امروزه زنجیره تامین و مسائل مرتبط با آن مورد توجه بسیاری از محققین و مدیران قرار گرفته است. در این راستا بحث ارزیابی عملکرد به دلیل نقش مهم خود در کنترل و هدایت فعالیت ها در جهت اهداف استراتژیک زنجیره، از جمله مباحثی است که از اهمیت بالایی برخوردار است. زنجیره تامین مواد غذایی یکی از انواع زنجیره های تامین است که به دلیل پیچیدگی، اهمیت و نقش آن در زندگی روزمره مردم، نیازمند توجه خاصی می باشد. صنعت گوشت از جمله صنایع غذایی است که به دلیل اهمیت آن در کشور مورد توجه قرار دارد. جهت ارزیابی عملکرد هر زنجیره تامینی مانند زنجیره تامین گوشت، نیاز به تبیین و به کاربردن شاخص های اصولی و مناسب آن زنجیره است، و سپس در ادامه جهت بهبود هرچه بهتر زنجیره تامین باید شاخص هایی که بیشترین اثرگذاری را در بالابردن کارآیی زنجیره تامین دارند شناسایی و مدیران مربوطه، الویت برنامه های خود را بر بهبود این شاخص ها قرار دهند. در این پایان نامه به منظور رتبه بندی شاخص های عملکرد زنجیره تامین گوشت، از روش های جبرانی madm استفاده گردید. با استفاده از تکنیک-های ترکیبی(میانگین، بردا و کپ لند) رتبه بندی نهایی شاخص ها در سطح سازمانی انجام و تفاوت های این رتبه بندی با نتایج روش های انتخابی madm، بررسی گردید. نهایتا روی تفاوت های به دست آمده آنالیز حساسیت انجام، و پایداری تفاوت ها نتیجه گیری شد.

فلسفه زنجیره تأمین و مدیریت آن در دو دهه ی اخیر توجه محققان و مدیران صنایع را به شدت به خود جلب نموده است. جهانی سازی در بازار، افزایش رقابت، کاهش فاصله بین محصولات از لحاظ کیفیت و عملکرد، محیط های دانشگاهی و صنعت را به فکر در مورد مدیریت کاراتر و موثرتر عملیات مجبور کرده است. از آنجا که تصمیمات ناهماهنگ واحدهای اقتصادی مستقل و مجزا در زنجیره تأمین باعث انحراف از عملکرد بهینه ی کل سیستم می شود، مباحث هماهنگ سازی زنجیره تأمین در زمره ی با اهمیت ترین و جذاب ترین موضوعات در رابطه با این فلسفه مورد توجه هستند. در ادبیات موضوع، مکانیزم های طراحی قرارداد به عنوان تکنیک های مناسبی جهت هماهنگ سازی معرفی شده اند. در تحقیق پیش رو طراحی قرارداد به منظور هماهنگ سازی زنجیره تأمین دو سطحی با یک تولیدکننده و یک خرده فروش مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا پس از تشریح قرارداد تعهد سفارش از قبل و بیان فرضیات مورد نظر، تصمیمات بهینه ی سفارش دهی خرده فروش و تولیدکننده با توجه به بکارگیری قرارداد مذکور بررسی می شود. همچنین علاوه بر نشان دادن نحوه ی تقسیم ریسک بین تولیدکننده و خرده فروش، میزان کاهش در کل هزینه های خرده فروش، تولیدکننده و زنجیره تأمین در نتیجه ی پذیرش این قرارداد، محاسبه می شود. بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که قرارداد تعهد سفارش از قبل فقط تحت بازه ی خاصی از پارامترهای مسئله می تواند موجب کاهش در کل هزینه های زنجیره تأمین شود. در ادامه نحوه ی در نظر گرفتن قرارداد بازخرید با قرارداد تعهد سفارش از قبل مورد بررسی قرار گرفته است. در این حالت با ارائه ی تحلیل هایی، میزان تأثیر قرارداد بازخرید بر قرارداد تعهد سفارش از قبل مورد بررسی قرار گرفت. بررسی های عددی نشان داد که تحت شرایط خاصی از پارامترهای مسئله، در نظر گرفتن قرارداد بازخرید می تواند موجب صرفه جویی بیشتر در کل هزینه های زنجیره تأمین شود. در همین راستا و به منظور کمک به تولیدکننده به عنوان طراح قرارداد در مورد تعیین تعداد دوره ی بهینه سفارش از قبل و همچنین مشخص نمودن مناسب ترین قیمت بازخرید پیشنهادی به خرده فروش جهت کمینه کردن کل هزینه های زنجیره تأمین، تحلیل های عددی ارائه شده است. در نهایت به منظور جبران افزایش هزینه های خرده فروش و دستیابی وی به شرایط برد-برد در مسئله، یک طرح به اشتراک گذاری سود توسط تولیدکننده ارائه می شود.

در این پژوهش به منظور شناخت و درک بهتر اهمیت نحوه طراحی شبکه زنجیره تأمین، ابتدا به بررسی جامع زنجیره تأمین و اجزای آن پرداخته شده است. سپس یک مدل ریاضی غیر خطی عدد صحیح آمیخته به منظور طراحی یک زنجیره تأمین سه سطحی، چند محصولی و چند سایته در شرایط عدم قطعیت ارائه می شود. هدف از طراحی این مدل سه سطحی عبارتست از تعیین تعداد و مکان مراکز توزیع از بین مکان های نامزد و نیز تعیین ظرفیت مناسب برای نگهداری محصولات در هر یک از این مراکز و تخصیص مراکز توزیع به مراکز تقاضا و تأمین کنندگان به مراکز توزیع به منظور برآورده کردن نیاز محصولات مشتریان، تعیین تعداد و نوع وسیله حمل و نقل موردنیاز برای حمل محصولات از تأمین کنندگان به مراکز توزیع و تعیین میزان سفارش محصولات در هر یک از مراکز توزیع، به گونه ای که هزینه کل زنجیره تأمین کمینه گردد و محدودیت ظرفیت در انبار مراکز توزیع و مسیرهای ارتباطی بین مراکز تأمین-توزیع و مراکز توزیع-تقاضا نیز رعایت شود. با توجه به اینکه مدل ریاضی ارائه شده، از لحاظ دشواری حل جزء دسته مسائل np-hard بوده و حل آن به ویژه در ابعاد بزرگ بسیار زمان بر است، لذا از دو روش حل فرا ابتکاری بر پایه الگوریتم ژنتیک و الگوریتم شبیه سازی تبرید به منظور حل مدل پیشنهادی استفاده شده و کارایی آنها مورد بررسی قرار می گیرد. برای دو دسته مسئله اول در ابعاد کوچک، نتایج بدست آمده از حل نرم افزار gams با نتایج بدست آمده از حل الگوریتمهای sa و ga مقایسه شد. متوسط زمان حل در این دسته مسائل توسط نرم افزار gams نسبتاً بالا بوده در حالیکه این مقدار برای الگوریتم های ارائه شده بسیار ناچیز می باشد. پایین بودن متوسط میزان خطا و مدت زمان اجرا در این دسته مسائل، نشان دهنده کارایی بالای الگوریتم پیشنهادی می باشد. برای مسائل در ابعاد متوسط و بزرگ و دو دسته مسئله دوم ابعاد کوچک، دو رویکرد حل sa وga مورد استفاده قرار گرفته و کارایی آنها مورد بررسی قرار می گیرد. مقایسه نتایج بدست آمده از حل مسائل مختلف نشان داد که الگوریتم ga تنها در 8 مورد، بهتر از الگوریتم sa عمل کرده و در بقیه مسائل sa جوابی بهتر یا حداقل برابر با ga بدست آورده است. همچنین مشاهده شد که متوسط زمان حل بدست آمده از الگوریتم sa کمتر از ga بوده و کیفیت جواب های بدست آمده آن بهتر می باشد. نتایج محاسباتی ارائه شده برای ارزیابی عملکرد الگوریتم های فراابتکاری، نشان دهنده کارایی بالای آنها می باشد.

اکثر مطالعات انجام شده در مبحث زمان بندی عملیات به بررسی فرضیات و محیط های کارگاهی گوناگون پرداخته اند و کمتر تحقیقی به ارائه توابع هدف مناسب برای مسائل اختصاص یافته است. در این رساله یک معیار کارایی عمومی برای مسائل زمان بندی عملیات مطرح شده است که جریمه های زودکرد و دیرکرد کارها را به صورت خطی تکه ای در نظر گرفته و یک بازه زمانی تحویل را شامل می شود. این معیار دارای کاربردهای متعدد عملی بوده و پارامترهایی دارد که با تنظیم آنها می توان توابع هدف متنوعی را به دست آورد. در ادامه، هشت تابع هدف جدید برای مسائل زمان بندی عملیات معرفی گشته و کاربردهای هرکدام و نحوه ایجاد آنها از معیار پیشنهادی تشریح خواهد شد. دو نمونه از توابع هدف جدید مستخرج از معیار پیشنهادی، جریمه دیرکرد اریب و جریمه دیرکرد/ازدست رفتن نام دارند که در زمان بندی تک ماشین مورد بررسی قرار گرفته اند. به منظور بررسی تابع جریمه دیرکرد اریب، ابتدا پیچیدگی آن در محیط تک ماشین اثبات شده و سپس از الگوریتم های تقریب، الگوریتم های برنامه ربزی پویا و fptas برای حل مساله استفاده شده است. تابع جریمه دیرکرد/ازدست رفتن نیز پس از اثبات پیچیدگی محاسباتی و ارائه مدل برنامه ریزی ریاضی در محیط تک ماشین، با استفاده از الگوریتم های تقریب و الگوریتم های ابتکاری، الگوریتم های برنامه ریزی پویا و شاخه و کران و همچنین fptas مورد بررسی قرار گرفته است. سپس به بررسی زمان بندی کارهای موازی در سیستم های گرید به عنوان یک کاربرد عملی از معیار پیشنهادی پرداخته شده است. معیار پیشنهادی در رساله برای به کارگیری در طراحی قراردادهای sla تنظیم شده و برای حل مساله از یک روش فراابتکاری جدید برمبنای شبیه سازی ذوب و انجماد استفاده می شود.

در حوزه توزیع زنجیره تأمین در گذشته کالاها به صورت مستقیم و نقطه به نقطه ارسال می شد. این عمل هزینه های زیادی را بر زنجیره های تأمین تحمیل می نمود؛ در این رابطه انبارهایی میان سطوح مختلف زنجیره تأمین با عنوان انبارهای میانی شکل گرفت. انبارهای عبوری از انواع انبارهای میانی بوده که با توجه به عدم نگه داری کالا به عنوان موجودی توانست پاسخگوی تقاضای محصولاتی باشد که طول عمر کوتاه و هزینه نگه داری بالا دارند. به جهت منافعی که این روش در قیاس با سایر انبارهای میانی دارد مورد استقبال زنجیره های تأمین به خصوص فرآورده های لبنی، گوشتی و غیره قرار گرفت. روند فعالیت انبارهای عبوری بدین گونه است که ابتدا باید از گره های دریافت (تأمین گنندگان) بازدید بعمل آمده و کالاهای آن ها دریافت شده و پس از انتقال به انبارهای عبوری مطابق نیاز گره های ارسال (مشتریان) دسته بندی و به آن ها ارسال شود. به همین منظور می توان از مساله مسیریابی وسیله نقلیه کمک گرفت. این تحقیق با تکیه بر اینکه مفهوم انبارهای عبوری همراه با مسیریابی وسیله نقلیه مفهومی نوپا و جدید بوده، تلاش نموده است در سطوح تصمیم گیری استراتژیک و عملیاتی با استفاده از فرضیات منطقی مدلی نزدیک به دنیای واقعی ارائه دهد. باتوجه به تحقیقات گذشته و شکافی که احساس می شد در این تحقیق فرضیات منطقی بکارگرفته شده در مدل شامل وسایل نقلیه با ظرفیت های متفاوت، امکان تنها یک بازدید از هر گره در هر دوره، عدم نگه داری کالا در انبار عبوری، بکارگیری هزینه خرید تأمین کنندگان به منظور تصمیم گیری انبارها برای خرید از تأمین کنندگان، تک دوره ای و تک محصولی بودن مساله، ظرفیت محدود تولید تأمین کنندگان، مجزا بودن فرآیند دریافت و ارسال، پنجره زمانی نرم برای تمامی مشتریان و برقرای تعادل میزان ورودی کالا و خروجی کالا به هر انبار می باشند. برای مساله مطرح شده با فرضیات مشخص، مدل غیرخطی با تابع هدف هزینه ساخته شده و پس از حل، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل حساسیت برروی پارامترهای ورودی نشان داد هزینه مسیر و هزینه خرید بیشترین تاثیر را برروی هزینه کل دارد. تابع هدف شامل هزینه مسیریابی در فرآیند دریافت و ارسال، هزینه خرید کالا، هزینه بکارگیری وسایل نقلیه در فرآیند دریافت و ارسال و هزینه پنجره زمانی نرم برای مشتریان می باشد. با توجه به np-hard بودن این مساله، یک الگوریتم جستجوی ممنوعه ارائه شد. نتایج حاصل از مقایسات الگوریتم و مقادیر بدست آمده بوسیله نرم افزار gams نشان داد الگوریتم با میانگین خطای کل 06/2 درصد قادر به حل مساله در زمان بسیار کوتاهتری است. در انتها به منظور صحه گذاری بر پایان نامه، مطالعه موردی برروی شرکت فرآورده های لبنی آلاشت با هدف مکان یابی انبار (های) عبوری و مسیریابی وسایل نقلیه صورت گرفت. نتایج نشان داد محل اسبچین برای احداث انبار مناسب بوده و به منظور پوشش دهی تقاضای منطقه 20 وسیله نقلیه (شامل 5 کامیونت و 15 نیسان) مورد نیاز است.

بسیاری از تاسیسات تولید و استخراج نفت وگاز در دریا ها واقع شده اند که نیازمند یک شبکه پشتیبانی قابل اعتماد و موثر هستند. شناورهای پشتیبانی برای حمل کالاها و اقلام از انبار پشتیبانی به تاسیسات دریایی استفاده می شوند. به منظور دستیابی به سرویس پشتیبانی قابل اعتماد و بهینه اقتصادی، برنامه ریزی مناسب شناورهای پشتیبانی ضروری است. مساله برنامه ریزی شناورهای پشتیبانی یک مساله حمل و نقل دریایی است که شامل مشخص کردن ترکیب بهینه ناوگان، سفرها و زمان بندی مربوط به آنها به منظور پشتیبانی تعداد مشخصی از تاسیسات دریایی است. ایران در شمار بزرگترین تولید کنندگان نفت و گاز در دنیاست و دارای سکوها و تاسیسات زیادی در خلیج فارس و دریای عمان است که عملیات های اکتشاف، حفاری و استخراج را بر عهده دارند. تعیین تعداد بهینه شناورهای پشتیبانی، تعیین مسیرها و زمان بندی آنها می تواند صرفه جویی قابل ملاحظه ای برای بخش بالا دست صنعت نفت وگاز بدنبال داشته باشد. در این پایان نامه در راستای برنامه ریزی مناسب شناورهای پشتیبانی و ارائه مدلی کارا و مطابق با شرایط دنیای واقعی ویژگی هایی همچون جریان برگشتی و امکان جابجایی محموله ها بین تاسیسات دریایی ملاحظه و یک روش حل دقیق - شامل دو مرحله الف.تولید سفر و ب.حل یک مدل عدد صحیح برپایه سفرهای تولید شده - ارائه شده است. روش حل دقیق توانایی حل ابعاد متوسط مساله را دارا می باشد، به منظور حل اندازه های بزرگ مساله یک الگوریتم فرا ابتکاری بر مبنای الگوریتم جستجوی ممنوع ارائه و نتایج آن با یک روش حل ابتکاری دیگر که ترکیبی از رویکرد روش حل دقیق و فراابتکاری است، مقایسه گردید. نتایج نشان دهنده کارایی مناسب الگوریتم ابتکاری در حل ابعاد بزرگ مساله می باشد. به منظور ارزیابی مدل، متدولوژی پیشنهادی با داده های شرکت نفت فلات قاره ایران اجرا و نتایج آن بررسی و تحلیل گردید.