در این تحقیق هفت نوع تابع هدف انتخاب مختلف در برنامه انتخاب گاوهای هلشتاین ایران مورد بررسی قرار گرفت. این توابع ترکیبی از صفات تولید شیر، درصد چربی، درصد پروتئین، فاصله بین دو زایش و طول عمر بودند. در همه توابع صفت تولید شیر حضور داشت، اما حضور سایر صفات در توابع مختلف متفاوت بود. هشت معادله شاخص انتخاب برای هر یک از توابع هدف تشکیل شد که ترکیبی از صفات مختلف تابع هدف بود. البته بجای صفت طول عمر صفات همبسته تیپ استفاده شد. همچنین صفت تولیدمثلی فاصله زایش تا اولین تلقیح دربعضی از شاخص ها گنجانده شد. برای توابع هدفی که صفت طول عمر در آنها حضور نداشت علاوه بر این 8 شاخص، 8 شاخص مشابه که دربرگیرنده صفت درصد پروتئین نیز بودند، تشکیل شد. ضرایب شاخص، رشد ژنتیکی در تابع هدف و رشد ژنتیکی هر یک از صفات توابع هدف محاسبه شد. در هر 7 تابع هدف، توسعه یافته ترین شاخص بیشترین رشد ژنتیکی را نشان دادند. گرچه در تمام توابع هدف ارزش اقتصادی صفت فاصله بین دو زایش منفی بود امامیانگین ژنتیکی این صفت در تمام موارد افزایش یافت. البته میزان این افزایش نامطلوب متفاوت بود و در تابع هدفی که دربرگیرنده صفت فاصله بین دو زایش به همراه صفات تولیدی بود، کمترین تغییر نامطلوب بوجود آمد. بطورکلی حضور فاصله بین دو زایش در تابع هدف برای کنترل رشد نامطلوب این صفت ضروری است. در توابع هدفی که این صفت حضور داشت، استفاده از شاخص هایی که در آنها صفت فاصله زایش تا اولین تلقیح جایگزین فاصله بین دو زایش می شود، به تشدید تغییر نا مطلوب این صفت منجر می شود. اعمال محدودیت تغییر ژنتیکی در صفت فاصله بین دو زایش در توابع هدف مختلف منجر به کاهش کارایی انتخاب شد و لذا این اعمال محدودیت در برنامه های اصلاحی قابل توصیه نیست. کلید واژه ها: شاخص انتخاب محدود شده، رشد ژنتیکی، فاصله بین دو زایش، هلشتاین

گوسفند گیلانی با جمعیتی بالغ بر 900 هزار راس، 16 درصد گوشت قرمز و 5 درصد شیر این استان را تامین می کند، اما تاکنون برآوردی از پارامترهای ژنتیکی صفات مختلف این نژاد ارائه نشده است. هدف این مطالعه برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات وزن تولد(bw)، وزن سه ماهگی(3mw)، وزن شش ماهگی(6mw)، میانگین افزایش وزن روزانه تولد تا سه ماهگی(adg1)، میانگین افزایش وزن روزانه سه تا شش ماهگی(adg2)، تعداد همزادان در تولد(lsb)، تعداد همزادان در سه ماهگی(lsw)، میانگین وزن همزادان در تولد(lmwlb)، میانگین وزن همزادان در سه-ماهگی(lmwlw)، مجموع وزن همزادان در تولد(tlwb) و مجموع وزن همزادان در سه ماهگی(tlww) با استفاده از رکوردهای جمع آوری شده در فاصله سال 1373 تا 1388 و تحت مدل حیوان بود. وراثت پذیری صفات bw ، 3mw، 6mw، adg1 و adg2 بترتیب 045/0±20/0، 063/0±33/0، 075/0±38/0، 039/0±16/0 و 044/0±15/0 برآورد گردید. برآورد وراثت پذیری این صفات نشان می دهد که امکان موفقیت در اثر انتخاب برای این صفات وجود دارد. وراثت پذیری صفات lsb و lsw بدلیل خطای استاندارد بالا، صفر درنظر گرفته شد. وراثت پذیری lmwlb، lmwlw، tlwb و tlww بترتیب 054/0±041/0، 076/0±054/0، 055/0±057/0 و 083/0±29/0 برآورد گردید. همبستگی های ژنتیکی صفات رشد از 04/0 تا 98/0 و همبستگی محیطی آن از 03/0 تا 96/0 و نیز همبستگی ژنتیکی صفات تولیدمثل از 08/0- تا 96/0 و همبستگی محیطی آن 15/0- تا 86/0 برآورد شد. قدر مطلق تفاوت همبستگی های ژنتیکی و محیطی بین هر دو گروه صفات کم بود که نشان می دهد که در شرایط فعلی استفاده از مدل های چندصفتی در ارزیابی ژنتیکی این نژاد قابل توصیه نیست. همبستگی های ژنتیکی بین صفات وزن بدن و صفات تولیدمثل مثبت و بالا برآورد شد. بنابراین انتخاب بر مبنای صفات اوزان بدن می تواند منجر به بهبود عملکرد صفات تولیدمثل گردد.

هدف این مطالعه بررسی میزان همخونی در جمعیت و تأثیر همخونی روی عملکرد رشد و تولیدمثل و هم چنین برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات وزن تولد (bw)، وزن سه ماهگی (3mw)، وزن شش ماهگی (6mw)، میانگین افزایش وزن روزانه از تولد تا سه ماهگی (adga)، میانگین افزایش وزن روزانه از تولد تا شش ماهگی (adgb)، میانگین افزایش وزن روزانه از سه ماهگی تا شش ماهگی (adgc) و هم چنین نسبت های کلیبر منطبق با افزایش وزن های روزانه فوق الذکر (kra، krb و krc)، تعداد همزادان در زمان تولد (lsb)، تعداد همزادان در سه ماهگی (lsw)، میانگین وزن همزادان در تولد (lmwlb)، میانگین وزن همزادان در سه ماهگی (lmwlw)، مجموع وزن همزادان در تولد (tlwb) و مجموع وزن همزادان در سه ماهگی (tlww) با استفاده از رکوردهای جمع آوری شده توسط سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان در فاصله سال های 1373 تا 1390 بود. وراثت پذیری صفات bw، 3mw، 6mw، adga، adgb،adgc ، kra، krb و krc به ترتیب 041/0±14/0، 06/0±29/0، 071/0±43/0، 074/0±79/0، 033/0±18/0، 029/0±06/0، 027/0±25/0، 045/0±53/0 و 049/0±07/0 برآورد گردید. برآورد وراثت پذیری این صفات نشان می دهد که امکان موفقیت در اثر انتخاب برای این صفات وجود دارد. وراثت پذیری صفات lsb وlsw به دلیل خطای استاندارد بالا، صفر درنظر گرفته شد(به ترتیب 025/0±0001/0 و 017/0±0001/0). وراثت پذیری lmwlw، tlwb و tlww به ترتیب020/0±010/0، 035/0±012/0 و 022/0±034/0 برآورد گردید. همبستگی های ژنتیکی بین صفات وزن بدن، میانگین افزایش وزن روزانه و نسبت کلیبر از 48/0- تا 94/0 و همبستگی محیطی بین آنها از 55/0- تا90/0 و نیز همبستگی ژنتیکی بین صفات تولیدمثل از 99/0- تا 99/0 و همبستگی محیطی بین آنها از 03/0- تا 98/0 برآورد شد. قدر مطلق تفاوت همبستگی های ژنتیکی و محیطی بین صفات وزن بدن، میانگین افزایش وزن روزانه و نسبت کلیبرکم بود پس می توان نتیجه گرفت که در شرایط فعلی استفاده از مدل های چندصفتی در ارزیابی ژنتیکی این نژاد قابل توصیه نیست. ارزش های اصلاحی حیوانات در سال های مختلف نوسان داشته است. اثر همخونی بر تمامی صفات رشد به جز وزن تولد، وزن سه ماهگی و میانگین افزایش وزن روزانه از تولد تا سه ماهگی مثبت بود. در تمامی صفات تولید مثل به جز تعداد همزادان در زمان تولد، همخونی سبب کاهش عملکرد تولیدمثلی شده است. گروه های مختلف همخونی در صفات مورد مطالعه به تفکیک جنس بره و تیپ تولد معنی دار شدند. تغییرات ضریب همخونی از سال 1381 به بعد روندی صعودی دارد که علت آن بالا بودن تلاقی های خویشاوندان نزدیک در این سال ها می باشد.

امروزه می توان با استفاده از ژن های کاندیدا حیوانات را برای صفات مورد نظر انتخاب و سبب پیشرفت ژنتیکی شد. چند شکلی های متعددی از ژن لپتین به عنوان یک ژن کاندیدا در گاو کشف شده اند که با صفات تولید شیر در گاو در ارتباط اند. در این پژوهش به منظور ارزیابی ارتباط چند شکلی جایگاه ژن لپتین با صفات تولید شیر در گاوهای بومی گیلان از 100 رأس گاو ماده بومی مربوط به گله های اقماری استان گیلان نمونه های خون جمع آوری شد. dna به روش نمکی بهینه یافته استخراج شد. با به کار گیری روش pcr و با استفاده از آغازگرهای اختصاصی، قطعه ای به طول 522 جفت باز از ناحیه اینترون 2 و اگزون 3 ژن لپتین تکثیر شد. محصولاتpcr با آنزیم محدودگر bsaa i مورد هضم قرار گرفت. دو آلل a و b به ترتیب با فراوانی 455/0 و 545/0 و سه ژنوتیپ aa، ab و bb به ترتیب با فراوانی 19/0، 53/0 و 28/0 برای ژن لپتین در جمعیت مورد بررسی شناسایی شد. بر اساس نتایج آزمون مربع کای، جمعیت مورد بررسی در تعادل هاردی-واینبرگ قرار داشت. ارتباط ژنوتیپ ها با صفات تولیدی شیر بر اساس یک مدل خطی و با استفاده از نرم افزار sas بررسی شد. مقایسه میانگین حداقل مربعات در این جایگاه نشان داد که اثر چند شکلی lep-bsaa i بر صفات تولید شیر، درصد چربی و پروتئین شیر معنی دار است (01/0p<). بر این اساس، گاوهایی با ژنوتیپ ab نسبت به گاوهایی با ژنوتیپ های aa و bb به ترتیب به میزان 17/1 و 69/0 کیلوگرم در روز تولید شیر بیشتری داشتند و ژنوتیپ aa نسبت به ژنوتیپ ab به میزان 28/0 و 17/0 درصد به ترتیب درصد چربی و پروتئین شیر بیشتری داشت (01/0p<). بر اساس یافته های این تحقیق چند شکلی در جایگاه های ژن لپتین می تواند به عنوان یک معیار انتخاب جهت بهبود صفات اقتصادی در گاو بومی گیلان استفاده شود.

هدف از این پژوهش برآورد پارامترهای ژنتیکی و غیرژنتیکی مرتبط با زنده مانی و تجزیه و تحلیل زنده مانی در بره های استان گیلان بود. در این پژوهش از رکوردهای طول عمر و زنده مانی 41037 راس بره حاصل از 496 راس قوچ و 10256 راس میش گوسفندان گیلان که طی سال های 1369 تا 1392 به وسیله سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان جمع آوری شده بود، استفاده شد. اطلاعات مورد استفاده شامل اطلاعات کامل شجره، جنس بره، سال، ماه و روز حذف، سن میش در زمان زایش، سال، ماه و روز تولد و نوع تولد بره، وزن تولد و وزن سه و شش ماهگی بودند. داده های مربوط به طول عمر با استفاده از مدل های خطی و داده های مربوط به زنده مانی در سنین مختلف از تولد تا یک سالگی به وسیله مدل های آستانه ای در قالب روش بیزی و مدل تجزیه بقا با استفاده از تابع ویبول آنالیز شدند. هم چنین به منظور بررسی ارتباط ژنتیکی میان طول عمر و اوزان بدن از مدل دوصفته خطی-خطی و جهت بررسی ارتباط ژنتیکی میان زنده مانی و اوزان بدن از مدل دوصفته خطی-آستانه ای استفاده شد. این مدل ها شامل اثر عوامل ثابت از قبیل سال و ماه تولد بره، جنس بره، نوع تولد، سن مادر و متغیر کمکی وزن تولد بره ها به صورت خطی بودند. وراثت پذیری مستقیم طول عمر بره¬ها در مدل خطی در حد پایین و برابر با 0/03 برآورد شد. وراثت پذیری مستقیم زنده¬مانی با مدل آستانه ای و روش بیزی از تولد تا 60، 90، 180، 270 و 365 روزگی در حد پایین و به ترتیب برابر با 0/17، 0/16، 0/08، 0/04 و 0/04 و وراثت پذیری مادری آن ها 0/21، 0/18، 0/15، 0/08 و 0/08 برآورد شد. وراثت پذیری های مستقیم زنده مانی در سنین مختلف از تولد تا یکسالگی، در مقیاس لگاریتمی و وراثت پذیری موثر حاصل از مدل حیوانی تجزیه بقا دارای تابع ویبول در حد پایین و نزدیک به صفر بدست آمد. بنابراین تجزیه زنده مانی با استفاده از مدل های غیر خطی آستانه ای و مدل تجزیه بقا با استفاده از تابع ویبول منجر به برآورد غیر یکسانی از پارامترهای ژنتیکی شد. با توجه به وراثت پذیری پایین زنده مانی به منظور بهبود زنده مانی در بره ها از تولد تا یک سالگی می توان با بهبود شرایط محیطی و مدیریتی و با انتخاب غیرمستقیم از طریق صفات هم بسته با این صفت که وراثت پذیری بالایی دارند از میزان حذف بره ها کاست تا میزان زنده مانی بره های گیلان در گله افزایش یابد.