در این تحقیق از مطالعات کمی ساختار-خاصیت جهت مدل سازی و پیش بینی اندیس بازداری یک سری از هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (pahs) استفاده شده است. این ترکیبات به دلیل خاصیت سمی و سرطان زا بودنشان، اثرات مضری بر روی سلامت انسانها و محیط پیرامونشان دارند. به همین دلیل از دیر باز مورد توجه بسیاری از دانش مندان بوده اند. منابع مختلف انسانی و طبیعی از جمله احتراق ناقص سوخت های فسیلی و مواد آلی منجر به تولید دسته ی وسیعی از این هیدروکربن ها می شوند. اندیس بازداری(ri) پارامتری است که برای جداسازی، شناسایی کمی و کیفی بسیاری از هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای استفاده می شود. این خاصیت با روش هایی چون کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا و کروماتوگرافی گازی با آشکار ساز طیف سنج جرمی قابل اندازه گیری می باشد. اندیس بازداری بازتابی از برهمکنش مولکول با فاز ساکن ستون گروماتوگرافی است. این برهمکنش وابسته به ویژه گی های ساختاری مولکول می باشد. مطالعات کمی ساختار-خاصیت (qspr) به خوبی ارتباط بین ویژه گی های ساختاری و اندیس بازداری هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای را توجیه کرده و این پارامتر را پیش بینی می کند. به همین منظور ابتدا ساختار ترکیبات با استفاده از نرم افزار hyperchem رسم شد. سپس توصیف کننده های ساختاری با استفاده از نرم افزار dragon محاسبه شدند. سرانجام با استفاده از مقادیر عددی توصیف کننده ها و اندیس بازداری 83 هیدروکربن آروماتیک چند حلقه ای، ابتدا با رگرسیون خطی (mlr) مدل خطی ساخته شد. سپس با استفاده از شبکه ی عصبی مصنوعی (ann) اندیس بازداری برای ترکیبات pah پیش بینی شد. نتایج، برتری مدل غیر خطی را در پیش بینی اندیس بازداری نشان دادند.

در این پایان نامه یک روش ساده و حساس میکرو استخراج مستقیم با قطره معلق در محلول برای پیش تغلیظ مس (ii) با اسپکترومتری جذب اتمی شعله ارائه شده است. روش تجزیه ای بر اساس تشکیل کمپلکس مس (ii) با لیگاند 1- فنیل- 1،2- پروپان دی ان- 2- اکسیم تیو سمی کاربازون می باشد که پس از استخراج کمپلکس تشکیل شده با اکتانول غلظت مس در قطره حلال به روش اسپکترومتری جذب اتمی تعیین مقدار می گردد. تاثیر پارامترهایی مانند ph، غلظت لیگاند، نوع بافر، نوع و حجم حلال آلی، حجم فاز آبی، زمان استخراج، سرعت هم زدن محلول نمونه، دما و قدرت یونی بررسی شده است. همچنین تاثیر یون های مزاحم بررسی شده است. تحت شرایط بهینه شیمیایی و دستگاهی دامنه خطی منحنی کالیبراسیون در گسترده 26/0-0050/0 میلی گرم بر لیتر، حد تشخیص 8/2 میکرو گرم بر لیتر و فاکتور پیش تغلیظ 6/25 بدست آمده است. انحراف استاندارد نسبی برای شش اندازه گیری تکراری با غلظت های 015/0، 030/0 و 22/0 میلی گرم بر لیتر به ترتیب 45/6%، 45/3% و 74/3% بدست آمده است. این روش برای اندازه گیری مس در نمونه های سنتزی با موفقیت بکار برده شده است.

در این پایان نامه یک روش ساده و حساس برای پیش تغلیظ بر-خط و اندازه گیری مقادیر بسیار کم سرب (ii) با استفاده از روش تزریق در جریان پیوسته کوپل شده با اسپکترومتری جذب اتمی شعله ارائه شده است. ستون پر شده با پلی استیرن کلرومتیله اصلاح شده باn,n - بیس (نفتیلیدین ایمینو) دی اتیلن تری آمین (ps-napdien) برای پیش تغلیظ بر- خط سرب (ii) مورد استفاده قرار گرفت. شویش سرب بازداری شده در ستون بوسیله هیدروکلریک اسید 0/2 مولار صورت گرفت. به منظور بررسی پیش تغلیظ کمی و اندازه گیری سرب (ii) متغیرهای شیمیایی و دستگاهی موثر در سیستم طراحی شده بهینه سازی شدند. تحت شرایط بهینه، منحنی کالیبراسیون در ناحیه غلظتی 2/0- 008/0 میکروگرم بر میلی لیتر خطی است. مقدار حد تشخیص برای پیش تغلیظ 10 میلی لیتر از نمونه، 005/0 میکروگرم برمیلی لیتر به دست آمد. فاکتور پیش تغلیظ روش در حجم پیش تغلیظ 10 میلی لیتر، 22 می باشد. انحراف استاندارد نسبی برای 6 اندازه گیری تکراری سرب (ii) در سطح غلظتی02/0، 10/0 و 20/0 میکروگرم بر میلی لیتر، به ترتیب، 8/4 % ، 0/2 % و 3/6 % است. تأثیر سایر گونه های مزاحم موجود در بیشتر نمونه های حقیقی مورد بررسی قرار گرفت. صحت روش پیشنهاد شده بوسیله آنالیزنمونه های حقیقی مختلف مورد بررسی قرار گرفت.

مدل شبکه ی عصبی مصنوعی، برای پیش بینی دانسیته ی کتون ها در محدوده ی فشار mpa 300-2 و محدوده ی دماییk 338-273 به کار گرفته شد. توصیف کننده ها از میان 18 دسته ی مختلف از توصیف کننده ها در نرم افزار dragon با استفاده از روش رگرسیون مرحله ای چندگانه و تکنیک stepwise انتخاب شدند. توصیف کننده های انتخاب شده شامل ats4e و rdf040e بوده و همچنین دو توصیف کننده ی محاسباتی t و p برای ساخت مدل به کار گرفته شدند. داده های حاصل، به صورت گزینشی به سه دسته ی آموزش، ارزیابی و تست به ترتیب با تعداد 324، 107 و 107 تقسیم شدند به گونه ای که هر سری بهترین نماینده ی کل داده ها باشد. پس از مدلسازی و بهینه کردن پارامترهای شبکه، مدل ساخته شده، با استفاده از سری تست، مورد بررسی قرار گرفت. خطای مربع میانگین (mse) برای سری تست، توسط مدل های mlr و ann به ترتیب 9360/0 و 1735/0 بودند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که هر دوی روش های خطی و غیر خطی توانایی دقیقی در پیش بینی دانسیته دارند، اگرچه ann نتایج دقیق تری را نشان می دهد.

هدف از کار تحقیقی حاضر طراحی و ساخت یک حسگر نوری جدید برای اندازه گیری یون پالادیوم (ii) می باشد. برای ساخت این حسگر، واکنشگر 1- (2- تیازولیل آزو) -2- نفتول روی فیلم پلیمری تری استات سلولز تثبیت گردید. پالادیوم (ii) با لیگاند تثبیت شده روی سطح فیلم در محیط اسیدی 2-10×0/1 مولار هیدروکلریک اسید، کمپلکس تشکیل می دهد و میزان جذب در طول موج 660 نانومتر افزایش یافته که این افزایش با غلظت یون پالادیوم (ii) متناسب است. رابطه بین اختلاف جذب و غلظت پالادیوم (ii) در محدوده ی غلظتی4-10×6/2 -6-10×7/4 مولار خطی است. حد تشخیص روش برابر با 6- 10 ×26/3 مولار ( معادل 35/0 میلی گرم بر لیتر ) با زمان پاسخ 10 دقیقه است. این حسگر با قرار گرفتن داخل محلول اتیلن دی آمین به مدت 4 ثانیه و سپس قرار گرفتن در داخل محلول tan با غلظت 3- 10 ×0/1 مولار به مدت 5 ثانیه تا 15 مرتبه قابل بازیابی است. انحراف استاندارد نسبی برای 5 اندازه گیری تکراری غلظت های 6-10×5/7 ، 5-10×5/8 و 4-10×2/2 مولار پالادیوم (ii)، به ترتیب %3/7، %4/8 و %2/5 بدست آمد. این حسگر تکرار پذیری و تکثیر پذیری مناسبی را نشان داده و زمان عمر آن 6 هفته می باشد. حسگر ارائه شده از گزینش پذیری خوبی برخوردار است و اکثر آنیونها و کاتیونها در اندازه گیری پالادیوم مزاحمت ندارند. همچنین حسگر ارائه شده، برای اندازه گیری پالادیم (ii) در نمونه های آلیاژی سنتزی و آب شهر با موفقیت به کار برده شد.

تحقیقات اخیر نشان داده‎اند که استروژن نقش بسزایی در بیماری سرطان سینه دارد، بنابراین پژوهش‎هایی در رابطه با داروهایی که بتوانند به نحوی فعالیت این هورمون را در بدن محدود نمایند انجام شده است. این پژوهش‎ها به دو دسته تقسیم می‏شوند، اول پژوهش بر روی ترکیباتی که به طور مستقیم بر فعالیت استروژن در بدن اثر می‎گذارند و دوم تحقیق بر روی داروهایی که از طریق ایجاد محدودیت در تولید استروژن عمل می‏نمایند. یکی از این دسته ترکیبات که می‏توانند تولید استروژن را محدود نمایند، مشتقات سولفونانیلید هستند. در بررسی اول رابطه کمی ساختار-فعالیت 21 آنالوگ سولفونانیلید با استفاده از رگرسیون خطی چندگانه و شبکه عصبی مصنوعی مورد مطالعه قرار گرفت. از میان تعداد زیاد توصیف‎کننده‎ محاسبه شده فقط 20 توصیف‎کننده‎ توسط رگرسیون خطی مرحله‎ای انتخاب گردید که فقط 6 تا از آنها به عنوان ورودی شبکه استفاده شدند. سری داده‏ها به طور تصادفی به دو سری آموزش و تست که به ترتیب شامل 16 و 5 ترکیب بودند تقسیم شد. مدل‏های رگرسیون خطی و شبکه عصبی با استفاده از روش ارزیابی تقاطعی ساخته شدند. توانایی پیش‏بینی مدل‏ها با استفاده از سری تست و روش رد مرحله‏ای تک‎تک مورد ارزیابی قرار گرفت و مقادیر mse به ترتیب برابر با 0227/0 و 0132/0 برای mlr و 0098/0 و 0161/0 برای ann به دست آمد. نتایج به دست آمده نشان دهنده قدرت بالای مدل شبکه عصبی مصنوعی در پیش‏بینی توان بازدارندگی ترکیبات مورد بررسی می‎باشند. در بررسی دوم رابطه ساختار-فعالیت مشتقات 5-اکسوپیرولیدین-3-کربوکسامید مورد پژوهش قرار گرفت. این ترکیبات از طریق دخالت در برهمکنش میان ccr5 و hiv مانع از گسترش بیماری می‎شوند. مجموعه داده‏های مورد بررسی شامل 104 ترکیب از مشتقات 5-اکسوپیرولیدین-3-کربوکسامید می‎باشد. در این تحقیق سری داده‏ها به طور تصادفی به سه سری آموزش، ارزیابی و تست تقسیم شد که هر یک به ترتیب شامل 62، 21 و 21 ترکیب می‎باشند. مدل شبکه عصبی با استفاده از 19 توصیف‎کننده‎ با قدرت بالایی مقادیر pic50 مربوط به هریک از ترکیبات را پیش‎بینی نمود. مقادیر mse برای سری تست و رد مرحله‎ای تک‎تک به ترتیب 1210/0 و 1405/0 می‎باشد.

بازدارنده های غیرنوکلئوزیدی نسخه بردار معکوس، یک طبقه جدید از داروهای ضد رتروویروسی هستند که برای درمان عفونت ویروس نقص ایمنی اکتسابی(hiv) استفاده می شوند. این بازدارنده ها از فعالیت آنزیم نسخه بردار معکوس که تکثیر ژنوم hiv را درکنترل دارد، جلوگیری می کنند. در بخش اول پروژه، مدل های qsar برای پیش بینی فعالیت ضد hiv یکسری از آنالوگ های فنتیل تیازولیل تیواوره (pett) که به عنوان بازدارنده های غیرنوکلئوزیدی قوی عمل می کنند، با استفاده از توصیفگرهای تئوری ساخته شدند. برای انتخاب مهم ترین توصیفگرها رگرسیون خطی مرحله ای مورد استفاده قرار گرفت. سپس توصیفگرهای مهم به عنوان ورودی برای ایجاد مدل های qsar با استفاده از رگرسیون خطی چندگانه و شبکه عصبی، استفاده شد. سری داده ها به طور تصادفی به 39 ترکیب آموزش و 10 ترکیب تست تقسیم شد و ارزیابی تقاطعی بر روی سری آموزش برای انتخاب بهترین مدل mlr و ann به کار رفت. بررسی ارزیابی مدل های به دست آمده، با استفاده از سری تست و رد مرحله ای تک تک (loo) انجام گرفت. نتایج نشان داد که مجذور ضریب همبستگی برای پیش بینی خاصیت ضد hiv ترکیبات سری تست با مدل mlr و ann به ترتیب 766/0 و 913/0 است. در بخش دوم تحقیق، روش های mlr و ann برای مدل سازی و پیش بینی صحیح فعالیت ضد hiv یکسری از مشتقات o-2- (2- هیدروکسی کربونیل بنزآمیدو) اتیل-n آریل تیوکربامات، استفاده شد. داده ها به طور تصادفی به دو سری آموزش و تست به ترتیب شامل 25 و 7 ترکیب تقسیم شدند. ارزیابی تقاطعی بر روی سری آموزش برای انتخاب بهترین مدل mlr و ann به کار رفت. توانایی پیشگویی مدل با استفاده از سری تست و روش رد مرحله ای تک تک مورد ارزیابی قرار گرفت. مجذور ضریب همبستگی به دست آمده برای سری تست توسط روش mlr و ann به ترتیب 920/0 و 979/0بودند. نتایج به دست آمده، توانایی پیشگویی مناسب مدل های پیشنهادی را نشان می دهد.

با توجه به کاربردهای وسیع نیمرسانای کادمیوم سولفید (cds)، در این تحقیق به رشد لایه های نانوساختار این ماده بر روی زیرلایه شیشه به روش رسوب در حمام شیمیایی (cbd) پرداخته و تاثیر پارامترهای گوناگون از جمله مدت زمان رشد و ph محلول را بر خواص نمونه ها مطالعه نموده ایم. همچنین تاثیر فرآیند حک مرطوب شیمیایی و مولاریته و دمای اسید در محلولِ حک نیز بر خواص فیزیکی نمونه های رشد یافته مورد بررسی قرار گرفته است. نمونه های رشد داده شده به روش های مختلف تحت مشخصه یابی قرار گرفته اند که عبارتند از: بررسی خواص اپتیکی با اندازه گیری طیف عبوری (uv-vis) ، آنالیز ساختاری به کمک طیف پراش پرتو ایکس (xrd)، مورفولوژی سطحی از طریق عکس برداری با میکروسکوپ الکترونی روبشی (sem) و آنالیز ترکیب شیمیایی لایه ها با اندازه گیری طیف edx. نتایج بدست آمده گویای آن است که خصوصیات فیزیکی لایه ها از جمله: ریخت نانوساختارهای سطح، خواص ساختاری (آمورف/بسبلور) و پارامترهای وابسته به خواص اپتیکی (ضریب عبور نوری، گاف نواری، دنباله نواری) تا حد زیادی متاثر از پارامترهای رشد می باشد. بنابراین با بهینه سازی شرایطِ رشد می توان لایه های نانوساختاری این ماده را با کیفیتی مطلوب، جهت انواع کاربردها تولید نمود.

در این پروژه، مطالعات ارتباط کمی ساختار- فعالیت ((qsar بر روی ثابت بازداری (ki) 77 ترکیب دارویی از مشتقات پایپرازینیل گلوتامات پیریدین که به عنوان ترکیبات ضد لخته شدن خون عمل می کنند، انجام شد. برای انتخاب مهمترین توصیف کننده ها رگرسیون خطی مرحله ای مورد استفاده قرار گرفت، سپس توصیف کننده های مهم به عنوان ورودی برای ایجاد مدل های qsar با استفاده از رگرسیون خطی چندگانه (mlr)و شبکه عصبی مصنوعی (ann)، به کار گرفته شد. اعتبار این مدل ها توسط سری تست و تکنیک های حذف مرحله ای تک تک ((loo و y– تصادفی بررسی شد. نتایج نشان داد ضریب تعیین برای پیش بینی ثابت بازداری ترکیبات سری تست با مدل mlr و ann به ترتیب 9458/0 و 9661/0 است. در بخش دوم این تحقیق، روش های mlr و ann برای مدل سازی و پیش بینی فعالیت ضد hiv یکسری ترکیبات از مشتقات 5،6-دی هیدروکسی پیریمیدین -4- کربوکسامید، استفاده شد. ارزیابی تقاطعی بر روی سری آموزش برای انتخاب بهترین مدل mlr و ann به کار گرفته شد. ضریب تعیین به دست آمده برای سری تست توسط روش های mlr و ann به ترتیب 9836/0 و 9837/0 بودند. نتایج به دست آمده توانایی پیش بینی مناسب مدل های پیشنهادی را نشان می دهد.

در این پروژه، جاذب شیف باز- پلی وینیل کلراید- آهن (iii) برای حذف متیل اورانژ که نوعی رنگ آنیونی است، تهیه شد. در ابتدا پلی وینیل کلراید (pvc) بر اثر برهمکنش با محلول غلیظی از اتیلن دی آمین، آمین دار شد و سپس pvc آمین دار شده با سالیسیل آلدهید برای قرار گرفتن گروه شیف باز روی بستر پلیمری، وارد واکنش شد. برای قرار گرفتن کمپلکس آهن، pvc اصلاح شده با نیترات آهن (iii) وارد واکنش گردید. جاذب تهیه شده به وسیله میکروسکوپ الکترونی روبشی (sem)، آنالیز عنصری و طیف سنجی مادون قرمز (ir) مشخصه یابی شد. آزمایشات جذب سطحی برای حذف متیل اورانژ از محیط آبی توسط جاذب تهیه شده، انجام گرفت. تاثیر پارامترهای مختلف مانند ph محلول، مدت زمان تماس، مقدار جاذب، غلظت اولیه رنگزا، دما و همزدن محلول مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آنالیز جذب سطحی بدست آمده در دماهای مختلف نشان داد که الگوی جذب سطحی روی جاذب می تواند به طور دقیق توسط ایزوترم فروندلیچ توصیف شود، و همچنین پارامترهای ایزوترم جذب سطحی تعیین شدند. مشخص شد طبیعت فرآیند جذب سطحی گرماگیر است و پارامترهای ترمودینامیکی محاسبه شدند. سینتیک جذب سطحی از مدل شبه مرتبه دوم تبعیت می-کند. مطالعات مقایسه ای نشان داد که ظرفیت جذب جاذب پیشنهاد شده 5 تا 6 برابر کربن فعال و 23 تا 24 برابر pvc اصلاح نشده می باشد. نتایج نشان می دهد که pvc اصلاح شده می تواند بعنوان یک جاذب موثر برای حذف رنگ آنیونی متیل اورانژ از پساب بکار رود.

در این پروژه، نانو ساختار zno و zno-ag با مورفولوژی گل شکل به عنوان فتوکاتالیست با موفقیت سنتز شد. zno با مورفولوژی گل شکل با یک روش ساده در دمای پایین سنتز گردید. zno-ag با مقادیر مختلفی از نقره، به روش احیاء فتوشیمیاییag+ تهیه شد. zno و zno-ag تهیه شده به وسیله ی میکروسکوپ الکترونی عبوری (tem) ، میکروسکوپ الکترونی روبشی (sem) ، پراش اشعه x (xrd) ، تفرق انرژی اشعه x (edx) و اسپکتروسکوپی جذب اتمی (aas) مشخصه یابی شدند. فتوکاتالیست های تهیه شده جهت تخریب متیل اورانژ به عنوان مدلی از آلاینده های آلی تحت تابشدهی اشعه ی ماوراء بنفش به کار گرفته شدند. تأثیر پارامترهای مختلف نظیر ph، مقدار نقره نشانده شده، مدت زمان قرار گرفتن تحت نور ماوراء بنفش طی فرایند سنتز و غیره مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تخریب فتوکاتالیستی متیل اورانژ در محلول آبی نشان داد که zno-ag عملکرد فتوکاتالیستی بهتری را نسبت به zno دارد. افزایش خاصیت فتوکاتالیستی با توجه به این واقعیت است که اصلاح سطح zno با مقدار مناسب از نقره می تواند کارایی جداسازی الکترون و حفره ی تولید شده را افزایش دهد.

در قسمت اول این پروژه، یک روش سریع و ساده برای اندازه گیری کاپتوپریل بر اساس اکسایش الکتروشیمیایی کاپتوپریل روی الکترود کربن شیشه ای با استفاده از ولتامتری چرخه ای پیشنهاد شده است. محلول کاپتوپریل در بافر عمومی با 5=ph در محدود? روبش پتانسیل بین 0.5- تا 0.5 ولت و سرعت روبش 100 میلی ولت بر ثانیه در سطح الکترود کربن شیشه ای، یک پیک اکسایش برگشت ناپذیر را در 0.19 ولت نسبت به الکترود مرجع ag/agcl نشان می دهد. در شرایط بهینه، منحنی کالیبراسیون در ناحی? غلظتی 0.001 تا 1.0 میلی مولار کاپتوپریل خطی است. مقدار حد تشخیص روش نیز برابر 6.7 میکرومولار است. کارایی روش در تجزی? نمون? حقیقی با اندازه گیری کاپتوپریل در نمونه های ادرار و قرص 25 میلی گرمی کاپتوپریل مورد بررسی قرار گرفت. در قسمت دوم این کار تحقیقاتی یک روش الکتروشیمیایی برای اندازه گیری گلوتاتیون بر اساس اکسایش 4،1-دی آمینوبنزن روی سطح الکترود کربن شیشه ای با استفاده از روش ولتامتری چرخه ای ارائه شده است. گلوتاتیون هیچ پیک اکسایش یا کاهش مشخصی را در گستر? روبش 0.3- تا 1.0ولت نسبت به الکترود مرجع ag/agcl، بر روی سطح الکترود کربن شیشه ای نشان نمی دهد ولی ولتاموگرام مربوط به 4،1-دی آمینوبنزن در بافر فسفات با 6=ph یک پیک اکسایش کاهش برگشت پذیر را در حدود 0.25ولت نشان می دهد. در حضور گلوتاتیون، جریان اکسایشی مربوط به 1و4-دی آمینو بنزن متناسب با غلظت گلوتاتیون به طور خطی افزایش می یابد. بنابراین برای اندازه گیری گلوتاتیون از 4،1-دی آمینوبنزن به عنوان حد واسط استفاده شد. دامن? خطی روش 5 تا 600 میکرومولار به دست آمد. حد تشخیص روش نیز 3.8 میکرومولار به دست آمد. کارایی روش در تجزی? نمون? حقیقی با اندازه گیری گلوتاتیون در نمون? ادرار مورد بررسی قرار گرفت.

در این پایان نامه، یک روش ساده، حساس و سریع میکرواستخراج مایع-مایع پخشی برای پیش تغلیظ یونهای نقره (i) قبل از اندازه گیری توسط طیف سنجی جذب اتمی شعله ای ارائه شده است. در این روش، ابتدا یون نقره (i) با لیگاند 1- فنیل-2،1-پروپان دیون-2- اکسیم تیوسمی کاربازون (ppdot) کمپلکس تشکیل داده و سپس این کمپلکس بعد از تزریق مخلوط حلالهای استخراج و پخش کننده با نسبت حجمی بهینه به محلول نمونه آبی، به داخل قطرات حلال استخراج، استخراج شد. بعد از سانتریفیوژ کردن، فاز آلی حاوی یون نقره ته نشین شد و پس از جداسازی، فاز آلی رقیق و مقدار نقره توسط طیف سنجی جذب اتمی تعیین مقدار گردید. در این روش، از کلروفرم و متانول به ترتیب به عنوان حلال استخراج و حلال پخش کننده استفاده شد. تاثیر متغیرهایی مانند ph، نوع و حجم بافر، نوع و حجم حلال استخراج، نوع و حجم حلال پخش کننده، غلظت لیگاند، حجم نمونه آبی، زمان استخراج، زمان سانتریفیوژ و قدرت یونی بررسی و بهینه شدند. همچنین تاثیر یونهای مزاحم، مورد بررسی قرار گرفت. تحت شرایط بهینه، دامنه خطی منحنی درجه بندی در محدوده 0.12-0.0060 میلی گرم بر لیتر، حد تشخیص 0.61 میکروگرم بر لیتر و فاکتور پیش تغلیظ 35.5 به دست آمده است. انحراف استاندارد نسبی برای 6 اندازه گیری تکراری با غلظتهای 0.0080، 0.0200 و 0.1000 میلی گرم بر لیتر یون نقره (i) به ترتیب 2.53، 1.48 و 2.49 درصد حاصل شده است. این روش به طور موفقیت آمیزی برای اندازه گیری نقره در نمونه های حقیقی به کار برده شده است.

مشتقات بنزیمیدازول، یک طبقه ی جدید از داروهای ضد انگل هستند که برای درمان عفونت های ناشی از انگل های متفاوتی مانند گیاردیا اینتستینالیس و تریکوموناس واژینالیساستفاده می شوند. در بخش اول پروژه، رابطه کمی ساختار- فعالیت (qsar) 42 ترکیب از مشتقات بنزیمیدازول به عنوان داروهای ضد انگل گیاردیا اینتستینالیس، با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی با الگوریتم تنظیم بایزین مورد مطالعه قرار گرفت و با روش رگرسیون خطی چندگانه مقایسه گردید. برای انتخاب مهمترین توصیفگرها، رگرسیون خطی مرحله ای مورد استفاده قرار گرفت. سپس توصیفگرهای مهم به عنوان ورودی برای ایجاد مدل های qsar با استفاده از رگرسیون خطی چندگانه (mlr) و شبکه عصبی (ann)، استفاده شدند. سری داده ها به طور تصادفی به سه سری آموزش، ارزیابی و تست تقسیم گردید و مدل های رگرسیون خطی چندگانه و شبکه عصبی مصنوعی ساخته شدند. اعتبار این مدل ها علاوه بر به کارگیری سری تست، توسط تکنیک رد مرحله ای تک تک و y- تصادفی بررسی شد. هر دو روش خطی و غیر خطی توانایی پیش بینی خوبی دارند، اما مدل ann نتایج صحیح تری دارد. خطای مجذور میانگین (mse) برای سری تست توسط مدل های mlr و ann به ترتیب 047/0 و 039/0 بودند. در بخش دوم پروژه، رابطه کمی ساختار – فعالیت 49 ترکیب از مشتقات بنزیمیدازول به عنوان داروهای ضد انگل تریکوموناس واژینالیس، مورد پژوهش قرار گرفت. در این تحقیق، سری داده ها به طور تصادفی به سه سری آموزش، ارزیابی و تست تقسیم شد که هر یک به ترتیب شامل 29، 10 و 10 ترکیب می باشند. مدل رگرسیون خطی چندگانه، با استفاده از 5 توصیف کننده با قدرت بالایی مقادیر pic50 مربوط به هر یک از ترکیبات را پیش بینی نمود. خطای مجذور میانگین (mse) برای سری تست توسط مدل های mlr و ann به ترتیب 087/0 و 089/0 بودند.

در سال های اخیر از الکتروسنتز به عنوان یک روش مفید برای سنتز گزینشی ترکیبات بیولوژیکی و ساختار های دارویی استفاده شده است. از طرف دیگر واکنش افزایش مایکل به عنوان یک واکنش آلی مفید اهمیت خود را در سال های اخیر نشان داده است.در این جا بر طبق کار های قبلی انجام شده بر روی تولید الکتروشیمیایی کینون ها در حضور نوکلئوفیل های متفاوت، ما اکسیداسیون الکتروشیمیایی کتکول، 3-متیل کتکول و 3-متوکسی کتکول را در حضور 4-پروپیل 2-تیوراسیل به عنوان یک نوکلئوفیل گزارش می کنیم. مشتقات کتکول در بافر فسفاتی (غلظت 15/0 مولار، ph=6/8) در محلول 90 به 10 آب در dmf با افزایش مایکل در اثر اعمال پتانسیل و با استفاده از ولتامتری چرخه ای و کولومتری با پتانسیل کنترل شده، واکنش می دهند. بررسی های انجام گرفته نشان می دهد که کتکول و مشتقات آن در حضور 4-پروپیل-2-تیوراسیل طی مکانیسمecec واکنش داده و منجر به تولید محصول می-گردند. محصول واکنش بوسیله tlc, طیف های ir، 1hnmr، 13cnmrو نقطه ذوب شناسایی شد.

در این پروژه یک روش تزریق در جریان پیوسته برای اندازه گیری تیواوره در آب و نمونه های آبی ارائه شده است. این روش بر اساس اثر بازداری تیواوره بر واکنش متاکرزول پرپل و پتاسیم برومات که توسط یون برمید کاتالیز می شود بوده و زمان القائی متناسب با غلظت تیواوره است. واکنش به طریق اسپکتروفتومتری با اندازه گیری افزایش جذب متاکرزول پرپل در طول موج 525 نانومتر دنبال شد. اثر متغیرهای مهم شیمیایی و دستگاهی بر حساسیت روش مطالعه و به روش تک عاملی و سادکی بهینه شدند. در شرایط بهینه منحنی کالیبراسیون در ناحیه غلظتی 100/0 تا 0/13 میکروگرم بر میلی لیتر خطی بوده و حد تشخیص روش نیز 031/0 میکروگرم بر میلی لیتر است. انحراف استاندارد نسبی برای 6 بار اندازه گیری تکراری در غلظت های 500/0، 00/5 و 0/12 میکروگرم بر میلی لیتر تیواوره به ترتیب 08/4، 82/1 و 24/1 درصد می باشد. این روش برای اندازه-گیری تیواوره در نمونه های آب، آب پرتقال و پوست پرتقال با موفقیت به کار گرفته شد

در این پایان نامه یک روش ساده و حساس برای استخراج فاز جامد بر-خط و اندازه گیری مقادیر بسیار کم کبالت (ii) با استفاده از روش تزریق در جریان کوپل شده با اسپکترومتری جذب اتمی شعله ای ارائه شده است. در این روش پلی ونیل کلرید اصلاح شده با لیگاند 3-(2- تیازولیل آزو)-2،6-دی آمینو پیریدین (tadap) در5/6= ph به منظور بازداری بر-خط کبالت (ii) مورد استفاده قرار گرفت. کبالت بازداری شده در ستون بوسیله هیدروکلریک اسید 0/1 مولار شسته و به منظور اندازه گیری مستقیمأ وارد مه پاش دستگاه جذب اتمی شد. به منظور بررسی پیش تغلیظ کمی و اندازه گیری کبالت (ii) متغیرهای شیمیایی و دستگاهی موثر بر روی حساسیت روش در سیستم طراحی شده بهینه سازی شدند و تأثیر یون های مختلف نیز بر روی اندازه گیری بر-خط کبالت بررسی شد. تحت شرایط بهینه، منحنی کالیبراسیون در ناحیه غلظتی 150-2 میکروگرم بر لیتر خطی است. مقدار حد تشخیص و فاکتور پیش تغلیظ برای پیش تغلیظ حجم 0/10 میلی لیتر از نمونه، به ترتیب 3/1 میکروگرم بر لیتر و 40 بدست آمد. انحراف استاندارد نسبی برای 6 اندازه-گیری تکراری کبالت (ii) در سطح غلظتی 01/0، 05/0، 10/0 و 14/0 میلی گرم بر لیتر به ترتیب 2/5%، 0/3%، 8/1% و8/1% است. تأثیر سایر گونه های مزاحم موجود در بیشتر نمونه های حقیقی مختلف مورد بررسی قرار گرفت.

در قسمت اول این پروژه از نانوذرات مگنتیت اصلاح شده با ماده فعال سطحی دی اکتیل سدیم سولفوسوکسینات به منظور تغلیظ و استخراج مقادیر بسیار ناچیز برخی ترکیبات دارویی همچون تریفلوپرازین، تیوریدازین، کلروپرومازین و سیزاپراید از حجمهای زیاد محلولهای آبی استفاده شد. واجذب این ترکیبات به وسیله 1 میلی لیتر از اتانول صورت گرفته و در انتها اندازه گیری به روش اسپکتروفلوئوریمتری و با استفاده از سیستم تزریق در جریان پیوسته انجام پذیرفت. تاثیر برخی پارامترهای موثر، همچون حجمهای فاز آبی و شوینده، قدرت یونی، غلظت ترکیب فعال سطحی، اسیدیته محیط، مدت زمان استخراج و غیره، بررسی و بهینه شدند. محدوده های خطی بدست آمده برای اندازه گیری تریفلوپرازین، تیوریدازین، کلروپرومازین و سیزاپراید به ترتیب برابر با 500-10، 1000-5، 800-10 و 600-5 نانوگرم در ملی لیتر می باشند. همچنین حد تشخیصهای بدست آمده با این روش برابر با 1.0، 0.7، 1.0 و 0.5 نانوگرم در میلی لیتر به ترتیب برای تریفلوپرازین، تیوریدازین، کلروپرومازین و سیزاپراید می باشند. بخش دیگر این پروژه مربوط به اندازه گیری به روش تزریق در جریان پیوسته- اسپکتروفلوئوریمتری سیزاپراید به منظور مقایسه با روش استخراج فاز جامد- اسپکتروفلوئوریمتری ارائه شده، می باشد. منحنی درجه بندی برای اندازه گیری سیزاپراید در گستره 50-0.5 میکروگرم در میلی لیتر خطی بدست آمد. همچنین حد تشخیص بدست آمده با این روش، 0.03 میکروگرم در میلی لیتر از سیزاپراید می باشد. روشهای ارائه شده در این پروژه برای اندازه گیری سه ترکیب فنوتیازین مورد بحث و سیزاپراید در نمونه های مختلف محیطی و بیولوژیکی و همچنین اشکال داروئی با موفقیت بکار گرفته شد.

در قسمت اول این تحقیق، مطالعات ارتباط کمی ساختار- خاصیت (qspr) بر روی شاخص بازداری 60 ترکیب آلی فرار (vocs) انجام گرفت. دو روش برازش مرحله ای (sr) و الگوریتم ژنتیک (ga) برای انتخاب توصیف کننده های مناسب استفاده شد. توصیف کننده های انتخاب شده از این دو روش برای مدل سازی و پیش بینی شاخص بازداری این ترکیبات وارد شبکه عصبی مصنوعی (ann) شدند. به منظور بررسی اعتبار این مدل ها از روش های مختلفی مانند به کارگیری سری تست، رد مرحله ای تک تک داده ها و y- تصادفی استفاده گردید. نتایج به دست آمده بیانگر توانایی خوب هر دو روش sr-ann و ga-ann برای پیش بینی شاخص بازداری می باشد. ضرایب تعیین سری تست با روش های sr-ann و ga-ann به ترتیب 995/0 و 992/0 بود. در قسمت دوم، مطالعات qspr بر روی شاخص بازداری تعدای از ترکیبات استرول انجام شد. همانند قسمت اول، از روش های sr و ga برای انتخاب متغیرهای مناسب استفاده شد و توصیف کننده های منتخب برای مدلسازی و پیش بینی شاخص بازداری این ترکیبات وارد شبکه عصبی مصنوعی (ann) شدند. ضرایب تعیین سری تست با روش های sr-ann و ga-ann به ترتیب 944/0 و 920/0 بود. نتایج نشان می دهد در این قسمت نیز هر دو روش از قدرت پیش بینی مناسبی برخوردار بودند.

کارایی الکترودهای کربن شیشه ای پوشش داده شده با پلی (پیروکتکول بنفش)- نانولوله های کربنی چند جداره کامپوزیت با استفاده از ولتامتری برهنه سازی پالس تفاضلی آندی در تعیین هم زمان یون های کادمیم و سرب در محلول بافر استات m 1/0 با 0/5ph = مورد بررسی قرار گرفت. حضور فیلم بیسموت حساسیت و تکرارپذیری الکترود را بهبود می بخشد. این مطالعه نشان داد که الکترود پوشش داده شده با پلی (پیروکتکول بنفش)- نانولوله های کربنی چند جداره عملکرد بهتری از الکترود کربن شیشه ای برهنه نشان می دهد. پارامترهای متعددی از قبیل ph، پتانسیل ته نشینی، زمان ته نشینی، سرعت روبش و ارتفاع پالس موثر بر پاسخ جریان برهنه سازی بررسی و بهینه سازی شدند. تحت شرایط بهینه ، الکترود یک پاسخ خطی خوب به کادمیم و سرب به ترتیب در محدوده غلظتی 0/300- 0/1 و 0/200- 0/1 میکروگرم بر لیتر نشان داد. حدتشخیص 09/0 میکروگرم بر لیتر برای کادمیم و 327/0 میکروگرم بر لیتر برای سرب بود. اثر تداخل یون ها مورد مطالعه قرار گرفت و مشخص شد که حسگر با توجه برهم کنش خاص و انتخابی ویژگی های اصلاح دارای حداقل تداخل یون های سرب و کادمیوم با بسیاری از یون های مشترک می باشد. پاسخ الکترود به اندازه گیری های پی در پی برای حداقل 3 هفته ثابت باقی مانده است. روش پیشنهادی برای تعیین هم زمان کادمیم و سرب در نمونه های آب واقعی به کار گرفته شد.

ترکیبات گوگرددار و هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای به عنوان دو گروه آلوده کننده ی پایدار شناخته می شوند. علاوه بر این، این ترکیبات سرطان زا هستند. تکنیک های تجزیه ای مختلفی مانند کروماتوگرافی گازی برای جداسازی و شناسایی این ترکیبات وجود دارد که اندیس های بازداری را با استانداردها مقایسه می کنند. بنابراین اندیس بازداری یک حل شونده، یک پارامتر مهم می باشد که می تواند برای شناسایی ترکیبات گوگرددار و هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای به کار رود. اما از طرف دیگر، این روش ها زمان و هزینه ی زیادی صرف می کنند. از این رو، برای غلبه بر این مشکلات، می توان از روش های کمومتریکس برای پیش بینی اندیس بازداری این ترکیبات استفاده نمود. در بخش اول این پایان نامه، روش جدید جنگل های تصادفی (rf) برای پیش بینی اندیس بازداری یک گروه از ترکیبات گوگرددار به کار گرفته شد. هم چنین عملکرد مدل rf با مدل های شبکه عصبی مصنوعی (ann) و رگرسیون خطی چندگانه (mlr) مقایسه گردید. نتایج این مقایسه نشان داد که جنگل های تصادفی دارای برتری نسبی نسبت به شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون خطی چندگانه برای پیش بینی این ترکیبات می باشد. در بخش دوم، مانند بخش اول، این مدل ها برای پیش بینی اندیس بازداری بعضی از ترکیبات آروماتیک چندحلقه ای به کار گرفته شدند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که روش جنگل های تصادفی، اندیس بازداری این ترکیبات را بهتر از سایر روش ها پیش بینی نموده است.

در این پروژه یک روش تزریق در جریان پیوسته برای اندازه¬گیری ال- سیستئین در آب و نمونه¬های سرم و ادرار ارائه شده است. این روش بر اساس اثر بازداری ال- سیستئین بر واکنش متاکرزول¬پرپل و پتاسیم برومات که توسط یون برمید کاتالیز می¬شود، استوار است. درحضور ال- سیستئین یک زمان القایی در واکنش ظاهر می¬شود که زمان القائی متناسب با غلظت ال- سیستئین می¬باشد. واکنش به طریق اسپکتروفتومتری با اندازه¬گیری افزایش جذب متاکرزول¬پرپل در طول موج 525 نانومتر دنبال شد. اثر متغیرهای مهم شیمیایی و دستگاهی بر حساسیت روش مطالعه و به روش تک عاملی و طراحی فاکتوریل بررسی و بهینه شدند. منحنی کالیبراسیون در ناحیه غلظتی 050/0 تا 0/13 میکروگرم بر میلی لیتر خطی بوده و حد تشخیص(3s/n= ) روش نیز 032/0 میکروگرم بر میلی لیتر است. انحراف استاندارد نسبی برای 6 بار اندازه¬گیری تکراری در غلظت¬های 500/0، 00/5 و 0/12 میکروگرم بر میلی¬لیتر ال- سیستئین به ترتیب 04/2، 66/0 و 33/0 درصد می¬باشد. این روش برای اندازه¬گیری ال- سیستئین در نمونه¬های آب، سرم و ادرار با موفقیت به کار گرفته شد.

ارنده¬های غیرنوکلئوزیدی نسخه¬بردار معکوس، یک طبقه جدید از داروهای ضد رتروویروسی هستند که برای درمان عفونت ویروس نقص ایمنی اکتسابی(hiv) استفاده می¬شوند. این بازدارنده¬ها از فعالیت آنزیم نسخه¬بردار معکوس که تکثیر ژنوم hiv را درکنترل دارد، جلوگیری می¬کنند. در بخش اول پروژه، مدل¬ qsar برای پیش¬بینی فعالیت ضد hiv مشتقات تیوکربامات به عنوان بازدارنده¬های غیر¬نوکلئوزیدی با استفاده از توصیف¬گر¬های سهم گروه و الگوریتم جنگل¬های تصادفی (rf) ساخته شد. سری داده¬ها به طور تصادفی به 157 ترکیب آموزش و 40 ترکیب آزمون تقسیم شد و پارامتر¬های موثر بر قدرت جنگل¬های تصادفی با استفاده از سری آموزش بهینه گردید. ارزیابی مدل¬ به دست آمده، با استفاده از سری آزمون و رد مرحله¬ای تک¬تک (loo) انجام گرفت. نتایج نشان داد که مجذور ضریب همبستگی برای پیش¬بینی خاصیت ضد hiv ترکیبات سری آزمون با استفاده از روش جنگل¬های تصادفی برابر 8748/0 است. در بخش دوم تحقیق ارتباط کمی ساختار – فعالیت بازدارنده¬های نکروپتوز (نکروستاتین-5 ) مورد مطالعه قرار گرفتند (نکروپتوز نوعی مرگ سلول می¬باشد و نکروستاتین¬ها ترکیباتی با وزن مولکولی پایین هستند که به عنوان مهار¬کننده¬های نکروپتوز شناخته شده¬اند). داده¬های مورد بررسی شامل 160 ترکیب می¬باشد که 51 ترکیب فعال و بقیه غیرفعال هستند. ابتدا با استفاده از مدل جنگل¬های تصادفی مدلی طراحی شد تا بتواند این ترکیبات را به دو گروه فعال و غیرفعال دسته¬بندی کند. ارزیابی سری آزمون نشان می¬دهد مدل ارائه شده قادر است 80% نمونه¬ها را به درستی طبقه¬بندی کند. در مرحله بعد پیش¬بینی خاصیت دارویی ترکیبات فعال با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی و توصیف¬گرهای انتخاب شده توسط روش جنگل¬های تصادفی-رگرسیون مرحله¬ای (rf-sr) و روش رگرسیون مرحله ¬ای (sr) انجام شد. مجذور ضریب همبستگی برای سری آزمون و روش رد مرحله¬ای تک¬تک به ترتیب برابر 9677/0 و 8295/0 می¬باشد.

در این تحقیق، یک روش ساده و حساس از میکرو استخراج فاز مایع بر اساس قطره ی جامد با کمک سورفاکتانت و امواج مافوق صوت برای پیش تغلیظ و اندازه گیری هم زمان مقادیر کم کلرودیازپوکساید و آلپرازولام به وسیله ی کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا با آشکار ساز طول موج متغیر ماوراء بنفش به کار برده شد. از حلال 1-آندکانول به دلیل سمیت پایین، چگالی کم و دمای ذوب مناسب نزدیک به دمای اتاق به عنوان حلال استخراج استفاده شد. از آنجاییکه این حلال در فاز آبی غیر قابل امتزاج است، برای افزایش پراکندگی حلال استخراج و در نتیجه کارایی استخراج از سسورفکتانت ctab به عنوان امولسیفایر استفاده گردید. بعضی از پارامترهای موثربر استخراج مانند ph، نوع و حجم حلال استخراج، نوع و غلظت سورفکتانت و اثر نمک با روش طراحی آزمایش بهینه شدند. تحت شرایط بهینه، منحنی کالیبراسیون خطی برای دو داروی کلرودیازپوکساید و آلپرازولام در محدوده ی 01/0 تا 5/3 میلی گرم بر لیتر خطی بوده همچنین حد تشخیص 020/0میلی گرم بر لیتر برای کلرودیازپوکساید و 021/0 میلی گرم بر لیتر برای آلپرازولام، فاکتور پیش تغلیظ برای کلرودیازپوکساید 3/108 و برای آلپرازولام 1/102 و در نهایت انحراف استاندارد نسبی برای سه اندازه گیری تکراری در غلظت های 5/0 و 1 و 3 میلی گرم بر لیتر به ترتیب 3/3 و 2/4 و 8/4 برای کلرودیازپوکساید و 4/3 و 9/3 و 08/4 برای آلپرازولام بدست آمد. این روش برای تعیین غلظت این داروها در نمونه های حقیقی متفاوت به کار برده شد.

دراین پایان نامه یک روش سینتیکی-اسپکتروفتومتری ساده و گزینش پذیر برای اندازه- گیری مقادیر کم تیوسیانات در آب، فاضلاب، دهان شویه و نمونه های بیولوژیکی ارائه شده است. روش بر اساس اثر بازداری تیوسیانات در واکنش متیل رد با سدیم برمات در محیط اسیدی می باشد. بی رنگ شدن متیل رد و کاهش جذب در طول موج 518 نانومتر به عنوان سیگنال تجزیه ای انتخاب شد. در شرایط بهینه تیوسیانات در گستره غلظتی 0/010-0/20 میکروگرم بر میلی لیتر قابل اندازه گیری است. حد تشخیص روش 0/1 نانو گرم بر میلی لیتر به دست آمد. انحراف استاندارد نسبی برای شش اندازه- گیری تکراری غلظتهای 0/05، 0/12 و 0/18میکروگرم بر میلی لیتر تیوسیانات به ترتیب 4/2%، 2/6% و 1/5%به دست آمد. روش برای اندازه گیری تیوسیانات در نمونه های سنتزی و حقیقی با موفقیت به کار برده شد.