نام پژوهشگر: ولی الله جعفری
شیدا گلی ولی الله جعفری
از دیدگاه رفتارشناسی، حس چشایی ماهی نقش های مختلفی در بروز رفتار غذایی بر عهده دارد. ترجیح چشایی ماهی و رفتار ویژه آن ها نسبت به مواد چشایی مختلف می تواند از نظر کاربردی مهم باشد و برای حل مسائل و مشکلات مربوط به صید و پرورش مورد استفاده قرار گیرند. هدف از این مطالعه تعیین ترجیح چشایی و بررسی پاسخ های رفتاری ماهی سفید نسبت به غلظت های مختلف مواد چشایی کلاسیک (یا همان چهار مزه ی اصلی) بود. بدین منظور 20ماهی با میانگین وزن 5/0± 5/1 گرم در آکواریوم های انفرادی با حجم 5 لیتر قرار داده شدند. بعد از سازگاری با شرایط آزمایشگاه، پاسخ های رفتاری برای غلظت های مختلف مواد چشایی (اسیدسیتریک، کلسیم کلراید، سدیم کلراید و ساکارز)، گرانول شاهد و عصاره شیرونومید (175گرم در لیتر) آزمایش شد. طی مدت 1 دقیقه تعدادی گرانول حاوی یکی از مواد فوق به ماهی معرفی و در این مدت حرکات و رفتار ماهی توسط دوربین ضبط می شد، با توجه به نحوه ی رفتار ماهی نسبت به هر کدام از این گرانول ها، ترجیح چشایی برای این ماهی مشخص گردید. اسیدسیتریک در هیچ یک از غلظت ها دافع نبود، غلظت 026/0 مولار آن بیشترین جذابیت را داشت. درصد مصرف و شاخص مطلوبیت در هیچ کدام از غلظت های بکاربرده ی سدیم کلراید با شاهد اختلاف معنی دار ایجاد نکرد (05/0p>). ساکارز در غلظت های مشابه با سدیم کلراید و کلسیم کلراید دارای درصد مصرف و شاخص مطبوعیت بالاتری بود. کلسیم کلراید تنها در غلظت 09/0 مولار با شاهد اختلاف معنی دار داشت (05/0p<). همبستگی مثبت و معنی داری بین جذابیت گرانول ها با مدت نگهداری گرانول در دهان یافت شد. اما بین تعداد قاپیدن و جذابیت گرانول ها همبستگی مشاهده نشد. یافته های این تحقیق می تواند در افزایش درک فیزیولوژیک و توسعه فناوری های پرورش، تغذیه و تهیه ی جیره مناسب و متناسب با ترجیح چشایی ماهی سفید بکار گرفته شود.
بی بی مهسا جوادی موسوی ولی الله جعفری
فلز مس یکی از فلزات ضروری است که نقشهای زیستی مهمی در بدن موجود آبزی ایفا میکند. اما با این وجود، غلظتهای بالای فلز مس مشابه بسیاری دیگر از فلزات سنگین، میتوانند بسیار سمی و مهلک باشند. در این تحقیق اثر مس روی رشد و عملکرد تولیدمثلی ماهی گوپی مورد آزمایش قرار گرفت. در این آزمایش ماهیان با سن تقریبی 5/2 ماه انتخاب شدند. سپس هر آکواریوم با 12 ماهی ماده و 4 ماهی نر ماهیدار شدند. در این تحقیق 4 تیمار مس شامل سطوح 004/0 (گروه 2)، 013/0 (گروه 3)، 019/0 (گروه 4) و 026/0 میلیگرم بر لیتر (گروه 5) و یک گروه شاهد (گروه 1؛ آب فاقد مس) وجود داشت. هر آکواریوم دارای غلظت مشخصی از مس بود که تا پایان دورهی آزمایش این غلظت ثابت نگاه داشته شد. نتایج نشان داد که وزن نهایی مولدین ماده در گروههای 3 و 4 بهطور معنیداری (05/0< p) کمتر از سایر گروهها بود. همچنین بین گروههای 1 (شاهد) و 2 اختلاف معنیداری از نظر وزن نهایی مشاهده نشد (05/0> p). اختلاف طول نهایی مولدین ماده در 5 گروه آزمایش روند منظمی نداشت و در مجموع اختلاف معنیداری بین گروههای مختلف مشاهده نشد (05/0> p). ضریب رشد ویژه در گروههای 1 و 2 بهطور معنیداری (05/0< p) بیشتر از سایر گروهها بود. بهعلاوه ضریب رشد ویژه بین گروههای 3، 4 و 5 اختلاف معنیداری با یکدیگر نداشت (05/0> p). کمترین ضریب تبدیل غذایی در گروه 1 (شاهد) و بالاترین ضریب تبدیل غذایی در گروههای 4 و 5 مشاهده شد. بهعلاوه بین گروههای 1 و 2 و نیز بین گروههای 4 و 5 اختلاف معنیداری مشاهده نشد (05/0> p). همچنین درصد بقای مولدین در گروه 1 بهطور معنیداری بیشتر از سایر گروهها بود (05/0< p). بین گروههای 1 و 2 و نیز بین گروههای 3، 4 و 5 اختلاف معنیداری از نظر هماوری نسبی دیده نشد (05/0< p). بیشترین و کمترین هماوری نسبی بهترتیب در گروههای 1 و 5 مشاهده شد. بالاترین میزان شاخص گنادوسوماتیک در گروه 1 (شاهد) (11/0±1/6) گزارش شد و بهعلاوه بین گروههای 3، 4 و 5 اختلاف معنیداری مشاهده نشد (05/0< p). در این آزمایش با افزایش غلظت مس، میانگین تعداد لارو بهازای هر مولد ماده کاهش یافت. بالاترین میزان تعداد لارو به ازای هر مولد ماده در گروه 1 (شاهد) و کمترین تعداد لارو در گروههای 3، 4 و 5 دیده شد. بهعلاوه بین گروههای 3، 4 و 5 اختلاف معنیداری از نظر میانگین تعداد لارو مشاهده نشد (05/0< p). در این آزمایش اختلاف معنیداری از نظر درصد لاروهای معیوب در بین گروههای مختلف آزمایش مشاهده نشد (05/0< p). وزن لاروها در گروههای 1 و 2 بهطور معنیداری بیشتر از گروههای دیگر بود (05/0< p). در مجموع نتایج نشان میدهد که فلز مس اثر منفی بر روی رشد و عملکرد تولیدمثلی ماهی گوپی دارد.
احمد محمدی یلسوئی عبدالمجید حاجی مرادلو
رفتار حاصل برهم کنش عوامل خارجی و داخلی است. لحظه بروز رفتار بعنوان یک شاخصه زیستی می¬¬تواند اطلاعات ارزشمندی از چگونگی شرایط فیزیولوژیکی و محیطی ماهیان در اختیار ما قرار دهد. هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی پاسخ¬های رفتاری ماهی قزل آلا رنگین کمان (oncorhynchus mykiss) در مواجهه با برخی از عوامل محیطی (دما و آمونیاک محلول) بود. برای همین منظور 16 ماهی در یگ گروه شاهد و سه تیمار آمونیاک (تیمار1)، تیمار دما (تیمار2) و دما و آمونیاک (تیمار3) با چهار تکرار، در مخازن استوانه ای به حجم 5 لیتر (ارتفاع 10 سانتیمتر و قطر مقطع 29 سانتیمتر) که دارای یک ورودی و خروجی آب بود، قرار گرفتند. زمان آزمایش در تمام تیمارها دارای دو بازه (رفت و بازگشت) 42 دقیقه¬ای و یک بازه 10 دقیقه ای (ثابت) بود. بازه زمانی رفت، زمانی است که دما و آمونیاک به ترتیت در تیمار دما و آمونیاک از 17 درجه سانتیگراد برای تیمار دما و 0.025 برای تیمار آمونیاک به میزان 32 درجه سانتیگراد در تیمار دما و 10 میلیگرم در لیتر در تیمار آمونیاک رسید؛ بازه رفت برای تیمار دما و آمونیاک (تیمار3) شامل افزایش همزمان دما و آمونیاک از میزان 17 درجه سانتیگراد و 0.025 میلیگرم آمونیاک تا میزان 32 درجه سانتیگراد و 10 میلیگرم در لیتر آمونیاک بود. بازه زمانی بازگشت، زمانی است که دما و آمونیاک به ترتیب از 32 درجه سانتیگراد برای تیمار دما و 10 میلیگرم در لیتر برای آمونیاک به میزان 17 درجه سانتیگراد در تیمار دما و 0.025 میلیگرم در لیتر در تیمار آمونیاک رسید. بازه بازگشت برای تیمار دما و آمونیاک (تیمار3) شامل کاهش همزمان دما و آمونیاک به ترتیب از مقدار 32 درجه سانتیگراد و 10 میلیگرم در لیتر به 17 درجه سانتیگراد و 0.025 میلیگرم در لیتر رسید. تمام مدت آزمایش الگوی حرکت شنای ماهیان به طور همزمان توسط دوربین فیلمبرداری دیجیتال(canon, sx230 hs, 5.0-70mm) ثبت گشت. الگو شنا شامل شش شاخصه ی میانگین سرعت شنا، کل مسافت طی شده، میزان حرکت شتابدار، درصد حرکت، میانگین تغییر جهت جابه¬جایی و میانگین فاصله از مرکز بود. بین الگوی شنا در تیمار آمونیاک (تیمار 1) در مقایسه با شاهد تفاوت معنادار وجود داشت (05/0>p). بین الگوی شنا در تیمار دما در مقایسه با شاهد تفاوت معنادار وجود داشت (05/0>p). بین تیمار دما و آمونیاک در مقایسه با شاهد تفاوت معناداری وجود داشت (05/0>p). بین الگوهای شنا بازه رفت در مقایسه بازگشت در تیمارهی مختلف اختلاف معنادار وجود داشت (05/0>p). بین الگوی شنا تیمارهای مختلف در مقایسه با یکدیگر اختلاف معنادار وجود داشت (05/0>p). کمترین میزان تحرک مربوط به بازه بازگشت تیمار آمونیاک بود و در مقابل آن بیشترین میزان تحرک مربوط به دما 32 درجه سانتیگراد و غلظت 10 میلیگرم در لیتر در تیمار دما و آمونیاک بود. نتایج حاصل از این مطالعه نشاندهنده این موضوع بود که می توان از پاسخ های رفتاری بعنوان نشانه های اولیه تغییرات محیطی استفاده کرد.