چکیده گاهنبارها بر شش جشن بزرگ ایرانیان باستان اطلاق می شود که در طول یکسال با فاصله های نا برابر برگزار می شده اند و هر یک از آنها یادآور یکی از آفرینش های ششگانه پدیده های مادی بوده اند؛ نام اوستایی این جشنها به ترتیب عبارت است از: میذیوزرمیه به معنای «میان بهار» و به یاد بود آفرینش آسمان در اردیبهشت ماه؛ میذیوشهه به معنای «میان تابستان» و به یاد بود آفرینش آب در تیر ماه؛ پیتی شهیه به معنای «گرد آوری غله» و به یاد بود آفرینش زمین در شهریور ماه؛ ایاثریمه به معنای «بازگشت گله ها از چرای (تابستانی)» و به یاد بود آفرینش گیاه در مهر ماه؛ میذیه ئیریه به معنای «میان زمستان» و به یاد بود آفرینش چهارپایان در دی ماه؛ همسپثمئذیه نامی خاص با معنایی نامعلوم یاد آور آفرینش انسان بوده، نزول فره وشی را نیز در پنج روز پایان سال نوید می داده است. هر گاهنبار پنج روز ادامه و مراسم عبادی خاص داشته و نماز آفرینگان گاهنبار نیز در هر یک از این جشنها خوانده می شده است. بررسی متن اوستایی و زند آفرینگان گاهنبار موضوع این پژوهش است که در یک مقدمه وپنج بخش به شرح زیر انجام شده است: مقدمه شامل معرفی گاهنبارها و بررسی درونمایه آفرینگان گاهنبار؛ بخش اول متن اوستایی، حرف نویسی و برگردان فارسی آن؛ بخش دوم یادداشت های متن اوستایی؛ بخش سوم متن زند، آوانویسی و برگردان فارسی آن؛ بخش چهارم واژه نامه ی اوستایی شامل واژه ها، معنی فارسی، تحلیل حالات دستوری و برابر زند آنها؛ بخش پنجم نمایه واژه های زند و فهرست منابع.

ین پژوهش به تجزیه و تحلیل متن اوستایی و زند یسن سیزدهم اختصاص دارد. این یسن در ستایش ردان شامل ستایش اهوره مزدا، بزرگترین ایزد دین زردشتی، امشاسپندان(= جلوه های اهوره مزدا و موکلان آفریدگان مادی)، ایزدان بزرگ دین زردشتی، برترین(=رد) های هستی مادی، فروشی(= مثال موجودات در جهان مینوی ) است. این پژوهش شامل پیشگفتار و چهار بخش است. بخش نخست متن اوستایی، حرف نویسی، ترجمه به فارسی و یادداشت ها؛ بخش دوم متن زند، آوانویسی، ترجمه به فارسی و یادداشت ها؛ بخش سوم واژه نامه اوستا – زند – فارسی؛ بخش چهارم واژه نامه زند، نتیجه گیری و کتاب نامه را در بر می گیرد.

اوستا کهن ترین سروده های دینی ایرانی و کتاب مقدس زردشتیان است و زبانی را که این کتاب به آن نوشته شده است، اوستایی می نامند. برای زبان متون اوستایی نمی توان تاریخ دقیقی را مشخص کرد و تعیین جایگاه جغرافیایی آن نیز غیر ممکن است.از ویژگی های آوایی آن به وضوح مشخص می شود که این زبان،گویش رایج در پارس نبوده است اما درباره ی اینکه این زبان به کدام بخش ایران تعلق داشته نظریات گوناگونی داده شده که هر چند خیلی دور از ذهن نمی نمایند، قانع کننده نیستند.به نظر می رسد که کتاب اوستا تا دوره ساسانیان نسخه مکتوبی نداشته و تنها به صورت سینه به سینه منتقل می شده است . در زمان شاهنشاهی شاپور دوم ، موبدان پارس خطی را بر پایه خط فارسی میانه و زبور پهلوی ابداع کرده و برای نگارش اوستا به کار بردند . " اوستای دوره ساسانی دارای 21 نسک " کتاب " بود و به سه بخش تقسیم می شد : 1- گاهانیک ، شامل متون مربوط به گاهان ، 2- هادگ مانسریگ ، شامل اوراد و اذکار 3- دادیگ، شامل قوانین دینی " (ابوالقاسمی ،1388 ،ص28 ) . بخش های دیگر اوستا در دوره های مختلف از سده ششم پیش از میلاد تا سده سوم میلادی تالیف شده اند.اوستای امروزی حدود یک سوم اوستای دوره ساسانی(نک?دکتر ابوالقاسمی) است.اوستای دوره ساسانی آن طور که از دین کرت –هشتم و نهم- بر می آید به بخش های زیر تقسیم می شود:1 . یسن ها که شامل 72 ها یا فصل است 2 .یشت ها که شامل 21 یشت یا سرود است 3. ویسپرد که شامل 24 کرده است 4 . وندیداد که دارای 22 فرگرد است.5 .خرده اوستا (ابوالقاسمی،1385،ص7-5) "همه اوستا از نظر زبان یک دست نیست . بعضی از قسمت ها دارای سبکی کهنه تر و از نظر زبانی با قواعد دستوری صحیح اوستا بیشتر مطابقت دارد . در برابر ، در برخی بخش ها قواعد دستوری چندان مراعات نشده است . علت تفاوت زبانی میان متون اوستایی را می توان به دو علت نسبت داد . یکی این که قدمت بعضی از آثار بیشتر از دسته دیگر است و دیگر آنکه شاید اختلاف لهجه میان این دو دسته از آثار وجود داشته است. متون اوستایی را بر اساس ویژگی ها و قدمت زبانی می توان به دو دسته تقسیم کرد : 1- متون گاهانی 2- متون اوستایی متاخر