه ظهور پیدا کرد. در دوره صفویه دیدارها و مسایل مرتبط با تعاملات خارجی توسط شخص شاه و صدراعظم انجام میشد ولی با گسترش مناسبات خارجی در زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار و نیز تصویب عهدنامه کنگره وین در 1230 ه.ق مربوط به نحوه پذیرش مأمورین خارجی و تقدم نمایندگان سیاسی، دولت به فکر ایجاد نهادی مشخص جهت تمرکز امور مربوط به روابط خارجی به نام وزارت امور خارجه بیافتد. روسیه بعنوان اولین کشور طی عهدنامه گلستان موفق به برخوردای از امتیاز دایر نمودن قنسولگری در ایران شد. تأسیس سفارتخانه های دایمی توسط دول خارجی در ایران موجب توسعه تشکیلات و فعالیت های وزارت تازه تأسیس امور خارجه شد. در خلال سلطنت ناصرالدین شاه مناسبات خارجی ایران توسعه چشمگیری یافت و متناسب با آن امورات خارجی از حیطه وظایف دربار و شخص صدراعظم به وزارت امور خارجه منتقل و موجب تحول در ساختار و عملکرد این نهاد که قریب به 28 سال از تأسیس آن می گذشت، گردید. این تحول که شروع آن مصادف با آغاز حکومت ناصرالدین شاه و صدارت امیرکبیر است؛ به دلیل آشنایی صدراعظم مقتدری بود که خود، ضمن سابقه اشتغال به امورات خارجی، سال ها تجربه حضور موفق در هیأت های سیاسی اعزامی به سایر ممالک را در کارنامه داشت و به اهمیت تشکیلات امور خارجی کاملاً واقف بود. اگرچه عمر کوتاه صدارت وی مانع از تحقق افکار بلند آن بزرگ مرد شد، لیکن تربیت یافتگان و نهاد بنیان شده توسط وی، میراثی گرانقدر برای عرصه تشکیلات خارجی ایران بحساب می آمدند. پژوهش حاضر ضمن معرفی هریک از وزرای امور خارجه در دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، به بررسی شرایط و عملکرد دوران وزارت هریک از آن ها اختصاص دارد؛ همچنین عملکرد و وظایف وزارت امور خارجه را نیز بعنوان یکی از مهمترین ارکان دیوانی عصر ناصرالدین شاه مورد بررسی قرار داده است.