نام پژوهشگر: ولی الله جعفری

تعیین ترجیح چشایی ماهی سفید دریای خزر rutilus frissi kutum-kamensky1901)) با استفاده از چهار مزه اصلی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست 1391
  شیدا گلی   ولی الله جعفری

از دیدگاه رفتارشناسی، حس چشایی ماهی نقش های مختلفی در بروز رفتار غذایی بر عهده دارد. ترجیح چشایی ماهی و رفتار ویژه آن ها نسبت به مواد چشایی مختلف می تواند از نظر کاربردی مهم باشد و برای حل مسائل و مشکلات مربوط به صید و پرورش مورد استفاده قرار گیرند. هدف از این مطالعه تعیین ترجیح چشایی و بررسی پاسخ های رفتاری ماهی سفید نسبت به غلظت های مختلف مواد چشایی کلاسیک (یا همان چهار مزه ی اصلی) بود. بدین منظور 20ماهی با میانگین وزن 5/0± 5/1 گرم در آکواریوم های انفرادی با حجم 5 لیتر قرار داده شدند. بعد از سازگاری با شرایط آزمایشگاه، پاسخ های رفتاری برای غلظت های مختلف مواد چشایی (اسیدسیتریک، کلسیم کلراید، سدیم کلراید و ساکارز)، گرانول شاهد و عصاره شیرونومید (175گرم در لیتر) آزمایش شد. طی مدت 1 دقیقه تعدادی گرانول حاوی یکی از مواد فوق به ماهی معرفی و در این مدت حرکات و رفتار ماهی توسط دوربین ضبط می شد، با توجه به نحوه ی رفتار ماهی نسبت به هر کدام از این گرانول ها، ترجیح چشایی برای این ماهی مشخص گردید. اسیدسیتریک در هیچ یک از غلظت ها دافع نبود، غلظت 026/0 مولار آن بیشترین جذابیت را داشت. درصد مصرف و شاخص مطلوبیت در هیچ کدام از غلظت های بکاربرده ی سدیم کلراید با شاهد اختلاف معنی دار ایجاد نکرد (05/0p>). ساکارز در غلظت های مشابه با سدیم کلراید و کلسیم کلراید دارای درصد مصرف و شاخص مطبوعیت بالاتری بود. کلسیم کلراید تنها در غلظت 09/0 مولار با شاهد اختلاف معنی دار داشت (05/0p<). همبستگی مثبت و معنی داری بین جذابیت گرانول ها با مدت نگهداری گرانول در دهان یافت شد. اما بین تعداد قاپیدن و جذابیت گرانول ها همبستگی مشاهده نشد. یافته های این تحقیق می تواند در افزایش درک فیزیولوژیک و توسعه فناوری های پرورش، تغذیه و تهیه ی جیره مناسب و متناسب با ترجیح چشایی ماهی سفید بکار گرفته شود.

اثر سطوح مختلف سوف مس بر رشد و عملکرد تولید مثلی در ماهی گوپی (poecilia reticulata)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی 1391
  بی بی مهسا جوادی موسوی   ولی الله جعفری

فلز مس یکی از فلزات ضروری است که نقش‎های زیستی مهمی در بدن موجود آبزی ایفا می‎کند. اما با این وجود، غلظت‎های بالای فلز مس مشابه بسیاری دیگر از فلزات سنگین، می‎توانند بسیار سمی و مهلک باشند. در این تحقیق اثر مس روی رشد و عملکرد تولیدمثلی ماهی گوپی مورد آزمایش قرار گرفت. در این آزمایش ماهیان با سن تقریبی 5/2 ماه انتخاب شدند. سپس هر آکواریوم با 12 ماهی ماده و 4 ماهی نر ماهی‎دار ‎شدند. در این تحقیق 4 تیمار مس شامل سطوح 004/0 (گروه 2)، 013/0 (گروه 3)، 019/0 (گروه 4) و 026/0 میلی‎گرم بر لیتر (گروه 5) و یک گروه شاهد (گروه 1؛ آب فاقد مس) وجود داشت. هر آکواریوم دارای غلظت مشخصی از مس بود که تا پایان دوره‎ی آزمایش این غلظت ثابت نگاه داشته شد. نتایج نشان داد که وزن نهایی مولدین ماده در گروه‎های 3 و 4 به‎طور معنی‎داری (05/0< p) کمتر از سایر گروه‎ها بود. همچنین بین گروه‎های 1 (شاهد) و 2 اختلاف معنی‎داری از نظر وزن نهایی مشاهده نشد (05/0> p). اختلاف طول نهایی مولدین ماده در 5 گروه آزمایش روند منظمی نداشت و در مجموع اختلاف معنی‎داری بین گروه‎های مختلف مشاهده نشد (05/0> p). ضریب رشد ویژه در گروه‎های 1 و 2 به‎طور معنی‎داری (05/0< p) بیشتر از سایر گروه‎ها بود. به‎علاوه ضریب رشد ویژه بین گروه‎های 3، 4 و 5 اختلاف معنی‎داری با یکدیگر نداشت (05/0> p). کمترین ضریب تبدیل غذایی در گروه 1 (شاهد) و بالاترین ضریب تبدیل غذایی در گروه‎های 4 و 5 مشاهده شد. به‎علاوه بین گروه‎های 1 و 2 و نیز بین گروه‎های 4 و 5 اختلاف معنی‎داری مشاهده نشد (05/0> p). همچنین درصد بقای مولدین در گروه 1 به‎طور معنی‎داری بیشتر از سایر گروه‎ها بود (05/0< p). بین گروه‎های 1 و 2 و نیز بین گروه‎های 3، 4 و 5 اختلاف معنی‎داری از نظر هماوری نسبی دیده نشد (05/0< p). بیشترین و کمترین هماوری نسبی به‎ترتیب در گروه‎های 1 و 5 مشاهده شد. بالاترین میزان شاخص گنادوسوماتیک در گروه 1 (شاهد) (11/0±1/6) گزارش شد و به‎علاوه بین گروه‎های 3، 4 و 5 اختلاف معنی‎داری مشاهده نشد (05/0< p). در این آزمایش با افزایش غلظت مس، میانگین تعداد لارو به‎ازای هر مولد ماده کاهش یافت. بالاترین میزان تعداد لارو به ازای هر مولد ماده در گروه 1 (شاهد) و کمترین تعداد لارو در گروه‎های 3، 4 و 5 دیده شد. به‎علاوه بین گروه‎های 3، 4 و 5 اختلاف معنی‎داری از نظر میانگین تعداد لارو مشاهده نشد (05/0< p). در این آزمایش اختلاف معنی‎داری از نظر درصد لاروهای معیوب در بین گروه‎های مختلف آزمایش مشاهده نشد (05/0< p). وزن لاروها در گروه‎های 1 و 2 به‎طور معنی‎داری بیشتر از گروه‎های دیگر بود (05/0< p). در مجموع نتایج نشان می‎دهد که فلز مس اثر منفی بر روی رشد و عملکرد تولیدمثلی ماهی گوپی دارد.

پاسخ های رفتاری ماهی قزل آلا رنگین کمان (oncorhynchus mykiss) در مواجهه با برخی از تغییرات محیطی (دما و آمونیاک محلول)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی 1393
  احمد محمدی یلسوئی   عبدالمجید حاجی مرادلو

رفتار حاصل برهم کنش عوامل خارجی و داخلی است. لحظه بروز رفتار بعنوان یک شاخصه زیستی می¬¬تواند اطلاعات ارزشمندی از چگونگی شرایط فیزیولوژیکی و محیطی ماهیان در اختیار ما قرار دهد. هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی پاسخ¬های رفتاری ماهی قزل آلا رنگین کمان (oncorhynchus mykiss) در مواجهه با برخی از عوامل محیطی (دما و آمونیاک محلول) بود. برای همین منظور 16 ماهی در یگ گروه شاهد و سه تیمار آمونیاک (تیمار1)، تیمار دما (تیمار2) و دما و آمونیاک (تیمار3) با چهار تکرار، در مخازن استوانه ای به حجم 5 لیتر (ارتفاع 10 سانتیمتر و قطر مقطع 29 سانتیمتر) که دارای یک ورودی و خروجی آب بود، قرار گرفتند. زمان آزمایش در تمام تیمارها دارای دو بازه (رفت و بازگشت) 42 دقیقه¬ای و یک بازه 10 دقیقه ای (ثابت) بود. بازه زمانی رفت، زمانی است که دما و آمونیاک به ترتیت در تیمار دما و آمونیاک از 17 درجه سانتیگراد برای تیمار دما و 0.025 برای تیمار آمونیاک به میزان 32 درجه سانتیگراد در تیمار دما و 10 میلیگرم در لیتر در تیمار آمونیاک رسید؛ بازه رفت برای تیمار دما و آمونیاک (تیمار3) شامل افزایش همزمان دما و آمونیاک از میزان 17 درجه سانتیگراد و 0.025 میلیگرم آمونیاک تا میزان 32 درجه سانتیگراد و 10 میلیگرم در لیتر آمونیاک بود. بازه زمانی بازگشت، زمانی است که دما و آمونیاک به ترتیب از 32 درجه سانتیگراد برای تیمار دما و 10 میلیگرم در لیتر برای آمونیاک به میزان 17 درجه سانتیگراد در تیمار دما و 0.025 میلیگرم در لیتر در تیمار آمونیاک رسید. بازه بازگشت برای تیمار دما و آمونیاک (تیمار3) شامل کاهش همزمان دما و آمونیاک به ترتیب از مقدار 32 درجه سانتیگراد و 10 میلیگرم در لیتر به 17 درجه سانتیگراد و 0.025 میلیگرم در لیتر رسید. تمام مدت آزمایش الگوی حرکت شنای ماهیان به طور همزمان توسط دوربین فیلمبرداری دیجیتال(canon, sx230 hs, 5.0-70mm) ثبت گشت. الگو شنا شامل شش شاخصه ی میانگین سرعت شنا، کل مسافت طی شده، میزان حرکت شتابدار، درصد حرکت، میانگین تغییر جهت جابه¬جایی و میانگین فاصله از مرکز بود. بین الگوی شنا در تیمار آمونیاک (تیمار 1) در مقایسه با شاهد تفاوت معنادار وجود داشت (05/0>p). بین الگوی شنا در تیمار دما در مقایسه با شاهد تفاوت معنادار وجود داشت (05/0>p). بین تیمار دما و آمونیاک در مقایسه با شاهد تفاوت معناداری وجود داشت (05/0>p). بین الگوهای شنا بازه رفت در مقایسه بازگشت در تیمارهی مختلف اختلاف معنادار وجود داشت (05/0>p). بین الگوی شنا تیمارهای مختلف در مقایسه با یکدیگر اختلاف معنادار وجود داشت (05/0>p). کمترین میزان تحرک مربوط به بازه بازگشت تیمار آمونیاک بود و در مقابل آن بیشترین میزان تحرک مربوط به دما 32 درجه سانتیگراد و غلظت 10 میلیگرم در لیتر در تیمار دما و آمونیاک بود. نتایج حاصل از این مطالعه نشاندهنده این موضوع بود که می توان از پاسخ های رفتاری بعنوان نشانه های اولیه تغییرات محیطی استفاده کرد.